Morgunblaðið - 07.02.1974, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRUAR 1974
31
FRAMHALDSSAGA EFTIR
f\V AiCi MAJ SJÖWALL OG
PER WAHLÖÖ
4 v T V l A JÓHANNA KRISTJÓNSDÓTTIR
ANJNA ÞÝDDI
! Tilraunir
j með hreinsi-
tæki Jóns
25
— Hvenær fáum við annars
kaupið okkar.
— Sennilega ámorgun.
Þeir sátu þögulir um stund.
Hvorugur lét eíns og hinum væri
einhver kæti i hug. Að lokum
sagði Kolberg.
— Hann var sem sagt bara núll
og nix þessi kauði, sem þú varst
að yfirheyra.
— Það var ekki hann.
— Ertu handviss um það?
— Nei.
— Finnst þér þú vera viss?
— Já.
— Það nægir mér. Þegar allt
kemur til alls, er það ekki alveg
sambærilegt að taka fuilur tólf
ára stúlku eða drepa með köldu
hlóði fullvaxta konu.
— Öldungis rétt.
— Og ég held ekki að hún hefði
nokkurn tíma litið við honum. Þá
hef ég að minnsta kosti ekki skilið
Kafka rétt.
— Einmitt, sagði Martin. —
Þessu er ég líka sammála.
— Hvað sagði hann lögreglu-
manninum i Motala? Varð hann
hnugginn?
— Ahlberg? Já, dálítið. En
hann er þrjózkur. Hvað sagði
Melander annars?
— Ekkert. Ffe hef þekkt hann
síðan frá því við vorum báðir
græningjar í löggunni og hann lét
aldrei neitt á sig fá, nema ef vera
skyldi að tóbaksskömmtun yrði
tekin upp.
Kolberg tók fram minnisbók og
blaðaði hugsi i henni.
— Meðan þú varst í burtu, hef
ég farið yfir þetta eina ferðina
enn og reynt að draga það saman.
— Já. . .
— Ég lagði til dæmis þá
spurningu fyrir mig, sem ég veit,
að Hammar mun einnig bera
fram: Hvað vitum við?
— Og svarið?
— Það er kannski betra að þú
verðir fyrir svörum. Hvað vitum
við um Roseönnu McGraw?
— Heilmikið — og það getum
við þakkað Kafka.
— Rétt. Ég ætla meira að segja
að vera svo djarfur að segja, að
við vitum það sem máli skiptir um
hana. En ekki er nóg með það:
hvað vitum við um verknaðinn —
morðið?
— Við vitúm hvar það var
framið. Og nokkurn veginn
hvernig og hvar það gerðist.
— Vitum við það i' raun og
veru?
Martin barði laust með fingrum
á borðplötuna. Svo sagði hann:
— Já. í klefa númer sjö A um
borð í skipinu ,,Díönu“.
— Blóðflokkurinn kemur
heim, en það dugar víst ekki til.
En þá er það hvenær?
— Aðfararnótt 4. júlí. Eftir að
myrkur var skollið á. Að minnsta
kosti var það siðari hluta dags.
Sennilega milli klukkan níu og
miðnættis.
— Og hvernig? Jú, við höfum
niðurstöður krufningarinnar. Við
getum gengið út frá þvi sem vísu,
að hún hafi afklætt sig af fúsum
og frjálsum vilja. Hún gæti líka
hafa gert það við ógnanir frá hon-
um, en ekki þykir mér það
trúlegt.
— Rétt.
— Og þá kemur rúsínan i
pylsuendanum: Hvað vitum við
um morðingjann?
Kolberg svaraði sér sjálfur eftir
nokkra umhugsun:
— Að hann er haldinn kvala-
losta og er kynferðíslega afbrigði-
legur.
— Að viðkomandi er karlmað-
ur, sagði Martin Beck.
— Já, ætli ekki það. Og hann
hefur verið sterkur.
— Við vitum hann var um borð
í Díönu.
— Já, ef fyrri athuganir okkar
standast.
— Og hann hefur annaðhvort
verið skipverji eða farþegi?
