Morgunblaðið - 14.05.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. MAt 1998.
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
UMRÆÐ URNAR
í PARÍS
17iðræður þær, sem hófust í
* gærmorgun í París um
Víetnam, hljóta að draga að
sér athygli heimsins. Styrjöld
in í Víetnam er orðin löng og
blóðug. Þjóð þessa ógæfu-
sama lands hefur orðið að
þola miklar þjáningar. Það
hlýtur þess vegna að vera ein
"læg ósk allra friðelskandi
manna að styrjöldinni í Víet
nam linni, og að friður fáist
þar til þess að byggja upp og
græða sárin.
Samningamenn Bandaríkj-
anna og Norður-Víetnam í
París eiga ekki auðvelt verk
fyrir höndum. Sjónarmið
deiluaðila eru andstæð og fjar
læg. Þess vegna er ekki hyggi
legt að gera ráð fyrir skjótum
árangri af þessum viðræðpm.
En mestu máli skiptir að þær
eru hafnar.
Það hefur áður verið samið
um frið í Víetnam. Það var
gert á Genfarráðstefnunni
1954. Landinu var þá skipt í
Norður- og Suður-Víetnam,
en jafnhliða gert ráð fyrir að
þessir tveir landshlutar sam-
''einuðust síðar að loknum
frjálsum og lýðræðislegum
kosningum í öllu landinu.
En þær kosningar fóru
aldrei fram. Kommúnistar
hófu innan skamms tíma svo
kallað „þjóðfrelsisstríð“ í Suð
ur-Víetnam. Stjórnin.í Hanoi
fór síðan að senda herlið til
Suður-Víetnam. Átökin færð-
ust stöðugt í aukana. Banda-
ríkjamenn byrjuðu á því að
láta Suður-Víetnamstjórn í té
sérfræðilega aðstoð. Síðar
kom hernaðarhjálp í stöðugt
stærri stíl að beiðni stjórnar
^innar í Saigon.
Fyrir kommúnistum hefur
að sjálfsögðu alltaf vakað að
leggja undir sig allt Víetnam,
hvað sem liði Genfarsamn-
ingnum. Bandaríkjamenn
hafa hinsvegar orðið við hjálp
arbeiðni Suður-Víetnam, og
hafa jafnframt talið sig vera
að berjast gegn útbreiðslu
kommúnismans í Asíu.
Bandaríkjamenn hafa hvað
eftir annað boðið upp á frið-
samlegar samningaviðræður
um Víetnamdeiluna. En
stjórnin í Hanoi hefur ávallt
Vísað þeim tilmælum á bug.
Það er fyrst nú eftir ræðu
Johnsons forseta fyrir rúm-
um mánuði, að kommúnistar
hafa léð máls á friðsamlegum
viðræðum.
Kommúnistar um allan
heim hafa reynt að nota hina
hörmulegu styrjöld í Víetnam
til áróðurs gegn vestrænum
lýðræðisþjóðum, og þó fyrst
og fremst Bandaríkjunum,
sem mynda brjóstvörn hins
frjálsa heims. Þeim hefur orð
ið verulega ágengt í þessari
iðju. Yfirgnæfandi meirihluti
lýðræðissinnaðs fólks sér þó í
gegn um blekkingavefinn.
Kommúnistar hér á íslandi
hafa t.d. ekki fagnað því að
friðsamlegar viðræður eru nú
að hefjasst á grundvelli til-
boðs Johnsons Bandaríkjafor-
seta. Þeim liggja þjáningar
víetnömsku þjóðarinnar í
léttu rúmi. Aðalatriðið er að
geta haldið áfram hatursáróðr
inum gegn Bandaríkjunum.
En hvað sem þessari af-
stöðu kommúnista líður er
það þó víst, að friðelskandi
fólk um víða veröld fagnar
Parísarviðræðunum og vonar
að þær leiði til jákvæðrar nið
urstöðu.
