Morgunblaðið - 25.03.1975, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. MARZ 1975
7
STRAUMAR
Ekki eru mörg ár síðan for-
stjóri stærsta kvikmyndahúss
landsins klappaði þunglyndis-
lega á eina súluna í fordýri
hússins og staðhæfði með von-
leysi í röddinni að tími bíóanna
væri liðinn, yfirvofandi
kassettubylting myndi tortíma
þeim að fullu og í framtíðinni
myndi fólk fá kvikmyndirnar
framreiddar fyrir tilstilli
„snældanna“ um skjáinn i
stássstofu heimilisins. Hann
kemst varla í tölu spámann-
anna, hann Friðfinnur minn
Ólafsson en getur ásamt starfs-
bræðrum sínum huggað sig við
að hann er í réttum bísniss
þessa stundina.
F'yrirnokkrum dögum var þessi
sami Friðfinnur borinn fyrir
frétt hér í blaðinu þess efnis að
árið 1974 hefði aðsókn orðið hin
mesta í sögu hérlendra kvik-
myndahúsa og tíu ára aðsóknar-
met loks slegið eftir alla lægð-
ina undanfarin ár. Þessi þróun
kemur alveg heím við það sem
er að gerast í nágrannalöndum
okkar um þessar mundir. Kvik-
myndin virðist hafa náð ástum
fólksins aftur og fyrir utan
kvikmyndahús stórborganna
má einatt sjá langar biðraðir
fólks að ná sér í aðgöngumiða.
Kreppan er happadís kvik-
myndaiðnaðarins segja menn
núna, og er vafalaust sannleiks-
korn í því, að minnsta kosti
hvað draumverksmiðjuna
Hollywood áhrærir, því að með
an aðrir þættir viðskiptalífsins
eru að sligast undan verðbólgu
farginu, blómstrar bandarískur
kvikmyndaiðnaður. Þykjast
sérfræðingar í málefnum
bandarísks kvikmyndaiðnaðar
sjá tvær ástæður helztar fyrir
þessari þróun: annars vegar
aukna þörf hins almenna borg-
ara til að leita stundarkorn
skjóls frá eilífum ótíðindum
efnahagslífsins og hins vegar
töluverður skari kvikmynda af
nýjum toga, er höfðar til mun
breiðari áhorfendahóps en
áður. Heiðurinn að þessum
fjörkipp í kvikmyndagerð er
eignaóur hóp ungra leikstjóra,
sem margir telja að hafi losað
kvikmyndina úr helgreipum
sjónvarpsins meö því að leita
nýrra leiða. Þetta eru leik-
stjórar á borð við Francis Ford
Coppola — höfund Guðföður-
myndanna tveggja, og „The
Conversation"; Steven Spiel-
berg er annar en hann gerði
Sugarland Express og vinnur
nú að hákarlamyndinni The
Jaw; og Alan Pakula hinn
þriðji — þekktastur hér fyrir
Klute en stýrir nú myndatök-
unni á „All the President’s
Men“ um Watergatehneykslið.
t upptalningu af þessu tagi má
ekki gleyma Peter Bogdanovich
en hann gerði einmitt myndina
The Last Picture Show, sem
Stjörnubíó sýndi nýlega, um
dauðateygjur kvikmyndahúss í
smábæ í Texas svo að það er
óneitanlega kaldhæðið að ýmsir
telja einmitt þessa mynd marka
upphafið að hinum nýja fersk-
leika í kvikmyndunum, sem
áður er getið. Nú vinnur
Bogdanowich að „At Long Last
Love“, söngvamynd í ætt við
þær sem urðu hvað vinsælastar
á gullaldartíma kvikmyndanna
á árunum milli 1930—50.
Raunar eiga allir framan-
greindir leikstjórar og fleiri
þeirra líkar það sammerkt að
vera mjög hallir undir afþrey-
ingarsjónarmiðið innan kvik-
myndagerðarinnar. Eða eins og
Spielberg hefur orðað það:
„Flestir leikstjóranna núna eru
„kvikmyndasmiðir” fremur en
félagsráðgjafar," — Þeir ætla
sér að hafa ofan af fyrir
áhorfendunum fremur en
leggja þeim lífsreglurnar. Ekki
er þó víst að allir kvikmynda-
unnendur telji það framför, að
áttaviti kvikmyndaiðnaðarins
skuli nú vísa í átt til
skemmtanagildisins en framan-
eftir BJORN VIGNI
SIGURPÁLSSON
að auðvitað hafi komið fram
fleiri skýringar á því hvers
vegna milljónir manna þyrpast
í kvikmyndahúsin til að sjá þús-
undir manna farast í jarð-
skjálfta — The Eartquake,
hundruð manna brenna inni i
logandi skýjaklúfi — The
Tovering Inferno, fjölda fólks
ósjálfbjarga i stjórnlausri risa-
þotu — Airport 75, eða hákarla
gæða sér á baðstrandargestum
— The Jaw og þannig mætti
lengi telja.
