Morgunblaðið - 25.11.1973, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1973 *2. i.
BRÁÐUM KOMA BLESSUÐ
JÓLIN. Enda löngu komin í
Morgunblaðinu fyrsti jólaboð-
inn ljúfi — myndin af jóla-
sveini í búðarglugga, þessi
semiá að minna á, að nú skuli
fólk fara að hugsa um að kaupa
eitthvað fallegt handa vinum
og ættingjum í útlöndum. Start-
skotinu hefur semsagt verið
hleypt að. Þá er ekki langt,
þangað til upphefst hugljúft tal
og skrif um jólin í gamla daga
og velviljaðrar ábendingar um
allt það, sem megi gleðja börn
og gamalmenni, eiginmenn og
eiginkonur, unga og gamla á
jólunum.
I þetta sinn vakti þessi fyrsti
jólaboði hjá mér abstrakt hug-
leiðingar, sem ekki vildu renna
hinn hefðbundna veg. Hann
minnti mig á jafn ójölalegan
hlut sem sveppi. Ekki þó
sveppina, sem ég jafnan fæ
með jólasteikinni frá Varma-
landi i Borgarfirði, til að bæta
mér í munni á hátíð frelsarans,
heldur þessa andstyggiiegu
sníkju sveppi, sem eiga það til
að setjast óboðnir á tré. Ég
minntist þess semsé, að
kunningi minn, Jón Jósep Jó-
hannesson, kennari og mikill
trjáræktaráhugamaður, hefur
áhyggjur af þessum óboðnu
gestum i landið og telur, að
slíkur ófögnuður gæti borizt
okkur með jólatrjám. Hann
benti mér, máli sínu til
stuðnings, á grein í ársriti
Skógræktarfélagins eftir
norskan prófessor í trjás.júk-
dómafræði, Finn Roll-IIansen,
og Helga konu hans, sem bæði
starfa við sjúkdómarannsókna-
deild Skógræktartilraunastofn-
unarinnar í Noregi, en komu
hingað til að kynna sér sjúk-
dómaog skaða á trjám.
í lokaorðum þessarar greinar
segja þessir sérfræðingar m.a.:
„Hvað snertir .sveppasjúk-
dóma, þá er það álit okkar, að
rétt hefði verið að hafa
strangari innflutningstakmark-
anir en nú eru, í því augnamiði
að bægja hættulegum sveppa-
tegundum frá landinu.“ Þau
nefna ýmsa sveppi, sem herja í
Noregi, og þar á meðal er rótar-
sældan, sem veldur jafnmiklu
tjóni á skógartrjám í Noregi og
allir aðrir sníkjusveppir til
samans. „Hún sýkir allar barr-
viðartegundir og illkynjaðastur
er innfúinn í greniviði. Lauf-
tré sleppa heldur ekki við
rótarsælduna,“ segir í grein-
inni. Fullyrð er, að rótarsælda
geti borizt með smáplöntum.
Innflutningur á jólatrjám býð-
ur einnig hættunni heim. Og
loks segir: „í Noregi er ekki
leyfður innflutningur barrtjáa
frá löndum utan Evrópu, Við
álitum að á sama hátt ætti að
banna innflutning á barrtjám
til íslands (einnig jólatrjám)
alls staðar að. Hvað lauftré
snertir, ætti ef til vill að taka
fyrir innflutning á birki."
Ekki ætla ég að fara að leggja
til að bann verði sett á inn-
flutningi jólatrjáa. Hamingjan
forði mér frá því! Iívað mætti
þá gleðja blessuð börnin á jól-
unum meðan við bfðumþessað
nægilegt magn vaxi handa okk-
ur af íslenzkum jólatrjám og
þau nægilega stór fyrir há-
reistu heimilin? Nei, ég ætla að
stinga upp á miklu skemmti-
legri úrlausn. .1 stað þess að
draga úr því, að fólk brenni
upp einhverju af jólasteikinni
og sætindunum með því að
hoppa með börnum sínum í
kring um jólatré, ætla ég að
hvetja til enn meiri dáða, þ.e.
að eytt verði enn meiri orku á
þrettándanum í að hoppa kring
um jólatrésbálið. i stað þess að
jólatrénu sé hent út á svalir, við
öskutunnuna eða út í garð, þar
sem hugsanlegir andstyggðar
sveppir eiga greiðaleið í annan
gróður og tré í garðinum, þá
verði öllum jólatrjám safnað
síðdegis á þrettándanum á einn
stað í borginni — eða kannski á
einn stað í hverju hverfi — og
brennt við fögnuð þeirra, sem
hafa nennu til að horfa á eða
hafa uppi leiki f kring um bálið.
