Morgunblaðið - 07.02.1974, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRUAR 1974
15
Rœtt við
Albert Kemp
fréttaritara
Morgun blaðsins
á
Fáskrúðsfirði
Nýi skuttogarinn
brúaði atvinnuleysisbilið
Albert Kemp er fréttaritari
Morfíunblaðsins á Fáskrúðs-
firði. Er hann var á ferð í höf-
uðborginni á dögunum, leit
hann inn á ritstjórn Mbl., og
var þá að vonum notað tækifær-
ið og hann spurður frétta úr
bvggðarlagi sínu.
„Atvinna hefur verið næg í
vetur, því að nýi skuttogarinn,
Ljósafell, hefur brúað það bi 1,
sem myndaðist áður á haustin.
Aður var nánast dauður tími í
nóvember, desember og jafnvel
janúar, en nú hefur verið næg
atvinna. Utgerð skuttogarans
hefur gengið mjög vel og frá
því að hann hóf veiðar i júní sl.
og fram til áramóta fékk hann
hátt á annað þúsund lestir. Eg
held, að hann hafi verið annar
aflahæsti togarinn á úthaldsdag
yfir allt landið."
Skipstjóri áLjósafelli erGuð-
mundur Gislason. Eigandi
skipsins er Hraðfrystihús Fá-
skrúðsfjarðar hf. og tekur það
80% aflans til frystingar, en
20% aflans eru fryst hjá Pólar-
síld hf. Hraðfrvstihúsið gerir
einnig út bátinn Hoffell, sem að
undanförnu hefur verið á linu.
Þ ri ðja fi sk ve rk una rfy ri rtæk ið
er Síldarsöltun Fáskrúðsfjarð-
ar og hefur þar verið verkaður i
salt afli af einum báti, en nú er
verið að undirbúa uppsetningu
frystitækja þar lika.
Einn bátur frá Fáskrúðsfirði
er nú á loðnu, Hilmir SU. Bát-
urinn var á síldveiðum í Norð-
ursjónum i haust og gekk ágæt-
lega.
Mikil smábátaútgerð er á Fá-
skrúðsfirði. ,,En það vantar til-
finnanlega aðstöðu fyrir bát-
ana," segir Albert. „Smábáta-
höfn hefur verið i bígerð, en
ekki orðið af gerð hennar enn-
þá. Hins vegar er vonazt til, að
hægt verði að hefja það verk i
vor. Einnig vantar aðra að-
stöðu, bæði húsnæði og annað."
Um síðustu helgi var búið að
landa um 4.300 lestum af loðnu
á Fáskrúðsfirði. Við upphaf
loðnuvertiðarinnar var búið að
bæta mjög vinnslumöguleik-
ana, bæði i bræðslu og fryst-
ingu.
Albert var að því spurður,
hvort nægt vinnuafl fengizt til
að halda gangandi þremur fisk-
vinnslustöðvum. „Já, þetta hef-
ur komið nokkuð vel út, því að
húsmæðurnar fara í fyrstihúsin
og þær eru uppistaðan í starfs-
liði húsanna. Manni finnst þvi
þvi ranglátt, að nú skuli ekki
lengur að fullu frádráttarbær
helmingur tekna þeirra við
álagningu opinberra gjalda. að-
eins gagnvart tekjuskatti. Ef
þær færu ekki til starfa, væri
heldur þunnskipað starfslið í
fiskvinnslustöðvunum."
Utgerð og fiskverkun er aðal-
atvinnugreinin á Fáskrúðsfirði,
en einn'g er rekin þar skipa-
smíðastöð og hreppurinn stend-
ur fyrir framkvæmdum.
„Skipasmfðastöðin hefur verið
rekin með hálfum afköstum
vegna fjárhagserfiðleika," seg-
ir Albert, „en nú standa vonir
til, að úr því rætist, þótt raunar
sé það öljóst enn."
Miklar framkvæmdir voru á
vegum hreppsins á sl. ári. Lokið
var lagningu 1200 metra olíu-
malarlags á götur kauptúnsins
og ætlunin er að halda áfram á
þessu ári. „Það breytiröllu lífi i
þessum byggðarlögum, þegar
tekst að hefta rrykið," segir Al-
bert. í fyrra var hafin bygging
verkamannabústaða með sex
íbuðum og nýrrar skólabygg-
ingar, en framkvæmdirnai
gengu hægar en áætlað hafði
verið. Er skortur á iðnaðar-
mönnum á staðnum, því að
einnig hefur verið byggt mikið
af einbýlishúsum og nýr
læknisbústaður og nýtt hús fyr-
ir póst og sima hafa verið tekin
i notkun.
