Morgunblaðið - 15.08.1972, Page 23

Morgunblaðið - 15.08.1972, Page 23
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 1972 23 DanmöPku og Noregi 1907— 1908. Er hann kcwn heim 1908, tók hann við búsforráðum fyrir tföður sinn og hafði þau á hendi, unz hann tök við búi og varð bóndi á Reynistað árið 1919. Næstu ár eftir heimkomuna 1908 tmun Jón hafa haft á hendi nolkkra unglingakennslu. Svo hlaut að fara um svo efnitegan mann og mannvæntegan, sem Jón á Reynistað snemma þótti, að honuim væru falin ýmis trún aðarstörf, og skulu nokkur þau helztu netfnd hér. Alþingismaður Skagfirðinga var hann frá 1919 tffl 1931, 1933—34 og frá hausti 1942 til vors 1959, er hann gaf eigi lengur kost á sér til fram- boðs. Landskjörinn þingmað- ur var hann 1934—1937. Hrepp stjóri Staðarhrepps var hann frá árinu 1928 til ársims 1964, er hann sagði starfinu lausu, otg •tók þá við því Sigurður sonur hans. I hreppsnefnd átti hann sæti um 20 ára skeið. Enn frem- ur hefir hann verið safnaðarfull trúi. Sýslunefndarmaður Staðar hrepps var hann frá 1928 til 1970, er hann sait síðaist sýsliu- fund og baðst undan end- urkjöri, enda heiisu hans þá tals vert farið að hraka. Eftir Jón var Sigurður einkasonur hans (kosinn sýslunefndarmaður. Jón haíði forgöngu um stofnun Bún aðarfélags Skagfirðiniga árið 1931 og átti sæti í stjórn þess síðan ósflitið þar til fyrir fáum árum. Búnaðarþingsfulltrúi var Jón frá 1932, unz hann gaf eigi itengur kost á sér fyrir nokkr- um árum. Hann átti sæti í stjórn umn ýmissa félaga í héraðinu og hafði forgöngu um ýmis fram- faramál. Hann lagði stund á íþróttir framan af ævi og tók mikinn þátt í ungmennafélags- skap. Hann átti með fleir- um frumkvæði að stofnun Ung- mennasambands Skagafjarðar, og var hann fyrir nokkrum ár- um gerður að heiðursfélaga þess. Jón var forgöngumaður um stofnun Sögufélags S'kagfirðinga og var í stjórn þess frá upp- haifi til skamms tíma. Hann hef- ir og verið I útgáfunefnd skag- firzkra fræða. Hefir hann lagt af mörkum mikla og dýrmæta vinnu fyrir þessi samtök bæði, og er h'lutur hans þar miikils metinn með réttu. Þá hafði hann forystu um og átti manna mestan þátt í sitofnun Byggða- safns S'kagfirðinga í Glaumbæ, og átti hann frá upphafi sæti í stjóm þess allt þar til á síð- asta ári. Fyrir safnið hefir hann unnið mikið og óeigingjarnt starf og afrekað það með elju og ósérplægni, að þetta safn er talið eitt bezta sinnar tegundar á landi hér. Hefir forystustarf Jóns á þessu sviði verið mikils metið af héraðsmönnum og öðr- um, sem þar um fjalla. Jón kvæntist árið 1913 Sig- rúnu Pálmadóttur, hinni mæt- ustu myndarkonu. Hún er dótt- ir sr. Fállima Þóroddssonar, sem Jlengst af var prestur á Hoflsósi, og konu hans önnu Jónsdóttur. Ein'kabam þeirra Jóns og Sig- rúnar er Sigurður, sem fyrir nokkrum árum tók við búi og er nú óðalsbóndi á Reynistað. Hann er kvæntur Guðrúnu Steinsdóttur frá Hrauni á Skaga, hinni mestu myndarkonu, og eiiga þau 4 syni. Frú Sigrún hef- ir átt sinn rí'ka þátt í að halda uppi merki Reynistaðar. Þar hef ir verið mikið rausnar- og myndarheimifli í tíð Jóns og Siig- rúnar, svo að til hefir verið tek- ið. Á árunum milli 1930 og 1940 var reist nýtt íbúðathús á Reynistað. Að búnaði bera þau húsakynni