Morgunblaðið - 20.11.1973, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. NÓVEMBER 1973
31
— Olíukynding
Framhald af bls. 32.
olíu enn vera til í landinu, en tók
fram í því sambandi, að verðlag
meðalbirgða olíufélaganna i dag
væri 400 milljónum krónum
hærra en í fyrra, svo að olíufélög-
in yrðu með einhverjum hætti að
brúa þetta bil. Hann sagði að for-
ráðamenn olfufélaganna mundu
nú innan skamms fara fram á
fund með verðlagsyfirvöldum og
viðskiptaráðuneyti, þar sem fjall-
að yrði um þennan vanda. Hann
gat þess, að danska einkasölu-
eftirlitið hefði nýverið fallið frá
þeirri reglu um verðákvörðun
olíu þar í landi, að gamlar birgðir
skyldu seldar á gömlu verði, svo
sem tíðkast hefur hérlendis fram
að þessu_____----------
— Deilur
Framhald af bls. 2
venja er. Að sögn Jóns Hjaltason-
ar veitingamanns var þetta sam-
komulag gert til að létta aðeins
andrúmsloftið fyrir seinni fund-
inn, sem var mun mikilvægari,
þar sem reyna átti að komast að
bráðabirgðasamkomulagi, sem
gilda myndi þartil verkfalli þjóna
lyki. A þeim fundi settu eigendur
Óðals fram kröfu um að verkfalls-
vörzlunni yrði aflétt, en þjónar
mættu eiga fulltrúa inni á staðn-
um hverju sinni til að fullvissa
sig um, að fólk innan ASÍ væri
ekki I vinnu á staðnum og áfengis-
löggjöf ekki brotin. Þjónar gerðu
hins vegar kröfu um, að Óðali yrði
lokað, þar til verkfallinu lyki.
Eigendur Óðals höfðu á laugar-
dag óskað eftir að fá sett lögbann
á aðgerðir þjónanna, en borgarfó-
getaembættið synjaði þeirri ósk.
Þjónar hugðust einni láta setja
lögbann á starfsemi veitingahúss-
ins, en af hálfu borgarfógetaemb-
ættisins var gefið skyn, að sú ósk
yrði ekki tekin til greina og hættu
þjónar þá við að fara þá leið. —
Hugmyndir voru einnig uppi um
að láta Félagsdóm taka fyrir þetta
deilumál um rekstur Óðals, en
Félagsdómur taldi málið ekki
samningamál, heldur verkfalls-
mál og heyrði það því ekki undir
dóminn, heldu Sakadóm.
í gærkvöldi voru þjónar enn
með verkfallsvörzlu fyrir utan
Óðal og veitingamenn voru enn að
störfum við að bera fram mat
fyrir gesti.
Þjónar hafa kært þrjú veitinga-
hús auk Öðals, fyrir verkfallsbrot,
Tjarnarbúð, Skiphól og Glæsibæ,
og fjallar-Sakadómur um kærurn-
ar.
— Yfirlýsing
Framhald af bls. 24.
nokkurra dag fyrirvara, ef það
á að vgra^annað en nafnið tómt.
Ef unnt er að tala um einhverja
niðurstöðu á fundinum, var það
sérstaklega tekið fram af hálfu
aðila Fiskvinnsluskólans, að þeir
skyldu gera tillögu um skipan
þessara mála i framtíðinni. Fisk-
mat ríkisins ætlaði að gera slíkt
hið sama. Af hálfu ráðuneytis var
því lýst yfir, að það mundi beita
sér fyrir breytingu á reglugerðum
varðandi starfsréttindi.
Skal að síðustu vikið að þætti
sjávarútvegsráðherfa i þessu
máli:
1. Hann leyfði námskeiðshaldið
og virti aðvaranir og óskir Fisk-
vinnsluskólans að vettugi.
