Morgunblaðið - 10.03.1974, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. MARZ 1974.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. MARZ 1974.
25

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 420,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 2 5,00 kr. eintakið.
Ríkisstjórnin hefur
þessa dagana uppi
mjög ósmekklegar hótan-
ir bæði við þingið og
þjóðina. Hún spyr þing-
menn með miklum þjósti,
hvort þeir ætli \irkilega að
fella skattatillögur, sem
verkalýðshreyfingin hafi
samþykkt og hún hótar
þjóðinni hefndaraðgerðum
með því að leggja á skatta
samkvæmt núgildandi
skattalögum, verði ekki
fallizt á að hún hirði nær 5
milljarða til viðbótar úr
vösum skattborgara. Þessi
hótunaraðferð ríkisstjórn-
arinnar er til marks um, að
hún hefur ekki lengur
þinglegan styrk eða vilja-
styrk til þess að stjórna.
Hún á ekkert eftir nema
hótanir.
Ráðherrunum þykja það
firn mikil, að þingmenn
vilja ekki samþykkja orða-
laust samkomulag hennar
við verkalýðshreyfinguna í
skattamálum. Rétt er að
skoða þá röksemdafærslu
ráðherranna nánar. í
fyrsta lagi er auðvitað
ljóst, að valdið til álagn-
ingar skatta liggur hjá
Alþingi — en hvorki hjá
ríkisstjórninni né verka-
lýðshreyfingunni. Ríkis-
stjórnin getur lagt sínar
tillögur fyrir Alþingi og
verkalýðshreyfingin getur
sett fram sínar óskir eins
og önnur félagasamtök í
landinu. En valdið er í
höndum 60 þjóðkjörinna
þingmanna. Það sýnir því
ótrúlegt virðingarleysi
gagnvart Alþingi, þegar
ráðherrarnir krefjast þess,
að þingmenn samþykki
orðalaust skattatillögur
eingöngu vegna þess, að
verkalýðshreyfingin er
sögð hafa samþykkt þær.
Þegar framkvæmdavaldið í
landinu sýnir slíkan hroka
gagnvart löggjafarvaldinu
er nauðsynlegt að spyrna
við fótum.
í öðru lagi liggur fyrir,
að engin samstaðá var
innan verkalýðshreyf-
ingarinnar um þær skatta-
tillögur, sem ríkisstjórnin
lagði fyrir samninganefnd
ASl í kjarasamningunum.
í 30 manna nefnd ASl voru
aðeins 19 fulltrúar, sem
greiddu þessum tillögum
atkvæði. Aðrir greiddu at-
kvæði á móti eða sátu hjá.
Þessi úrslit sýna, að veru-
legur ágreiningur var og
er innan verkalýðshreyf-
ingarinnar um þýðingu
þessara skattabreytinga
fyrir launþega. Þótt meiri-
hluti ASÍ-nefndarinnar
undir forystu eins af þing-
mönnum stjórnarinnar
hafi samþykkt þessar
skattatillögur er ekki hægt
að líta svo á, að þær hafi
hlotið blessun verkalýðs-
hreyfingarinnar sem
slikrar.
Væntanlega kemur það
einnig í ljós, að forystu-
menn verkalýðssamtak-
anna verða ekki andvígir
þeim breytingum, sem
stjórnarandstaðan vill gera
á skattafrumvarpinu.
Hverjum dettur i hug, að
verkalýðshreyfingin verði
andvíg hagstæðari tekju-
skattslækkun? Hverjum
dettur í hug, að verkalýðs-
hreyfingin verði andstæð
minni söluskattshækkun?
Og er ástæða til að ætla, að
verkalýðshreyfingin yrði
andvíg verðbólguletjandi
aðgerð á borð við niður-
skurð á ríkisútgjöldum?