vitni um þjóðrækni Jóns og ræktarsemi við arfleifð liðinna kynslóða. Þar til má nefna m.a. baðstofu, sem búin er lokrekkjum, og eru letr- aðar með höfðatetri á fjalir um rekkjurnar þjóðttegar visur eft- ir þekkta ístenzíka sfcáldikonu. Fleira er þar fomlegt til skreyt- ingar og til að minna á fortíð- ina. Það eru einmitt slíkir eðlis- þættir, ræktarsemi við sögu og fortíð þjóðar sinnar, sem gera Jón á Reynistað eigi hvað sízt eftirminnitegan. Hann fann og skildi þýðingu þess fyrir ís- ilenzkt þjóðerni að halda tengsl- um við liðna tíð með þvi að varðveita söguleg efni og minj- ar, og lagði á þvi sviði mikið af mörkum. Hér má geta þess, að þau hjón Jón og Sigrún stofn uðu með myndarlegu framlagi árið 1963 sjóð, sem ber naifnið Fræðasjóður Skagfirðinga, og er honum ætlað skv. skipuiagsskrá að stuðla að könnun og rann- sðkn á sögu S'kagafjarðar, ætt- visi o.þ.h. í því skyni að tengja saman fortíð og nútíð. Á Alþingi lét Jón einkum til sin taka málefni bænda og bú- skapar. Má þar til nefna þátt hans i jarðræktarlöguim og ann- ari löggjöf um landbúnað, eigi hvað sízt lögin um erfðaábúð og óðalsrétt. Umboðsstörf ýmis fyr- ir héraðsmenn rækti hann í þingmannstíð sinni af alúð og trúmennsku. Þrátt fyrir sam- vizkusemi Jóns um þimgstörfin, vildi hann samt eigi láfa þau aftra sér frá að sitja sýslufundi í sínu heimahéraði. Ég minnist þess, þegar ég hélt minn fyrsta sýslufund í Skagafj arðarsýslu 1958, þá nýkominn í héraðið, að Jón lét þau orð við mig fala, að þegar slikir fundir rækjust þannig á, að sýslufundir væru haldnir á þingtima, þá léti hann héraðið hiklaust sitja fyrir og sækti heldur sýslufund. Hann vildi taka þátt í héraðsmálum, svo mikill héraðsmaður var hann í sér, og láta sín því gæta á sýslufundum. Á þeim vettvangi sýndi hann áhuga og fylgdist vel með þeim málum, sem þar voru til úrlausnar. Jón vair maður slkapheiitur og mála- fyligjumaður, og gætti þessa, ef í odda skarst á þeim fundum. En sá siður var í heiðri hafð- ur á þeim vettvangi að láta þess eigi gæta né erfa eftir á, þótt menn hefðu s'kiptar skoðanir og deildu á fundum af þeim söfcum. Jón á Reynistað var gæddur farsæhim hæfileikum, og voru skiaipifesta og viiljaotyrkuir áber- andi eiginleikar í fari hans. Honum var ósýnt um að flíka tilfininlingum sSnum. Þó var hann skapríkur maður og jafn- framt kappsamur um mál- efni, sem hann barðist fyrir, svo sem áður er á drepið. Heimilis- faðir var hann góður og lét sér vel annt um sitt fólk og við- gang al'lan og reisn á Reynistað, hinu forna höfuðbóli, að þar mætti ríkja höfðingssvipur og góður bragur, svo sem og jafn- an var. Hann ©erði Reynistað að ættaróðali, og var það hug- sjón hans, að það form á eignar- haldi og setu á jörðum myndi verða til eflingar og framdrátt- ar landbúnaði á landi hér. Mangt fteina mætiti siegja uim störf og athafnir Jóns á Reyni- stað, en ég læt hér staðar numið. Þá vil ég að lokum í nafni sýslunefndar Skagafjarðar- sýslu, mínu eigin og míns fólks flytja eftirlifandi konu Jóns, syni hans og konu hans og son um þeirra samúðarkveðjur og óska þeim farsældar og bless- unar á ókomnum timum. Jóh. Salberg Guðmundsson. — Langar þig í Frai.ihald af bls. 3 Állfigrímuir kemuir með körf u í hemidiirmi, kveikir á