2. Hann fór með rangt mál í
svari sínu á Alþingi þann 13. nóv.
s.l., þegar hann sagði, að skóla-
stjóri og formaður skólanefndar
hefðu samþykkt, að námskeið
þetta yrði haldið. Hið eina, sem
fallist var á, var að gera tillögu
um framtíðarskipan mála.
3. 1 frásögnum blaða 1. nóv. s.l.
af fundi nemenda skólans og
sjávarútvegsráðherra virðist gæta
þess misskilnings, að mennta-
málaráðherra beri að einhverju
leyti ábyrgð á námskeiði Fisk-
matsins.
Títtnefnt námskeið er algerlega
á ábyrgð sjávarútvegsráðherra og
ákveðið í blóra við óskir skóla-
stjóra og skólanefndar Fisk-
vinnsluskólans.
Virðingarfyllst,
Sigurður B. Haraldsson
Guðmundur Magnússon
Guðlaugur Hannesson
Hjalti Einarsson
Ibúðarhús
brann
IBÚÐARHUS að Súluholti í
Villingarholtshreppi skemm-
dist mikið af eldi á
sunnudagsmorgun. Húsið er
ein hæð og ris og brann risið
gjörsamlega og allt, sem þar
var innanstokks. Talsverðar
skemmdir urðu einnig á ínn-
búi á neðri hæð af völdum
vatns og reyks. Slökkvistarfi
var lokið rúmum þrem tímum
eftir að eldsins varð fyrst vart.
Eldsupptök eru ekki kunn, en
gætu hafa verið út frá raf-
magni.
— Aþena
Framhald af bls. 1
stofn þjóðareiningarstjórn til að
ryðja leiðina fyrir eðlilegu aftur-
hvarfi til lýðræðis. Talsmaður
grisku stjórnarinnar sagði í
kvöld, að hér gætu menn séð,
hvernig óábyrgirstjórnmálamenn
töluðu. öllum háskólum í Aþenu
hefur verið lokað um óákveðinn
tima.
— Allsherjar
samtök
Framhald af bls. 2
þess, að rfkisvaldið snúi sér að
málum þess af einhug, og ekki
verði látið sitja við orðin tóm i
þeim efnum“. Síðan segir: „Orð
eins og „jöfnun námsaðstöðu",
„fleiri rikisstofnanir út á land“,
eiga ekki bara að vera kosninga-
loforð, heldur blákaldur veru-
leiki. Að visu verður þessu ekki
breytt nema með afnámi alræðis
borgarastéttarinnar."
1 ályktun um þjóðkirkjuna og
trúmálin segir m.a.: „Kirkjan er
þannig stuðningsaðili borgara-
stéttarinnar og byrjar hún að ala
fólk upp í trúnni á kirkju og kerfi
strax í barnæsku, með trúar-
bragðakennslunni. Börnin eru
svipt sjálfsákvörðunarréttinum
þegar i reifum, þegar foreldrar
ákveða, hvað barnið skuli trúa á.
Skírnin: Að vísu verður barnið að
staðfesta skírnina með fermingu,
en þeim er mútað meðgjöfum og
góðum veizlum. LÍM krefst þess,
að þjóðkirkjan verði lögð niður."
Þingið lýsir yfir fullum stuðn-
ingi við baráttu nemenda í Fisk-
vinnsluskólanum og krefst þess,
að þegar verði bætt úr því
öfremdarástandi, að þriggja
vikna námskeið veiti sömu rétt-
indi og þriggja ára strangt nám.
Ennfremur er þess krafizt, að
námslaunum verði komið á,
þannig að grundvelli launamis-
réttis verði kippt brott.
Þingið sendi menntamálaráð-
herra skeyti, sem hljóðaði svo:
„Landsþing LlM skorar á Magnús
Torfa Ölafsson menntamálaráð-
herra að vakna upp áf tveggja ára
dásvefni sinum og taka til við
hraustlegar endurbætur á
menntakerfinu."