— Vitum við það nú fyrir vfst?
Þeir þögnuðu báðir. Svo sagði
Martin Beck.
— Það hlýtur að hafa verið
þannig.
— Það gæti líka verið öðruvísi.
— Nei.
— Jæja, þá segjum við það.
Aftur á móti vitum við ekki,
hvernig hann er f hátt. Ekki
hverrar þjóðar hann er. Við höf-
um ekki fingraför að fara eftir og
ekkert annað, sem getur tengt
hann morðinu. Við vitum ekki,
hvort hann hefur þekkt Roseönnu
McGraw frá fyrri tíð. Hvaðan
hann var, vitum við ekki, hvað af
honum varð, né heldur hvar hann
er niðurkominn þessa stundina.
Kolberg var mjög alvörugefinn
á svip.
— Við vitum satt aðsegja fjári
lítið, Martin, sagði hann. — Vit-
um við með nokkurri vissu, að
Roseanna McGraw hafi EKKI
farið í land í Gautaborg heil á
húfi? Hún gæti hafa gert það. Að
einhver hafi myrt hana síðan, ein-
hver sem vissi, hvaðan hún var og
flutti líkið af henni aftur til
Motala og kastaði því f sjóinn?
— Ég hef tekið þann mögu-
leika með í reikninginn. En mér
finnst hann alveg fráleitur.
— Ég veit það stríðir á móti
heilbirgðri skynsemi. En ef okkur
tekst til dæmis að útvega
fullnægjandi sannir fyrir því, að
hún hafi aldrei komizt alla leið til
Gautaborgar, þá er að minnsta
kosti einn möguleiki til viðbótar,
sem verður að hafa í huga: að hún
hafi farið í land f Borenshult og
rekiztþar á einhvern vitfirring.
— Við hlytum að hafa fundið
eitthvað, ef svo væri í pottinn
búið.
— Já, en það er óvíst. Það eru
smáatriðin f þessu máli, sem eru
að gera mig vitlausan. Hvernig í
ósköpunum gat hún horfið á
miðri leið án þess að nokkur tæki
eftir því? Ekki einu sinni skips-
jómfrúin, sem ræstaði klefann
hennar og ekki þjóninn, sem af-
greiddi við borðið hennar í mat-
salnum.
— Sá, sem drap hana, hlýtur að
hafa verið kyrr um borð, eftir að
verknaðurinn var framinn. Hann
hefur tekið til í klefanum, svo að
allt leit út fyrir að vera með
felldu. Það var nú ekki um nema
eina nótt að ræða.
— En hvað varð af sængur-
fötunum? Þau hljóta að hafa
verið löðrandi í blóði. Varla hefur
hann getað þvegið þau. Og hafi
hann hent öllu fyrir borð —
hvernig gat hann þá útvegað önn-
ur í staðinn?
— Það er ekki víst, að það hafi
verið eins mikið blóð og þú
heldur. Og hafi maðurinn verið
dálítið útsmoginn, hefur hann
haft einhver ráð með að fara i
rúmfatageymsluna og ná í ný.
— Getur farþegi þekkt svo vel
til alls um borð? Hefur þú trú á
því, að hann hefði getað gert það,
án þess nokkur veitti því athygli?
— Það er ekki eins erfitt og þú
heldur. Hefurðu verið um borð í
farþegaskipi að næturlagi?
— Nei.
— Allir eru í svefni. Allt er
kyrrt og alls staðar mannlaust.
Allir skápar eru ólæstir. Meðan
skipið hélt sinu striki þessa nött,
eru aðeins þrfr, sem má með
nokkurri vissu segja, að hafi
getað verið vakandi: þeir sem
stóðu vakt uppi i brú og einn í
vélarrúmi.
— En einhver hefði þó átt að
taka eftir því, að hún fór ekki f
land i G autaborg?
— Það eru engin sérstök forms-
atriði, sem þarf að uppfylla við að
koma þar í land. Þar þjóta allir í
land, án nokkurrar sérstakrar váð-
hafnar og eiga það eitt sameigin-
legt, að allir eru að flýta sér.