TÍMABÆR
ÁMINNING
rrindi það, sem Ófeigur
^ Ófeigsson læknir flutti
um daginn og veginn í ríkis
útvarpið riýlega og endurtek
ið var sl. sunnudag fól í sér
tímabæra áminningu. í þessu
erindi skýrði læknirinn m.a.
frá því, hvernig reiddi af til-
raun hans til þess að friða
dálítinn landsskika í nágrenni
Hafnarfjarðar í þeim tilgangi
að hefja þar trjárækt.
Skemmdarvargar lögðu þar
bókstaflega allt í rúst. Girð-
ingar voru eyðilagðar, tré
brotin og rifin upp, gluggar
brotnir í smá sumarbústað og
allt eyðilagt í honum, sem
hönd á festi.
Þetta er ljót saga en því
miður allt of algeng í okkar
landi. Skemmdarfýsn ungl-
inga og jafnvel fullorðinna
virðast engin takmörk sett.
Það sanna m.a. spjöllin, sem
framin voru á sumarbústöð-
um hér í nágrenni höfuðborg
arinnar sl. vetur.
Þetta atferli er svo alvar-
legt, að fyllsta ástæða er til
þess að skella ekki við því
skollaeyrunum. Það er ekki
aðeins, að þeir einstaklingar,
sem verða fyrir stórspjöllum
og eyðileggingu á eignum sín-
um, bíði við það tilfinnanlegt
tjón. Hitt er ekki síður alvar
legt að með þessu atferli er
verið að skrílmenna nokkurn
hluta þjóðarinnar. Þeir ungl-
ingar, sem komast upp með
annað eins framferði, án þess
að vera dregnir til ábyrgðar
fyrir það með einhverjum
hætti, fá með því hörmulegt
veganesti út í lífið.
„Byltingarsdkn" á Ktíbu
Cerbreytingar á lífi fólksins til að skapa sœluríki
4 FIDEL CASTRO hefur hafizt
1 handa um að ná í einni svip-
7 an því langþráða takmarki
1 að gera Kúbu að fyrsta sanna
i kommúnistaríki heims. Allar
i fyrri tilraunir hans til að ná
/ þessu marki hverfa í skugg-
1 ann fyrir nýrri „byltingar-
í sókn“, sem hann hefur hleypt
; af stokkunum. Með einu stóru
„framfarastökki“ á að um-
breyta kúbönsku þjóðfélagi
og skapa sæluríki í einu vet-
fangi. Castro setur sér hærra
markmið en Rússar, sem enn
segjast ekki hafa náð fullum
kommúnisma og séu enn á
stigi sósíalisma.
Herferð Castros breytir dag
legum venjum fólks, sem
ver'ður að leggja harðar að
sér en áður, því að ríkið
krefst stöðugt aukinna af-
kasta. Með sókninni vill
Castro flýta fyrir því, að
skapaður verði „nýr komm-
únistamaður" á Kúbu. Slíkur
maður á að vera ósérhlífinn,
óþreytandi verkarpaður, sem
stritar fyrir mannkynið í
þeim tilgangi að skapa nýtt
framtíðarþjóðfélag, þar sem
engin þörf ver'ður fyrir pen-
inga og tekjum þjóðarinnar
verður skipt jafnt milli allra.
Þetta er hin siðferðilega
hlið byltingarsóknarinnar, en
um leið verður krafizt auk-
inna afkasta til að flýta fyr-
ir smíði nýrra áburðarverk-
smiðja, stálvera, olíuhreins-
unarstöðva, raforkuvera og
sementsverksmiðja. Vígorðið
er: „Afnemum kapítalism-
ann, við erum sósíalistar.“
Árangurinn er sá, að allir
verða að strita meira en áð-
ur, því að öllum er sagt að
leggja meira af mörkum. —
Kúbanskir embættismenn
játa, að ekki sé lengur hægt
að tala um „sjálfboðavinnu"
og réttara sé að tala um
„nauðsynlega vinnu“.