Ennfremur var samþykkt að
senda skeyti á 1. des. samkomu
stúdenta svohljóðandi: „Lýsum
yfir stuðningi og ánægju með á-
kvörðun stúdenta um að helga
fullveldisdaginn 1. des. barátt-
unni gegn heimsvaldastefnunni
undir kjörorðunum: ísland úr
NATO! Herinn burt! - Niður með
heimsvaldastefnuna! Lifi alþjóða-
hyggja öreiganna!".
Þess má geta, að á þinginu
kröfðust fulltrúar Menntaskólans
f Reykjavík sérbókunar, sem er
þessi: „Fulltrúar MR álíta, að
þing LlM sé ekki vettvangur fyrir
pólitíska starfsemi stjórnmála
samtaka, og þar eð þeir geta ekki
talið þingfulltrúa skoðanafulltrúa
nemenda, sitja þeir hjá umræðum
og atkvæðagreiðslu um ályktanir
þjóðmáladeildar.“
Formaður Landssambands
fslenzkra menntaskólanema er
Guðbrandur Magnússon, nem-
andi í Menntaskólanum við
Ilamrahlíð.
Sýningu Orlygs lýkur í kvöld
SÝNINGU Örlygs Sigurðssonar
listmálara, í Norræna húsinu,
lýkur í kvöld og hefur verið
ákveðið að hafa opið frá kl. 14 til
kl. 24. Sýningin verður ekki fram-
lengd. Örlygur sagði í viðtali við
Mbl. í gær, að sýningin hefði
gengið mjög vel og geysilega
margt fólk skoðað hana og vissi
hann ekki tölu á því. Myndina
tók ljósmyndari Mbl., Br. H. í
sýningarsalnum. Margar myndir
hafa selzt.
— Sjómenn
Framhald af bls. 15.
in sem Norðmenn gátu sótt
óáreittir. En í haust hafa þeir
heldur ekki fengið að veiða þar f
friði og ætla má að stefna erlenda
togaraflotans sé að hrekja sjó-
mennina eeinnig af af þessum
miðum. Þvf er eðlilegt, að sjó-
menn í Norður-Noregi hafi
áhyggjur af framvindu mála, þar
sem löggæzla á miðunum hefur
ekki fengið við neitt ráðið og í
fjárlögum fyrir næsta ár er ekki
1 veitt aukið fé til gæzlu.
Stordjupta liggur 15—30 sjó-
mílur út af Senja, sem er næst
stærsta eyja Noregs. Ibúar Senja
eiga afkomu sina eingöngu undir_
fiskveiðum og segja þeir, að ef
þeir verði hraktir af Stordjupta
sé fóturium þar með kippt
undan tilveru þeirra.
Sjómannafélögin á staðnum
og víða annars staðar í
Norður-Noregi hafa haldið fjölda
funda að undanförnu og rætt hið
alvarlega ástand. Krefjast þeir, að
gæzlan á miðunum verði aukin
verulega og flotaeiningar sendar
þangað og síðast en ekki sizt
krefjast þeir að stjórnin færi út
landhelgina sem fyrst. Láti
stjórnin ekki til skarar skriða
hóta sjómenn að taka málin í sín-
ar hendur. Ilafa þeir lýst yfir í
fjölmiðlum, að þeir ætli að taka
skotvopn og togvíraklippur með á
miðin og byrja eigið þorskastríð í
anda Islendinga ef kröfur þeirra
verða ekki virtar.
Því ætti að verða fróðlegt að
fylgjast með þvi, sem gerist á
fundinum i Finsnes með sjávarút-
vegsráðherranum og sjómönnum
i' Norður-Noregi.
— Skorið á
landfestar
Framhald af bls. 2
stöðina. Var strax farið á stað-
inn, en þá var búið að losa eina
landfestina. Þeir, sem að þessu
stóðu, voru allir ölvaðir. Eins
og fyrr segir, þá lá St. Leger
utan á Lagarfossi og voru allir
mennirnir reknir í land, en
ákveðið var að hafa tvo lög-
regluþjóna á verði um borð í
Lagarfossi og varna óvið-
komandi uppgöngu um borð i
skipið. Var það gert í samráði
við bæjarfógeta.
