Morgunblaðið - 01.12.1973, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 1973
gerð sinni segir mennta-
málaáðherra, að honum sé
engin launung á þvi, að
rækilegri álitsgerð Páls S.
Árdal hafi ráðið úrslitum
um ákvörðun sína, en Páll
S. Árdal segir i álitsgerð
sinni: ,,í huga minum er
enginn efi um það, aðégtel
Þorstein Gylfason lang
bezt fallinn umsækjend-
anna til að takast á hendur
lektorsstöðuna við Há-
skóla íslands.“ Og segir ráð
herrann síðan í greinar-
EMBÆTTISVEITING
Á RÖKUM REIST
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Rítstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100.
Áucdýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 360,00 krá mánuði innanlands.
í lausasölu 22, 00 kr. eintakið
Að undanförnu hefur
Þjóðviljinn gert harða
hríð að Magnúsi Torfa
Ólafssyni menntamálaráð
herra vegna veitingar
hans á lektorsembætti við
heimspekideild Háskóla ís-
lands, og hefur kommún-
istablaðið haldið því fram,
að hér sé um pólitiska mis-
beitingu embættisvalds að
ræða, jafnframt því sem
tækifærið hefur verið not-
að til þess að gera lítið úr
þeim umsækjandanum,
sem embættið hlaut.
Morgunblaðið hefur áð-
ur vikið að þvf, að þessi
herferð gegn menntamála-
ráðherra sýni, hver vinnu-
brögð kommúnista verða í
ríkisstjórninni eftir aðþeir
voru auðmýktir svo mjög í
landhelgismálinu, þeir
muni nota hvert tækifæri
sem gefst til þess að vega
aftan að samstarfsmönnum
sínum. En nú hefur
Magnús Torfi Ólafsson
sent frá sér greinargerð
um embættaveitingu
þessa, sem birt er í
Morgunblaðinu í dag og
tekur hún af öll tvímæli
um, að embættaveiting
menntamálaráðherra í
þessu tilfelli er á fullum
rökum reist. Um lektors-
embætti þetta í heimspeki-
deild voru 5 umsækjendur
og var skipuð sérstök dóm-
nefnd til að skila áliti um
umsækjendur, en hana
skipuðu Páll S. Árdal
prófessor og dr. Jóhann
Páll Árnason. í greinar-
gerð sinni, að Páll S. Árdal
„telur þessum dómi til
stuðnings bæði framlag
Þorsteins til að efla áhuga
á heimspekilegum fræðum
á íslandi, ritfærni hans og
prýðilega háskóla-
menntun“.
Á þessum forsendum
fyrst og fremst hefur
menntamálaráðherra skip-
að í lektorsembætti
þetta, svo og vegna hins, að
af fimm umsækjendum
hlutu aðeins tveir atkvæði
í heimspekideild og var sá,
sem embættið hlaut, annar
þeirra. Af þessu er ljóst, að
herferð Þjóðviljans gegn
menntamálaráðherra í
þessu efni er ekki á rökum
reist, en af annarlegum
toga spunnin.
Hitt er svo annað mál, að
í sambandi við þær tvær
lektorsstöður, sem auglýst-
ar voru við heimspekideild
Háskóla íslands og meðferð
á þeim, má ýmsar athuga-
semdir gera. Það er t.a.m.
athyglisvert, að dr. Jóhann
Páll Árnason tekur að sér
að skila álitsgerð um um-
sækjendur um fyrra lekt-
orsembættið, en sækir sið-
an sjálfur um síðara lekt
orsembættið. Með ólíkind
um má telja, að dr. Jóhann
Páll Árnason hafi ekki ver
ið búinn að gera upp hug
sinn um aðsækja um þetta
embætti, er hann samdi
álitsgerð sína, og er þá um
að ræða alvarlegt brot á
þeim siðareglum, sem
gilda innan háskóla. Annað
hvort hefði þessi dóm-
nefndarmaður sjálfur átt
að ákveða að skila ekki
álitsgerð eða heimspeki-
deild hefði átt að taka þá
ákvörðun, að álitsgerð
hans yrði ekki lögð til
grundvallar.
Hér er um einfalt mál að
ræða og augljóst, en her-
ferð sú, sem Þjóðviljinn
hefur hafið gegn mennta-
málaráðherra út af málinu,
sýnir við hverju samstarfs-
menn þeirra Lúðvfks
Jósepssonar og Magnúsar
Kjartanssonar mega búast
af hendi þeirra og þeirra,
sem þeim tekst með vafa-
sömum málflutningi að
blekkja til fylgis við.rang-
an málstað.
