Morgunblaðið - 31.01.1974, Page 4

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. JANUAR 1974
Fa
/III. t l.l If. I \
' I ia /t:
22*0-22-
RAUÐARÁRSTIG 31
BILALEIGA
CAR RENTAL
21190 21188
tel. 14444 • 25555
(Hverfisgölu 18
SENDUM |£~| 86060
/pB
BÍLALEIGAN
51EYSIR
CAR RENTAL
-»24460
í HVERJUM BÍL
PIOIMŒGTl
ÚTVARP OG STEREO
KASSETTUTÆKI

"SKODA EyÐlR MINNA.
Shodr
' UKM
AUÐBREKKU 44-46.
SÍMI 42600.
FERÐABÍLAR HF.
Bílaleiga.— Sími 81260.
Fimm manna Citroen G.
S. station Fimm manna
Citroen G.S. 8 — 22
manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m. bílstjór-
um).
HÓPFERÐABÍLAR
Til leigu i lengri og skemmri
ferðir 8—50 farþega bilar.
KJARTAN
INGIMARSSON
Simi 86155 og 32716
Afgreiðsla B.S.I. simi 22300.
Þ€IR nUKR
uiflSKipnn scm
H nuGivsn í
Tvískinnungur,
Sl. sunnudag gengust „her-
námsandstæðingar" fvrir fundi
f Háskólabfói. Nokkrar deilur
hafa verið um, hve margir voru
á fundinum, og hefur heidur
fjölgað á honum eftir að hon-
um lauk. Þjóðviijinn sagði, að á
fundinum hefðu verið um 4000
manns, og ef sú tala er rétt, þá
er þar vissulega um verulegan
mannsöfnuð að ræða. Þetta
fólk, sem þykist vera heilast f
afstöðu sinni til herstöðvar-
máisins, samþykkir mjög af-
dráttarlausa ályktun um brott-
för varnarliðsins. Samkvæmt
þeirri ályktun á í engu að hvika
frá því meginmarkmiði komm-
únista til þessa að koma varnar-
liðinu frá landinu á kjörtfma-
bilinu. Alþýðubandalagið átti
mikinn hlut að undirbúningi
fundar þessa „fjögur þús-
unda“, og Magnús Kjartansson
fiutti þar hvatningarræðu.
Gera verður ráð fyrir, að hann
og hans flokksmenn hafi ekki á
fundinum greitt atkvæði gegn
áiyktun „fjögur þúsundanna".
Þess hefur ekki verið getið og
verður að telja, að svo hafi ekki
verið. 1 ályktun þess fundar
segir svo: „Almennur fundur
herstöðvarandstæðinga, hald-
inn f Háskóiabíói 27. janúar
’74, ieggur áherzlu á, að það er
skilyrðisiaus skylda rfkis-
stjórnarinnar að standa við gef-
in fyrirheit um algjöra brottför
erlends hers af tslandi fyrir lok
kjörtfmabilsins.
Fundurinn vfsar á bug öllum
hugmyndum, sem ekki fela f
sér algjöra brottför hersins, og
fullvissar stjórnarflokkana um,
að herstöðvaandstæðingar
muni ekki þola neinn undan-
slátt frá skýlausum loforðum
þeirra. Fundurinn skorar þvf á
rfkisstjórnina að afla sér nú
þegar heimildar Alþingis tii að
segja herstöðvarsamningnum
upp, svo að tryggt sé, að lsland
verði á ný heriaust og herstöðv-
arlaust land fyrir lok kjörtfma-
bilsins.” Þetta segja „fjögur
þúsundin" með Magnús
Kjartansson f broddi fylkingar.
En daginn eftir ályktar mið-
stjórn Alþýðubandalagsins,
einnig með Magnús Kjartans-
son f broddi fylkingar, stefnu,
sem gengur þvert á það, sem
segir f ályktun „fjögur þúsund-
anna“. Þar er undirbúið að
gleypa í sig öil stóru orðin eins
og úrslitakostina forðum.
Alyktunin fer hér á eftir:
„Miðstjórnarfundur Alþýðu-
bandalagsins haldinn 28.
janúar 1974 leggur á það
áherslu, að undanbragðalaust
verði staðið við það ákvæði f
samningi núverandi stjórnar-
fiokka, að allur erlendur her
hverfi af fslenskri grund.
Fundurinn minnir á það fyrir-
heit stjórnarsáttmálans, að
stefnt skuii að þvf, að allt her-
lið fari f áföngum á kjörtfma-
bilinu og leggur áherslu á, að
enn er kleift að ná þvf marki.
