Morgunblaðið - 02.11.1972, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1972
io
Iðnaðarstefnan hin
sama og áður
- Iðnaðarráðherra fellst efnislega
á tillögur Jóhanns Hafstein um
aukið framlag í iðnlánasjóð
JÓHANN Hafstein mælti í
gær fyrir frumvarpi sínu og
Lárusar Jónssonar um breyt-
ingu á lögum um iðnlánasjóð.
Frumvarpið gerir ráð fyrir,
að framiag ríkissjóðs til Iðn-
lánasjóðs verði hækkað úr
15 í 30 milljónir króna vegna
verðbreytinga og aukins til-
kostnaðar. Við umræðurnar
sagði Jóhann Hafstein m.a.,
að sér virtist sem stefnu fyrr-
verandi ríkisstjórnar í iðn-
aðarmálum væri fylgt alveg
út í æsar.
Jóhann Hafstein sagði, að þetta
fruinvarp væri flutt í framhaldi
af saiws konar frumvarpi, sem
ekld náði fram að ganga á þin-g-
Jóhann Hafstein
Inu í fyrra. Þá hefði verið gert
ráð fyrir að framlag í iðmlána-
sjóð yrði aukið úr 15 í 25 millj.
kr. til samræmis við hækkað
kaiupgjald. Nú væri lagt tU, að
framlagið yrði 30 milij. kr. Væri
þá tekið tilllt til verðbreytinga og
eins þess, að frumvarpið hefði
ekki náð fram að gamga i fyrra.
Þingmaðurinn gerði siðan
grein fyrir því, að i iðnaðarráðu
neytinu hefði um langan tíma ver
ið unnið að því að semja iðnþró-
unaráæthin. Iðnþróuinaráform
hefðu komið út 1971. Sammingar
við sérfræðinga Sameinuðu þjóð
anna hefðu hafizt 1969. Engin ný
stefna að þessu leyti hefði verið
mörkuð í stjórnarsáttmála núver
andi rikisstjómar. Stefnumörk
unin ætti sér ekki stað fyrr en
stjómvöld hefðu tekið ákvarðan
ir á gundvelli þeirra sérfræði-
legu áætlama er fyrir laegju. —
Broslegt væri, þegar verið væri
að auglýsa iðnbyltingu, þó að sér
fræðingar S.Þ. væru hér og ynnu
að áætlunargerð ásamt innlend-
um sérfræðingum. f tíð fyrrver-
andi rikisstjórnar hefðu meiri
kannanir á iðnaðinum farið
fram en áður hefði tíðkazt. Þær
skýrslur væru undirstaða þeirra
áætlana, er nú væri unnið að.
f skýrslunni um iðnþróunar-
áform væru rökin fyrir eflingu
iðnaðar m.a. þau að tryggja
þyrfti aukinn hagvöxt og atvinnu
öryggi. Það væri rangt, að með
iðnþróunaráætluninni, sem
kynnt hefði verið, væri brotið
blað í iðnaðarmáLum. Fyrrver-
andi rikisstjóm hefði Lagt jafn
rika áherzlu á uppbyggingu létts
iðnaðar og stóriðju. — Núver-
andi rikisstjóm hlyti að grumd-
valla aðgerðir sínar á Iöggjöf, er
sett hefði verið í tíð fyrrverandi
rikisstjómar. Gengisbreytingin
1968 hefði t.d. verið iðnaðinum
ákaflega hagkvæm.
Þá minnti þingmaðurinn á, að
iðmþróunaráætlunin væri ekki
til í iðnaðarráðuneytinu og yrði
ekki til fyrr en á næsta ári. Hún
hefði ekki enn haft áhrif á stjórn
arstefmuna. Framlög til útflutn-
ingsstofnana iðnaðarins hefðu til
að mynda farið iækkandi. Von-
laust væri að ætta sér að korna
af stað iðnbyltingu, ef ekki væri
veitt fé til iðnaðarins.
Fyrrverandi rikisstjórn hefði
stefnt að virkjum stórfljóta og að
veita erlendu áhættufjármagmi
aðild að stóriðju samkvæmt mati
hverju sinni. Ríkið ætti meiri-
hiuta í kisilgúrverksmiðjunni, en
talið hefði verið heppilegra að
semja við erlenda aðila um fram-
lieiðslu hrááls. Okkar hagnaður
væri af sölu raforku og af fram
Leiðslugjaldi. Þannig fengjum við
meira í okkar hlut en Norðmenn
af sams konar verksmiðju.
Þimgmaðurinn sagði, að í ráð-
herratíð sinni hefði verið tekið
skýrt fram, að varðamdi hugsan-
legar viðbótarframkvæmdir á
sviði álframleiðslu yrði raforkan
seld á hærra verði en í upphaf-
legu álsamningunum. Núverandi
iðnaðarráðherra byði raforkuna
á framiieiðsluverði; það væri
lægra en fyrrverandi ríkisstjóm
hefði boðið. Sér virtist sem
stefmu fyrrverandi ríkisstjórnar
væri fylgt út í æsar nú.