VAKNAR AF
VÆRUM BLUNDI
Fyrir nokkru fluttu
9 þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins þings-
ályktunartillögu á Alþingi,
þar sem skorað var á ríkis-
stjórnina að hraða aðgerð-
um til þess að jarðhitinn
yrði hagnýttur og gera
allar nauðsynlegar ráðstaf-
anir í þ\í efni. Það er til
marks um sofandahátt
iðnaðarráðuneytisins, að
það er ekki fyrr en þessi
þingsályktunartillaga var
fram komin, sem Magnús
Kjartansson iðnaðarráð-
herra vaknaði af værum
blundi og fól verkfræði-
skrifstofu að athuga,
hvernig hægt væri að
framfylgja þeim ábending-
um, sem fram koma í þings-
ályktunartillögu sjálf-
stæðismannanna.
Jóhann Hafstein:
Utanríkisnefnd —
vitund almennings
EIGI VAKIR það fyrir mér, að
stinga niður penna til þess að
ýfa upp deilur. Hitt er annað,
að fyrirsögn greinarinnar gefur
til kynna máiefni, sem nauðsyn
krefur, að almenningur viti hið
rétta um. Ég tel því ekki saka
aðgera nokkrar áréttingar.
I fiskveiðideilunni við Bieta,
sem nú er til lykta leidd með
bráðabi rgðasamkom u 1 agi, h af a
viðræður við brezka viðsemj-
endur jafnan verið ræddar í
utanríkisnefnd og þeirri land-
helgisnefnd, sem samkvæmt
stjórnarsáttmála núverandi
ríkisstjórnar var á laggirnar
sett til þess að hafa samráð við
stjórnarandstöðuna um þetta
mikilvæga mál, sem og hitt, að
ná sem beztri samstöðu og
einingu, sem stundum hefur
jafnvel á broslegan hátt verið
talið það eina, er máli skipti í
sambandi við landhelgismálið.
Eg hygg þó hins vegar, að
einingin út af fyrir sig sé
einskis virði, ef hún er ekki
boðandi jákvæðs árangurs.
Bretar hafa gefið út fleiri en
eina „Ilvíta bók“ sem þeir svo
kalla, um fiskveiðideiluna við
íslendinga. Þar tfundar brezka
ríkisstjórnin stöðu málsins frá
sinu sjónarmiði, en ætla verð-
ur, að megin áherzla sé á það
lögð, að í slíkum „Hvitum bók-
um“ sé ekki hampað
ranghermi, hvað þá heldur
ósannindum. Við íslendingar
höfum ekki gefið út slíkar
„Hvítar bækur", en á hinn
bóginn ýmsa bæklinga og rit
um landhelgismálið, sem flest
hafa borið, einkenni þess að
vera upplýsingarit um stöðu
okkar sem fiskveiðiþjóðar og
mikilvægi fiskveiðilögsögunnar
okkur til handa á landgrunninu
öllu. Ég tel, að við eigum að
gefa út „Hvíta bók“ um það,
sem gerzt hefur og á milli okkar
og Breta farið f landhelgis-
málinu. Ekki segi ég, að brýna
nauðs.vn beri til útgáfu
hennar nú. en hún á að verða til
innan tíðar og geyma sögulegar
staðreyndir fyrir komandi kyn-
slóðir.
Fyrst er að minnast á smá-
atvik, sem gerðist fyrir rúmu
ári, í byrjun september, er við
íslendingar færðum fiskveiði-
mörkin út að 50 mílum. Ymsum
hafði þótt þóf og viljaskortur
einkenna tilraunir til bráða-
birgðasamkomulags og hindra
allan ái’angur. Eg skrifaði
stutta grein í Morgunblaðið,
sem birtist þann 6. september
1972, undii- fyrirsögninni:
„Hvað bar á milli íslenzku ríkis-
stjórnarinnar og Breta 1.
september 1972?“ Það stóð ekki
á viðbrögðunum í Þjóðviljan-
um. Blaðið átti viðtal við sjávar-
útvegsráðherra um þessi skrif
mín og fyrirsögnin var: „Þaðer
langl bil milli íslendinga og
Breta.“ Ég endaði mfna grein
með þessum orðum: „íslenzka
landhelgisgæzlan hefur farið að
með gát. Eflaust er það að boði
forsætis- og dómsmálaráðherra.
