Morgunblaðið - 28.08.1968, Blaðsíða 10

UNDANFARNA daga hefur verið haldin hér í Reykjav ráð-
stefna norrænna byggingarmanna — Norræni byggingardagurinn.
Er hér um að ræða einhverja viðamestu ráðstefnu sem hér hefur
verið haldin — þátttakendur um 1000. Mbl. átti í gær viðtöi við
þátttakendur á ráðstefnunni og fara þau hér á eftir:
Tilbúin hús leysa ekki
kostnaðarvandamúl
byggingaiðnaðarins
PRÓFESSOR Beato Kelopuu,
frá Finnlandi, er verkfræðingur
og kennir byggingatækni- og
hagfræði við Tækniháskólann í
Helsingfors.
— Hvernig líkar yður að
sækja svona mót?
— Ég er mjög ánægður með
það. Norræni byggingadagurinn
er stærsta mót sem bygginga-
* menn á Norðurlöndunum halda
með sér og þar getur maður
fræðst mikið. Það eru ekki ein-
ungis arkitektar og verkfræðing
ar sem mótið sækja, það eru
yfirleitt allir þeir sem eitthvað
eru viðriðnir byggingaiðnaðinn.
Prófessor Beato Kelopuu
þannig að upplýsingar þær sem
við öflum okkur eru mjög við-
tækar. Þar fyrir utan kynnist
maður svo góðu fólki og hér
hindast margir traustum vináttu
* böndum.
— Það heifuir verið rætt utm
vain'damál bygtg in,ga iðtraaiða.riins,
(hver enu helztu vandjamáiliai í
Fiinmlanidi?
— Fjármaignsskortuir. Það er
dýrt að byggja í Fimm/iandi og
það gemg'Uir oft erfiðleiga að fá
pemimiga til að kosta by.ggimigair,
Ihvort sem það eru lám til eimka-
húsa eða verzkjmarhúsa. Þá eig
um við einraiig við nokíkiuir skipu-
ilaigisvandamál að etj'a, það genig-
lur í flestium tiilfeiium of hægt.
Himis vegair eriuim við nú að
reyna að bæta úr því og hajga
skipuiliaignimigu þammiig að við
gefcum uin'nið stanzlaust aliit áir-
I ið.
-rj — Þið steypið þó eiklki í frosti?
— Ned, það get/um við ekki ef
frostið er milkið. Hims vegar er
fnemutr aiuiðvelfc að haga bygig-
ánigafra'mkvæmdum þammiig að
steypuviirma falli ekki á kaild-
asta hliuta áirsinis, og því er hægt
að vinmia nokikuð stöðuigt. Við
höfiuim e 'mmiig verið nokkuð rmeð
bygginigaeminigar, sfceyptair, og
þá er frosfcið ekiki svo mikið
; vamdaimál.
— Nú hiafið þér séð húski
Ihétr á ísland i, hvermig enu þau
saman'borið víð yðair eigið
land?
— Ég hiefi ekiki kynmit mér
nieitt bygigimigaiiðmiaðimm á ís-
iiamdi en mér virðist húsim veira
sikynsamiega byggð. I Fimmiamdi
emu'm viið hiins vegair mákið fyrir
tiltoreytiinigu og Fimmilamd er ef
svo má að orði komaast iand
himma sjáMsfcæðu airkitekita, hver
og e min þei'nra hefur simm eiginn
stil. Við eruim því ekiki eims
hirifmir af naðtoúsajim, t.d. og
miaingir aðriir, þótt þau að sjálf-
sögðu fiinmisfc hjá okkiur.
— Hvaða efni enu einkium
notuð till byggimga í Finmlamdi?
Það eru nokkiuð þau sömiu
og enu mofcuð hér, við notum
miiikið steypu, plaist í aflás ifcomar
góifkliæðnimgair og svo aiuðvit-
að tiré. Við notiuan dálítið af því
sem við kiöiliuim „saimflioku plöfc-
ur“ þær eru alvag tiilibúmiar umd
ir málninigiu, mieð eimamgirum,
leiðalum og ölfliu tilheyramdi.
— Er það aligengt í Fimm-
Iiamdi að fólk búi í eigin hús-
um, eða eru fiestir í leiigiuhús-
næði?
— Verð á húsuim er svo hátt
að f æstir hatfa efmi á því að eigm
VIÐ hittum að máli Jan F.
Reymert, verkfræðing, en
'hann er formaður hins Nor-
ræna byggimgardags í Nooregi.
Hann starfar við byggingar á
litlum húsum úr tré.
— í Noregi er byggt mjög
mikið af þess komar húsum,
sagði hann, — og lætur nærri
að um 70% af minni íbúðar-
húsum og einbýlishúsum séu
byggð úr viði. Stærri húsin,
eins og stærstu fjölbýlishúsin,
eru á hinm bóginn steinhús að
sjálfsögðu.