Þetta gætu orðið ágætis jólalok,
eða „jólarest", svo að maður
noti þjóðlegt orðbragð. Auðvit-
að verður líka að gæta þess, að
þessi fallegu tré kopiist ekki i
snertingu við gróður á leiðinni
inn í landið, á sölustaðinn og til
heimilanna.
Við erum víst ekki sérlega
tortryggin á smáverurnar i líf-
ríkinu, þetta eyfólk, sem um
aldaraðir höfum verið varin
með illfæru hafi fyrir öllu illu í
umheiminum. En þar liggjum
við einmitt í því. Hingað hefur
borizt svo litið af sýklum og
öðrum skemmdarvöldum að hér
lendar lifverur hafa ekki lært
að berjast gegn þeim eða þróa
viðnám. Allur slíkur ófögnuð-
ur, sem að berst, á þá gjarnan
greiða, óhindraða leið og getur
valdið faröldrum. Meinlausar
gamlar konur eiga sér þvf
einskils ills von og laumast með
litla sæta plöntu innan á sér
gegnum tollinn, og bláeygir
sakleysingjar gefa elsku litlu
hvutta eða fallega fuglinum frá
útlöndum svefnpillur, svo
vondu mennirnir nái honum
ekki. Jafnvel virðulegur sendi-
herra beitti, að sögn, diplo-
matiskum réttindum sínum hér
um árið til að fá jólasteikina
sina afhenta úr tolli, þegar gin-
og klaufaveiki gekk í Evrópu og
allur kjötinnflutningur var
bannaður þaðan.
Ekki eru þó allar eyþjóðir
svona grandalausar. Ástralía er
lika eyja. En þarlendir virðast
hafa áttað sig á hættunum og
ætla svo sannarlega ekki að fá
ókunna dýra- eða plöntusjúk-
dóma inn í sitt land. Þegar ég
fyrir tveimur árum kom frá
Singapore með Cargoluxflug-
vél til Darwin á norðurströnd
Ástralíu, komu heilbrigðiseftir-
litsmenn um borð og tóku allt
matarkyns til að brenna þvi.
Síðan var sprautað skordýra-
eitri yfir alla vélina og sjálf
urðum við að ganga yfir bakka
með sótthreinsunarvökva, til að
bera ekkert á skónum í land.
Erindi okkar var að sækja
nautpening til Brisbane i
Queenslandfylki og í vélinni
voru búr undir skepnurnar.
Þegar heilbrigðiseftirlitið fann
eitt hálmstrá undir einú búr-
inu, sem ekki var vitað, hvaðan
var, þá var hleðslu umsvifa-
laust frestað og vélin öll
sótthreinsuð með gufu áður en
skepnurnar voru látnar koma
um borð. Og þegar við á leið út
úr landinu lentum aftur í Dar-
win, fengum við ekki að stíga
úr úr vélinni fyrr en sótthreins-
unarbakkin.var kominn, svo að
skór okkar og tær — þvi maður
gengur berfættur á söndulum í
hitanum — mættu verða sótt-
hreinsuð. Því þó við værum enn
i Ástralíu, þótt ekki rétt að
eiga á hættu að við bærum sótt-
kveikjur frá nautunum í
Queenslandi í annað hérað.
Reglur um flutning á dýrum og
plöntum milli héraða eru mjög
strangar í Astralíu.
Sennilega hefði okkur þótt
slíkt óttalegt vesen og auðvitað
hreinn óþarfi. Það er svo erfitt
að trúa því, sem maður getur
ekki séð. Eins og einn góður
maður sagði við mig í kappræð-
um um mengunarvarnir um
daginn: — Þetta er bara
hystería. Það eru engir kólí-
gerlar i sjónum kring um
Reykjavík. Ekki hefi ég séð
neina.
þess að knýja Breta til undanhalds.
Hins vegar fór ekki á milli mála, að
sá þrýstingur, sem vitað var, að ýms-
ar bandalagsþjóðir mundu beina að
Bretum, hlyti að styrkja okkur og
lama þá eins og lika hefur komið á
daginn.“
Og hér í Reykjavíkurbréfi var
einnig á það bent, að fásinna væri,
að íslendingar segðu sig úr Atlants-
hafsbandalaginu einmitt á örlaga-
tímum, þegar bandalagið væri ein
helzta von þeirra um að koma mál-
stað sinum á framfæri við aðrar
þjóðir. Allt hefur þetta reynzt á
rökum reist og kommúnistar standa
uppi, athlægi allra og trausti rúnir.