Magnús Kjartansson, iðnaðar-
ráðherra, saigði, að sér kærni ekki
til huigar, að Jóhann Hafstein
hefði ekki átt frumkvæði að
Magnús Kjartansson
mörgum málum í iðnaðinum, og
hann hefði hafizt handa um ýmis
legt, sem fallið hefði í sinn hiut
að halda áfram með. Emgu að síð
ur hefði orðið stefnuibreyting
hjá núverandi ríkisstjóm. Fyrr-
verandi rikisstjórn hefði reynt að
bjarga iðnaðinum frá þeim erfið
leikum, sem hann lenti í. En það
sem skipti máli væri að tryggja
honum sama rétt og aðrar at-
vinnugreinar nytu. Það hefði
fyrst verið gert í tíð núverandi
ríkisistjómar. Eitt meginatriðið i
Léttum iðnaði væri að flytja út
verkmenningu.
Það væri rétt, að iðnaðurinn
hefði þróazt vel í tíð viðreisnar-
stjórnarinnar, em hann hefði
samt dregizt saman á árunum
1964 til 1967. Gengislækkunin
1967 hefði komið iðnaðinum vel,
en hún hefði ekki verið framtak
í þágu iðnaðarins.
Ráðherranm sagði síðan, að fyrr
verandi ríkisstjórn hefði ætlað
að gera ísl'and að hálfnýlendu,
bæði í stóriðju og léttuim iðnaði.
Frá þeirri stefnu væri nú horfið.
Hann hefði kannað, hvort erlend
fyrirtæki vildu fjárfesta hér, ef
íslendimgar ættu meiri'hiiutamn og
fyrirtækin lytu íslenzkum lögum.
Iðnaðarráðherra sagðist síðan
vera sammála Jóhanni Hafstein
um nauðsyn þess að sjá iðnlána-
sjóði fyrir auknu fjármiagni. Það
væri nú í umdirbúningi í ráðu-
neytimu.
Pétur Pétursson sagði, að
kjami málsins væri sá, að efla
þyrfti iðnaðinn. Iðnaðurinn væri
enn fiokkaður sem anmars flokks
atvinnuigrein. Enn væru ekki
komin í framkvæmd loforð frá
síðasta þingi um stuðning við
iðnaðinn. Útflutningsmiðstöð iðn
aðarims væri ekki ætlað meira
fjármagn á fjáriögum nú en sl.
ár og árið þar áður. Slíkt gæti
ekki gengið. Ekki væri nóg að
tailia fallega um iðnaðinn, ef allir
þættir hans væru ekki látnir
fylgjast jafnt að. Ef efla ætti létt
an iðnað þyrfti skipulega vinnu
að markaðsmáluim.
Eyjólfur Konráð Jónsson leið-
rétti ummæli ráðherrans um sjón
varpsþátt, er þeir tóku þátt í fyr
ir tveimur árum. Skömmu eftir
þennan þátt hefði Þjóðviljinn, er
Magmús Kjartansson ritstýrði þá
haldið því fram, að hann hefði
lagt til í þessum þætti að bygigð
ar yrðu 20 álverksmiðjur.
Þingmaðurinn sajgði, að þetta
væri airangt. Hann hefði i þess
um þætti einungis bent á, að við
ættum ónotaða orku i falivötn-
um, er svaraði til orkunotkunar
20 álverksmiðja. Það væri mikið
vafamál, hvort ráðast ætti nú í
byggingu nýrrar álverksmiðj u.
Skynsamlegra væri að beina iðn
aðinum inn á fleiri svið eins og
sjóefnaverksmiðju og málm-
blendiframleiðslu. Síðan benti
þinigmaðurinn á, að iðnaðarráð-
herra hefði áður verið andvígur
stóriðju, andvígur virkjun í
Þjórsá vegna íshættu og fullyrt
að með þeim framikvæmdum
væri verið að gera ísland að hálf
nýlendu. Hann hefði einnig verið
andvígur aðild að EFTA.
Þá benti þingmaðurinn á, að
við samningagerð um olíuhreins
unarstöð á sínum tíma hefði ver
ið tekið skýrt fram frá upphafi
viðræðnainna, að íslendingar
ættu meirihlutann. En engu að
síður hefði Þjóðviljinn talað um
Landráð.
Jóhann Hafstein sagði, að það
væri misskilningur hjá iðnaðar-
ráðherra, að iðnaðurinn befði
dregizt saman á árunum 1964 til
1967. Samdráttur hefði orðið í
einstökuim greínum, en í heild
hefði orðið framleiðsluaukninig.
Iðnaðarráðherra gæfi sér rangar
forsendur, þegar hamn ræddi um
stefnubreytingu. Það hefði aildrei
verið stefna fyrrverandi ríkis-
stjórnar að erlendir aðilar ættu
að eiga meirihLuta í fyrirtækjum
hér á landi. Ef álsamningarnir
hefðu ekki verið gerðir, hefði raf
orkuverð innanlands orðið fimm
falt hærra en það væri nú.