eldspýtu og klilfnair upp á fjósBloftið. Uppi 'flirmuir hainn kertisstúf og kveiikitr á honum. Við hliðina á heybaiggia ligigutr stór baggi vafinn inn í nokkur eintök alf London Tiimies. Til hliðair stianda skinaindi Skór. Állfigrim- ur lýs'Lr uipp baggiainn. Þar stianda tær útúr. „Konidu með Ijósið uppá Joftisíköriina göði, ég þairf að tiailla viið þig,“ sagir ópetru- söngvairlnn. ÁMgirfmur hirekfcur viið. Inn an úr dagblöðunum kearuur Garðiair Hólm. Hanin brýtur bföðin vaaudtega saiman og snurfuiaair siiig. ÁlÆgiríimiur sezrt föiiminn, bekuir naglibítimm úr buxnavasa sínuim og byrjair að draiga naigBa úr sfcónuim sín um. Bárdur Jakobsson: Landhelgi -á þurru landi Fregn var í blöðum um það fyrir skömmu, að lögregla Reykjavíkur hefði gert að því gangskör, að gestir veitingahúsa hefðu ekki langdvalir né hóf- lausan hávaða við skemmtihús- in þegar skemmtun lauk. Þótti vel gefast. Það fyrirbæri er vel þekkt og ekki aðeins í Reykjavík, heldur um land allt, að „hestaskálin" verður einatt æði hávær og tek- ur langan tíma, öllum til ama og leiðinda. Því ekki að taka oftar og víðar upp þann hátt, sem Reykjavíkur-lögreglan hafði í áðurnefndum tidvikum? Þetta er vel framkvæmanlegt, og satt að segja gustukaverk fyrir alla að taka fyrir þau skrílslæti og áberandi ómenningu, sem hvergi kemur betur í ljós heldur en þegar misjafnlega æstum og ölvuðum gestum er hleypt út af skemmtisamkomum, jafnvel rutt út. Vitanlega leysir þetta engan teljandi vanda í sambandi við áfengismálin, en það getur þó verið til bóta að dreifa þegar í stað og af festu ölvuðum og æst- um mannhópum, og á þetta bæði við um þá, sem fyrir ónæði og aðkasti verða að ósekju, sem og hina, sem valda. Ekki ætla ég að ræða þessi mál almennt, enda mikið mál og margþætt. En því sting ég niður penna, að hér í Reykjavík er staður, sem mér og ég held flestum, sem til þekkja, þykir að eigi að gæta alveg sérstaklega, og hefi ég nefnt þetta við marga og eru þar allir á einu máli, annars fremur fátítt hér á landi. Ég á við Skólavörðuholtið, en með þvi á ég við svæðið með- meðfram Barónsstíg, Freyju- götu, Njarðargötu, Skólavörðu- stíg efst, og Frakkastíg, Berg- þórugötu að Barónstíg. Á þessu svæði átti eitt sinn að standa „háborg íslenzkrar menn ingar“, þ.e. háskólahverfið, og ruddust fram af móði stúdentar og fleiri og mokuðu í holtið helvíta mikla gryfju. í sjálfboða- vinnu, en kom fyrir ekki. Eins og fjármálum Islands var hátt- að um þessar mundir (um og eftir 1930) skorti fé til fram- kvæmda, en auk þess var búið að byggja hér og hvar umhverf- is holtið, og mun hvort tveggja hafa verið, að hverfið þótti of lítið, og hæpið að hafa skólann með því, sem honum fylgdi af alls kyns byggingum og umsvif- um svo til í miðri borg. (Sama deiia stóð raunar um t.d. Stýri- mannaskólann, sem loks var sett ur niður „úti í sveit", eins og Reykjavík var 'þá). Hvað sem þessu líður, þá fór svo, að á Skólavörðuholti er nú risin há- borg, og. má segja að meginhlut- inn sé helgaður menntun i rúmri merkimgu orðsins. Hæst ber þarna Hallgríms- kirkju, sem menn eru farnir að halda að verði „bara falleg", en þó er ekki búið að „af- klæða" hana nema svo sem niður fyrír geirvörtur, og óráðið um framhaldið. Þá er Leifur, sem