Hér er hyggilega að farið. Sama
verður ekki sagt um brezka
togara, sem skipa sér í flokk
sjóræningja með því að breiða
yfir nafn og númer og ögra
íslendingum með hljóðfæra-
slætti um það, „að Bretar
stjórni á hafinu". Hver ber nú
gæfu til að stöðva án tafar deil-
ur, áður en óhöpp hl jótast af?“
í viðtalinu við Þjóðviljann
sagði sjávarútvegsráðherra, að
hann væri alveg undrandi á
þessum skrifum og fullyrðing-
um mínum og gæti hann með
engu móti skilið, hvernig á
slíkum skrifum stæði. Iiann
taldi fullyrðingar mínar al-
rangar, eins og þar stóð. Blaðið
sagði eftir viðtalið við ráðherr-
ann: „Sérhvert barn sér, hvílíkt
djúp er staðfest milli afstöðu
íslendinga og Breta í land-
helgismálinu. Ogsvo skrifar Jó-
hann Hafstein í blað sitt og
heldur því fram, að lítið beri á
milli. „Hvernig stendur á þessu
rugli mannsins.““
Ég óskaði eftir því við for-
sætisráðherra og utanríkisráð-
herra, að mega birta stuttan
kafla úr skýrslu, sem greindi
frá síðustu viðræðum
Islendinga og Breta fyrir út-
færsluna, en þær sönnuðu, að
mál mitt var hárrétt. Báðir
sögðu ráðherrarnir, að allt, sem
ég hefði sagt, væri satt og rétt,
en báðu mig hins vegar að svo
stöddu, að biðja ekki um að
mega birta úr þessum skýrslum
orðrétt það, sem haft væri eftir
brezkum viðsemjendum, m.a.
Lady Teeedsmuir, meðan
samningaumræðum við Breta
væri ekki lokið. Ég varð við
tilmælum ráðherranna og féll
frá birtingu úr viðræðuskýrsl-
um í bili. Nú vita þeir mörgu,
sem hafa haft þær með hönd-
um, að hvert orð, sem ég hef
sagt, var satt og rétt, eins og
ráðherrar Framsóknarflokks-
ins sögðu. Get ég í sjálfu sér
látið mig litlu skipta, þótt
sjávarútvegsráðherra kalli mig
ósannindamann að skjalfestum
ummælum og staðreyndum.
Ilann er ekki af almenningi
þessa lands talinn boðberi
sannleikans öðrum mönnum
fremur.
Ég rifjaði þetta upp á
utanríkisnefndarfundi, er það í
raun og veru deginum ljósara,
að strax f.vrir ári síðan var unnt
að ná bráðabirgðasamningum
við Breta, sem að öllu athuguðu
hefðu bæði verið okkur og þeim
hagstæðari en sú framvinda
mála, sem orðíð hefur. Það
hefur þvf miður ráðið um of
skrifum sumi'a blaða og fram-
komu einstakra manna, að
geislabaugur myndaðist um
höfuð sjávarútvegsráðherrans í
landhelgismálinu, sem þó allra
sízt skyldí, án þess nánar sé út í
það farið nú. En ég man ekki
betur, en ég hafi á sumum
Biblíumyndum einnig séð
geislabaug um höfuð Júdasar
ekki óglæsilegri en þann, sem
prýðir hi na betri postula.
Sjálfur hafði sjávarútvegs-
ráðherra gefið mér tilefni til að
skrifa umrædda, stutta hug-
vekju f Morgunblaðið, en hann
hafði sagt í viðtali við Þjóð-
viljann þann 15. ágúst sumarið
1972, að hann og samráðherrar
hans hefðu þá þegar afhent
Bretum nýjar tillögur til bráða-
birgðalausnar á landhelgis-
málinu ,,í fullu trausti þess, að
Bretar samþykktu nú grund-
vallaratriði okkar".
Eg hefi fjölmörg skjöl undir
höndum, sem einnig sanna
sams konar viðhorf annarra
ráðherra núverandi ríkis-
stjörnar um það, að „ekki væri
mikið, sem bæri á milli" Breta
og Islendinga þá um suntarið
1972. Utanríkisráð’herra fór
heldur ekki dult með, að hann
vonaðist eftir, að menn gætu
sameinazt um stefnu, sem ein-
hverjar líkur væru á, að Bretar
gætu fellt sig við.
Lengra skal ég ekki hafa
þetta að sinni, en mun í næstu
grein víkja að öðrum fundi
utanríkisnefndar, sem snertir
hugsanleg slit á stjórnmálasam-
bandi milli íslands og
Bretlands.