Allt var svo með kyrrum kjör-
um þangað til kl. 01, sagði Jó-
hann, en þá komu fjórar bif-
reiðar samtimis niður á hafnar-
bakkann. Ut úr þeim komu
menn, sem réðust til uppgöngu
um borð í Lagarfoss, og réðust
þeir á lögreglumennina með
höggum og hótunum. Einnig
gerðu þeir atlögu að landfest-
um togarans og tókst að losa
hann frá Lagarfossi. Allt lög-
reglulið staðarins, en i því eru 5
menn, var kallað á staðinn og
skipsmenn á Lagarfossi aðstoð-
uðu lögreglumennina við að
komaóeirðaseggjunum i land.
Ekki hættu mennirnir látun-
um eftir að búið var að koma
þeim upp á bryggjuna, því þeim
tókst að losa eina af landfestum
Lagarfoss tvivegis. Eftir það
voru 8 mannanna teknir og
farið með þá i fangageymslu
lögreglunnar, þar sem þeir
voru yfirheyrðir í gær. Hafa
þeir allir komið við sögu lög-
reglunnar á Isafirði áður.
HEFUR ENGIN ÁHRIF I
GRIMSBY
Þeir voru margir, sem töldu í
gær að atburðurinn á ísafirði
gæti spillt fyrir sölum islenzkra
skipa í Grimsby og Hull, en
sölurnar hefjast væntanlega i
næstu viku. Mbl. hafði sam-
band við Jón Olgeirsson ræðis-
mann í Grimsby í gær og spurði
hann, hvort hann teldi, að svo
gæti farið.
Hann sagði, að þessi atburður
hefði ekki verið það alvarlegur,
að hann myndi hafa áhrif á
landanir islenzkra skipa í Bret-
landi á næstunni. Menn þar
teldu þennan atburð einhver
„strákapör", en ekki almenn
mótmæli.
Verðá fiski hefur verið mjög
gott síðustu daga, og í gær
fengust 25 pund að meðaltali
fyrir kitið af þorski (1 kit er
63.5 kíló), eða kr. 85 fyrir hvert
kíló Ýsan seldist á um 27 pund
og koli af Islandsmiðum fór á
30 pund kitið.
Jón sagði, að hann byggist
við, að fyrsti íslenzki báturinn
kæmi til Grimsby í næstu viku.
Það yrði gaman að sjá, hve hátt
verð fengist fyrir fiskinn, því
íslendingar kæmu oft með
betri fisk á markaðinn en Bret-
ar. Ekki er enn vitað, hvaða
fslenzki bátur verður fyrstur til
að selja f Grimsby.
SIGLDI A ÞÓR
Togarinn St. Leger H-178
kom oft við sögu í nýafstöðnu
þorskastríði. 23. apríl sl. sigldi
togarinn á varðskipið Þör og
laskaði það. Sjálfur skemmdist
togarinn nokkuð mikið við það.
Þór skaut þá þremur kúlu-
skotum yfir togarann og lagði
hann þá á flótta á leiðis til Fær-
eyja.
Varðskip hafa tvisvar skorið
á báða togvíra St. Legers. I
fyrra skiptið 26. marz suður af
Sutrsey ög í leið síðara 3, apríl,
en þá var togarinn á veiðum á
Selvogsbanka. Togarinn er 746
rúmlestir að stærð, byggður
1951.
Mikill fjöldi brezkra togara
er nú á veiðum út af Vestfjörð-
um. Slæmt veður var á miðum
togaranna í fyrrinótt og þá lágu
á milli 40 til 50 brezkir togarar
undir Grænuhlfð.
