Morgunblaðið - 01.02.1974, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. FEBRUAR 1974
13
Meginstefna
Norðmanna í
varnarmálum
í samtali, sem við áttum við
Trygve Bratteli, forsætisráðherra
Noregs, kom glögglega í ljós,
hversu mjög afstaða Norðmanna
til varnarmála mótast af reynslu
þeirra i síðustu heimsstyrjöld. Þá
voru Norðmenn óviðbúnir árás
Þjóðverja, enda þótt þeir veittu
hetjulegt viðnám. Fjölmargir for-
ystumanna Norðmanna eftir stríð
sátu í fangabúðum nazista í stríð-
inu þ.á m. bæði Gerhardsen og
Bratteli. Að styrjöldinni lokinni
var það staðfastur ásetningur
þessara manna að láta það ekki
gerast á ný, að Norðmenn væru
óviðbúnir. Grundvallarstefna
Norðmanna í varnarmálum var
mótuð af nefnd, sem Bratteli var í
forsæti fyrir. Hún byggist á
þessu:
Q Norðmenn skyldu halda uppi
eins öflugum herafla og þeim
framast væri unnt.
□ Norðmenn mundu ekki leyfa
erlendar herstöðvar i landi
sínu (um ástæður þess verður
fjallað í síðari grein)
□ Norðmenn gætu ekki varið
land sitt af eigin rammleik
□ Þess vegna yrði Noregur að
undirbúa á friðartimum
skjóta aðstoð, sem veitt væri
ef til ófriðar kæmi og skyldi
sú aðstoð koma innan ramma
Atlantshafsbandalagsins.
I samræmi við þessa grund-
vallarstefnu, sem mótuð var fljót-
lega eftir stríð hafa Norðmenn
haldið uppi öflugu herliði á
þeirra mælikvarða og haft mjög
eitt atriði, sem vakti athygli
mína, er við heimsóttum her-
stöðvarnar í Toms og eins
konar Utibú frá þeim innar
i landinu, i Skjold, en það var
sú staðreynd, að þær herdeild-
ir norskar, sem þar hafa bæki-
stöðvar hafa sérstaka varð-
stöð við landamæri Noregs og
Finnlands sem þar eru skammt
frá.
Ástæðan er augljós. Mjög greið-
færar hraðbrautir liggja þvert
yfir Finnland frá Sovétrikjunum
að norsku landamærunum. Sovét-
rikin hafa um fjórar leiðir að
velja til árása á Noreg, yfir landa-
mærin inn í Finnmörk, landganga
af sjó og herlið flutt i lofti annað
hvort með þyrlum eða fallhlífa-
hermenn. Fjórða leiðin er til —
þvert yfir Finnland. Sovézkar
vélaherdeildir geta brunað yfir
Finnland á skammri stundu inn í
Noreg, einmitt inn í það hérað í
Norður-Noregi, þar sem ‘varri-
arviðbúnaður er mestur. Af
þessum sökum hafa Norðmenn
varðstöð við finnsku landa-
mærin. Eru Finnár mjög að-
gætnirmeð það, að norskir her-
menn fari ekki yfir landamærin
og að heræfingar fari fram i hæfi-
legri fjarlægð frá landamærun-
um.
Náið samstarf við At-
lantshafsbandalagið
Aðildin að Atlantshafsbanda-
laginu er hornsteinninn i varnar-
málastefnu Norðmanna. Þess
vegna hafa þeir mjög náið sam-
starf við yfirstjórn Atlantshafs-
Íé.é-Æx

i§yj
náið samstarf við yfirstjórn At-
lantshafsbandalagsins.
í norska hernum, þ.e. landher,
flugher og flota, eru um 36
þúsund menn. Það sýnir, hversu
mikla áherzlu Norðmenn leggja á
varnir sínar, að um 50% af þessu
liði eru viðbúnir nánast þegar í
stað, en yfirleitt er ekki nema
25% talins herafla annarra ríkja
svo viðbúinn. Með fullri her-
kvaðningu er talið, að
norski herinn muni telja um
130 þúsund menn, en að auki
er sérstakt heimavarnarlið,
sem mun telja um 80 þúsund
menn. Norski flugherinn hef-
ur yfir að ráða um 130 orustu-
þotum, sem er um þriðjungur
þess fjölda orustuþota, sem ísrael
hafði yfir að ráða í októberstrið-
inu. Gefur það nokkra hugmynd
um þá afstöðu, sem ríkir til
varnarmála í Noregi.
Megin herstyrkur Norðmanna
er staðsettur i Norður-Noregi.