Martin starði fram fyrir sig.
Jar hjá ÍSAL
Það fer helzt í taugarnar á j Þórðarson-
mer, sagði hann, — að farþegarn- I
ir í klefanum við hliðina á, skyldu
einskis verða varir.
— Ég get skýrt það. Ég fékk að .
vita það fyrir tveimur tímum. í J Blaðinu hefur borizt eftirfar-
klefa A3 voru hollenzk hjón. Bæði | frij |sAL:
eru á áttræðisaldri og nærri | Vegna greina í Þjóðviljanum
heyrnarlaus. . 30. janúar og 1. febrúar sl. varð-
Kolberg hélt áfram að blaða i J an(]j tilraunir með hreinsitæki
bókinni og reif í hár sér. I Jóns Þcírðarsonar hjá ÍSAL, þykir
— Það, sem við vitum, byggist I rétt,að eftirfarandi komi fram:
aðallega á hinum ýmsu likum. Gerðar hafa verið þrjár útgáfur
Aþreifanlegar sannanir eða hald- I af hreinsitækjum Jöns, og kallast
bæra vitneskju höfum við ekki. | þær gerg t n og IIt cerg j var
En við skulum reyna að halda ■ frumútgáfan. Var hún fyrst reynd
okkur dauðahaldi í það, sem við J haustið 1971 hjá Sveinbirm Jóns-
vitum, eða hvað? ■ syni í útibúi Ofnasmiðjunnar í
Martin Beck hallaði sér aftur i | Hafnarfirði með jákvæðum
stólnum og krosslagði hendurnar i árangri. Tilraunum með tæki I
á brjóstinu. var sjgan haldið áfram f húsa-
— Láttu mig heyra, sagði hann. I kynnum Orkustofnunar að
— Við höfum nöfnin á áttatíu | Keldnaholti að tilstuðlan iðnaðar-
og sex manneskjum, sem voru um . ráguneytisins. Þótti árangur það
borð. Þar af eru sextíu og átta ■ goguri ag forráðamenn ÍSALS
farþegar og átján skipverjar. Við | a-kvagu ag reyna tækið i kerskála i
höfum nú náð sambandi við alla
utan eilefu. En hvað þessa ellefu
snertir, þá vitum við þjóðerni ■ son til tveggja ára
| við tilraunir þessar. Samkvæmt
■ samningum greiðir ÍSAL:
. — kostnað við einkalyfisumsókn-
I iri91öndum
| — ákveðna upphæð mánaðarlega-
til Jóns Þórðarsonar f 2 ár, meðah
þróun tækjanna stendur >fir
— einkaleyfisgjald, ef tæki Jóns
verða ný.tt utan íslands.
Samstarfið víð Jón um þróun
tækjanna hófst svo ijúní 1972. Til
_ þessa hefur kostnaður við tilraun-
tuttugu og níu. Síðan getum við ■ irnar numið yfir 5 minjónum
væntanlega útilokað skipstjór- 1
þeirra, kyn og — fyrir utan þrjár
manneskjur — aldur. Nú verðum
við að grfpa til útilokunarað-
ferðarinnar. Fyrst útilokum við
Roseönnu McGraw. Þá eru ekki
nema áttatiu og fimm eftir. Síðan
allt kvenfólk, það er að segja átta
af áhöfninni og 37 farþegar. Þá
eru fjörutíu eftir. Þar af eru
fjórir drengir undir tíu ára aldri
og sjö gamlir menn sem eru
komnir yfir sjötugt. Þá eru eftir
| Straumsvík. 17. mai 1972 var
Igerður samningur við Jón Þórðar-
snn tii tvpeíria ára um samstarf
ann, sem var f brúnni ásamt
háseta. Þeir voru saman og geta
því útvegað hvor öðrum fjar-
vistarsönnun. Það er heldur ekki
trúlegt, að þeir hafi verið sérstak-
lega áfjáðir f að fremja morð
þarna f vinnunni. Hvað snertir
vélamennina, er allt óljósara. En
ef við drögum tvo frá, erura við
alténd komnir niður í tuttugu og
sjö.