Hótanir ríkisstjórnar-
innar við Alþingi eru þess
eðlis, að þingmenn verða
að sýna í þetta sinn, að þeir
sætta sig ekki við, að þingið
verði gert að eins hvers
konar gæðastimpli á það,
sem ráðherrar kunna að
lofa umboðslausir utan
þings. Hótanir ráðherr-
anna gagnvart þjóðinni
eru hins vegar slíkar, að
þess verður að vænta, að
þingmenn stjórnarflokk-
anna stöðvi þá fyrirætlan.
Núverandi ríkisstjórn
breytti skattalögunum
veturinn 1972. Afleiðingin
varð svo níðþung skatta-
byrði, að hvar í flokki sem
menn standa heimta þeir
nú breytingu. Ríkisstjórn-
in hefur látið undan
þessum þrýstingi með til-
lögum, um tekjuskatts-
lækkun, sem þó eru ófull-
og þjóðar
nægjandi. En um leið ætlar
hún að nota sömu aðferð-
ina og í Vestmannaeyjagos-
inu. Þá ætlaði hún að nota
hamfarirnar í Eyjum til
þess að bjarga sér út úr
heimatilbúnum efnahags-
vanda. Þingmenn úr
stjórnarliðinu stöðvuðu þá
fyrirætlan í samvinnu við
stjórnarandstæðinga. Nú
bjóða ráðherrarnir fram
nokkra tekjuskattslækkun,
en böggull fylgir skamm-
rifi. I staðinn ætla þeir í
raun að leggja 4,7 millj-
arða nýja skatta á þjóðina.
Og þegar allt bendir til, að
þessi fyrirætlan þeirra
verði stöðvuð í þinginu,
hóta þeir hefndaraðgerð-
um gegn skattborgurum.
Þeir segja við þingmenn:
ef þið samþykkið ekki að
við tökum 4,7 milljarða
nettó skattahækkun úr vös-
um skattborgara látum við
þá bara borga þessa nið-
þungu tekjuskatta í stað-
inn. Hvað segja menn um
svona stjórnarhætti, slika
afstöðu til hagsmuna
almennings?
Stjórnarandstaðan getur
stöðvað þá fyrirætlan ríkis-
stjórnarinnar að hirða hér
um bil 5000 milljónir úr
vösum almennings í við-
bótarskatta. En hún getur
ekki stöðvað hefndarað-
gerðir ráðherranna gagn-
vart almenningi. Þar verða
góðviljaðir menn í þing-
flokkum stjórnarflokkanna
að koma til og stöðva þá
misnotkun valds sem þar
er í uppsiglingu.
Á Alþingi getur tekizt
samstaða um tekjuskatts-
lækkun. Þingmenn geta
einnig náð samstöðu um
hæfilega tekjuöflun á móti
og niðurskurð á ríkisút-
gjöldum til viðbótar. Nú
verður þingið eins og í
fyrra að taka ráðin af ríkis-
stjórninni og lögfesta
skattabreytingu sem er í
samræmi við hagsmuni
almennings í landinu.
Hótanir 1 garð þings
Eitlr Glsla J. áslbúrsson |
Elns 09 mer sýnist
Að verða
galinn af
steinsteypu
NÚ ER það nýjast I húsnæðismál-
um aS þjóSfélagsfræðingar I Brot-
landi og Bandarikjunum (og ætli
það hljóti þá ekki að vera viðar?)
hallast æ meira að þeirri skoðun
að háhýsahverfin marglofuðu, þar
sem allt er annaðhvort steinn eða
járn, séu ekki einungis að
minnstakosti eins sálardrepandi
og þau sýnast heldur f þokkabót
beinlfnis siðspillandi fyrir þær
ógæfusömu sálir sem eiga ekki
annarra kosta völ en að búa !
þeim. Rannsóknir ! báðum þessum
löndum styðja þessa kenningu, en
einkanlega hefur þó kveðið rammt
að afleiðangum hinnar nýju stein-
aldar vestur f Bandarfkjunum, eins
og var Ifka ef til vill við að búast.
