Morgunblaðið - 18.02.1968, Blaðsíða 15

MORGUNB.LAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1968
15
Guðmundur Einarsson í híutverki Macheaths ásamt hóp skyndikvenna.
Herranótt:
„BETLARAÓPERAN"
Höfundur: John Gay
Þýðing: Sverrir Hóimarsson
og Böðvar Guðmundsson
TónEist: Atli Heimir Sveinsson
Leikstjóri: Erlingur Gíslason
Verkefni Herranætur Mennta-
skólans í Reykjavík var að
þessu sinni „Betlaraóperan“ eft-
ir John Gay, sem fyrst var sýnd
í London fyrir 240 árum og hlaut
þá metaðsókn. Hún er uppruna-
lega af þeim flokki verka, sem
nefnast ballöðuóperur, og hefur
verið sýnd af og til allt fram
á síðustu ár ýmist með vin-
sælli tónlist hvers tíma eða sér-
staklega gerðri tónlist, sem
nokkrir og þ.á.m. Benjamín Britt
en hafa skrifað við verkið. Bert
olt Brecht umskrifaði efni „Betl
araóperunnar" og samdi „Tú-
skildingsóperuna" (Die Dreigros
chenoper), sem Kurt Weill gerði
tónlistina við.
Það þótti geysileg nýlunda á
sínum tíma (1728), að persónur
„Betlaraóperunnar eru af
lægstu stétt þjóðfélagsins, þjóf-
ar og vændiskonur. Þá voru í
verkinu margir broddar ádeilu
á yfirvöldin, en þau kusu að
láta sýninguna óáreitta. Hins
vegar var séð svo um, að næsta
verk Grays, „Polly“, sá aldrei
sviðsins ljós.
Tveir ungir menn, Sverrir
Hólmarsson og Böðvar Guð
mundsson, hafa þýtt verkið á
ágæta íslenzku. Virðist mér þeir
hafa unnið starf sitt af ná
kvæmni, —bæði talaður og sung
inn texti er víða meinfyndinn,
en stundum helzt til hátíðlegur
og dálítið erfiður f.yrir óvana
ieikendur.
Það verður ekki um Erling
Gíslason sagt, að hann skorti
áræði, úr því að hann tók að
sér að setja á svið þetta leikrit
sem í er slíkur fjölda persóna,
söngva, dansa og tjaldaskipta,
með algjörlega óvönu fólki. Oft-
ast áður hefur margt fólk leikið
í Herranótt tvö til þrjú ár í
röð, svo að í flestum aðalhlut-
verkum hafa verið leikendur,
sem aðeins eru teknir að „sjó-
ast“. En nú hefur næstum eng-
inn leikenda stigið fæti á leik-
j svið áður.
Árangur uppfærslunnar er
mjög óvenjulegur. Atli Heimir
| S'veinsson ‘hefur valið tónlist, út-
I sett, tengt saman og æft, allt af
i næmi og smekkvísi, Er þetta
j sýningunni traustur burðarás,
auk þess sem einstaka brögð
1 Alta, t.d. er hann skeytir ara-
I grúa laga saman í órofinn söng,
j eru ein sér bráðfyndin. Með
■ þetta að bakhjarli tekst leik-
. stjóranum að gæða sýninguna
j hei'lmikiu lífi og gera 'hana mjög
skemimtilega í heild, 'þrátt fyrir
þá staðreynd, að leikur í næst-
um öllum hlutverkum er með
veikasta móti. Skiljanleg vanda-
mál nýliðans eru augljósari en
oft gerist í Herranótt, þar sem
allir eru að fást við þau í
fyrsta sinn.
i Hins vegar er það svo, að
æskublómi og æskufjör 'vega á
j slíkum sýningum mjög á móti
ýmsum tæknilegum vanköntum,
og hið jákvæða andrúmsloft,sem
ríkir í áhorfendasalnum, hjálp
ar ekki hvað minnst til. Leik-
stj ’ rinn gerir sér ful'la grein fyrir
þessu,ræðst lítt í það verk að
, að lagíæra lál'bragð og framsögn
! e'nstakra leikenda utan það að
. forða þeim frá yfirleik, en legg-
ur alla áherzlu á að vanda stað-
setningar og hreyfingar, svo að
aldrei kemur til ringulreiðar,
þótt margir séu á ferli um svið-
ið í einu. Danssporin eru skemmti
.?g, einföld og viðráðanleg. Samt
þykir mér leikstjórinn hefði get
að gert sér meiri mat úr sumum
hópatriðunum t.d. á kránni, með
því að gera þau hreyfanlegri
og dreifa gleðikonum og bófum
um sviðið í stað þess að safna
þeim saman í einn hnapp á miðju
sviði.