Þetta þykir mörgum benda til
þess að áhorfendur leiti sér at-
hvarfs frá vandamálum og
spennu hversdagslifsins. (Þar
sem versnandi efnahagur er
talinn rót flestra meina) með
þvi að lifa sig inn í atburði
hvíta tjaldsins, sem eru vafa-
laust miklu verri en flestir
áhorfendanna eiga á hættu að
lenda í um ævina. Með þessu
móti fái fólk útrás fyrir dulinn
ótta, sem grafið hefur um sig í
undirmeðvitundinni. Önnur
kenningin er sú, að eftir öll
áföllin vegna Watergate og
Vietnam og fleiri atvika beri
Kreppan fjöregg
kvikmgndanna
greindir leikstjórar og ýmsir
aðrir höfuðpaurar bandariskra
kvikmyndafyrirtækja segja, að
nú sé góður eða traustur sögu-
þráður allt sem máli skipti og
það hafi sýnt sig að svokallaðar
„listrænar myndir”, gæða-
myndirnar með margbrotna at-
burðarrás í flóknum umbúðum
höfði ekki nema til lítils hluta
áhorfenda og hafi þannig
gengið sér til húðar. (Fullyrð-
ing af þessu tagi stafar að visu
af óskhyggju ef ekki hreinu
auglýsingaskrumi í því skyni að
hafa áhrif á smekk almennings,
þvi að í þeim eru allar stað-
reyndir einfaldaðar svo um
munar og nægir einungis að
benda á velgengni nýjustu
mynda Bergmans, Fellini,
Bunuel og Resnais í bandarisk-
um kvikmyndahúsum upp á sið-
kastið til að sýna fram á hið
gagnstæða).
Afturhvarf tii gamaldags
skemmtimynda gullaldartím-
ans, i líkingu við þá sem
Bogdanovich er að gera, er þó
ekki einkennandi fyrir fram-
leiðslu Hollywood þessa stund-
ina. Raunar er fleiri en ein
tízkustefna á ferðinni innan
bandarískra kvikmynda um
þessar mundir og í þessum
þætti hefur áður verið drepið á
spæjaramyndirnar, sem kvik-
myndafélögin dæla út úr sér i
kjölfar Chinatown og einnig á
hamfaramyndirnar svonefndu.
Reynslan virðist vera að skera
úr um það, að sú tizka ætlar að
verða langsamlega fyrirferðar-
mest í framleiðslu Hollywood
og einmitt nú um páskana fá
íslenzkir kvikmyndahúsagestir
nasaþefinn af hamfaramyndun-
um, þar sem er „Poseidon
Adventure” i Nýja bíói og
„Airport 75“ i Laugarásbiói.
Það skritna er, að kreppu-
horfunum í heiminum er einn-
ig kennt um þessar myndir, þó
Bandaríkjamenn ekkert traust
til leiðtoga sinna lengur og for-
dæmi mistök þeirra við að leiða
þjóðina eftir farsælum braut-
um á síðustu árum. Kvikmyndir
í líkingu við Jarðskjálftann og
Vítisturninn bendi á menn í
trúnaðar- og vandastöðum og
skelli á.þá skuldinni. Spilling
innan stórfyrirtækis er undir-
rót eldsvoðans i skýjakljúfnum
og sofandaháttur embættis-
manna er meginástæðan fyrir
miklu manntjóni í jarð-
skjálftanum.