Mönnum þar f landi hefur löng-
um verið skrambi laus byssan, uns
nú er svo komið meira að segja f
sjálfri Washington að þar þora
ærlegir menn naumast útfyrir hús-
dyr eftir að skyggja tekur nema þá
með vopnum, eins og forfeður
þeirra sem áttust við indfánana,
eða þá margir saman, eins og
pílagrfmar á ræningjaslóðum.
Rannsóknir vestra þykja benda
ótvfrætt f þá átt (sem ætti að vfsu
ekki að koma á óvart) að um-
hverfið móti ekki sfður manneskj-
una f mannhafi stórborganna held-
ur en til dæmis sveitin sveita-
manninn eða sjórinn sjómanninn.
Og háhýsahverfin bandarfsku hafa
reynst sérdeilis slæmar uppeldis-
stofnanir. Sum þeirra hafa bók-
staflega lagst f auðn eða þá orðið
vfgi og skálkaskjól útskúfaðra rek-
alda sem hafast þar við eins og
inni ! myrkviði.
Skemmdarfýsnin virðist leita á
menn fremur en ella þegar þeir
eru orðnir agnir f steinsteyptri ver-
öld þar sem „stórhuga" arkitektar
hafa skipulagt umhverfi þeirra svo
rækilega allt niður í minnstu
skrúfu að það er orðið að algjöru
tómi, óyndislegu dauðhreinsuðu
tukthúsi. Þegar verst lætur verða
strætin á botni gljúfranna sfðan að
athafnasvæði þeirra algjöru skip-
brotsmanna sem eru orðnir að
steingervingum sjálfir og finnst
(sem er kannski skiljanlegt) að
þeir hafi ekkert þarfara að gera en
að ræna og rupla samborgara sfna
og helst að drepa þá.
Heimild mín (sem er gott og
gegnt erlent blað) greinir frá
háhúsaþyrpingu af þvi tagi sem
hér er til umræðu og sem var reist
f St. Louis í Bandarikjunum. Hún
átti að leysa öll möguleg og
ómöguleg vandamál þeirra manna
sem þar skyldu búa. Sú tilraun
mistókst svo hrapallega að bæjar-
yfirvöldin tóku það sfðast til
bragðs að jafna öll herlegheitin
við jörðu! Aftur á móti hefur
reynsla Bandaríkjamanna af
þokkalegum „lághúsahverfum"
gjarnan verið sú að þar megi
hrúga saman fári af fólki án þess
það verði tiltakanlega verri borg-
arar fyrir það. Það er ekki fyrr en
svipuðum fjölda hefur verið stapp-
að inn f hina voldugu steinkastala
sem samskonar fólk byrjar að
verða vandamál og fer f hernað
gegn þjóðfélaginu.
Það er skoðun þjóðfélagsfræð-
inga að maðurinn sé þannig af
guði gerður að honum sé það nán-
ast eins nauðsynlegt og matur og
drykkur að „eiga" einhvern blett
— einhverja skikanefnu — sem
hann geti kallað rfki sitt. Ég held
að þessi vfsdómur byggist meðal
annars á rannsóknum á hátterni
apa sem verða taugaveiklaðir og
fara í hundana ef þessi hlunnindi
eru tekin af þeim. Ofurlftið oln-
bogarými f þolanlegu umhverfi
kvað gera mannskepnunni kleift
að umflýja þessi örlög. Aftur á
móti gengur grjótheimastefnan !
húsnæðismálum — skýjakjúfafar-
aldurinn, lagkökuáráttan — [ ber-
högg við þessa eðlishvöt okkar.
Svo herma hin nýju vfsindi að
minnstakosti. - Maðurinn verður
fangi steinsteypunnar. Hann er
hlutur f rými sem heitir að vfsu
hús en er f rauninni ekkert nema
geymslustaður. Hann liggur þar
um nætur eins og tindáti f öskju.
Það er búið að stela frá honum
hinum ævaforna rétti sem hann
getur ekki verið án: að slá um sig
og mega bfta frá sér á „eigin
landi".