í dag mun Reymert flytja
framsöguerindi á ráðstefnunmi,
sem nefnist 'Húsagerð og tækni.
Við spurðum Reymert lítillega
um efni erindisins:
— í erindinu undirstrika ég
þá staðreynd, að eftir því sem
velmegunin er stöðugt að auk-
ast, þá benda allar þjóðfélags-
aðstæður til þess að husagerð
eigi eftir að aukast mjög veru-
lega á komandi áratugum. Það
mun að sjálfsögðu skapa ýmis
konar aðstæður í byggingariðn
aðinum, sem mönnum er starfa
á þessu sviði er hollt að hafa
í huga, og ræði ég nokkuð um
þær.
— Út frá þessu kem ég imn á
samstöðu og sundrumgu á bygg
ingarsviðinu. Ýmsir telja, að
hið hefðtoundna skipulagsform
á þessu sviði sé ekki fullnægj-
andi. Ég greini frá tilflögum
sem komið hafa fram um þetta
efni, og ræði ég um þörf á
meiri samstöðu og samvinnu
milfli þeirra ýmsu hópa “t
vinna á þessu sviði b.*'t,gingar-
iðnaðarins.
— f lokin ræði ég um þá við
leitni að skapa sameiginlegan
markað hinna norrænu ianda
ast þaiu. Ég er mjö,g hrifitnm af
því að hér á íslandi leggiur tólik
á sig óhem'juimiikJa vinmu til að
eigmiasit eigið hús, em það er
erfitfc uim vik heima og flesfcdir
búa í leiguihúsmæði.
— Hvernig er þá húsaleigan,
er hún umdir opinbeiru ef tirliibi?
— Leigiam fer nofldkuð eftir
árstíðum, eftir því hve milkiil
effcinsipuir,n:m er. Nú er hinis veg-
ar búilð að sietja verðstöðvumiar-
flög og það er nefsivert að hæfcka
húsaleiguma.
-— Það er ummið að því viða
um heim að finmia ódýrari leið-
ir tiil að bygigja hús. Hér á ís-
lantdi höfuim við t.d. fkutfc inm
tiflibúim hús frá Da'nmiöriku og
Noregi, teljið þór að slíkar by.gg
ingiar í stórframfleiðslu geti
flækikað kosfcnaðimn?
— Þær igeta kammski eifcthvað
lækkað hanm, en þær er<u efldri
neim iausn á fjárhagsvamdaimál-
inu. Þessi hús eiru ódýriari í smíð
urn em stórhýsi, það er rétfc.
H.'ms veg,ar toeomur það á mófci
að miarigfaflit meira lamdrýimi
þarf umidi'r þau, meiri gatmagerð
ir, meiri röi'Lagnimgiar oig fleira
og fileiira.
— Vitið þér til þesis að nú sé
að koma fram eiittihvent efni eða
eimihver bygiginigaaðferð sem ef
svo imiá segja gæti valdið bylfc-
irugu í byggimigaiðmiaði, hvað
verðlag smiertir?
— Nei ég veirt eiklki til þess,
og geri eík.ki ráð fyrir að svo
verði á næsfcu áruim. Ég held að
eiinia bylfcimgin sem orðið gæti,
yiði með því mióti að haigkvæm-
ari iám væru veitit til byiggimga
og befcra akipuilagi komið á þau
miál. — Óli Tynes.
Jan F. Reymert
fyrir byggingarvörur. Þar hef-
ur ýmislegt áunnizt, en svo er
ekki um sameigimlegam nor-
rænan markað fyrir verk-
smiðjusmíðuð hús. Þar erum
við enn stutt á veg komnir.
— Og einmitt ve.gna þess að
húsagerðin á þessu sviði er
mjög margbreytileg og fer eft-
ir því í hvaða landi þau eru
smíðuð ættu að vera miklir
möguleikar að vinna stóra
markaði fyrir þessu hús.
IVieiri samstöðu milli starfs
hópa byggingaiðnaðarins
IMorræni byggingar-
dagurinn hefur þýðingu
— fyrir allar starfsgreinar
byggingariðnaðarins
Svenn Eske Kristensen er for
maður Norræna byggingardags-
ins í Danmörku. Hann er kon-
unglegur byggingarfulltrúi, arki
tekt að menntun, og góðkunn-
ingi margra íslenzkra arkitekta
sem hafa haft við hann mikil sam
skipti.
Við femgum bann til að segja
okkur örMtið frá Norræna bygg-
imgardeginum.
— Norræni byggimgardagur-
imn á sér alllamga sögu, saigði
hann. Báðsfcefmur í þessari mynd
hófuist nokkru fyrir síðari heims
styrjöldina, en féllu að mestu
niður rmeðan styrjöldin geisaði,
eins og gefur að skilja. En strax
að hemni lokinni var norræni
byggimgardagurinn vakinn til
lífsins aftur.