Wilde sagði að hefði verið hepp- inn af því, að hann fann Amer- íku, en týndi henni aftur. Iðn- skólinn, Gagnfræðaskóli Austur bæjar, Austurbæjarbarnaskól- inn, Templarahöllin, Hnitbjörg Einars Jónssonar, Ásmundarsal- ur, Heilsuverndarstöðin, og e.t.v. má telja hér með Sundhöll Aust- urbæjar og Domus Medica, en Blóðbankinn og Landspítala- hverfið á næsta leiti. En þama er lika staður, sem vart heyrir undir „menningu" og að honum saifnaist einaitit menn seni betur væru komnir annars sitaðar. Hygg ég þó að eklfci sé um að kenna staðnum sjálfum, en hann er nú þarna nið- urkominn, og verður að segja eins og er, að nágrenni stafar þar af einatt ónæði, en Islend- ingar eru furðu seinþreyttir til þess að kvarta um slíkt fyrr en í hnúka tekur. Hér kemur þó fleira til, sem varðar ekki einstaklinga, heldur Reykjavikurborg í heild. Á Skólavörðuholt leggja margir leið sína, innlendir menn og er- lendir, og mun það væntanlega aukast þegar úr turni Hall- grímskirkju verður hægt að bjóða eitthvert fegusta og stór- fenglegasta útsýni til allra átta, sem til er í Reykjavík, e.t.v. á landinu, að ég segi ekki í öllum heimi eins og Hermann hinn þýzki og Bngström (At Háklef jáll). — Engin viðbrögd Framhald af bls. 32 um að veiðiheiimildarsvæði fyrir brezka tiogaira niái upp að 12 míllnia mörfcunuim á ýmsium sivæð um. Fráviik yrðu þó þar seim börmuð yirði veiði fyriir ístentzka tiogaira jaifnframt. Þessli regla er við það miðuð, að þá giilldi þaiu ákvæði í fyrri tiDIiögum íslamids sem gera ráð fyriir, að aðeins tvö af sex svæðuim veirði opin á saima tírnia fyrir brezfc sfcip. 2) TilBöguim Islands um slkipa- stiærð yrði breytt þanniig, að súcip upp að 180 fet á tenigid eða um það bill 750—800 brúttóliest- i'r að sfcærð fengju veiðihieimild- ir, en stærri sfcip ekfci, engir frystiitogairar og engin verfc- smiðjuiskip. í þriðja ifaigi, að saimninigistfima- billiið yrði til 1. júní 1974, en það er um fimm miánaða framteng- inig á giWÍLStiíma u n dain/þága nna frá því sem upphaíflega var lagt tffl. — Fiskimenn „Lanigar þiig í kæfuibitia?" spyr Garðar. „Eða viitu held- ur vinarbraiuð ? Fáðu þér það sem þú villlt úr körfunni." „Nei tafcfc. Það — það er nú alveg óþairfli." „Mig lanigair tiil að biðja þig uim ilitiliræði. Og það er að (Miínka vandtega aifitiur hurð- iinmi að iinnam og sofa hér á loftislkörinni hjá mér í nótit. Og ef einhver skyildi berja, að fara till dyra og segja við hvem sem spyr, að Gairðar HÓl'm óperusönigvairi sé ©kfci hér. Ætíiarðu að gera það?“ „Já, af þú viilt.“ Garðar flar mieð flingurgóm- uinium yflir brotið á buxunum sínuim. „Þafcfca þér fyriir fcæri vfim- ur. Þú spurðiir miig hvort þú igæbir lært að sýnigja. Ég 'veit það ekfci. Það má vel vera að þú sért eflnfi í sauinigimanin.