Morgunblaðið - 03.04.1968, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. APRÍL 1968

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
NÝIR TÍMAR
í VEGAMÁL UM
T|/|eð tillögum til nýrrar
fjáröflunar fyrir Vega-
sjóð, hefur ríkisstjórnin stig-
ið fyrsta skrefið að því marki
að stórauka hraðbrautafram-
kvæmdir á næstu árum. í fjár
öflunartillögum ríkisstjórnar-
innar er gert ráð fyrir, að
benzínverð hækki um sem
svarar einni krónu á lítra, og
ennfremur að gúmgjald og
þungaskattur hækki. Hér er
að sjálfsögðu um töluverðan
útgjaldaauka að ræða fyrir
bíleigendur en þá útgjalda-
aukningu verður að meta í
ljósi þess hagræðis og sparn-
aðar, sem nýjar hraðbrautir
munu hafa í för með sér fyr-
ir bifreiðaeigendur í landinu.
Það mun ætlun ríkisstjórn-
arinnar, að á yfirstandandi
ári verði haldið áfram undir-
búningi að hraðbrautafram-
kvæmdum, en síðan verði haf
Þt handa um þær af fullum
krafti á árinu 1969, og mun
hin nýja fjáröflun þá leiða
til þess, að tæplega 160 millj-
ónir króna verða til ráð-
stöfunar til hraðbrauta og
annarra vegaframkvæmda
til viðbótar því fjármagni,
sem Vegasjóður fær vegna
núverandi tekjustofna. Jafn-
framt er gert ráð fyrir,
að tekið verði lán til þess-
ara framkvæmda, sem nemi
allt að 40% af kostnaðarverði,
en talið er, að ekki sé unnt
að fá hærri lán út á slíkar
framkvæmdir erlendis miðað
við allar aðstæður og venj-
ur.
Það er engum blöðum um
það að fletta, að það er orðið
fyllilega tímabært að hefjast
handa um stórframkvæmdir
á sviði hraðbrautagerðar.
Reynslan af þeirri hraðbraut,
sem þegar hefur verið byggð,
Reykjanesbrautinni, sýnir
glögglega, hve mikill sparnað
ur er af slíkum vegum í við-
haldi bifreiða og bifreiða-
fjöldinn er nú orðin svo mik-
ill og umferðarþunginn slík-
ur, að ekki verður lengur hjá
því komizt að leggja hrað-
brautir um fjölförnustu um-
ferðaræðar landsins. Slíkar
framkvæmdir kosta hins veg-
ar geysilega fjármuni og ó-
framkvæmanlegt er með öllu
að ráðast í þær, án þess að bif
reiðaeigendur leggi sitt af
mörkum til þeirra, enda mun
það vafalaust spara þeirri mik
ið fé í viðhaldskostnaði bif-
reiða þegar fram líða stund-
ir.
Auk þess meginmarkmiðs
að hefja umfangsmiklar hrað
brautaframkvæmdir á árinu
1969 er Ijóst, að Vegasjóður
þarf á auknum tekjum að
halda vegna umframútgjalda
á sl. ári, en þá var kostnaður
við vegaviðhald 21 milljón
krónum meiri en vegaáætlun
gerði ráð fyrir, kostnaður við
brúargerðir var 2 milljónum
krónum meiri en fjárveiting í
vegaáætlun og auk þess verða
ýmis útgjöld á þessu ári við
brúar- og vegagerðir hærri
en gert er ráð fyrir í vega-
áætluninni.
Bifreiðaeigendum mun
vafalaust þykja erfitt að
taka á sig aukin útgjöld
sem þessi, en þau verð-
ur að meta í Ijósi þeirrar gjör
breytingar, sem verður á að-
stöðu þeirra við tilkomu hrað
brauta á fjölförnustu umferð
aræðum landsins. Þess vegna
er þess að vænta, að almenn-
ur skilningur verði fyrir
hendi á nauðsyn þessarar
nýju fjáröflunar og að hún
muni leiða til þess, að þegar
á árinu 1969 verði hafizt
handa um umfangsmiklar
hraðbrautaframkvæmdir í
landinu og hefjast þá nýir
tímar í vegamálum íslend-
inga.
BEDID EFTIR
SVARI FRÁ
HANOI
l?ftir ræðu Johnsons, Banda-
^ ríkjaforseta, í fyrradag,
bíða menn þess nú með of-
væni hver viðbrögð Hanoi-
stjórnarinnar verða. Greini-
legt er, að almenningsálitið
í heiminum krefst þess, að
Hanoi-stjórnin gangi nú til
samninga og t.d. kom það
glögglega fram í viðtölum,
sem Mbl. birti í gær við
fólk úr ýmsum stéttum og af
ýmsum aldri, að hérlendis
eru menn þeirrar skoðunar,
að kommúnistum í N-Viet-
nam beri að taka sáttaboði
Johnsons og hefja samninga-
viðræður.