Vinna á ökrunum
Þótt ofbeldi sé ekki beitt,
eiga ríkisstarfsmenn erfitt
með að komast undan því að
leggja á sig eftirvinnu kaup-
laust eða starfa á ökrum úti
í frítímum, því ef þeir þrjózk
ast eiga þeir að hættu að»
missa atvinnuna og þá verða
þeir þvingaðir til að starfa í
„framleiðslugreinum." Hundr
uð manna, sem sótt hafa um
leyfi til þess að fara úr landi,
hafa verið sendir út í sveit
til þess að vihna á ökrunum.
Að vísu leikur lítill vafi á
því, að þúsundir manria
leggja það á sig af fúsum
vilja að vinna á ökrunum ut-
an eiginlegs viinnutíma. Marg
ir hafa boðið sig fram sem
sjálfboðaliða til þess að vinna
í landbúnaði í tvö- ár sam-
fleytt, ekki sízt stúdentar.
Þessir sjálfboðaliðar eru kall-
aðir „framverðir byltingarinn
ar“, og þeir eru venjulega
fullir áhuga og dugnaðar.
Á Furuey, sem skírð hefur
verið upp og kallast' nú
Æskuey, hefur æskulýðssam-
band kommúnista hafizt
handa um fyrstu tilraunina,
sem gerð hefur verið á Kúbu
til að byggja upp frá rótum
alkommúnistískt samfélag. —
Ferðamenn segja, að þar sé
unnið baki brotnu að því að
reisa stíflugarða, leggja nýja
vegi og byggja hús fyrir
verkamenn. Auk þess starfa
rúmlega 40.000 verkamenn á
ávaxtaekrum á eynni. Stúd-
entar starfa á ökrunum 45
daga á ári, og sérstaklega
valdir stúdentar taka þátt í
stjórn ýmissa framkvæmda.
Um þessar mundir stendur
sem hæst á Kúbu ein mesta
vinnuvæðing sögunnar, og á
rúmlega ein milljón karla og
kvenna hlut að máli. Síðan
Castro brauzt til valda hafa
borgarar unnið þegnskyldu-
vinnu tvær vikur á ári til þess
að minnast sigursins við
Svínaflóa, en nú hefur vinnu-
tíminn verið lengdur i einn
mánuð. Þess er krafizt, að all-
ir, háir sem lágir, ráðherrar,
sendiherrar og hermenn engu
siður en stúdentar, húsmæð-
ur, verkamenn, ríkisstarfs-
menn, sjónvarpsstarfsmenn o.
s.frv., leggi sinn skerf af
mörkum til þess að auka syk-
urframleiðsluna, sem er mik-
ilvægasta atvinnugrein eyjar-
skeggja, og aflar 80% allra
þjóðarteknanna.
Skortur á öllu
Það mark hefur verifð sett,
að sykurframleiðslan verði 8.5
milljónir lesta á þessu ári, en
ljóst er að hún verður langt
fyrir neðan það mark. Þó seg
ir Castro, að þrátt fyrir
þurrka á síðasta ári og upp-
Framh. á bls. 14
l i|7 'AM ijp urmi
\inV U1 nli Ul\ lUJIVII

I

Það er þess vegna nauðsyn
legt að leggja stóraukna
áherzlu á það, að uppræta
þann rótlausa og ábyrgðar-
lausa hugsunarhátt, sem ligg-
ur til grundvallar skemmdar
verkum og skríliðju. Um það
verður almenningsálit, lög-
gjafarvald og framkvæmda-
vald að taka höndum saman.
Ófeigur Ófeigsson gagn-
rýndi margvíslegan annan
sóðaskap og hirðuleysi. Einn-
ig þau ummæli voru orð í
tíma töluð. Enda þótt hrein-
læti hafi fleygt fram hér á
landi með bættum húsakynn
um síðari áratuga, brestur þó
enn mikið á í þessum efnum.
Á það bæði við um umgengni
úti og inni.
Við íslendingar verðum að
þora að gagnrýna okkur
sjálfa. Sjálfshól er oft sjálfs-
blekking. Þess vegna eigum
við að taka gagnrýni vel og
reyna að bæta úr því sem af
laga fer, og það er vissulega
margt, sem miklu betur
mætti fara í þjóðfélagi okkar.