Morgunblaðið - 25.03.1975, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. MARZ 1975
„HELZTU kostirnir sem þetta skip
hefur fram yfir Ægi eru að á því er
bógskrúfa og stýrið er 20%
stærra," sagði Guðmundur
Kjærnested skipherra þegar við
ræddum við hann um borð i hinu
nýja varðskipi, Tý, skömmu eftir
að skipið lagðist að bryggju, um
kl. 17.30 í gærdag. — Upphaf-
lega var áætlað að Týr kæmi til
Reykjavíkur á laugardag eða
sunnudag, en hið nýja varðskip
kom við á strandstað brezka tog-
arans Ú.P. Finn, þvi ætlunin var
að ná togaranum út, en frá þurfti
að hverfa, þar sem ekki hafði ver-
ið hægt að ganga nógu vel frá
öllum dráttarbúnaði um borð í tog-
aranum og því slitnaði hann, er á
reyndi.
Þegar Týr lagðist að bryggju,
var veður í Reykjavík bjart, en
kalt. Á móti skipinu tóku Pétur
Sigurðsson.forstjóri Landhelgis-
tilliti til notkunar þess sem alhliða
varð- og björgunarskips á hafinu
við ísland, miklum gangi i vondum
veðrum og sérstakrar styrkingar
fyrir siglingu í is.
Lengd Týs er rúmir 65 metrar,
eða um bil metri umfram lengd
Ægis. breiddin er 10 metrar og
stærðin 923 brúttó lestir. Miðað
við önnur islenzk skip er það jafn-
stórt varðskipinu Ægi og 55 lest-
um minna en togarinn Mai. Aðal-
vélar eru tvær, MAN, samtals
8600 hestöfl. Skiptiskrúfur eru á
skipinu, tvær 4-blaða af Kamewa
gerð. Hámarkshraði er yfir 1 9 sjó-
milurá klukkustund. Ennfremurer
svonefnd bógskrúfa framarlega á
bol skipsins, til þess að auðvelda
snúninga í þröngum höfnum.
í frétt frá Landhelgisgæzlunni
segir að bol skipsins sé skipt i
fjölda vatnsþéttra hólfa með 11
þverskiljum og tvöföldum botni
„Bezt útbúna skip Islendinga
ff.
Týr kemur inn á höfnina.
gæzlunnar, og Olafur Jóhannes-
son dómsmálaráðherra og frú
hans.
Guðmundur Kjærnested skip-
herra sagði i samtali við Mbl. að
Landhelgisgæzlan væri hvenær
sem væri tilbúin að verja 200
milna lögsögu. Það væri álitamál
hvort kaupa ætti fleiri skip á
stærð við Tý, þvi flugvétar myndu
koma þar að góðum notum við að
gefa varðskipunum upplýsingar.
Þá sagði hann, að allur tækjaút-
búnaður um borð i varðskipinu
væri mjög fullkominn, sennilega
sá bezti sem fyrirfyndist i islenzku
skipi. Þar má meðal annars finna
ratsjá, sem sýnt getur hraða og
stefnu 20 skipa samtímis, en hún
er tölvustýrð. Nýja varðskipið
gengur 19—20 mflur og sagði
Guðmundur að það væri sinn
draumur að Islendingar eignuðust
hraðskreiðara skip, en mörg vand-
kvæði væru á þvi.
Týr er smiðaður i skipasmiða-
stöðinni Aarhus Flydedock eftir
sömu teikningu og varðskipið Æg-
ir, samkvæmt fyllstu kröfum
flokkunarfélagsins Lloyds, Skipa-
skoðunar rikisins og sérstökum
óskum Landhelgisgæzlunnar, með
eða vatnsþéttum þilförum. Véla-
rúm eru tvö, alveg aðskilin með
vatnsþéttri skilju, og eru aðal-
vélarnar og ein Ijósavél i þvi
fremra, en 2 Ijósavélar o.fl. i þvi
TÝR kominn til landsins
aftara. Eins og tekið er fram, er
skipið sérstaklega styrkt til sigl-
inga i is, þ.e.a.s að stefni þess og
bógar eru með tvöföldum böndum
i sjólinunni og súðin þykkari en i
venjulegum skipum, sérstaklega
utan við vélarrúmin.