Enn hefur ekkert svar bor-
izt frá N-Víetnam. Skiljan-
legt er, að það taki stjórnar-
völd þar í landi nokkurn tíma
að meta hin breyttu viðhorf,
en ráðamenn í Norður-Víet-
nam verða að gera sér þess
grein, að allur heimurinn bíð
ur þess nú að þeir taki í hina
útréttu hönd Bandaríkjanna.
Geri þeir það ekki, hafa þeir
kallað yfir sig þyngri ábyrgð
en svo, að þeir fái undir
henni risið.
1 ITfl iN Ú RH IEIMI
Urslit þingkosn-
inganna í Belgíu
ÚRSLIT kosninganna í Belgíu
sem fram fór á sunnudaginn
urðu þau ,að einungis þjóð-
ernissinnaflokkar Flæmingja
og Vallóna unnu á. Kommún-
istar héldu óbreyttu fylgi, en
Sósíalistar og Kristlegir sósíal
istar töpuðu verulega.
Frönsku þjóðernissinnarnir
bættu við sig sjö sætum í
neðri deild þingsins, höfðu
haft-fimm en fengu nú tólf.
Flæmski flokkurinn, sem
hafði fjórtán þingsæti bætti
við sig sex mönnum. Mest
varð fylgistapið hjá Kristlega
sósíalistaflokknum, flokki
fyrrverandi forsætisráðherra,
Vanden Boeynants — hann
tapaði átta sætum og
hefur þá sextíu og níu af 222
þingmönnum neðri deildarinn
ar. Sósíalistar töpuðu fimm
sætum og hafa nú fimmtíu og
níu. Frjálslyndis- og fram-
faraflokkurinn tapaði einum
manni, hefur nú fimmtíu og
sjö. Kommúnistar höfðu — og
hafa áfram — fimm þingsæti.
Úrslitin koma þannig mjög
heim og saman við það mái,
er varð tilefni kosninganna,
sem sé deilur Flæmingjanna
í norðurhluta landsins, sem
eru fimm milljónir talsins og
Vallónanna í suðurhlutanum,
en þeir eru þrjár milljónir.

Hafa stjórnmálaleiðtogar
spáð því að erfiðlega muni
ganga stjórnarmyndun — og
kosningarnar hafi sennilega
skapað fleiri vandamál en
fyrir voru — sem þóttu ærin.
Telja sumir, að afleiðingin
verði sú, að haldnar verði
nýjar kosningar innan
skamms og þær muni leiða til
klofnings ríkisins.
Samkvæmt atkvæðamagni
gætu Kristilegi sósíalista-
flokkurinn og Frjálslyndir
myndað stjórn saman, þar
sem þeir hafa 123 þingsæti í
Neðri deildinni, en stjórn-
málafréttaritarar telja margir,
að frjálslyndir vilji heldur
vera í andstöðu til þess að
geta þannig fengið því fram-
gen^t, að nýjar kosningar
verði haldnar. Þar fyrir utan
á Kristilegi sósíalistaflokkur-
inn í innbyrðis stríði, því að
Flæmingjaarmur flokksins
hefur reynzt býsna erfiður
viðfangs. Fyrri ríkisstjórn
þessarra flokka gafst upp 7.
febrúar sl. eftir að flæmsku-
mælandi ráðherrar hennar
höfðu sagt af sér vegna
tungumálastríðsins.
Er þess skammt að bíða, að
sambandsstjórnin vinni sigur
BORG ARA STYRJ OLDIN I
Nigeriu hefur geisaff af mik-
illi liörku aff undanförnu og
virffist her sambandsstjórnar-
innar í Lagos vera í mikilli
sókn. f síðustu viku tók sam-
bandsherinn borgina Onitsha,
sem stendur viff Niger-fljót
og er mjög mikilvæg hafnar-
borg. Hefur taka borgarinnar
eflt mjög þann ásetning sam-
bandsstjórnarinnar að ljúka
borgarastyrjöldinni sem fyrst,
þannig aff nú virffast litlar
horfur á, aff samkomulag tak-
ist meff hinum stríðandi affil-
um, sem þó var alls ekki taliff
útilokaff fyrir skömmu .
Mjög er nú tekið að kreppa
að Biaframönnum, sem stofn-
uðu ríki sitt í maílok í fyrra.