Við höfum sem sagt f höndum
nöfn á tuttugu og sjö karlmönn-
um á aldrinum fjórtán — þrjátiu
og átta ára. Tólf Svíar, þar af eru
sjö þeirra í áhöfninni, fimin
Bandaríkjamenn, þrfr Þjóðverjar,
einn Dani, einn Suður-Afríkumað
ur, einn Frakki. einn Englend-
ingur, einn Skoti, Tyrki og
Hollendingur. Af Bandaríkja-
mönnunum býr einn i Oregon og
annar i Texas. Af öðrum er það að
segja, að Englendíngurinn býr á
Bahamaeyjum, Suður-Afrfku
maðurinn f Durbon og
T.vrkinn f Ankora. Býsna
VELVAKAIMDI
Velvakandi svarar í síma 10-100
kl 1 0.30 — 1 1 .30, frá mánudegi
til föstudags.
% Mjólk með
óbragði og
súrt skyr
Dagrún Friðfinnsdóttir í Kefla-
vík skrifar:
„Mig langar til að vita, hvernig
á því stendur, að blessuð mjólkin,
sem oftast er okkar fyrsta og síð-
asta fæða í þessu lifi, er svo illa
tilreidd, að oft kemur fyrir, að af
henni er óbragð, og stundum svo
mikið, að það er hreinasta ógeð.
Er ekki lengur neitt eftirlit með
mjólkinni, sem ég ætla að flestir
drekki óflóaða?
Sömu sögu er að segja með
skyrið, sem við fáum beint frá
höfuðborginni. Það kemur fyrir,
að við fáum lítið súrt skyr, en
miklu oftar er það gallsúrt.
Það vill nú svo til, að ég ólst upp
í sveit, þar sem framleitt var
smjör og ósúrt skyr. Mér er því
kunnugt um, hvernig þessi matar-
gerð fer fram.
Dagrún Friðfinnsdóttír."
Velvakandi telur nú ekki, að
eftirlitsleysi með framleiðslu eða
vanræksla sé ástæðan fyrir þvi,
sem Dagrún nefnir hér. Langtum
líklegra er, að varan sé ekki alltaf
ný og fersk, þegar hún kemur á
borðið hjá neytandanum, en það
er aftur önnur sága.
0 Kássa
af kvörtunum
Hér fara á eftir kvartanir ýmiss
konar, sem menn hafa lagt á sig
að koma á framfæri við Velvak-
anda, án þess að þær væru látnar
jafnóðum á þrykk út ganga. Til að
gæta hinnar gullvægu óhlut-
drægni að einhverju leyti er til-
hlýðilegt að láta fylgja með nokk-
ur hróséfni, sem þó eru langtum
færri — því miður.
Kvartað eryfir:
Of stuttum kvöldfréttatíma, ó-
stundvisi strætisvagna, of fáum
biðskýlum á viðkomustöðum
strætisvagna, of háum fargjöldum
strætisvagna, of lágum fargjöld-
um vagnanna, ólátum unglinga og
barna i strætisvögnum, frekju
strætisvagnastjóra i umferðinni,
vanþekkingu afgreiðslufólks á
vörunni, sent það er að selja,
skorti á bifreiðastæðum í mið-
bænum i Reykjavík, of fáum for-
eldrafundum í skólunum á vetri
hverjum, lélegri skipulagningu á
stundaskrám skólabarna, of
miklu poppi og of Iitlu poppi i
útvarpsdagskránni, að kommún-
istarnir séu á góðri leið með að
eyðileggja þáttinn ,,Um daginn og
veginn" með ósvífnum áróðri og
skitkasti, of smáu letri á útvarps-
dagskránni i Morgunblaðinu, að
húsmæðraþættir í útvarpinu
skuli hafa lagzt niður, trassa-
skap húsráðenda, sem nenna
ekki að tala auðum gang-
stéttunum framan við hús
sín, brauðskorti í mjölkur-
búðum, þegar liða tekur á daginn,
óhentugum afgreiðslutima í póst-
húsinu við Nesveg, lélegum og
margendursýndum kvikmyndum
á barnasýningum kvikmyndahús-
anna, of fáum barhatímum í sjón-
varpi og því, að Morgunblaðið
skuli vera að vekja athygli á
kjaftavaðlinum í Þjóðviljanum
með þvi að vitna í skrif þess
blaðs!