Norðurflöndin hiafa skipzt á að
halda daginn þriðja hvert ár, en
þetta er í fyrsta skipti, sem hann
er haldinn hérlemdis, eirus og all-
ir vita. Verður næsta ráðstefn-
an haldin í Finnlandi árið 1971,
og þess vegna verða það Finnarn
ir sem rnunu flyja lokaræðum-
ar hér síðasta kvöldið og bjóða
þá gesti hér velkommia á næsta
mót í heimalamdi sínu, en það er
gömul venja.
Þessar ráðstefnur hafa jafnan
verið ákaflega vel sóttar. Á tveim
ur síðustu ráðstefnunum í Gauta
borg og Kaupmannahöfn voru
1500 og 1700 manms, en hér um
1000 manms eða allt að því eims
margir og hótelin gefca hýst. Og
þeissar ráðstefnur eru þýðingar-
meiri en marga gruniar. Á þeim
hittast fullfcrúar hinna ýmsu sviða
byggimgaíriðnaðarins og þeir
Skiptast á sboðunum. Erindieru
flutt um málefni byggimgariðmað
arins, sem eiga erindi til allra
þessa sfcarfsgreina. í sfcutfcu máli
norræni byggingardagurinn er
til að færa þá, sem starfa á
þessu sviði, saman og láta þá
kynin'aKt sjónarmiðum manna í
öðrurn starfisgreinum byggingar-
iðnaðarins.
Við báðum Kristenisen að gera
mókkurn samanburð á íslenzkum
byggimgarháttum og dönskum.
Hann kvað byggimgarhætti í
Svenn Kristensen.
þessum tveimur löndum ekki svo
ýkja frábrugðna, hvorki í bygig-
ingartækni né arkitektúr, nema
hvað Danir væru að sumu leyti
nokkr.u hefbðumdmari, og nefndi
þar sem dæmi múrsteinabyggimg
iair.
— Ef ég ætti að nefna eitt-
hvað, sem væri veruleiga frá-
brugðið með íslendingum og Dön
uim, þá er það í sambandi við
fjölbýlishúsatoyggingar. Á ís-
landi keppast menn við að eign-
ast íbúðirnar í fjölbýlishúsunum.
sijáflfir, meðan menn í Danmörku
lieigja íbúðir í fjölbýlishúsum í
jangflestuim tilfellum, sagði Svenn
BSke Krisfcenisen að lokum.
Við byggjum fyrir
barnabörn okkar
Einn þeirra sem ráðstefnuna
sifcja er Philip Arctander, arki-
tekt frá Söborg í Danmörku.
Hann hélfc fyrirlestur í gær
um húsakost í nútíð og framtíð,
og við báðum hanm segja okkur
eittíhvað uim þau mál:
Hann saigðist í upphaifi viljta
leggja áherzlu á fjögur atriði,
sem máli skiptu: 1. Húsakoobur
nútímanis er efcki verk Okkar,
heldur árangur margra kynslóða
2. Húsakosfcur framtíðarinmar á
ekki að ákvarðast aif íbúunum,
3. Hústoyggingar haifa fjórtfald-
ast á 20 árum og munu gera það
aiftur á næsfcu 20, og að síðustu
að ílbúðir eiga ekki að verða ódýr
ari, en befcri.“
Um fyrtsfca atriðið sagði Arc-
tandler: „Etit mesta vandamál
byiggingariðnaðar er, að húsin
standa svo lengi. T.D. var þegiar
vlðurikennt í Danmörku fyrirein
um mannsafl!dri, að góð ítoúð þyrfti
að hafa kyndikarfi, salerni og
toað. Þó stoortir enn fjórðung
ítoúða í Dammörku saltemi, og
heliminginn bað og kyndikerfi.
Þefcta byggist á emdimgu hiúsanna
Þótt aldrei hafi verið byggðar
fleiri, né betri íbúðir, vantóir ara
grúa íbúða á Norðurflömdum til
þess að allir flái mannsæmandi
íbúðir.“
Um húsakost fraimtíðarinnar
sagði Arctander: „Menn verða
að gera sér grein fyrir því, að
a.m.k. 3.4 hlutar þeirra íbúða,
sem nýttar verða eftir 10 ár, em
þégar byggðar. Menn eru að
byggja fyrir afkomendur sína.
En hvernig munu þeir bregðast
við Okkar húsum. Þeirri spurn-
iirngu verður að reyna að svaira
niú, því að í framtíðinni eins og
nú, er ekki möguleiki að spyrja
fólk um það, hvernig það vilji
húsið sitt, það er jafmvel búið
að byggja það áður en það fædd
iist.
Margar spurmimgar hljóta að
vakna t.d. hve mörg herbergi
þarf fyrir mianninn, vilja menn