Eins og áður var getið, hafa þeir í
rauninni gefið Finnmörk upp á
bátinn fyrirfram, en fyrsta
varnarlina þeirra er við Troms,
sem er næsta hérað við Finn-
mörk. Hér verður ekki farið út i
að lýsa varnarviðbúnaðinum í
Troms aðeins verður getið um
bandalagsins. Auk tiltölulega
mikils herafla er framlag Norð-
manna til NATO mjög mikið, eins
og rakið var i Morgunblaðinu í
gær (sjá frétt á bls. 2 i Mbl. í gær)
en i megindráttum er það fólgið í
því, að Norður-herstjórn NATO
hefur aðsetur í Kolsás utan við
Osló og eru þar herforingjar frá
mörgum NATO-löndum. Reglu-
legar heræfingar fara fram í
Noregi á vegum Atlantshafs-
bandalagsins og taka þátt i þeim
hersveitir frá fjölmörgum NATO-
rikjum og enda þótt það fáist ekki
staðfest opinberlega, er vitað, að
flugsveitir frá öðrum NATO-rikj-
um hafa reglulega viðdvöl á
norskum flugvöllum.
Þessu nána samstarfi við At-
lantshafsbandalagið er að sjálf-
sögðu ætlað að greiða fyrir þeirri
aðstoð, sem Norðmenn vænta frá
Kanada, Bandaríkjunum, Bret-
landi og öðrum NATO-rikjum, ef
til árásar á Noreg kæmi, en eins
og bent var á hér að framan, er
varnarkerfi Noregs byggt á því,
að slík aðstoð komi.
í þessari grein hefur fyrst og
fremst verið fjallað um varnir
Noregs út frá hernaðarlegum
sjónarhól, en í næstu grein verður
fjallað um pólitisku hliðina á
málinu og nánar um samhengið á
milli varna Noregs og Islands.
stad for at erobre sig en Trone.
0jeblikkelig har Czaren glemt sine
private Folelser og Dromme. Han er
Gömul þýzk valsa-
mynd í Nýja bíó
Bíógestir eiga í vændum góða
skemmtun á næstunni, er sýndar
verða á vegum félagsins
„G ermaniu", tvær gamlar þýzkar
myndir, önnurfjörutíu áragömul,
hin frá árinu 1960. Eldri myndin
er engin önnur en valsamyndin
,J)er Kongress tanzt“, með leikur-
unum Lilian Harvey og Willy
Fritch, en segja má, að mynd
þessi hafi verið yndi allra þeirra,
sem sáu hana á árunum eftir
1930. Hér á landi var myndin
sýnd vikum saman i Nýja biói árið
1932. Þarna syngur Paul Hör-
biger Vínarlögin „Das muss ein
Stúck vom Himmel sein“ og „Es
gibt nur einmal, das kommt nicht
wieder“, og leiknir eru Strauss-
valsar, en efni myndarinnar fjall-
ar um ástarævintýri lifsglaðrar
Vínarstúlku með sjálfum Rúss-
landskeisara, sem kominn var til
höfuðborgar Austurrikis til þess
að taka þátt i friðarþinginu fræga
árið 1815, eftir Napóleonsstyrj-
aldirnar. Myndinni lýkur með
fallbyssudrunum, er Napóleon
skundar heim til herja sinna frá
Elbu.
Þýzkar kvikmyndir þóttu taka
öllum öðrum fram á árunum áður
en Hitler komst til valda, og var
þessi mynd talin ein hin albezta
þeirra. Hljómlistin á sinn þátt i
því, að áhorfendum gleymist
fljótt, að hér er ekki um breið-
filmu að ræða og að tónninn er
kannski ekki alveg eins hreinn og
nú á áttuhda áratugnum.
Germína hefir unnið gott verk
með þvi að fá þessa gömlu góðu
mynd til sýningar, þótt ekki sé
nema eina litla dagstund. Myndin
verður sýnd i Nýja bíói laugar-
daginn 2. febrúar, öllum heimill
(ókeypis) aðgangur. Myndin
verður sýnd kl. 2 e.h.