Það getur svosem vel verið að
fyrrgreind sjónarmið fyrrgreindra
fræðimanna þarna úti f Bretlandi
og Bandarfkjum séu dálftið þröng,
og vissulega hlýtur fleira að þurfa
að koma til en þrjátfu hæða leigu-
hjallur til þess að gera fólk að
bófum og eiturlyfjasjúklingum.
Mér dettur ekki heldur f hug að
líkja saman svonefndum háhýsum
okkar og svo ferlíkjunum sem
heita þv! nafni vestur f Amerfku.
Það væri eins og að leggja Landa-
kot að jöfnu við Empire State. Hitt
er samt alveg víst að þeir menn
eru engir loddarar og engir bjálfar
að heldur sem nú hafa skorið upp
herör gegn hfbýlapakkhúsunum
sem þeir kalla svo f heimajöndum
sfnum. Það eru harðsnúnir
vísindamenn sem hér eru að verki.
Bretinn var með sjónvarpsþátt
um þetta efni fyrir skemmstu, og
þar kallaði einn prófessorinn hina
steinsteyptu himnastiga „mann-
drápara" og arkitektana sem bera
ábyrgð á þeim „draumóramenn".
Í þeim þætti kváðu Ifka hafa fallið
orð eins og „vitfirring" þegar þær
borgir bandarfskar bar á góma
sem lengst hafa gengið i þeirri
stefnu að hifa allt mannfólkið upp
! háloftin og leyfa helst ekkert
kvikt niðri á jörðinni sem gengur
ekki fyrir bensfni.
Við eigum til allrar hamingju
langt f þessa sturlun og enda
hæpið að við höfum nokkurntfma
efni á þv! að haga okkur svona.
Kannski kolllágu sambýlishúsin
komist Ifka aftur f tísku ytra og að
það þyki þá ekki alveg eins snið-
ugt og nú að raða fólki f stein-
steyptar hillur eins og bollum f
eldhússkáp. Ég vona sannarlega
að láréttu mennirnir fari með sigur
af þessum hinum sem nú heimta
allt upp á endann. Enginn sem
hefur komið i veröld steinskáp-
anna fær varist þeirri hugsun að
þar sé verið að gera meira en að
staðla umhverfi fólksins. Það er
Ifka verið að staðla tilveru þess:
að staðla það sjálft.
Á hinn bóginn veldur það manni
óneitanlega kvíða hvað við Íslend-
ingar erum stundum snarir i snún-
ingum þegar við þykjumst komast
f eitthvað „nýtt", komast i eitt-
hvað „stórbrotið". Við erum til
dæmis ákaflega upptekin af þv!
núna að „byggja fyrir framtiðina".
Lfðandi stundin er ekki nógu
merkileg. Sem fórnartamb þessa
bráðafárs suður i Kópavogi leyfi
ég mér samt að bölva þvf í sand og
ösku.
Þar er nú búið fyrir nokkur
hundruð milljóna króna að grafa
eina stærstu holu á Islandi.
Þar á framtiðin að skondra i
gegnum.
Siðan er búið að girða þessa
pjötlu sem eftir er af miðbænum
og beita á hana ýtum og vélskófl-
um.
Þar á framtíðin að iðka fagurt
mannlff f stórhýsum.
En höfum við sem höfum
þraukað þarna suðurfrá bráðum i
hálfan mannsaldur ennþá fengið
að Ifta gangstéttarögn?
Ónei.
Það væri ekkert stórbrotið,
skiljið þið.
♦
i
Reyki aví kurbréf
•Laugardagur 9. marz-
Séð vestur yfir Tjörnina og Seltjarnarnesið.
Ljósm. Þorgeir Pétursson.