íslenzka þjóðin metur það, sem
Atlantshafsbandalagið hefur lagt af
mörkum í þvi skyni að hrekja brezk
herskip út úr íslenzkri fiskveiðilög-
sögu. Sannazt hefur betur en
nokkru sinni, hvílíkur skjöldur
Atlantshafsbandalagið er, þegar á
reynir.
Á milli
Washington
og Moskva
koma í veg fyrir, að vina- og
bandalagsþjóðir okkar íslendinga
Iétu málið til sín taka. Raunar var
svo langt gengið, að undirlagi
þeirra, að hafna varð tilboði Norð-
manna um að reyna að koma til
liðsinnis meira að segja án þess svo
mikið sem ræða við þá og spyrjast
fyrir um, hvað fyrir þeim vekti. 3vo
fór þó að lokum, að jafnvel komm-
únistar sáu, að ekki var unnt að
komast hjá því að leita liðsinnis, þar
sem liðs var helzt að vænta, einmitt
hjá Atlantshafsbandalaginu.
Að vísu gerðu allir sér grein fyrir
því fyrirfram, að Atlantshafsbanda-
lagið réð ekki yfir neinu töframeð-
ali, sem á einni nóttu yrði notað til
í bókaflóðinu hljóta þeir menn að
staldra við æviminningar Emils
Jónssonar, fyrrum forsætisráð-
herra, sem áhuga hafa á stjórnmál-
um, enda hefur Emil verið í hópi
virtustu forystumanna lýðræðisafla
á tslandi undanfarna áratugi. Hann
fjallar m.a. um aðild islendinga að
Atlantshafsbandalaginu og kemst
svo að orði: „Rök kommúnista og
þeirra örfáu alþingismanna
annarra, sem þeim fylgdu, fyrir
hinni gífurlegu andspyrnu á móti
þátttöku íslands í Atlantshafs-
bandalaginu voru hrein sýndarrök.
i fyrsta lagi væri það þjóðhættulegt
að afhenda erlendum mönnum
umráð yfir islenzku landsvæði um
takmarkaðan tima. Þar til er þvi að
svara, að land þetta er eftir sem
áður undir islenzkri stjórn og
samningurinn uppsegjanlegur, með
stuttum fyrirvara. i öðru lagi mundi
dvöl erlendra hermanna hér vera
hættuleg íslenzkri tungu og
islenzku þjóðerni. — Þegar hingað
>1. K. M.
knúði Breta til að hlusta, þeir sáu að
sér og vissu, að bandalagsríki þeirra
í NATO fordæmdu hernaðaríhlutun
þeirra á íslenzkum fiskimiðum. Er
Þjóðviljinn tönnlaðist hvað mest á
því, að Atlantshafsbandalagið væri
okkur fjandsamlegt, var komizt m.a.
svo að orði hér í Reykjavikurbréfi
og er vert að rifja það upp nú mönn-
um til glöggvunar: „Þegar þeirri
hugmynd var fyrst hreyft að vísa
deilu okkar við Breta, vegna vopn-
aðrar ihlutunar þeirra, til Atlants-
hafsbandalagsins, snerust komm-
únistar öndverðir gegn því.
Þetta vamarbandalag vestrænna
þjóða hefur ætíð verið
þeim sérstakur þyrnir í augum, og
flest vildu þeir til vinna að
koma nú árlega tugþúsundir
erlendra ferðamanna, sem enginn
amast við, væri þá næsta furðulegt,
ef brot, lítið brot tiltölulega, af
þeirri tölu hér á Keflavíkurvelli
væri svo hættulegt. Auk þess má
ætla, að islenzk tunga og þjóðerni sé
íslendingum svo i blóð borið, að því
verði ekki hróflað, þó að nokkrir
útlendingar dvelji hér um stundar
sakir.
Þá hefir þvi verið haldið fram, að
herstöð á íslandi bjóði hættunni
heim, ef til styrjaldarátaka kemur.
Herstöðin mundi þá verða æskilegt
skotmark fyrir árásaraðila.