Höfuðborg þeirra, Enugu, er
löngu fallinn í hendur sam-
bandshernum og nú þegar
Onitsha er einnig fallin, verð-
ur var annað sagt, en að veru
legur hluti Bifra sé á valdi
sambandsstjórnarinnar. íbúar
Biafra, sem flestir eru af ætt-
flokki Iboa og telja sig vera
að berjast fyrir lífi sínu,
halda þó áfram baráttunni af
hörku, þrátt fyrir alla þá
erfiðleika, sem að þeim
steðja. Biafra er að kalla ein
angrað frá umiheiminum.
Helzta samband þess við
umheiminn er flugleiðis til
portúgölsku eyjarinnar San
Tome í suðri, en þaðan hafa
verið flutt skotifæri og annað
tli Biafra, sem til styrjaldar-
reksiursins hefutr þurft.
Yfirmaður herráðs Biafra,
Philip Effiong hershöfðingi,
hefur borið fram áskorun til
allra borgara í Biafra að her-
væðast al'gjörlega og taka full
kominn þátt í borgarastyrjöld
inni. Enn eru tvær mikilvæg-
ar borgir eftir á valdi Biafra-
manna, Port Harcourt og

Borgarastyrjöldin í Nígeríu
Calabar. Fyrrnefnda borgin
er ein helzta hafnarborg
austurhlutans og hin síðar
nefnda, sem er austarlega í
Biafra, er á meðal elztu
borga landsins.
Fyrir skömmu bárust frétt-
ir af því, að herlið sambands-
stjórnarinnar hefði 9Ótt svo
langt fram í áttina til Port
Harcourt, að það ættá ekki
nema um 20 km ófarna til
borgarinnar. Falli Port Har-
court verður engin meiri
háttar borg eftir á valdi
Biaframanna í landi þeirra
en Calabar og getur þess þá
vart orðið langt að bíða, en
sambandsstjórin vinni sigur í
þessari borgarastyrjöld, sem
nú hefur staðið í 9 mánuði.
Engu skal þó spáð um úr-slit-
in, svo að öruggt sé. Fréttir
frá Nigeriu eru óljósar og
því arfitt að gera sér grein
fullkomlega fyrir ástandinu
þar. Svo kann að fara, að
íbúarnir í Biafra haldi áfram
baráttu sinni sem skæruliðar
gegn sambandsstjórninni,
enda þótt hún nái öllum borg
um þar á sitt vald.
HAFÍS
FYRIR LANDI
IJafísinn hefur nú lagt að
Norðurlandi, allt frá Vest
fjörðum og austur fyrir og
eru siglingaleiðir á þessu
svæði lokaðar. 18 alþingis-
menn úr öllum stjórnmála-
flokkum, hafa lagt fram
þingsályktunartillögu á Al-
þingi um ráðstafanir vegna
hafíshættunnar og leggja þeir
til, að kosin verði 5 manna
nefnd til þess að athuga
hvaða ráðstafanir sé nauð-
synlegt að gera til að koma í
veg fyrir, að skortur verði á
olíu, kjarnfóðri og öðrum
brýnustu nauðsynjavörum,
þegar ís leggst að landi og
siglingar teppast með strönd-
um fram af þeim sökum.
Þetta er í annað sinn á nokkr
um árum, sem hafísinn veld-
ur slíkum erfiðleikum hér
við land. Sú staðreynd, að við
erum nú háðir tækninni í
einu og öllu getur einmitt
valdið því, að ennþá meiri
erfiðleikar og hættur skapist
af völdum hafíssins heldur en
áður fyrr, þótt nútíma ís-
lendingar geri sér tæplega
grein fyrir þeim vandræðum,
sem hann getur skapað, ef
hann staðnæmist lengi hér
við land.
Rík ástæða er til, að þings-
ályktunartillaga þingmann-
anna 18 verði samþykkt á
Alþingi hið allra fyrsta og
þegar í stað verði hafin at-
hugun á þeim erfiðleikum,
sem skapast vegna hafíssins,
og nauðsynlegum -úrræðum.
Hann getur horfið á stuttum
tíma, en hann getur einnig
staðið lengur við og þessi vet
ur er þegar orðin harðari á
íslandi en menn rekur minni
til um langt skeið.
Ross kominn
fyrir Horn
Punta Arenas, Chile,
1. apríl, AP.
SÚ fregn barst í dag frá flug-
hernum í Chile, að brezki sigl l
ingakappinn, Alec Rose, hefði |
siglt fyrir Hornhöfða í dag kl. ,
15.30 GMT og ekki verið ann-
að sjáanlegt en allt væri í lagi *
hjá honum. Hann veifaði til !
flugvélanna, sem flugu yfir j
bátinn „Lively lady“, en
brezkt skip var í námunda'
við hann, ef ske kynni, að (
hann þyrfti aðstoðar við.