Að einu leyti hefði þó orðið
stefnubreyting: Iðnaðarráðherra
vildi nú bygigja raforkuver, án
þess að hafa kannað fyrirfram,
hvort umnt væri að selja rafork
una.
Nefnd á ekki
að ráða
löndunarhöfn
GUÐLATJGUB Gislason gerði
athugasemdir við frumvarp rík-
isstjórnarinnar um loðnulöndun,
er það kom til fyrstu umræðu
í neðri deild Alþingis sl. þriðju-
dag.
Guðlaugur Gísliason sagði m.a.:
„Þeir, sem fylgzt hafa rmeð
útgerð hér á laindi, þekkja
án efa nokkur undantekninigar-
dæmi, þar sem útgerðarmaður
hefur ætlað sér þá diul að sitjórna
veiði skipa sinna úr landi. Þetta
hefur aldrei heppnazt, em ávalit
skapað ágreiniinig og leiðimdi
miiMi s.jómiannia og útgerðar-
marana og báðum aðiilum orðið
það til tjóns.“
Síðan siagði þingmaðurinm:
„Ég Skail viðurkenina, að ekkert
óeðlilegt er við það, þótt ákvæði
1. gr. frumvarpsins sé fest í lög-
um eða reglugerð, en húin mælir
svo fyrir að fiskimjölsvertk-
smiðjum sé skylt að taka við
afila skipa í þeirri röð, sem þau
koma til bafinar. En einmiitt það
ákvæði 1. gr., að röð skipa skuili
ráða Losun á afla þeirra, er gert
óvirkt með ákvæði 3. gr, 2.
mgr., en þar segir svo með lieyfi
hæstvirts forsetJa:
„Ef fleiri skip æslkja löndunar
í verksmiðju, en móttökugeta
hennar leyfir, skail niefndin
ákveða, hvaða fiskiskip hafa
heimild ti'l löndumar í verksmiðj-
unni og L'önidumiarröð þeirra,
þratt fyrir ákvæði 1. gr.“
Þetta vil ég segja, ef t. d.
10 skip leggjasit að bryggju hjá
Guðlaugur Gíslason
einhverri verksmdðju og hún
getur ekki tekið á móti afla
nema 5 skipa, getur nefindin
ákveðið að 10. skipið en ekki
skip númer eitt fái löndun."
Þá sagði Guðlaiuigur Gíslaison:
„Við getum vei ímyndiað okkur,
hvemig því yrðl teikið aif sjó-
mönnum, ef þeir fengju fyrir-
rrtæli uim það frá einhverri skrif-
stofu í ReykjavLk, að þeir ættiu
að filytja sig t. d. frá Þorláks-
höf-n eða Vestmamnaeyjuim, og
sigla skipimu fyrir Reykjanes til
Faxaiflóajhafnar, alveg burt séð
finá því, hvemig ástatt væri fyri-r
skipiiniu eða hversu hlaðið það
væri, kainnstei í misjöfnu veðri.“
Ný þing-
mál
Magnús Jónsson
FJÁRHAGSÁÆTLANIR
Magnús Jónsson hefur flutt
tillögur til þingsályktunar,
þar sem skorað er á ríkis-
stjómina að gera fjögurra ára
áætiun um þróun útgjalda og
tekna ríkissjóðs, miðað við
gildandi lagaskuldbindingar
og tekjuheimildir og aukn-
ingu ólögbundinna útgjalda
með hliðsjón af fenginni
reynslu.
Matthias Á. Mathiesen
ÚRSKURÐARVALD
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA
Matthías Á. Mathiesen og
Geir Hallgrímsson hafa flutt
þingsályktunartillögu, þar
sem skorað er á ríkisstjómina
að láta endurskoða ákvæði
sveitarstjórnarlaga og ann-
arra laga um úrskurðarvald
félagsmálaráðuneytisins og
annarra stjórnvalda um álykt-
anir sveitarstjóma. Kannað
verði, hvort ekki er unn-t að
fela sérstökum dómstóli að
leysa úr slí'kum ágreiningi.
Ragnar Arnalds
LEIGA OG SALA
ÍBÚÐARHÚSNÆÐIS
Ragnar Arnalds hefur
flut-t þingsályktunartillögur,
þar sem skorað er á ríkis-
stjórnina að láta undirbúa
frumvarp til laga um leigu
og sölu fbúðarhúsnæðis. í
frumvarpinu sfcal m.a. tekið
fram um háimark leigu og
skipulag fasteignasölu skal
tekið til endurskoðunar.
K AVÍ ARV ERKSMIÐ JA
Bragi Sigurjónsson og
Björn Jónsison hafa flutt til-
lögu til þingsályktunar um
kavíarverfcsmiðju. Lagt er til,
að rikisstjórnin láti kanna hið
fyrsta möguleika á að koma
upp kavíarverksmiðju á Norð-
austurlandi, er vinni grá-
sleppuhrogin.