Til samkomulags við aðra
stjórnarflokka getur miðstjórn
Alþýðubandalagsins þó á það
fallist, að brottför sfðasta hluta
herliðsins miðist við árslok
1975, enda verði meirihluti
þess farinn áður en kjörtfma-
bilinu lýkur. Miðstjórn ítrekar
enn þá stefnu Alþýðubanda-
lagsins, að fsiendingum beri að
hverfa úr NATO og þjóðin
verði á engan hátt fjötruð f
hernaðarkerfi stórvelda, hvorki
f vestri né austri. Miðst jórninni
er á hinn bóginn ljóst, að þar
sem óhjákvæmilegt reyndist að
failast á það við myndun núver-
andi rfkisstjórnar, að lsland
yrði f NATO enn um sinn,
fylgja þeirri aðild vissar kvað-
ir. f þvf sambandi leggur mið-
stjórnin áherslu á, að við inn-
göngu f NATO 1949 var þvf þó
marglýst yfir, að aðildinni
fylgdu engar skuldbindingar
um her né herstöðvar á friðar-
tfmum.
Miðstjórn Alþýðubanda-
lagsins heitir á alla fslendinga,
sem vilja herinn burt af fs-
lenskri grund, hvar f flokki
sem þeir standa, að hafa sam-
stöðu og veita fullt atfylgi sitt
til þess að ákvæði stjórnarsátt-
málans um brottför hersins
verði framkvæmd.”

spurt og svarad 1 Lesendaþjónusta MORGUNBLAÐSINS1 Hringið i síma 10100 kl. 10—11 frá mánudegi til föstudags og biðjið um Les- endaþjónustu Morgunblaðs- ins.
□ Áfengismagn
í
drykkjarfönguin
Anna Marfa (i uðmundsdóttir,
Vallagötu 15,Sandgerði, spyr:
„Hvað iná vera inikið áfengis-
magn i drykkjarfönguin. sem
sekl eru i verzlunuin?"
Olafur VV’. Stefánsson, skrif-
stofustjóri í dóinsmálaráðu-
neytinu, svarar:
..Afengis- og tóbaksverzlun
ríkisins liefur einkasölu á öllu
áfengi. en áfengi telst hver sá
viikvi. sein i er meira en 2'j'Y)
af vinánda að rúmináli."
□ Jarðlög
í Vaðlaheiði
Sigurður Draumland spyr:
„Hverju gegnir. að i>lI kletta-
helti í fjallinu Vaðlaheiði aust-
an Kyjai'jarðar, halla verulega
frá norðri til suðurs. og að suð-
urhlutar beltanna eru viðast
injiig iniklu neðar en norður-
hlutarnir?
Aftur á inóti gætir þessa
suðurhaila lítið, eða ekki, í
fjallgarðinum vestan Eyjafjarð-
ar."
Trausti Einarsson, prófessor,
svarar:
1 „Basaltplatan islenzka hefur
brotnað í marga parta, og hafa
þeir jafnframt mishallazt. Þau
lög, sem við sjáum. t.d. i Vaðla-
heíði, hafa upphaflega verið
nærri þvi lárétt. og eru þau
forn hraunlög frá Tertiertim-
anuin, — eitthvað uin 10—12
milljón ára göinul, en aldurs-
greiningar með geislavirkum
efnum gefa slikan aldur á
hinum eldri hlágrvtislögum
landsins.
Mishalli og hrot jarðskorp-
unnar er ákaflega tilgengt fvrir-
hrigði víða á jörðinni. en ekki
hefur tekizt að finna fullnægj-
andi skýríngu á því hvaða
kraftar það eru, sem valda þess-
ari sífelldu höggun jarðlag-
anna, sem verður greinileg i
lögum, sem orðin eru nokkurra
milljón ára gömul eða eldri."
□ Fréttatími
útvarps
Ólafur Sveinsson, Dunhaga
13, Reykjavík, spyr:
..Hvenær verður fréttalíman-
um breytt til þess sem áður
var?“
Hjörtur Pálsson dagskrár-
stjóri svarar:
„Um það get ég ekki sagt.
Utvarpsráð tekur ákvörðun um
það, en það hefur haft málið til
athugunar undanfarið. Þess
verður sennilega ekki langt að
bíða, að þetta skýrist. En hvort
fréttatíminn verður sá satni og
fyrir breytinguna, er ekki hægt
að segja til um á þessu stigi
málsins."
□ Hvenær má
fara fram
stefnubirting?
Ragnar Kristjánsson, Yrsu-
felli 1, Reykjavík, spyr:
„Hafa stefnuvotíar heimild
til að trufla friðhelgi heimila á
á hvaða tíma sem er, t.d. rétt
fyrir kl. 6 á gamlárskvöld?"
Friðgeir Björnsson, fulltrúi
borgardómara, svarar og visar
til 94. greinar laga nr. 85 frá
1936, sem hljóðar þannig:
„Stefnu skal birta á virkum
degi, nema birting þoli ekki
bið, frá lokum níundu stundar
til loka 21. stundar. Þó má birt-
ing löglega fara fram á öðrum
timum sólarhrings, ef það er
nauðsynlegt til að ná skemmsta
lögmæltum fresti".
