Morgunblaðið - 10.03.1974, Qupperneq 3

Tíðarfarið.
Tíðin var mjög stirð til sjávar-
ins siðustu viku, hafáttir, oftast
hvasst ýmist á land- eða Utsunnan
með miklu brimi.
Aflabrögðin.
Afli var mjög rýr sem gefur að
skilja eftir tíðinni, þvi að bátar
gátu sáralítið róið. Fiskur, það
lítla sem fékkst, varð gamall í
netunum.
Loðnan er nú að syngjast upp.
Togararnir.
Togararnir voru á Halanum, i
Þverálnum og í smáfiski fyrir
Austurlandi. Afli var heldur litill,
þó kom Snorri Sturluson inn með
239 lestir, Freyja með 44 lestir og
Úranus með 100 lestir. Sagt er, að
honum hafi verið lagt í bili.
I Eriglandi seldu tveir togarar í
vikunni, Hán 124 lestir fyrir 6,8
milj. króna og Hjörleifur 2445
kitt, eins og alltaf var talað um
áður, fyrir £ 34.650 eða við 7 millj.
króna. 15 sterlingspund fyrir kítt-
ið, hefði nú einhvern tíma þótt
gott.
Hvernig á að rétta
við?
Menn eru ýmsu vanir í efna-
hagsmálum Islendinga, en að þeir
stæðu andspænis 50—60% kaup-
og visitöluhækkun á einu ári, áttu
þeir ekki von á. 1958 stóð þáver-
andi forsætisráðherra Hermann
Jónasson frammi fyrir 17 stiga
vísitöluhækkun, sem þá þótti svo
mikil, að hann kaus heldur að
segja af sér en láta rikisstjórn
sina taka ábyrgð á slíkri óðaverð-
bólgu.
Þetta er löngu kunnugt atvik og
leiddi til þess, að minnihluta-
stjórn Alþýðuflokksins tók við í
eitt ár, og síðan Viðreisnarstjórn-
in, sem sat i 12 ár.
Stjórn Alþýðuflokksins gerði
þegar róttækar aðgerðir i efna-
hagsmálum, og Viðreisnarstjórn-
in réðst gegn innflutnings- og
fjárfestingarhöftunum, sem stað-
ið höfðu í 30 ár með ósegjanlegri
þvingun og efnahagslegri lömum.
Þegar höftin voru sett á 1930,
var verðgildi islensku krónunnar
álíka og Norðurlandakrónanna,
sem nú eru 15 sinnum hærri.
Þetta einfaldar kannski og skýrir
betur en nokkuð annað verðbólg-
una. Fyrsta verulega gengisbreyt-
ingin varð 1938. Siðan hefur er-
lendur gjaldeyrir hækkað um
1500% á síðustu 30 árum, og þó
hafa Norðurlandakrónurnar
lækkað á þessum tíma.
Nú er ekki með þessu verið að
fordæma gengislækkun, þegar
hún er nauðsynleg, en það verður
ekki annað sagt en að mikill skoð-
anamunur hafi verið á efnahags-
málum Islendinga og Norður-
landabúanna.
Islendingar hafa notið tveggja
hvalreka í efnahagsmálum, hins
svokallaða striðsgróða og geysi-
legrar hækkunar á verðlagi út-
flutningsafurða sí'Sustu tvö- þrjú
árin.
I bæði skiptin var verulegur
hluti þessa fjár notaður til þess að
byggja upp fiskiskipastól og fisk-
iðnað landsmanna. Þetta voru
mikil heillaspor.
En svo hafa komið lægðir á
milli, og ein slík virðist nú vera að
fara yfir. Það verður óhjákvæmi-
legt að grípa til einhverra að-
gerða, til þess að útflutningsfram-
leiðslan stöðvist ekki eða lamist.
Margir tala um gamla ,,patentið“,
'gengislækkunarleiðina, sem er
ekki lengur neitt feimnismál. Og
sennilega er það svo þrátt fyrir
verðbólguaukandi áhrif hennar,
að ekki finnst önnur leið fljót-
virkari og réttlátari, nema fyrir
sparifjáreigendur.