Guðmundur Karlsson um-
boðsmaður brezkra togara á
ísafirði sagði i samtali við
Morgunblaðið í gærkvöldi, að
viðgerð á St. Leger lyki að
líkindum í dag, en togarinn
kemst ekki til veiða fyrr en
á miðvikudagskvöld eða
fimmtudag, þvf hátt í tvo sólar-
hringa tekur að hita ketil
skipsins upp. Helmingur af
áhöfn togarans býr nú á Hótel
Mánakaffi, en hinn helmingur-
inn býr um borð í togaranum.
— Nútíminn
Framhald af bls. 10
strika út úr henni margt hvert
orðið. Til að mynda er bágborin
íslenzka að tala um „að bíta þá f
afturenda þeirra'1. Annars er
Ömar varkár án þess að láta mikið
á þvf bera, kafar hvergi djúpt,
heldur varpar ljósi á yfirborðið,
og verður svo hver að virða það,
eins og það kemur fyrir sjónir.
I stuttu máli sagt: ekkért stór-
verk, siður en svo, en Iæsilegt,
hressilegt á köflum, ekki laust við
að vera ungæðislegt, en ferskt og
hrokalaust.
X
— Varnir Islands
Framhald af bls. 17
knúnir kafbátar búnir kjarnaeld-
flaugum hljóðlaust á skotstöðvar
sínar, sem nú eru taldar vera á
Iinu, sent dregin er frá Grænlandi
um ísland yfir Færeyjar til Skot-
lands. Sunnan þessarar Ifnu eru
kafbátar Bandarikjanna og
norðan hennar þeir sovézku.
Ofansjávar og neðan er siðan
beitt fullkomnustu tækni. sem
mannshugurinn hefur getað
fundið upp til að staðsetja þessa
kafbáta. I Genf sitja fulltrúar
risaveldanna á nær stöðugum
funduni og semja um leiðir til að
draga úr gjöreyðingarmætti hvor
annars (SALT-viðræðurnar). A
þessuni fundum er m.a. fjallað
um þessa banvænu kafbáta. sem
nú eru með hættulegustu vígdrek-
um samningsaðilanna. Raskist á
einhvern hátt sú heildarmynd.
sem gengið er út frá í viðræðun-
um. en innan he'nnar er Island.
kann það að breyta svo samnings-
aðstöðu annars hvors aðilans. að
hann telji sig nauðbeygðan til að
breyta afstöðu sinni til við-
ræðnanna i heild.
I Vínarborg sitja nú fulltrúar 7
Varsjárbandalagslanda og 12
Atlantshafsbandalagsríkja og
ræða samdrátt herafla í Mið-
Evrópu. Þött tsland tilheyri ekki
þeint hluta álfunnar. kentur staða
landsins að sjálfsögðú til álita.
þegar á heildina er litið. Ef þessar
viðræður leiða til þess einhvern
tíma f framtíðinni. að bandarisk-
ur herafli verður fluttur frá
stöðvum í Mið-Evrópu til Banda-
ríkjanna. verður það gert-með
þetm fyrirvara. að þessi herafli
konú aftur til Evrópu. ef hættu-
ástand skapast. Þess vegna verður
þá enn ntikilvægara en áður. að
samgönguleiðir yfir Atlantshaf
séu öruggar og hættulausar.
Konia þá orð Ake Sparring i
hugann. „að ísland... í rússnesk-
um hönduni, yrði. . . bænvæn
hólun gegn öllu vestræna banda-
laginu".
Hér verður ekki frekar fjölyrt
um, hvaða áhrif það gæti haft á
næstu nágrannalönd íslands og
þróun alþjóðamála almennt. ef
islenzk stjórnvöld gripu til óvitur-
legra ráðstafana i varnarmálum
landsins. Engin pólitísk ákvörðun
íslendinga gæti haft jafn örlaga-
ríkar afleiðingar, og þeir. sem að
henni stæðu, tækju vissulega á sig
mikla ábyrgð bæði gagnvart þjöð
sinni og næstu nágrönnum.