T't©"-9®
F
Haflidi Jónsson
Að þessu sinni skal vikið að
bréfi frá í haust, en í því spyr
Björn Magnússon um ráð til að
nota fallegar steinvölur, sem
hann hefur safnað saman á
ferðalögum sínum um landið.
Segir hann steinvölurnar af
mismunandi stærðum og lögun,
allt frá hnefastórum steinum i
smá örður ámóta og sælgætis-
mola. Litbrigðin í þessum smáu
steinum eru undursamleg, seg-
ir Björn og trúir ekki öðru en
hægt muni að nota þessi djásn
til garðskrauts að fengnum góð-
um ábendingum.
Margir af listamönnum okkar
væru ekki í neinum vandræð-
um með að hagnýta efnivið af
þessu tagi, og kemur þar fyrst i
hug listaverk, sem Veturliði
Gunnarsson hefur nýlokið við
að gera í einum af skólum
borgarinnar úr steinum, sem
hann hefur safnað saman á
ferðum sinum, með sama hætti
og bréfritari. Vitanlega má á
sama hátt gera veggmyndir
utandyra á dapurlega húsveggi
er vita að hvíldarstað úti á lóð-
inni. Hver veit nema slíkar
myndir gætu einnig glatt augu
nágranna, ef vel tækist til í
uppröðun okkar. En fleira
kæmi til af góðum listaverkum,
ef sköpunargáfan léki við
áhugamanninn. Hugsum okkur
útiarin, borð, stóla qg bekki,
sem gerð væru úr steinst^ypu
en skreytt á ytra borði með
þessum mislitu steinum, sem
auðvelt er að þrýsta i pússn-
ingarlagið. Á sama veg væri
mögulegt að gera blómakassa á
svalahandrið eða á tröppur og
gangstéttar. Öll vinna af þessu
tagi útheimtir fyrst og fremst
hugkvæmni og handlagni, tima
og þolinmæði, vilja og áræði, en
oftast er það æfingin, sem skap-;
ar meistarann.
Fyrir viðvaninga ætti að vera
auðvelt að fá þjálfun við það að
steypa gangstéttarhellur og
skreyta þær með smásteinum
og skulu hér veittar smávegis
leiðbeiningar fyrir byrjendur í
þeirri iðn. Það er þá fyrst að-
verðasérúti umhentugtmót til
að steypa i. Auðveldast er að fá
tunnugjörð, sem er minnst 5 sm
á breidd, en gjarðirnar má fá af
mismunandi stærðum og fer
það þó jafnan saman, að gjarðir
eru þeim mun breiðari, sem
þær eru ætlaðar fyrir stærri
ílát. Það er létt verk að forma
gjarðarjárnið á þann veg, sem
við viljum hafa lögun hell-
unnar. Gott er að smíða sér
hlera, til að steypa helluna á. Á
hlerann breiðum við plastdúk
eða þykkan pappa, en stillum
síðan hellumótið á hlerann og
skorðum það af með þremur
eða fjórum nöglum. Þá dreifum
við sandi á botninn í mótinu og
bleytum hann örlítið, áður en
við röðum steinvölunum í
mynztur á sandinn. Þegar
mynzturverki er lokið, þá ligg-
ur næst fyrir að hefja steypu-
vérkið, en áður en við steypum
verðum við að aðgæta tvennf,
sem hafa þarf í huga frá upp-
hafi verksins, en það er, að láta
viðari hluta gjarðarinnar snúa
niður og öðru lagi að bera á
gjörðina feiti eða oliu, áður en
steypt er í mótið. Að þessu at-
huguðu, getum við hrært sam-
an harpaðan sand og sement.
Tveir hlutar sands á móti ein-
um af sementi, er hæfilegur
styrkleiki í fyrsta lagið og höf-
um það ekki of blautt. Þessu
smyrjum við varlega yfir lista-
verkið okkar og gætum þess, að
það raskist ekki. Allir steinarn-
ir þurfa að hyljast. Ef vel á að
vanda verkið, er vissara að
leggja þessu næst múrnet yfir,
áður en seinna steypulagið er
lagt yfir. Það steypulag getum
við haft úr grófara efni, og er
jafnvel betra. Styrkleiki steyp-
unnar þarf þó ekki að vera
meiri en einn af sementi á móti
fjórum hlutum af sandi og möl.
Nú er mótið sléttfyllt og strokið
yfir með bretti eða fjöl. Siðan
er breytt yfir steypuna með
plastdúk eða blautum striga og
haldið rakri í fjóra eða fimm
daga, en það er að taka lista-
verkið úr mótinu og hreinsa
sandinn frá steinamynztrinu
með vatni og grófum bursta.
Fagurt verk getur þannig orðið
til, sem lofar meistara sinn.