Pólitískt
valdatafl
Eins og sjónvarpsáhorfendur
vita, hefur sjónvarpið sýnt fram-
haldsleikritið Valdatafl.þar sem
fjallað er um átök í hinum stóra
fjármálaheimi, sjálfsagt nokkuð
öfgakennt, enda er beitt hvers
kyns brögðum. Þó eru þessir
þættir barnaleikur borið saman
við það pólitíska valdatafl, sem nú
er teflt í íslenzkum stjórnmálum,
en þar er nú bæði beitt gamal-
kunnum og splunkunýjum aðferð-
um við valdastreituna, og stjórn-
arherrarnir svífast svo sannar-
lega einskis í tilraunum sínum til
þess að leitast við að halda völd-
um. Skulu hér tilfærð nokkur
dæmi.
Ekki er úr vegi að nefna fyrst
öryggis- og sjálfstæðismálin. Þau
hafa nú talsvert á þriðja ár verið
gerð að leiksoppi og pólitísku
valdatafli. Enginn getur fært að
því nein rök, að íslenzkir varnar-
hagsmunir hafi verið hafðir í
huga í þeim hráskinnsleik. Yfir-
lýsingar hafa verið gefnar út og
suður, eitt sagt í dag og annað á
morgun, en aldrei hefur ráðherr-
unum borið saman. Öllum er Ijóst
að afstöðunni hverju sinni hefur
ráðið pólitísk valdastreita ýmist
átök innan stjórnarflokkanna
sjálfra hvers um sig eða milli
þeirra. Fyrsta boðorðið og hið síð-
asta hefur verið það sama og í
Valdataf linu, sem sjónvarpið sýn-
ir. Ráðamennirnir hafa sagt:
Völdunum verðum við að halda,
hvað sem það kostar. Við verðum
að svíkja og ljúga, ef því er að
skipta, svíkja íslenzka hagsmuni
og ljúga bæði að sjálfum okkur og
öðrum.
Ljóst er, að hin ráðandi öfl
hyggjast halda völdum hér á
landi, a.m.k. fram eftir þessu ári,
þjóðhátiðarárinu, enda leggur
Eysteinn Jónsson á það ofurkapp
að fá að vera forseti sameinaðs
þings á þjóðhátið. En hann er
potturlnn og pannan í þeim belli-
brögðum, sem nú er beitt, með
dyggilegri aðstoð Þórarins Þórar-
inssonar Tímaritstjóra og for-
manns utanrikismálanefndar.
Mottó þeirra fóstbræðra er: hökl-
um völdunum, allt annað er auka-
atriði.
Margír hafa viljað trúa þvi, að
Ólafur Jóhannesson forsætisráð-
herra mundi standa i ístaðinu
gegn kommúnistum í varnarmál-
unum, eins og hann að lokum
gerði í landhelgisdeilunni. En síð-
ustu dagana hefur hann hægt og
sígandi verið að láta undan ásókn
Eysteins Jónssonar og komm-
únista, sem eru óaðskiljanlegir
bandamenn í valdabaráttunni
miklu.
Snilldin í
skattamálunum
Eitt fyrsta mál ríkisstjórnarinn-
ar eftir að hún hafði tekið við
völdum sumarið 1971 var að hefja
undirbúning að gjörbyltingu ís-
lenzkra skattamála, og knúði húr.
fram víðtæka skattalagabreyt-
ingu, sem til framkvæmda kom
þegar á næsta ári. Dag eftir dag,
viku eftir viku og mánuð eftir
mánuð var hamrað á því af stuðn-
ingsmönnum ríkisstjórnarinnar
allt frá ráðherrum og niður úr
(eða upp úr — því að lágt liggja
þeir), að verið væri að létta skatt-
byrði alþýðu stórlega. Skattalaga-
breytingin var hin stórfellda um-
bót, sem stjórnarherrarnir höfðu
svo lengi beðið eftir að geta veitt
hrjáðri alþýðu landsins. Hlegið
var að ábendingum og útskýring-
um stjórnarandstöðunnar og sagt,
að allt væri þetta af illvilja gert.
En hver hefur svo raunin orðið?