Raddsterkari og þjálfaðri
leikendum hefur oft reynzt erf-
itt að ná til allra eyrna í Þjóð-
leikhúsinu, svo að engan þarf
að undra þótt nokkuð af text-
anum færi forgörðum, þrátt fyr-
ir þá sjálfsögðu ráðstöfun leik-
stjórans að láta syngja allt af
sviðsbrún fram í salinn. Þótt
Þjóðleikhúsið sé óneitanlega
hinn glæsilegasti staður, hæfir
það stærðar sinnar vegna Herra
nótt að mörgu leyti illa.
Allt ytra borð sýningarinnar
var með óvenjumiklum glæsi-
brag. Stúlkur í Menntaskólan-
um saumuðu búningana sjálfar
eftir teikningum Unu Collins,
sem gerðar eru af sömu kunn-
áttu og frumleika og við eru
teknir að venjast í öllum verk-
um frá hennar snjöllu hendi.
Ingólfur Margeirsson gerði leik
tjöldin. Þau báru vott um meiri
hugkvæmni og þekkingu á mögu-
leikum sviðsins en venjulegt er
að sjá. Vera má að leikstjórinn
hafi haft drýgsta hönd í ‘bagga
um hugmyndir, en hvort sem svo
er eða ekki, þá er verkið geysi-
vel unnið og reyndar að mínu
áliti athyglisverðasta framlag
nokkurs eins nemanda til sýn-
ingarinnar.
Aðalhlutverk „Betlaraóper-
unnar“, stigamaðurinn og kvenna
bósinn Macheath kapteinn, er að
mörgu leyti vel leikinn af Guð-
mundi Einarssyni. Guðmundur
hefur einstaklega afslappaðar
hreyfingar og eðlilegan lima-
burð, af svo algerum byrjanda.
Hann er aðlaðandi og talsvert
þróttmikill á sviðinu, en hon-
um tókst ekki að tjá hina háska-
Iegu eðlisþætti persónunnar.
Poliy og Lucy voru leiknar af
■ Aðalbjörgu Jako'bsdóttur og Sig-
I ríði Egilsdóttur. Sökum reynslu-
í ieysis áttu þær í nokkrum erfið-
leikum með hreyfingar sínar og
ekki síður textameðferð, en Að
albjörg var þó lífleg í andliti,
og báðar eru þær laglegar ungar
- ólkur.
Hilmar Hansson og Grímur
p’r Valdimarsson léku skálkana
Peachum og Lockit af þó nokkr
I um myndugleik. Sömuleiðis náði
! Sjöfn Magnúsdóttir dágóðu
skopi úr hlutverki frú Peachum.
Guðrún Pétursdóttir var hressi-
, leg sem Diana Trapes, útgerðar
I kona skyndikvenna. Hópur
í hinna síðastnefndum var með á-
I gætum, bæði að útliti og hljóð-
um. Sigríður Ólafsdóttir, sem
I lék eina þeirra, skar sig úr öðr-
| um leikendum fyrir góða söng-
| rödd
Stefán Thors, sem líklega er
| einn leikenda dálítið hagavanur
á leiksviði, fór látlaust með held
l ur lítið hlutverk þjófsins Filch.
! Davíð Oddsson kom smekklega
fram í hlutverki betlarans sem
, er fulltrúi höfundar í leiknum,
■ og það sama er að segja um
I Hrafn Gulmlaugsson, formann
leiknefndar, í hlutverki leikar-
ans. Bófaflokkur Macheaths var
j litrík hjörð og spaugileg.
Frumsýningunni var afburða-
i vel tekið og leikendur, leikstjóri
j og tónsmiður ákaft hylltir í leiks
’ lok. Örnólfur Árnason.
60 ára afmælisfagnaður
knattspyrnufélagsins Fram
verður haldinn í Lídó 9. marz n.k.
Knattspyrnufélagið Fram.
5 herh. ibúð i Háaleitishverfi
Af sérstökum ástæðvm er til sölu 5 herb. íbúð, 120
ferm. á góðum stað í Háaleitishverfi.
Æskileg eru skipti á 2ja-3ja herb. íbúð í Austurborginni
Upplýsingar í síma 32398.
DANISH
GOLF
Nýr stór! gódur
smávindill
Smávindill í réttri stærd, fullkominn smávindill, fram-
leiddur úr gædatóbaki. DANISH GOLF, nýr, stór!
Smávindill,sem ánægja eradkynnast.DANISHGOLF
er framleiddur af stærstu tóbaksverksmidju Skandina-
viu, og hefir í mörg ár verid hinn leidandi danski
smávindill.
Kauþid í dag DANISH GOLF í þægilega 3stk.þakkanum.
SCANDINAVIAN TOBACCO COMPANY
DENMARK