Hin myndin heitir „Das Glas
Wasser oder Ursache und
Wirkung" (La verre d’eau ou Las
effets et las causes) eftir franska
leikritaskáldið Eugene Scribe
(samdi meir en 400 leikhúsverk,
átti sæti á öldinni, sem leið, i
frönsku akademiunni) og er
samin um efnið: „Þér haldið
kannski, eins og allir aðrir, að
orsaka pólitisks öngþveiti, bylt-
inga og falls auðkýfinga sé að
leita i einhverju, sem er alvarlegs
eðlis, djúpt eða mikilvægt. .. Tóm
vitleysa. Ríkjum heims stjórna
söguhetjur, miklir menn, en
þessir miklu menn láta aftur á
móti stjórnast af fýsnum sinum,
duttlungum.fáfengilegheitum. ..“
Leikstjórinn, Helmut Káutner,
fer vægum höndum um þetta vin-
sæla efni, atburðirnir gerast við
hirðina í London á öndverðri
átjándu öld, myndarlegur
riddaraliðsforingi er kvaddur til
hljóðskrafs í dyngjum hertoga-
frúar og sjálfrar Breta-
dróttningar, en allan vanda,
sem af því leiðir, leýsir slunginn
veraldarmaður, sem að lokum
bjargar friðinum í Evrópu. Hér er
á ferð sannkallað Ieikhúsverk,
tekið í fallegum litum, með
sjálfan Gustaf Grúndgens í aðal-
hlutverki, en kvenhlutverkin
leika Liselotte Pulver, Hilde
Krahl og Sabine Sinjen. Mynd
þessi vakti athygli, þegar hún var
fyrst sýnd árið 1960. Myndin
verður sýnd í Nýja biói
laugardaginn 16. febrúar, kl. 2
e.h.
Germanía hefir áður boðið til
kvikmyndasýninga, þar sem sýnd-
ar hafa verið fréttamyndir og
fróðleiksmyndir, en hér er farið
inn á nýja braut, er sýndar eru
frægar gamlar þýzkar skemmti-
myndir.
Kristniboðsvika 1 Keflavík
KRISTNIBOÐIÐ íslenzka í Konsó
hefur nokkuð verið kynnt með
samkomuhöldum að undanförnu.
Nú er um það bil að ljúka kristni-
boðsviku í Hafnarfirði, og um
miðjan mánuðinn var haldin
kristniboðsvika á Akranesi. Er
röðin nú komin að Keflavik. Verð-
ur efnt til samkomuhalda i Kefla-
víkurkirkju dagana 3.—10. febrú-
ar. Samkomur verða á hverju
kvöldi þessa daga og hefjast kl.
20.30 hvert kvöld. Kristniboðar
segja frá starfinu í Konsó og sýna
litmyndir þaðan. Stuttar hugleið-
ingar verða fluttar, og talar m.a.
ungt fólk. Þá verður einsöngur,
tvisöngur og kórsöngur. Á fyrstu
samkomunni, sunnudaginn 3.
febr., mun sr. Björn Jónsson
sóknarprestur flytja ávarp, Ing-
unn Gísladóttir hjúkrunarkona
segir frá starfi sinu í Konsó og
Guðni Gunnarsson prentari talar.
Þá verður og tvísöngur. Á mánu-
dagskvöld mun Ingunn Gísladótt-
ir sýna myndir frá Korisó, en
ræðumaður verður sr. Jónas
Gíslason lektor. Sérstök æskulýðs-
samkoma verður miðvikudaginn
6. febr., og mun ungt fólk þá
syngja og tala. — Allir eru vel-
komnir á samkomur kristniboðs-
vikunnar. — Barnasamkomur
verða þriðjudag og föstudag, kl.
5.30 og verða sýndar myndir.
Kínverjar gagnrýna kvikmyndaflokk
Peking, 30. jan. NTB.
DAGBLAÐ alþýðunnar í Peking
gagnrýndi I dag mjög hörkulega
kvikmyndaflokk, sem italski leik-
stjórinn Michelangelo Antonioni
hefur gert um Kfna. Segir biaðið,
að myndin sé uppfull af fjand-
samlegum áróðri f garð Kína,
runnin undan rifjum sovézkra
endurskoðunarsinna.
Antonioni, sem hóf töku þessa
myndaflokks fyrir tæpum tveim-
ur árum, er kallaður öllum illum
nöfnum og er honum borið á brýn
að hafa gengið til liðs við heims-
valdasinna og Sovétmenn í því
skyni að sverta Kinverja sem
allra mest. Blaðið segir, að
myndaflokkur þessi hafi verið
sýndur í Bandaríkjunum og það
sýni, að þar ráði enn ríkjum andi
Johns Foster Dullesar sáluga. An-
tonioni hefur að sögn blaðsins
lagt alltof mikið upp úr að sýna
fátækt og einblínir á þá, sem eiga
i einhverjum efnalegum erfið-
leikum. „1 allri myndinni er ekki
sýndur einn einasti nýr traktor,
vél né byggirigar," segir blaðið að
lokum.
Eskfirðingar — Reyðfirðingar
ÁRSHÁTÍÐ
félagsins verður haldin að Hótel Sögu í Atthagasal,
laugardaginn 2 febrúar kl 1 9 30 Miðar afhentir á sama
stað föstudag kl 17—1 9 og laugardag kl 10—-12
Stjórnin.