Jú, allir, hvar í flokki eða stétt
sem þeir standa, telja nú óhjá-
kvæmilegt, að gagngerðar breyt-
ingar fari fram á skattalögunum,
því að skattránsstefna rikisstjórn-
arinnar hefur leikið landslýð svo
grátt, að ógerlegt hefði verið að
standa undir hinum óhæfilegu
sköttum, ef verðbólguhjólið hefði
ekki veriðí fullum gangi og laun
því verið mun hærri, er að skatt-
greiðslum kom, heldur en á skatt-
árinu. En svikamyllan var þó
raunar svo fullkomnuð, að menn
urðu að leggja á sig stórfellda
aukavinnu til að greiða skattana,
en þá kom næsta ár með enn
hærri skatta, sem menn sáu ekki
útyfir.
Hægt og sígandi tóku ráða-
mennirnir að láta undan þunga
almenningsálitsins í þessu efni,
og þegar verkalýðsfélögin settu
fram kröfur sínar á sl. hausti,
varð ljóst, að engin leið yrði til að
gera kjarasamninga nema úrbæt-
ur yrðu gerðar í skattamálunum.
Að vísu gerði Kristján Thorlacius
formaður Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja ríkisstjórninni það
örlitla viðvik að gleyma kröfun-
um um skattalækkanir, þegar
opinberir starfsmenn gengu til
samninga, enda var honum vel
þakkað af valdamönnum, þótt
ólíklegt sé, að opinberir starfs-
menn, sem skattránið hefur kom-
ið einna þyngst við, hafi gleymt
þeim „greíða”, sem hann gerði
þeim.
Góð ráð dýr
Þegar þing kom saman á liðnu
hausti, var ljóst, að ríkisstjórnin
hafði ekki þingstyrk til að koma
fram nýjum skattaálögum, en
mikla nýja skatta taldi hún sig
þurfa til að seðja verðbólgu-
ófrekjuna, sem var að komast á
örasta vaxtarskeiðið. Við þennan
fyrirsjáanlega skort bættist nú
það, að þrátt fyrir „mikinn vel-
vilja" ýmissa forystumanna í
verkalýðshreyfingunni var óger-
legt að koma saman launasanan-
ingum, án þess að einhverjar Rk
slakanir yrðu gerðar á tekju-
skatti. Nú voru góð ráð dýr, »g
allir lögðust stjórnarherrarnir
undir feld. Þeir hugsuðu ráð sitt
Iengi — os viti menn, lausnín
fannst. Sú lausn i skattamálum,
sem nú hefur séð dagsins ljós.
Næsta skref var að vinna fýlg*
hinni fyrirhuguðu ráðabreytni.
Hinir „trúverðugustu" verka-
lýðshreyfingunni voru kallaðir á
klikufundi, þar sem aiiir voru
sammála um, að völdunum yrði að
hMda Annað skipti jú en meg-
in mali. Eðvarð og c0 var kunn-
gert um hma miklu tekjuþörf
rikisstjóðs og aðferðirnar sem
ætti að hafa við að afla teknanna.
Þeir voru að sjálfsögðu fúsir til að
leggja sitt af mörkum til þess að
elsku hjartans ríkisstjórnin gæti
setið áfram. En hvernig var hægt
að fá þá verkalýðshreyfingu, sem
krafðist skattalækkunar, til að
fallast á skattahækkun? Hvernig
skyldi það nú vera hægt?
Bruggað var og kokkað á kvöld-
fundum og næturfundum. Reikn-
að og mælt. Nýtekjuþörf reyndist
vera 4—5 milljarðar, en engin
leið að fá verkalýðinn til að sætta
sig við öllu minni tekjuskatts-
lækkun en þá, sem kosta mundi
rfkissjóð hart nær 3 milljarða.
Þetta dæmi gekk ekki upp, og þó.