En litill vafi er á því, að verð-
stöðvunarleiðin er hagkvæmust
fyrir alla. Verðbólguleiðin er
mjög skaðleg fyrir útflutnings-
framleiðsluna, en á meðan verka-
lýðsforystan krefst stöðugt kaup-
hækkana, getur ekkert látið und-
an nema krónan, ef allt á ekki að
fara í strand. En hvenær gengur
þetta af lýðræðinu dauðu?
Bein afleiðing af verðbólgu-
stefnunni — þegar krónan rýrnar
um 'á árlega — er fjárfestingar-
kapphlaup. En það eru ekki allir,
sem hafa aðstöðu til þess að fjár-
festa eða skilning á því. Og at-
hyglisvert er, að verulegur hluti
af sparifjármynduninni eru opin-
berir sjóðir, og er það geigvænleg
tilhugsun, að þetta fé, sem á að
vera til þess að tryggja afkomu
fólks í ellinni og gegn atvinnu-
leysi, skuli brenna þannig upp í
verðbólgunni. Eða misréttið milli
almennings með óverðtryggða lif-
eyrissjóði og opinberra starfs-
manna með hið gagnstæða.
Það, sem þarf að gera er:
(1) Að tryggja sparifé almenn-
ings og sjóðanna gegn verðbólg-
unni, sem myndi jafnframt vera
hemill á fjárfestingaræðið, þvi að
auðvitað fyrirfærðist tryggingin
yfir á lántakendur.
(2) Að tryggja snurðulausan
rekstur atvinnuveganna, og skal
ekki farið út í það nánar að sinni.
(3) Að draga úr þenslunni hjá
því opinbera, sem er ekki hvað
síst ógnverkjandi í efnahagsmál-
unum. Nú virðist vera fyrir hendi
að stöðva frekari tekjuöflun ríkis-
sjóðs, sem með núverandi verð-
bólgu þýðir í raun og veru niður-
skurð. Almenningur er hatramm-
ur út i nýjar skattaálögur, þó að
reynt sé að réttlæta þær með því,
að skattarnir gangi í framkvæmd-
ir. Og það skulu menn gera sér
ljóst, að þrátt fyrir tekjuskatts-
lækkunina munu menn greiða
hærri skatta, að krónutölu en
áður vegna áhrifa verðbólgunnar.
Eina lausnin til frambúðar er að
afnema hann.
Það mætti gjarnan renna upp
nýtt tímabil í efnahagssögu þjóð-
arinnar, þar sem ríkti meiri festa
og öryggi, en þá verða allar stéttir
að vilja það og skynsamleg lausn
að finnast, svo að launþegar fái
réttmætt kaup með öðrum hætti
en núverandi fyrirkomulagi.
Alvarlegt ástand.
Afli Norðmanna er nú meira en
helmingi minni en á sama tima i
fyrra, 24.000 lestir á móti 54.000
lestum i fyrra. Sama og ekkert
hefur verið hert, saltfiskur og
freðfiskur eru helmingi minni.
Enn verra er ástandið í loðnu-
veiðinni, 180 þús. lestir á móti 410
þús. lestum 1973.
Þetta er ískyggileg þróun, og
munu Norðmenn ekki fúsir til
mjöl- eða fiskverðslækkana.
Mikil afköst.
Allar loðnuverksmiðjur lands-
ins hafa 12.500 lesta afköst á
sólarhring. Þetta er ekki litið, ef
þær gætu allar unnið með fullum
afköstum frá byrjun. Loðnuafl-
inn, 360.000 lestir, entist þeim í
mánuð.
Verksmiðjur, sem eru næstar
miðunum hverju sinni, eiga ekki
að byrja á því að fyila allt hjá sér,
það skaðar heildina, gömul loðna
tefur bræðslu, og hinar verk-
smiðjurnar geta ekki byrjað.
Það þarf að ríkja miklu meiri
víðsýni á að hafa öflugan flutn-
ingasjóð, svo að stóru skipin geti
siglt lengra og ekki haft af þvi
mikið tjón og smærri skipin greiði
fyrir heimalöndun með háu fram-
lagi í sjóðinn. Auðvitað greiða all-
ir samt jafnt í sjóðinn.
Eru hinir gullnu
tímar á enda?
Fiskverð tók mjög að stiga í lok
sjötta áratugarins og hefur haldið
því áfram fram að siðustu áramót-
um. Sama gilti um flestar sjávar-
afurðir.
