Morgunblaðið - 25.11.1973, Blaðsíða 18

^SNéSÉ!^
18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÖVEMBER 1973
Frá vinstri. Likan af Vestmannaeyja Þór, fyrsta íslenzka varðskipinu, sem Eyjamenn keyptu fyrir eigið fé.
Þá kemur likan af vélbát með dæmigerðu lagi á árunum 1940 — 1965. Siðan kemur líkan af dönskum
vélbát frá 1906 — 1910, líkan af færeyskum bát, þá likan af bát með Landeyjalaginu, en likanið er af Isak,
kunnum Eyjabát, sem Þorkell Jönsson bóndi á Ljótarstöðum smiðaði 1836 auk tveggja annarra báta, sem
siðar urðu kunnir i Eyjum, Gideon og Trú. Siðast er svo líkan af bát með Vestmannaeyjalaginu.
,MikiI menning - nýtízku atvinnulíf ’
Þessi mynd var máluð af Ragnari Engilbertssyni eftir Ijósmynd sem tekin var 1890.
Þessa mynd málaði Engilbert suður yfir Eyjabyggð fyrir aldamót. Húsin lengst t.h. stóðu þar sem
hraðfrystihús Einars ríka voru staðsett fyrir gos.
í DAG eru síðustu forvöð að sjá
hina merku og sérstæðu sýningu
Byggðarsafns Vestmannaeyja i
Kjarvalsstöðum, en sýningunni
lýkur í kvöld kl. 22. Á sýningunni
eru yfir 200 málverk og myndir
auk sérstæðra skipalíkana og
nokkurra merkustu hluta Byggð-
arsafns Vestmannaeyja. Ætlun-
in með sýningunni var að gefa
íbúurri i Reykjavík og nágrenni
kost á að sjá þessa hluti af 2000
hlutum Byggðarsafns Vestmanna-
eyja um leið og ætlað var að láta
ágóðann af aðgangseyrinum
renna f sjóð til þess að gera við þá
mundi Byggðarsafnsins, sem
skemmdust í flutningunum þegar
flýja varð Vestmannaeyjar s.l.
vetur.
A sýningunni eru m.a. 34 Kjar-
valsmálverk frá flestum áratug-
um þessarar aldar, en þetta
merka Kjarvalssafn hefur verið
geyínt í Kjarvalsstöðum siðan það
kom til meginlandsins á fyrstu
dögum eldgossins. Alfreð Guð-
mundsson forstöðumaður Kjar-
valsstaða tók að sér að geyma
listaverkin og koma þeim i
örugga og góða geymslu eins og
hans var von og vísa.
Byggðarsafn Vestmannaeyja er
elzta byggðarsafn á landinu, en
byrjað var að safna munum í það
fyrir 1930. Margir hafa þar lagt
hönd á plóginn en telja má þá
fremsta í flokki Þorstein Þ. Víg-
lundsson frá Goðasteini og Eyjólf
Gíslason frá Bessastöðum i
Eyjum, en hús beggja þessara
heiðursmanna eyðilögðust í eld-
gosinu s.l. vetur, annað lenti und-
ir eldfjallinu, hitt hefur verið við
suðumark síðustu mánuðina.
Þessi sýning Byggðarsafns Vest
mannaeyja er sú fyrsta, sem
byggð á íslandi stendur fyrir í
Reykjavík með slfkum hætti, sem
gert er í Kjarvalsstöðuni.
Aðsókn að sýningunni hefur
satt að segja veríð dræm, en full
ástæða er til að hvetja fólk að sjá
sýninguna, sem er bæði skemmti-
leg og fróðleg og þá er ekki
amalegt að njóta tilsagnar Þor-
steins Þ. Víglundssonar um eitt
og annað á sýningunni og úr sögu
Vestmannaeyja.
Bæði eru sýnd landslagsmál-
verk úr Eyjum, athafnalífsmynd-
ir og þróun í þeim efnum auk
margra tuga af ljósmyndum.
1 viðtali, sem kunnur danskur
blaðamaður, Bent A. Koch, tók
við forseta íslands, herra Kristján
Eldjárn, á þessu ári um líf og
starf fólksins 1 Eyjum, menningu
og framleiðslustörf, segir forset-
inn: „. . . En Vestmannaeyingar
hafa ekki einungis fjárhagslega
þýðingu fyrir island. ibúarnir á
Heimaey eru sérstæðir á sinn hátt
og þeir hafa sínar eigin venjur.
Mikil menning blómstraði þar
samhlið nýtízku atvinnuháttum."
Þá er ástæða til að hvetja Vest-
mannaeyinga, sem eru á megin-
landinu að heimsækja Kjarvals-
staði í dag og nota tækifærið til að
hittast um leið og þeir styðja sýn-
inguna, sem verður flutt til Eyja
eins fljótt og auðið verður.
Sá hluti Byggðarsafns Vest-
mannaeyja, sem fluttur var til
meginlandsins í gosinu hefur ver-
ið geymdur í Þjóðminjasafninu,
én marga hluti var ekki talið ráð-
legt að flytja á sínum tíma a.m.k.
ekki eins og mál stóðu þá.
Nú er aftur flutt í húsið Eyjum,
sern byggðarsafnið var geymt í
Sparisjóðshúsið í miðbænum og
allt í kring er fólk að flytja í þau
hús, sem eru íbúðarhæf og verzl-
anir opna hver á eftir annarri.
Meðal merkustu forngripanna
sem eru á sýningunni í Kjarvals-
stöðum er byssa frá Tyrkjaráninu
1627. Er það Iítil fallbyssa eins og
ræningjar frá Afrlku notuðu á
14., 15. og 16. öld.
Eins og fyrr er sagt líkur þess-
ari sérstæðu sýningu í kvöld og
við tekur sýning hússins á verk-
um eftir meistara Kjarval.
áj.
Þessir pallar og krær voru byggð skömmu eftir sioustu aldamót, en
mikið var rifið af þeim um 1930—1940. Þar sem þessi hús voru
standa nú Fiskiðjan og Isfélag Vestmannaeyja, stærstu frystihús á Islandi.