Rúm þrjú söluskattsstig mundu
nægja til að bæta ríkissjóð tekju-
tap vegna lækkunár beinu skatt-
anna, og því þá ekki að slumpa á
f.Ím.T °g ná sér Þar í drjúgan
skilding. Það hlyti að vera hægt
að hagræða tölunum svo að þetta
gæti sloppið, einkum ef verka-
lýðsforingjarnir segðu, að þetta
væri gert fyrii þa og hrjáðar
launastéttir. Þeir tóku að sér að
sjá um þá hlið og hafa gert það
með bros á vör — eða væri
kannski réttara að segja giott-
andi.
En hvergi nærri varþetta nóg.
4,7 milljarðar
Nú er komið á daginn, að fyrir-
ætlanir rikisstjórnarinnar um
aukna tekjuöflun nema samtals
nálægt 4,7 milljörðum króna, þeg-
ar frá hafa verið dregnir þeir 2,8
milljarðar, sem tekjuskattslækk-
uninni nemur. Þannig er hug-
myndin að brúa bilið á milli fjár-
laganna eins og þau eru afgreidd
og væntanlegra útgjalda. Þessar
upphæðir sundurliðast þannig, að
hækkun söluskatts um 5 stig nem-
ur 4 milljörðum, 1% af viðlaga-
sjóðsgjaldi rennur í svonefndan
olíusjóð og eru það 800 milljónir.
Þá er nú viðurkennt af rfkis-
stjórninni sjálfri, að 11% sölu-
skatturinn, sem í gildi er, muni
gefa 1430 milljón krónum meiri
tekjur en gert var ráð fyrir við
gerð fjárlaga. Þáætlar ríkissjóður
að taka tolltekjur af viðlagasjóðs-
húsunum, sem nema 477 milljón-
um, og launaskattur 1% er talinn
gefa 550 milljónir á ársgrund-
velli. Til viðbótar því koma svo
stórauknar tollatekjur, og af
bensínhækkuninni einni nema
auknar tekjur rikissjóðs 300
milljónum. Samtals nema þessir
liðir 7,5 milljörðum króna.
Tekjuskerðing ríkissjóðs er aft-
ur á móti 2,8 milljarðar vegna
lækkunar tekjuskattsins, þannig
að hreinar tekjur vegna skatta-
breytingar ríkisstjórnarinnar
nema4,7 milljörðum.
Auðvitað er ljóst, að hugmynd-
in er að nota þessar tekjur m.a. til
þarflegra hiuta eins og lækkunar
olíuverðs um 800 milljónir og til
að bæta þeim, sem engan tekju-
skatt hafa greitt að nokkru sölu-
skattshækkanir og verja f þeim
tilgangi hálfum milljarði. En
engu að siður er hér um stórfelld-
ar hækkanir tekna ríkisins að
ræða, sem stjórnarherrarnir og
sérfræðingar þeirra munu telja,
að nokkurn veginn nægi til að
halda öllu á floti frameftir árinu,
muni nægja til þess, að ríkis-
stjórnin geti áfram setið við völd
— og það er einitt það, sem er
fyrir öllu.
En hvað sem annars má segja
um Halldór Sigurðsson fjármála-
ráðherra, þá getur enginn mót-
mæltþvf, að hann er kjarkmaður.
Hann hefur komið fram í fjöl-
miðlum og fullyrt, að þær breyt-
ingar á skattheimtu rikisins, sem
fyrirhugaðar eru, séu til hags-
bóta fyrir skattgrei ðendur, að
þeir muni almennt greiða minni
skatt til ríkisins eftir að heildar-
tekjur þess hafa hækkað um 4,7
milljarða, eða heildarskattgreiðsl-
ur á 5 manna fjölslyldu hafa
hækkað að meðaltali meira en um
100 þús. kr. Það er engin furða,
þótt stjórnarherrarnir séu ánægð-
ir með sjálfa sig, þegar þeir geta
stjórnað svona snilldarlega, aflað
rikissjóði hundrað þúsund króna
frá hverri fimm manna fjölskyldu
umfram það, sem hún greiðir i
opinber gjöld núna, en samt er
það hagkvæmara fyrir hana en
áður var! Og við það bætist svo, að
ríkið hefur stór-aukið fé til ráð-
stöfunar ,,i þágu fólksins".