Nú þegar allar vörur rjúka upp
úr öllu valdi, lækkar frosinn fisk-
ur og fiskimjöl. Velta menn nú
fyrir sér, hvort tfmabil verðlækk-
ana sé að koma eins og 1967 og
1968 — þegar hækka varð erlend-
an gjaldeyri um 104% á minna en
einu ári til þess að rétta við
sjávarútveginn.
Og svo fara aflabrögðin versn-
andi með hverju árinu.
Verðbólgan hefur náð verð-
hækkunum og farið fram úr þeim.
Afkoman á loðnunni.
Það hefur margur báturinn orð-
ið mötustuttur á loðnunni. Að
meðaltali er aflinn hjá 135 bátum
tæpar 3000 lestir á skip. Það er
ekki mikið hjá sumum, þótt ein-
staka bátur hafi fengið um 10000
lestir.
Margur er ekki með nema 1000
— 1500 lestir af loðnu. Það er afli
fyrir 4 — 6 millj. króna, eða eins
og 200 — 300 lestir af fiski upp til
hópa. 1 þetta hafa farið rúmir 2
mánuðir.
Og verksmiðjurnar hafa yfir-
leitt ekki haft bræðslu nema í
mánuð og margar ekki nærri það.
Sumar þeirra standa svo allan
hinn hluta ársins.
Hvenær stöðvast
frystihúsin?
Verðfallið á freðfiski í Banda-
ríkjunum samfara stórauknum
rekstarútgjöldum leiðir til stöðv
unar frystihúsanna á næstunni,
annað hvort fyrir samstöðu eða af
sjálfu sér, þegar þau geta ekki
meira. Aukinn tilkostnaður er
ekki minni en 15% af brúttó-veltu
og fiskblokk hríðfellur í Banda-
ríkjunum, og veit enginn, hvar
Framhald á bls.45
FERÐAALMANAK ÚTSÝMAB
1974
ALLIR FARSEÐLAR Á
lægsta verði
EINKAUMBOÐ Á ÍSLANDI:
TJÆREBORG REJSER
Hvers vegna skyldu allir farseðlar í
Útsýnarferðir seljast upp löngu
fyrirfram?
Marz:
2 . 9.. 16.. 23., 30. ENGLAND: LONDON — 7 dagar
2 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvol
2. AUSTUHRÍKI Skiðaferð lil ZELL AM SEE — 16 dagar
8 og 22 SKOTLAND GLASGOW — 3 dagar
14 KANARiEYJAR — 22 dagar
Apríl:
4 og 18 KANARÍEYJAR — 15 dagar
5 og 19 SKOTLAND: GLASGOW — 3 dagar
6 AUSTURRÍKI Skiðalerð til ZELL OM SEE — 16 dagar
6 og 9 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvol
7., 21 . 28 ENGLAND LONDON — 7 dagar
SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar — PÁSKAFERÐ
SPÁNN COSTA DEL SOL — 22 dagar — VORFERÐ
Maí:
2. KANARÍEYJAR — 22 dagar
5.. 12.19, 26 ENGLAND. LONDON — 7 dagar
10 og 24 SKOTLAND GLASGOW — 3 dagar
12 SPÁNN COSTA DEL SOL — 22 dagar — BLÓMAFERÐ
30. NORÐURLÖND: KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl —
31. iTALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNOIN —21 dagur
tlúni:
1 SPANN COSTA DEL SOL — 19 dagar
6 . 9 og 16 NORÐURLÖND: KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengia)
9 og 23 ENGLAND LONDON — vikudvöl (má framlengja)
19 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar
20 ITALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNDIN — 15—29 dagar
23 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
23 ÞÝZKALAND MOSEL/RiN — vikuferð með bíl l vikudvöl f Kaupmanna
höfn (má framlengja) (TJÆREBORG)
30. SPÁNN COSTA BRAVA — LONOON — 18 dagar
30 NORÐURLÖND: KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
JÚIÍ.