Irwin Allen, sem reið á vaðið
með hamfaramyndirnar i
Poseidon-ævintýrinu og varð
síðan helzti ábyrgðarmaður
Vitisturnsins, hefur aðra skýr-
ingu. Galdurinn er í því fólginn
að byggja sögnina í kringum
„litla manninn”, eins og hann
orðar það; að láta hinn venju-
lega borgara komast í stór-
hættulegar kringumstæður,
sem hann á enga sök á en sem
hann sleþpur samt frá farsæl-
lega að lokum. Og litli maður-
inn — ég og þú — fylgist
hugfanginn með þessu öllu
saman um leið og hann segir
sem svo við sjálfan sig: — Ég
hlýt að geta þetta úr þvi að
hann slapp. „Flóttinn er þannig
tvöfaldur,” segir Allen.
Það kostaði 4,3 milljónir dala
að gera Poseidonævintýrið en
þegar síðast fréttist voru tekj-
urnar af sýningum á henni
orðnar 140 milljónir dala.
Ábatahlutfallið virðist ætla að
vera hinum síðari og viðameiri
hamfaramyndum sízt óhag-
stæðara og velgengni þeirra
gefur töluverða vísbendingu
um afkomuhorfur kvikmynda-
iðnaðarins í heild. Einustu
áhyggjur forstöðumanna kvik-
myndafélaganna i Hollywood
núna eru að það birti skyndi-
lega yfir efnahagsmyndinni og
þá hrökkvi allt í sama gamla
horfið.
Peter Bogdanovich útlistar eitt atriðið í nýjustu mynd sinni — At
Long Last Love
Til fermingargjafa Stereoheyrnartól. Margar gerðir. F. Björnson, radíóverzlun, Bergþórugötu 2, sími 23889. Til fermingargjafa Ódýr stereosett m/plötuspilara. Margar gerðir. Úrval ferðaviðtækja og kassettusegulbanda. F. Björnsson, radióverzlun, Bergþórugötu 2, simi 23889.
Springdýnur Tökum að okkur að gera við springdýnur samdægurs. Sækjum og sendum ef óskað er. Opið til 7 alla daga. KM springdýnur, Helluhrauni 20, Hafnarfirði. Sími 53044. Keflavík Til sölu húsgrunnur ásamt timbri i Garðahverfi. Fasteignasalan Hafnargötu 2 7, Keflavik, sími 1420.
Húsdýraáburður Ökum húsdýraáburði á lóðir. Dreyfum úr, ef óskað er. Ódýr og góð þjónusta. Upplýsingar i síma 1 7472. Til sölu Man vörubill árg. '69 með fram- drifi, stór og 1 5 tonna malarvagn. Uppl. i sima 92-2884 eða 1 375.
Bílaleigan Start h.f. Simar 53169, 52428. Volkswagen 1 302 bifreiðar. Rennilásar og hnappar í miklu úrvali. Haraldur Árnason Heildverzlun Sími 1 4483.
Til fermingargjafa fallegir saumakassar. Póstsendum. Hannyrðarverzlunin Erla, Snorrabraut. Brotmálmur Kaupi allan brotamálm langhæsta verði. Staðgreiðsla. NÓATÚN27 Sími 25891.
Keflavík Til sölu raðhús í byggingu. Fullfrá- gengið að utan. Tilbúið til af- hendingar strax. Fasteignasalan Hafnargötu 27, Keflavík, sími 1420. Trillubátur til sölu 3,7 tonn, vél 16 hö, FM vél, með stýrishúsi og lúkar. 50 grásleppu- net geta fylgt. Uppl. í síma 96-71 506.
Keflavík Til sölu húseign við Hafnargötu með tveimur ibúðum. Hagstætt verð og greiðsluskilmálar. Fasteignasalan Hafnargötu 27, Keflavik, simi 1 420. mergtuihlaþib nucivsmcnR ^-«22480
Rennibekkur
Til sölu rennibekkur, 130 cm. lengd á milli
odda. Uppl. í síma 96-21434 og á kvöldin í
síma 96-21 085.
Kaupmenn
Kaupfélög
FISKBOLCUR
FISKBÚÐINGUR
GRÆNAR BAUNIR
GULRÆTUR OG
GRÆNAR BAUNIR,
BLANDAÐ GRÆNMETI,
RAUÐRÓFUR,
LIFRAKÆFA,
SAXAÐUR SJÓLAX,
HROGNAKÆFA
RÆKJUR
SARDÍNUR í OLÍU
OG TÓMAT,
SÍLDARFLÖK í OLÍU
OG TÓMAT
FYRIRLIGGJANDI.
ORA h.f.,
símar 41 995—6.