„Það er aðkallandi að koma
barnaskólabyggingunni áfram
og ég veit ekki betur en tölu-
vert fjármagn eigi að liggja
óhreyft til að koma verkinu
áfram. En þetta byggist allt á,
að mannskapur fáist til að
vinna verkið," segir Albert.
Albert er því næst spurður,
hvernig gangi að fá kennara til
skólans. „Það hefur gengið
mjög vel á undanförnum árum
og enginn hörgull verið á kenn-
urum. Það finnst því mörgum
ástæðulaust að vera með dul-
búnar yfirborganir i formi olíu-
styrkja og húsaleigu og væri
nær að þetta væri bara greitt í
peningum, ef á annað Ixirð þarf
að greiða það."
Nýr héraðslæknir er kominn
til starfa á Fáskrúðsfirði, en í
sumar hafði látið af störfum
læknir, sem lengi hafði verið
starfandi þar. Var héraðið þvi
ekki lengi læknislaust. Albert
getur þess, að von sé í að tann-
læknir fáist til starfa á staðn-
um. Lionsklúbbur Fáskrúðs-
fjarðar er búinn að kaupa
tannlækningatæki fyrir staðinn
og ætlar að gefa læknishérað-
inu þau.
Samgöngur hafa vfirleitt ver-
ið nokkuð góðar á landi i vetur.
Þrisvar í viku hefur verið
áætlunarferð til Egilsstaða i
tengslum við flugferðir. „Fyrir-
hugað var póstflug frá Egils-
stöðum hingað einu sinni í
úku," segir Albert, „en ég
held, að það hafi ekki orðiö
nema einu sinni i vetur. Raunar
átti það að vera á sama degi og
rútan. væri með áætlun og
hefðu því liklega orðið slagsmál
milli þessara aðils um póstpok-
ana. Þarna er eitthvert gat i
kerfinu."
Albert er spurður um félags-
lífið. „Lionsklúbburinn er sá
félagsskapur, sem mest hefur
starfað að undanförnu. Til stóð
að leikfélagið starfaði mikið og
átti að færa upp Gullna hliðið
og fenginn hafði verið leik-
stjóri. En af einhverjum ástæð-
um rann það út í sandinn
og verður ekki fært upp í
vetur. Annars hefur félagið
starfað talsvert mikið, t.d. f
fyrra var fært upp Delerium
Bubonis undir leikstjórn
Magnúsar Guðmundssonar frá
Neskaupstað. Sú sýning tókst
mjög vel. Þá hefur bridgefélag
starfað i vetur. vaknað af dvala
sfnum. Ilið árlega hjónaball var
haldið skömmu eftir áramótin
og var fjölsótt að vanda. Þetta
er nokkurs konar þorrablót og
er stærsta skemmtun ársins. \
fbúar Búðakauptúns eru nú
735 talsins, en alls eru íbúar
Fáskrúðsfjarðar nálægt þús-
undi. Hefur fjölgunin verið lítil
á undanförnum árum.
„Húsnæðisekla háír okkur
mjög," segir Albert. „Með til-
k om u ve rk a ma n n a b ús t a ð a n n a
leysist þó einhver þörf og eins
þarf hreppsfélagið að liafa for-
göngu um byggingu leigulbúða
samkvæmt hinu nýja lána-
kerfi."
Finnur Torfi Stefánsson lögfræðingur:
ATHUGASEMD UM ÖFLUN
MÁLFLUTNINGSRÉTTINDA
úr tveim árum í eitt, en megin-
Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp til laga um málflytjendur. í
frumvarpi þessu eru ýmis
nýmæli, en það er einungis eitt
þeirra, sem undirritaður vill leyfa
sér aðgera nokkrar athugasemdir
við. Fjallar það um öflun mál-
flutningsréttinda fyrir hér-
aðsdómi.
Á síðasta þingi var lagt fram
frumvarp, sem í aðalatriðum var
það sama og það, er nú liggur
fyrir. í frumvarpi þessu var það i
þýðingarmiklum tilvikum gert að
skilyrði fyrir iiflun málflutnings-
réttinda fyrir héraðsdómi, að
umsækjandi hefði starfað sem til-
kynntur fulltrúi hjá héraðsdóms-
eða hæstaréttarlögmanni i tvö ár.
Ákvæði þetta mætti þegar and-
stöðu og m.a. lýstu Lagadeild
Háskólans, Orator, félag laga-
nema, og Lögfræðingafélagið sig
andvíga frumvarpinu óbreyttu
með þeim endalokum, að þaö
fékkst ekki afgreitt á þinginu.