•3 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—29 dagar
4 ITALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNDIN — 15—29 dagar
7 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
7 ENGLAND LONDON — vikudvöl (má framlengja)
11 SPÁNN COSTA DEL SOL — 14 dagar
11 NORÐURLÖND. KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
14 ÞÝZKALAND MOSEL/RÍN — vikuferð með bil *- vikudvöl i Kaupmanna
hofn (má framlengja) (TJÆREBORG)
14 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
17 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
18 ÍTALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNDIN — 15—29 dagar
18 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
21 ENGLAND LONDON — vikudvöl (má framlengja)
24 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
25 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
25 SPÁNN COSTA DEL SOL — 14 dagar
26 OSLO — vikudvol (má framlengja)
31 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
Agúst:
1 ÍTALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNOIN — 15—29 dagar
1. NORÐURLÖNO: KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
6 MALLORCA — LONDON — 17 dagar — (má framlengja)
7 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
8 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar
8 NCRÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
FERÐASKRIFSTOFAN# #
AUSTURSTRÆTI 1 7 (SILLA OG VALDA)
SÍMAR
26611
20100.
8 ÍTALÍA GARDAVATN — 14 daga bilferð r 3 dagar i Kaupmannahöfn
(má framlengja) (TJÆREBORG)
11 ÞÝZKALAND MOSEL/RÍN — vikuferð með bil) vikudvol i Kaupmanna-
hófn (má framlengja) (TJÆREBORG)
11 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl — (má framlengja)
11. ENGLAND: LONDON — vikudvöl (má framlengja)
11 ÍTALÍA: GARDAVATN — 1—2 vikur — flugferð f vikudvöl i Kaup-
mannahöfn (má framlengja) (TJÆREBORG)
11 SPÁNN COSTA BRAVA — LONDON — 18 dagar
14 SPÁNN: COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
15 AUSTURRÍKI ZILLERTAL — 14 daga bilferð Kaupmannahofn (TJÆREBORGI
15. NORÐURLÖND: KAUPMANNAHÖFN — vikudvól — (má framlengja)
15 ÍTALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNDIN — 15—29 dagar
GRIKKLAND AÞENA' LOUTRAKI — 15 dagar Kaupmannahofn (TJÆREBORG)
19 NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvol — (má framlengja)
20 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar
21. SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
22. MALLORCA — LONDON — 17 dagar — (má framlengja)
22. ÍTALÍA GARDAVATN — 14 daga bilferð 3 dagar i Kaupmannahofn
(má framlengja) (TJÆREBORG)
22 NORÐURLÖND: KAUPMANNAHÖFN — vikudvol - (má framlengja)
22 SPÁNN: COSTA DEL SOL — 15—22—29 dagar
25 SPÁNN COSTA BRAVA — LONDON — 18 dagar
25 ENGLAND LONDON — vikudvol (má framlengia)
27 MALLORCA — LONDON — 17 dagar (má framlengia)
28 SPÁNN COSTA DEL SOL — 15- 22—29 dagar
29 ÍTALÍA LIGNANO — GULLNA STRÖNDIN 15 dagar
September:
GRIKKLAND RHODOS — 14 dagar • Kaupmannahofn (TJÆREBORG)
GRIKKLAND AÞENA LOUTRAKI — 14 dagar Kaupmannahofn (TJÆREBORG)
NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvol - (má framlengja)
MALLORCA — LONDON — 17 dagar (má framlengja)
SPÁNN: COSTA DEL SOL — 15—22- 29 dagar
SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar
ENGLAND LONDON — vikudvol (ma Iramlengja)
NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvol — (má framlengia)
SPÁNN COSTA DEL SOL — 15—22 dagar
ENGLAND LONDON — vikudvöl (má framlengja)
NORÐURLÖND KAUPMANNAHÖFN — vikudvöl (má framlengja)
GRIKKLAND AÞENA/LOUTRAKI Kaupmannahöfn — 18 dagar (má
framlengja) (TJÆREBORG)
SPÁNN COSTA DEL SOL — 15 dagar
ENGLAND: LONDON — vikudvöl (má framlengja)
SPÁNN COSTA DEL SOL — LONDON — 18 dagar
Október:
2. SPANN: COSTA DEL SOL - - 14—30 dagar
6 . 13.. 20.. 27 ENGLAND: LONDON — 7 dagar
16 SPÁNN COSTA DEL SOL — LONDON — 18 dagar
1.
1.
1.
3
4
5
8
8
11
15
15
15
18. og 19
22
25