Aftast á bátaþilfari er þilfar til
lendinga fyrir þyrlur og framan við
það. milli hinna tveggja reykháfa
skipsins, er 12 metra langt og 5
metra breitt skýli fyrir þyrlur, og
ýmis björgunartæki, og geymar
fyrir þyrlubensín fyrir utan það.
Allir bátar eru úr gúmmí, bæði
hinir venjulegu björgunarbátar, og
vinnubátar skipsins, sem ýmist
eru geymdir uppblásnir undir sér-
stökum hlifum utan á þyriuskýlinu
eða tilbúnir með utanborðsmótor-
um inni i þvi. 2,5 tonna vökvaknú-
inn krani er aftan við bakborðs-
skorstein.
Brú skipsins er innréttuð að
jöfnu sem stýrishús og kortaklefi,
og áherzla lögð á sem allra bezt
útsýni og aðrar góðar vinnuað-
stæður. Í brúnni eru mjög stórir
gluggar allt i kring og má loka
þeim að innan verðu með málma-
hlerum til öryggis. Eru þarna stað-
sett öll megin siglingatækin, eins
og tvær ratsjár af Sperry-gerð,
annar venjulegur 3 cm radar en
hinn 10 cm radar sem kemur að
mjög góðum notum i slæmum
veðrum, þegar radarskyggni er
lélegt, áttavitar, miðunarstöðvar
o.fl. Þar er einnig aðal-
sambandsstöðin innanskips þann-
ig að þaðan má hafa samband við
hvert svefnherbergi, sali og vinnu-
staði. Þaðan er beitt skiptiskrúf-
um skipsins, og einnig má stjórna
þaðan beint báðum akkerisvind-
um, eins og i Ægi.
Fyrir aftan stýrishúsið er allhár
innangengur turn, og beint ofan á
honum loftnet (scanner) aðal-
radarsins. þannig að komast má
auðveldlega að þvi innanfrá til
lagfæringar eða til að hreinsa snjó
af radar i hvaða veðri sem er. Inan
úr turninum er einnig hægt að
komast að siglingaljósum, flautu
o.f I.
Loftskeytastöð skipsins er undir
stýrishúsi, búin góðum tækjum,
þar á meðal aðalsendi af SSB-
gerð, stuttbylgjustöðvum, svo og
loftskeytatækjum til viðskipta við
flugvélar. Neyðarsendir er smiðað-
ur hjá Landssima fslands.
Eins og áður er getið eru tvö
aðskilin vélarúm i skipinu, annað
fyrir aðalvélarnar tvær og eina
Ijósavél, en hitt fyrir 2 Ijósavélar
m.m. Vélum skipsins og ýmsum
búnaði þeirra, dælum o.fl. er
stjórnað frá sérstökum einangruð-
um stjórnklefa, og er þaðan greið-
ur aðgangur i bæði vélarúmin. svo
og í verkstæði skipsins fyrir aftan
klefann. Við stjórn vélanna er
beitt allmikillar sjálfvirkni.
Þá er skipið útbúið sérstaklega
sterku (20 tonna) vökvadrifnu
dráttarspili, læknisstofu,
björgunardælum, köfunarút-
búnaði og ýmsum fleiri björgunar-
tækjum.
Vopn verða eins og i hinum
varðskipunum. Verða þau sett um
borð i Reykjavik.
fbúðir og vistarverur skipverja
og farþega eru allar framan við
miðju skips, og eru svefnklefar
ýmist eins eða tveggja manna
og hefir verið sérstaklega vandað
til búnaðar þeirra. Áhöfn mun
verða 23—24 manns.
Skipherra er eins og fyrr segir
Guðmundur Kjærnested. yfirvél-
Ljósm Mbl : Ól. K. M
stjóri Þór Steingrimsson, 1. stýri-
maður Ólafur V. Sigurðsson, 2.
vélstjóri Stefán Jónsson, loft-
skeytamaður Jón Steindórsson og
bryti Haukur Jónsson. Allt eru
þetta gamlir og reyndir varðskips-
menn og aðrir skipverjar, sem
flestir voru á gamla Ægi.
Aðalumsjón með smiði varð-
skipsins höfðu þeir Garðar Páls-
son skipaeftirlitsmaður og Þór
Steingrimsson yfirvélstjóri. Auk
þess var sérstaklega um það sam-
ið, að skipasmiðastöðin ÁLBORG
VÆRFT A/S fylgdist með smíðinni
fyrir hönd Landhelgisgæslunnar.