I því frumvarpi, sem nú liggur
fyrir, er fyrrgreint atriði enn
óbreytt. Að vísu hefur timalengd
starfans hjá lögmanni verið stytt
atriðið, að menn þurfi að fá full-
trúastöðu hjá lögmanni til að öðl-
ast umrædd réttindi, stendur
óhaggað. Hér er aukaatriði breytt
en aðalatriðið er látið haldast.
Með þessum hætti verður í
þýðingarmiklum tilfellum það f
raun lagt i hendur starfandi lög-
mönnum hvaða menn öðlast mál-
flutningsréttindi og hverjir ekki
og geta þeir þannig hindrunar-
lítið takmarkað mjög aðgang að
stétt sinni, ef þeim sýnist svo.
Þess ber að geta, að samkvæmt
frumvarpinu er unnt að komast
hjá umræddu ákvæði með þvf að
hafa stundað ýmis opinber störf,
sem nánar eru talin í 32. gr.
laganna um meðferð einkamála í
héraði. Það verður samt að teljast
óeðlileg leið fyrir þá, sem fyrst og
fremst hafa áhuga á málflutnings-
störfum.
Auðvelt er að benda á ókosti
tilhögunar þeirrar, sem frum-
varpið stefnir að. Almennt verður
að teljast óeðlilegt, að smár hópur
borgara hafi slík úrslitaáhrif á
öflun opinberra réttinda. Frekar
er fátitt, að lögmenn hafi lög-
lærða fulltrúa og þeir geta auð-
veldlega séð sér hag f að tak-
marka slíkt verulega. Ennfremur
er engin trygging fyrir þvf, að
lögmenn fari ekki frekar eftir
kunningsskap og frændsemi við
val fulltrúa, en hæfni
umsækjenda. Það hlýtur að telj-
ast óréttlátt gagnvart lögfræðing-
um, sem lokið hafa löngu og
ströngu háskólanámi, að eiga það
þannig undir duttlungum
væntanlegra keppinauta sinna,
hvort þeir öðlist réttindi til þess
starfs, sem þeir hafa menntað sig
til.
I greinargerð með frumvarpinu
er krafan um starfstíma hjá lög-
manni rökstudd með því, að
tryggja þurfi, að umsækjendur
málflutningsréttinda hafi nægi-
lega þjálfun i undirbúningi undir
málsókn, gagnaöflun og dóm-
kröfugerð, og núgildandi fyrir-
komulag sé ónógt i því efni. Ilér
er frumvarpið samt sjálfu sér
ósamkvæmt, þar sem í 2. mgr. 13.
gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir
þvi, að ýmsir aðilar, er stunda
störf, sem að litlu eða engu leyti
geta talizt veita þjálfun i gagna-
öflun og dómkröfugerð, séu
undanþægir umræddu ákvæði. Er
hér um að ræða m.a. bankastjóra,
bæjarstjóra, sendifulltrúa og
sendiherra, alþingismenn. full-
trúa í stjórnarráði og á skrifstofu
Alþingis o.fl. Þott þessi störf veiti
mönnum ýmsa dýrmæta reynslu.
gefa þau enga tryggingu fyrir
þjálfun i því, sem hér um ræðir.
gagnaöflun og kröfugerð í dóms-
máli. Hér stangast á rökstuðning-
ur og niðurstaða i frumvarpinu.
Hitt ef annað mál og verður ekki
frekar rætt hér, að erfitt er að sjá
skynsamlegar ástæður fyrir því
að veita nefndum aðilum þessa
undanþágu.
Því skal ekki mótmælt, að
ástæður kunna að vera til að auka
kröfur til þjálfunar lögfræðinga
áður en þeir fái málflutnings-
réttindi, en það verður ekki gert
skynsamlega með þvf lagi, sem
þetta frumvarp gerir ráð fyrir.
Hér er horft aftur til gildafvrir-
komulags f.vrri alda og einokunar-
starfsemi gefið undir fótinn. Sé
talið nauðs.vnlegt að auka þjálfun
lögfræðinga, er eðlilegast. að hún
sé í höndum opinbers aðila. Væri
réttast. að lagadeild háskólans
tæki hana að sér t.d. með rekstri
sérstaks námskeiðs. Aðalatriðið
hlýtur að vera að tryggja, að öflun
málflutningsréttinda fari ekki
eftir tilviljunum, kunningsskap
eða frændsemi, heldur sé ölluin.
sem til þess teljast hæfir, gert
kleift að öðlast þau. Það verður
síðan að ráðast af markaðsöflum
og dugnaði og áræði hvers og eins
hvernig gengur að ná fótfestu i
málflutningsstarfinu.
FinnurTorfi Stefánsson