0 Fáein
ánægjuefni:
Góð þjónusta Borgarbókasafns-
ins i Reykjavik, ódýrar og góðar
veitingar í kaffistofu Norræná
hússins, skemmtilegir íþrótta-
þættir í sjónvarpinu, lofsvert
framtak aðstandenda listahátíðar
1974 við að fá hingað fræga djass-
tónlistarmenn, snaggaraleg við-
brögð Sverris Hermannssonar á
Alþingi til að bjarga zetunni,
„Matseðill vikunnar" í Morgun-
blaðinu og fræðsluþættir um
barnalækningar í útvarpinu.
0 Dýragarður
í Viðey?
Geirþrúður Valdimarsdóttir
skrifar:
„Velvakandi.
Vegna skrifa um dýragarð í ná-
grenni Reykjavíkur langar mig til
að spyrja Finn Guðmundsson,
hvað honum finnist urn að hafa
hann í Viðey, t.d. ef brú verður
gerð eins og rætt hefur verið um.
í FinnLandi er farið i hraðbát-
urn i dýragarðinn, a.m.k. var það
svo fyrir 10 árum. Sá dýragarður
er ákaflega skemmtilegur, ekki
sizt vegna landslagsins.
Með beztu kveðjum,
Geirþrúður Valdimarsdóttir,
Reykjavík."
króna.
Árangur af þessu samstarfi var
gerð II, sem er endurbætt útgáfa
af gerð I. Vegha margvislegrar
þróunar tækisins og stöðugra
breytingá á tilraunaskilvrðum,
var nýtni eðlilega misjöfn á
tilraunatímanum, en lokaniður-
staðan var yfir 90% nýtni gagn-
I vart flúorgasi og 60% gagnvart
| ryki. Enda þótt þetta sé betri
■ árangur en fæst með venjulegum
* hreinsibúnaði, eins og notaður er
| í hliðstæðum áliðjuverum erlend-
| is, reyndist hann ékki nógu góður
j miðað við núverandi kröfur til
■ hreinsunar. Var því hætt tilraun-
| um með gerð II og ákveðið
■ að setja upp og revna
J gerð III, sem Jón hafði þá
I nýlega hannað og smiðað. Er upp-
| setningu þessa tækis nú lokið í
■ Straumsvík. Sýni hafa þó ekki
■ vérið tekin ennþá, þar sem mæli-
I tækin voru lánuð norður til kísil-
| iðjunnar til mælinga á sams kon-
■ ar gerð þar. Sýnatöku er nýlokið
J fyrir norðan, og re.vndist tæki III
I framúrskarandi vel þar, eða
| hreinsaði reykinn með yfir 99%
■ nýtni.
* Að lokum ber á það að lita, að
| rykmengunin er mjög mismun-
| andi á þessum tveimur stöðum
Ibæði að magni og samsetningu.
F.vrir norðan er fínt kfsilgúrryk,
| en i Straumsvík enn fínna súrál
| og sót, auk flúorgass, sem þarf að
„ hreinsa úr reyknum. Sótið er
I vatnsfælið, og er því viðfangsefn-
| ið miklu erfiðara i Straumsvík en
■ fyrir norðan, t.d. tekur sýnitakan
J aðeins 20 mínútur fyrir norðan,
I en 24 klst i Straumsvík, enda er
| rykmengunin miðað við
Irúmmetra lofts mörg hundruð
sinnum meiri fyrir norðan.
IYNDAMOT HF|
AÐALSTRÆTI 6 — REYKJAVIK
^PRENTMYNDAGERÐ SlMI 17152J
^AUGLÝSINGATEIKNISTOFA^
SIMI 25810