“ — GBG. Framhald af bls. 32 því, að norskir fiskiimenn muni njóta við Island jaflngóðra kjara og fiskimenm anmarra landa. Norska riikisstjómin væntir þess að geba rætit vandamuál sem kunni að rísa i samibanidi við fiSkveiðilögsagu íslanids siðar þeigar þjóðréttarleg aitiriði máls- ins eru Ijósari. Einar Ágústsson, utanríkisráð- herra, sagði í samtali við Morg- uniblaðið í gær, að istenzka rfilkis- stjómin væiri reiðubúin að ræða þetitia atiriði og önnur varðandi liamdihiel'gismálið við Norðmemm, þegar þeir óskuðu þess. DflGLEGR Og það er þarna, sem hnífur- inn stendur i kúnni, því stund- um er það svó í skaplegu veðri, að vart er farandi um holtið fyr- ir „sjúklingum" veifandi svart- miðaflöskum eða betlandi. Þetta segja vel kunnugir menn hmeyksli og næstum grátlegt. Það situr kannski ekki á mér að kasta steinum úr glerhúsi, en svo mikils kann við að þurfa, að gera verði fleira en gott þykir. Ég trúi því ekki að það kosti teljandi að hjálpa séra Hallgrími og Leifi til þess að færa út „landhelgina" á Skólavörðuholti, alfriða holtið, líka fyrir skatt- heimtumönnum og kæstum há- karli. Svo ég tali eins og Björn sál- ugi úr Mörk, þá skal ekki standa á mér (og svo mun um fleiri), að styðja við bakið á sr. Hallgrími með sálma sína á lofti, Leifi heppna með reidda öxi, og vænt- anlega Geir goða (Reykjavík- ur-) með Heimdallarhorn og Þórshamar að vopnum. Má og nefna það, að betur mundi ég settur en Björn að baki Kára á sínum tíma, þar sem ég veit kirkjugrið að baki, en skammt undan slysavarðstofu með mjúkhentum hjúkrunarkonum etc. ef áhlaup skyldu takast og ákomur verða, sem ég hefi raun- ar ekki trú á. En sem sagt: Reyk víkingar verða að sjá svo um, að Skólavörðuholt verði i senn fag- ur staður og friðsæll og að hon- um sá menningarbragur, sem til er stofnað. — Hartford Framhald af bls. 10 hafa verið nokfcuið á anniað þúsiund mannia og Athan.sson, boirgarstj óri, setm heilsaði giest uinum með ávarpi, átti tals- varðan þátt í að skapa þá létitu stiemnirugiu, sem riikti það, sem eftir var heimsóknarinnair. — Atbansson afhenti Eieanor Mc Govern borða með áletruninni „Við viljum fá nýja Eteanor í Hvíta húsið“ og kyssti hana einhver ósköp. Sömuteiðis frú Rdlbiooúf, seim er gllæsiteg kona. Síðan talaði hver af öðruim og McGovern síðaistur. Frá kirkj'unni var afbur halidið á Bradtey filuigvöLl, þar sem fluigvéliairnar tvær biðu tilbúnar að flytja McGovern og fylgdairlið hans á naesta á- fangastaið, borgina Provid- enoe í Rhode Lsland. Áðuir en McGovem hvarf inn í fliuigvél síraa, aneri hann sér við í tröppunuim, veiflaði og kallaði kveðjuorð til Conn ectieuit pressunnar sem eftir stóð og veifaði og katlaði á móti. Það var efcki lauist við, ia® horuuim hefði tekizt að skiapa steimningu meðal bliaða manna. En voru þar að verki persónutöfrar McGovems eða tilheyrði þessfi stiemning slík um ko. riinigaiferðum yfiirteiit't? „Það er ekki gott að seigja,1* svaraði gaimalireyndur blaða- maður, þeigar við gangum út af flugveLlinum. „Ég kann vissulega mjög vel við Mc Govem, en þó ég sé búirun að skrifla um svona kosningaferð ir áruim samian, finnst mér aiEtaf fylgj a þeim einhver ólýs anleg eftirvænting, aiLveg sér stök stemnirug. Þeissir mienn koima, staiMra við í fáeiniar stiundir, flara nánaist um eins og fellibylur. — Við reynum að olnboga okkur áfram til að fýLgja þeim sem fastast eftir, íinnuim spennuna smám saitn- ain aufeast i pressuiliðinu og sbemniniguna stlga meðal fólksins. Svo eru þeir alllt i einiu fiarnir og maðiux varpar öndinni liéttar. Þá er hægt að setjast niður vfið ritvélina ag sfcrifa sig úr spannumi — því feiTliíby.Iiuiriinn ar fiarinn hjá.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.