Eins og áður hefir verið tekið
fram eru engar líkur til, að svo
hernaðarlega þýðingarmikill staður
og Island er, myndi sleppa við
árásir, ef til styrjaldarátaka kemur,
nema því aðeins að hér sé fyrir
hendi nægilega sterkt varnarlið til
að stugga árásarmönnum frá, þann-
ig að þetta virðist heldur ekki rök.
Og önnur rök, sem nefnd hafa verið,
virðast ennþá haldminni, og til þess
eins fallin að skýla hinum dýpri
rökum.“
Emil Jónsson hefur staðið í
forystu íslenzkra stjórnmála um
áratuga skeið og hefur m.a. gegnt
starfi utanrikisráðherra, svo að
hann er öllum hnútum kunnugur.
Þegar hann gerir upp stjórnmála-
starf sitt hljóta niðurstöðurnar að
vekja athygli. Ummæli hans hér að
framan eru athyglisverð og ættu að
vera ihugunarefni öllum þeim, sem
tryggja vilja sjálfstæði og öryggi
Islands, ekki sizt þeim ungu
jafnaðarmönnum, sem trúa á
jafnaðarstefnuna og vilja væntan-
lega berjast gegn því, ásamt öðrum
lýðræðissinnum hér á landi, að
ísland verði nokkru sinni
kommúnisma að bráð. Eftir för sína
til Sovétríkjanna 1958 og þær ágætu
móttökur, sem Emil Jónsson fékk
þar, lætur hann þessi orð falla í
ævinminningum sínum, sem eins
konar niðurstöðu um stjórnarhætti í
Sovétríkjunum: „En það, sem að
mínu viti sker úr um stjórnarfarið,
er hið ægilega miðstjórnarvald, sem
ekki skilur eftir hjá þegnunum
nema mjög takmarkaðan sjálfs-
ákvörðunarrétt, og engan rétt til að
gagnrýna gerðir stjórnvalda, ekki
skoðanafrelsi og ekki ferðafrelsi."
Hann fullyrðir, að kommúnistar hér
á landi stefni að því, að íslendingar
gangi Sovétrikjunum á hönd, sem
sagt: verði leppríki.
Það er þetta ófrelsi og mið-
stjórnarvald, sem Islendingar vilja
fyrir alla muni losna við, enda þótt
sumir öfgamenn virðist enn telja
sér það til tekna, jafnvel ágætis, að
halda fram skoðunum, sem mundu
drepa í dróma frelsi einstaklingsins
í landinu og lýðræðislega hugsun.
Slíkir öfgamenn láta enn, þó að
undarlegt megi teljast, í ljós
ofstækisfullar skoðanir og kröfur,
sem nánast mundu, ef eftir væri
farið, hafa i för með sér, að
tslendingar yrðu hnepptir í sams
konar fjötra og allur almenningur i
þeim löndum, þar sem kommúnistar
ráða ríkjum í skjóli vopnavalds. En
sem betur fer, eru raddir þessar
hjáróma og virðast einna helzt koma
úr röðum þeirra. sem hafa meiri
áhuga á því að láta á sér bera en
koma yóðu til leiðar. Meirihluti
þeirra menntaskólanema, sem sóttu
landsþing menntskælinga um
síðustu helgi, virðist vera í þeim
flokki, ef marka má þær barnalegu,
en ofstækisfullu tillögur. sem sam-
þykktar voru, en þar er þess m.a.
krafizt. að menntskælingar gangist
fyrír sósíalískri byltingu á Islandi,
fullyrt, að unglingar séu ginntir
tneð mútum til að láta fermast og
ennfremur, að útfærsla landhelg-
innar hafi verið gerð i því skyni
einu, að Islendingar geti einir setið
að kökunni, eins og komizt er að
orði. I ályktunum þessara spekinga
eru ýmiss konar gullkorn önnur á
borð við þessi, sem fæstir gefa gaum
og flestir brosa góðlátlega að, enda
þótt ástæða væri til annars. A einum
stað í fáránlegum ályktunum meiri-
hluta „fulltrúanna” á þessu. þvi
miður, borslega landsþingi, eru þær
upplýsingar, að auðvaldsskipulagið
á íslandi sé að komast á það stig, að
Island sé að verða þjóðfélag heims-
valdasinna! Auðvitað ætti að vera
ástæðulaust að færá slikt í tal á
opinberum vettvangi, en hjá því
verður ekki komizt að vekja athygli
á þeim barnaskap og þvi ofstæj<i,
Framhald á bls. 38