Allir vita raunar, að flestir ráð-
herranna eru góðviljaðir menn,
og engin illgirni veldur þvi, að
jafn hörmulega hefur verið
stjórnað undanfarið 2'/í ár og
raun ber vitni. Þeir vilja gera
þjóð sinni það gagn, sem þeir
mega. Og einmitt þess vegna
halda þeir valdataflinu áfram!
Þeir eru sannfærðir um það, að
engir séu jafn færir um að hafa
stjórnina með höndum og einmitt
þeir. Enda hlýtur bréfritari að
taka undir það, að hann þekkir
enga menn aðra í víðri veröld,
sem geta aflað ríkissjóði of fjár til
að deila út tilþegnanna, samhliða
því sem skattlagning lækkar, en
fyrir þeirri fullyrðingu hefur
landslýður orð ekki ómerkari
manns en sjálfs fjármálaráðherr-
ans.
Skrýtið siðferði
En þegar öllu er á botninn
hvolft: Er ekki eitthvað skrýtið
við þetta siðferði ailt saman? Get-
ur það í rauninni verið, að ráð-
herrana renni aidrei grun i það að
eitthvað sé nú bogið við framferð-
ið? Halda þeir, að þeir fylgi leik-
reglum lýðræðis og þingræðis?
Ljóst er, að ætlun stjórnar-
herranna er sú að koma þinginu
heim eins fljótt og unnt er. Síðan
ætla þeir að stjórna með bráða-
birgðalögum, vegna þess að þeir
hafa ekki þingstyrk til að koma
frumvörpum í gegnum Alþingi.
Bráðabirgðalög vilja þeir sumir
hverjir a.m.k. gefa út, þótt bæði
þeir og allir aðrir viti, að þau hafa
ekki þingmeirihluta. Þannig á að
níðast á þingræðinu og brjóta all-
ar þingræðisreglur.
Á skákborði valdanna í
stjórnarráðinu er nú líka teflt um
það, hvort forsætisráðherra og
utanríkisráðherra bregðist ekki
báðir skýlausum yfirlýsingum
sínum um að leggja varnarmálin
fyrir Alþingi. Forsætisráðherran-
um, sem helzt var treystandi í
þessum málum, hefur verið skák-
að og ýmsir óttast nú, að hann
verði mát jafnvel næstu daga, þvi
að völdin vill hann ekki missa,
fremur vill hann hrekjast undan i
einu málinu af öðru, enda fyrir-
skipar Eysteinn Jónsson honum
það.
En eitt er það, sem bréfritari á
erfitt með að trúa, að Ólafur Jó-
hannesson forsætisráðherra og
lagaprófessor láti hafa sig tilþess
að brjóta þingræðisreglur með
þeim hætti að starfa með útgáfu
bráðabirgðalaga, sem hann veit,
að ekki munu fást staðfest á
þingi. Og flestir vilja raunar í
lengstu lög trúa því, að hann
bregðist ekki íslenzkum hagsmun-
um í varnarmálunum. En hver
veit?
Valdatafl vinstri manna stend-
ur sem hæst. Völdin, völdin, völd-
in, hrópa þeir hver í kapp við
annan. Völdin verðum við að
hafa, enda ljóst, að við erum hæf-
astir til að ráðamálum þjóðarihn-
ar til lykta! Efast einhver urn það,
t.d. láglaunafólkið, sem nú fékk
„raunhæfar kjarabætur" og
aldrei er niðzt á með hagræðingu
vísitölunnar? Nei það á svo góða
rikisstjórn, svo að ekki sé nú talað
um verkalýðsforingjana, sem
aldrei bregðast — adrei hugsa um
pólitíska einkahagsmuni.