Sameiningar um smiði skipsins
voru undirritaðir i Reykjavik 14.
september 1973. kjölur var lagður
20. desember 1973, skipinu
hleypt af stokkunum og það skýrt
af frú Dóru Guðbjartsdóttur hinn
10. október 1974 og fyrsta
reynsluför var farin hinn 1. mars
1975. Hinn 14. þ.m. tók Land-
helgisgæslan svo við skipinu í
Árósum og hélt það þaðan áleiðis
til fslands hinn 19. þ.m.
Samkvæmt samningum átti
skipið að verða tilbúið í miðjum
desember siðastliðnum, en smiði
seinkaði aðallega vegna tafa á
afhendingu aðalvéla.
Kaupverð er danskar krónur
31.233 500,-, og er 20% þeirrar
upphæðar þegar greidd, en 80%
tekin að láni hjá Dansk Skibs-
kreditfond.
Kúrdar flýja
Beirút, 24. marz.
AP. Reuter.
KÚRDAR flýja þúsundum
saman frá yfirráðasvæðum sfn-
um f norðurhluta Iraks og gef-
ast upp fyrir frakska hernum
eða hermönnum Bagdad-
stjórnarinnar þar sem foringi
þeirra, Mustafa Barzani, hefur
tilkynnt skæruliðaher sfnum að
13 ára baráttu þeirra fyrir
sjálfsákvörðunarrétti sé lokið.
Jafnframt ríkir mikið öng-
þveiti og vonleysi i fjallaþorp-
um Kúrda að sögn ferðamanna.
Bagdad-stjórnin segir að 11.000
Kúrdar, hafi gefizt upp síðustu
daga.
Ferðamenn segja þó að flestir
Kúrdar sem hafi gefizt upp fyr-
ir stjórnarhermönnum séu
óbreyttir borgarar og að flestir
skæruliðar Barzanis kjósi
heldur að fara í útlegð en að
vinna stjórninni hollustueið.
En þúsundir Kúrda hafa einnig
streymt yfir landamærin og þar
ríkir mikill glundroði vegna
mannstraumsins. Landamær-
unum verður lokað 1. apríl
þegar írakski herinn hefur
boðað mikla sókn gegn skæru-
liðum.
Bagdad-útvarpið segir að
Barzani sé þegar flúinn frá
írak og muni ef til vill leita
hælis í Bandaríkjunum.
Irakska fréttastofan, segir að
sonur Barzanis, Idris, hafi beð-
ið um hæli i Sviss. Hins vegar
herma fréttir að tveir aðrir
synir Barzanis hafi ákveðið að
verða eftir i fjöllunum ásamt
her 9.000 skæruliða til að
hrinda fyrirhugaðri sókn
stjórnarhersins.
Bagdad-stjórnin hefur hótað
Kommúnistar í
stjórn á Ítalíu?
Barzani, leiðtogi Kúrda.
að „útrýrna" öllum uppreisnar-
mönnum sem gefast ekki upp
fyrir 1. apríl. Einn af foringjum
Kúrda segir að skæruliðar geti
varizt í fjöllunum í þrjá mánuði
en viðnám þeirra muni aðeins
hafa i för með sér harkalegar
hefndaraðgerðir. Utvarpsstöð
Kúrda heldur áfram útsending-
um frá bækistöóum skæruliða.
Eiturfarmur Enskeri
sendur til Finnlands ?
Helsingfors, 24. marz.
NTB. FNB.
STJÓRN olíufélags finnska
ríkisins var í dag falið af full-
trúanefnd félagsins að kanna
hvernig flytja megi aftur til
Finnlands eiturfarm olíuskips-
ins Enskeri og koma honum í
geymslu þar án þess að hann
verði hættulegur umhverfinu.
Stjórnin getur í fyrsta lagi á
morgun tekið ákvörðun um
hvað gera eigi við farminn. i
ályktun frá fulltrúanefndinni i
dag segir að arsenikfarmurinn í
Enskeri heyri til þeim tegund-
um úrgangsefna sem leyfilegt
sé að varpa í sjóinn samkvæmt
alþjóðalögum.
Skipstjórinn á Enskeri hefur
sagt að skipiö geti ekki siglt
aftur til Finnlands bæði með
eiturtunnurnar og olíuna sem
skipið flytur. Þess vegna
verður annað hvort að flytja
farminn í annaó skip eða losa
hann í einh\,erri höfn á leið
skipsins til Persaflóa.
