Morgunblaðið - 20.04.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. APRtL 1960
Þar var laglegasta búö í bænum
Um 100 ára gamalf verzlunarhús
HÉR birtist mynd af húsinu
við Hafnarstræti 1—3, þar
sem arkitektamir Guðrún
Jóns'sdóttir, Knud Jeppersen
og Stefán Jónsson eru að inn-
rétta og breyta í austurenda
fyrir verzlunaraðstöðu og
fræðslustarfsemi Heimilisiðn-
aðarfélag íslands, svo sem
sagt var frá sl. sunnudag í
blaðinu. Hús þetta er all
sérkennilegt að byggingarstíl
og á sér einnig nokkuð langa
sögu. Gamla Fálkahús kon-
ungs stóð þarna á svo til sama
stað í rúmlega 100 ár. Og
elzti kjarni þess húss, er nú
stendur eða mestur hluti lága
hússins, er einnig rúmlega
100 ára. Skal hér að gamni
drepið á helztu atriði sögunn
ar er varðar hús þarna, og
er þá m.a. stuðzt við bók
Árna Óla, „Svipur Reykjavík
ur“ er út kom í fyrra.
1763: Fálkahús konungs
flutt frá Bes'.- astöðum til
Reykjavíkur og sett aðeins
sunnar en nú er austurhluti
núverandi húss O. Joihnson &
Kaaber. Þá var það talið eitt
af húsum kóngsverzlunar, en
önnur voru í Örfirisey. Fálk-
ar voru fluttir úr Fálkahúsi
út í Örfirisey til skipa. Þarna
stendur það eitt í um 16 ár,
áður en næstu timlburhús eru
reist, þ.e. hús kóngsverzlunar
flutt úr Örfirisey og sett nið-
ur nvrzt við núverandi Aðal-
stræti. Fálkahúsið hefur ver-
ið einnar hæðar og geymdir
þar- mest á þriðja hundrað
fálkar í einu.
1787: Fyrsta u>ppmæling
kaupstaðalóðar Reykjavíkur.
Nokkurn veginn ferhyrning-
urinn: Aðalstræti — norður-
endi Tjarnar — lækur að
austan (Lækjargata') —
strandlengjan að norðan (lík-
lega oa. Gehsgata nú). Alls
rúmlega 30 þúsund ferfaðmar,
kallað „Kvosin“ 17 heimili
voru þá talin á kalupstaðar-
lóð þessari, alls 103 sálir.
1797: Petræus verzlunar-
stjóri Norðborgarverzlunar
leigir hluta Fálikahúss og
byrjar að verzla þar sjálfur.
Hann stækkar húsið nokkuð.
Fálkaverzlun legst niður 1806
og Petræus leigir þá allt hús-
ið. 1820 kaupir Petræus hús-
Hafnarstræti 1—3. Heimilisiðnaðarfélagið verður á helmingi loftsins,
á götuhæð í austurhluta lághússins.
austurendanum og á
ið og er verzlað í því fram .
yfir 1850, en N. Chr. Haf-
sten keypti Fálkaihúsið.
1868: Havsteen lœtur rífa
gamla Fálkahúsið og reisa
nýtt verzlunanhús dálítið
norðar, svo að Hafnarstræti
gæti breikkað. Það er elzti
kjarni núverandi húss. „Þarna
var síðan talin einhver lag-
legasta búðin í bænum“, seg-
ir í bók Árna Óla.
1880:. Þá keypti J. P. T.
Bryde í Kaupmannahöfn
verzlun o.g verzlunarhús Hav-
steens og 1884 byggir hann
austurenda þess í tveim hæð-
um (en 1870—1880 byrja að
rísa tvílyft timiburhús í
Reykjavík) og hefur þarna
fleiri sölubúðir, því verzlun
hans var í sjálfstæðum deild-
urn.
1907: Vesturendi núverandi
húss er byggður í 2 hæðum
Það gerir Einar Erlendsson,
ein okkar elztu arkitekta, fyr
ir Bryde. Er fyrst lengt hið
lága verzlunarhús Havsteens
um 6 álnir til vesturs. Þetta
hús, tvílyft í báða enda, ein-
lyftur miðhluti, var þá kall-
að hin mesta bæjarprýði og
næsta nýtízkulegt. Á þak
hússins var sett líkan af vík-
ingaskipi, en í stafnana fjóra
voru settar myndir af fálk-
um til minningar um það, að
á þessum stað hafði upphaf-
Framhald á bls. 25
Vinyl gólfdúkur með korkundir-
lagi meðal annars í fallegum
parkettmunstrum frá
J. ÞORLÁKSSON & NORMANN hf.
Svefnherbergissett, tíu mis-
munandi gerðir úr teak,
eik, gullálmi og palisander.
kjorgX'rdi
H úðunarkatlar
Tveir stórir húðunarkatlar („drageringarkatlar") til sölu. Katl-
arnir eru úr ryðfriu stáli með perulagi og taka um 100 kíló
hvor í vinnslu.
Upplýsingar i síma 24054.
EFNAGERÐ REYKJAVlKUR H.F.
UTAVER
Þeir sem eru að byggja eða þurfa
að lagfæra eldri hús ættu að kynna
sér kosti hinnar nýju veggklæðningar.
GRENSÁSVEGI22- 24
SlMAR' 30280-32262
SOM V YL
Á lager hjá okkur í mörgum litum.
KAUPMENN -
KAUPFÉLÖG
Ocl/uier)
búbarkassarnir
eru ódýrustu búðar-
kassarnir á markaðnum.
VERÐ AÐEINS KR. 12.453.00.
Sisli c7. cZofittsen 14
Vesturgötu 45 — Símar 12747—16647.