Formaður fulltrúanefndar
oliufélagsins Neste, Esko
Niskanen, segir að það muni
kosta mörg hundruð þúsund
finnsk mörk að flytja farminn
um borð i annað skip.
Meðan þessu fer fram liggur
Enskeri hjá Kanaríeyjum og
býður ákvörðunar stjórnar olíu-
félagsins.
Finnsk blöð fögnuðu í dag
þeirri álcvörðun ríkisstjórnar-
innar að banna losun eitur-
farmsins í Atlantshaf.
„Ilta-Sanomat“ segir að þetta
hafi verið eina rétta ákvörðun-
in, bæði með hliðsjón af um-
hverfisvernd og orðstírs Finna
erlendis.
Andstaða erlendra ríkja gegn
fyrirhugaðri losun eitursins í
Atlantshaf hafði áhrif á ákvörð-
un ríkisstjórnarinnar.
Róm, 24. marz. Reuter.
VIKULÖNGU þingi ítalska
kommúnistaflokksins lauk með
þvi f gærkvöldi að samþykkt
var áskorun um sameiningu
allra „lýðræðislegra stjórn-
málaafla“ til að „bjarga land-
inu“.
í lokayfirlýsingu flokksþings-
ins var enn hvatt til samvinnu
kommúnista, kristilegra
demókrata og „annarra and-
fasískra, kaþólskra og lýðræðis-
legra stjórnmálaafla1'.
Talið var að kommúnistar
vildu sýna á þessu flokksþingi
að þeir væru hæfir til að sitja í
ríkisstjórn og fúsir til þess en
atburðirnir í Portúgal vörpuðu
skuggaá þingið.
Nefnd áheyrnarfulltrúa frá
kristilegum demókrötum hættu
setu sinni á þinginu og þannig
var talið að þeir vildu vara við
afleiðingum þess að
kommúnistar fengju sæti í
rikisstjórn.
Sjálft tók þingið varkára af-
stöðu til atburðanna í Portúgal.
I yfirlýsingu þess sagði að
allir stjórnmálahópar ættu að
fá að taka þátt í portúgölsku
stjórnmálalifi rvema „fasistar
og þeir aðilar sem bæru ábyrgð
á samsæri gegn lýðræði lands-
ins.“
Munurinn á itölskum
kommúnistum og austur-
evrópskum sást á því að þingið
lýsti yfir stuðningi vió fullt
sjálfstæði italíu og Vestur-
Evrópu.
Í yfirlýsingunni sagði að
flokkurinn vildi ekki úrsögn
italiu úr NATO en væri hlynnt-
ur þvi að valdablakkir yróu
smátt og smátt leystar upp í
krafti batnandi sambúðar,
détente.
Margir italir telja að þetta
geti verið síðasta flokksþing
italskra kommúnista í stjórnar-
andstöðu. 44% itala telja að
kommúnistar verði aðilar að
ríkisstjórn fyrir árslok sam-
kvæmt skoðanakönnun i síð-
ustu viku, en 36% töldu hið
gagnstæóa.
Fylkiskosningar í júni munu
skýra stjórnmálaástandið.
Kommúnistar fengu 27% at-
kvæða 1970 og talið er að þeir
auki enn fylgi sitt á kostnað
kristilegra demókrata.
Samstaða á
móti Dönum
Kaupmannahöfn f gær: Mót-
mæli Grænlendinga gegn þeirri
ákvörðun Dana að leyfa 21
erlendu olíufélagi að bora eftir
olíu undan vesturströnd Græn-
lands hefur eflt samstööu
ungra Grænlendinga,
Færeyinga og Íslendinga sem
vinna saman i svokallaðri
Norður-Atlantshafs-samstarfs-
nefnd. Nefndin lýsti yfir sam-
stöðu meó Grænlendingum á
fundi í gær og ákvað að berjast
fyrir auknu sjálfstæói land-
anna með aukinni samvinnu i
atvinnumálum, fyrst og fremst
fiskimálum. Hún telur aukna
samvinnu landanna leið
I’æreyja og Grænlands til sjálf-
stæðis. Nefndin hefur aðallega
beitt sér fyrir upplýsinga- og
atvinnumálasamstarfi síðan
hún var stofnuð fyrir 3 árurn.
Hún hyggst gefa út sögu land-
anna skoðaða frá sjónarhorni
þeirra en ekki Dana.
— Harboe.