Morgunblaðið - 24.04.1975, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. APRlL 1975
ÞRIÐJUDAGURINN 22. aprfl. Þjóðleikhúsið vaknar klukkan átta.
Það fer ekki að sofa fyrr en eftir miðnætti. I millitfðinni vinnur það
að þvf að skemmta okkur. „Skemmta" f breiðri og menningarlegri
merkingu þess orðs. Að sjálfsögðu.
• Það er með ólfkindum hvað þarf að hafa mikið fyrir þvf að
skemmta okkur f þessari stofnun, hversu mikil vinna liggur þar að
baki. Vitaskuld er óvenjumikill erill f Þjóðleikhúsinu þessa vikuna.
Það á 25 ára afmæli, er búið að vinna að þvf að skemmta þjóðinni
með gamni og alvöru f aldarfjórðung, og starfsemin er enn fjöl-
skrúðugri en ella til hátfðarbrigða. Og það þýðir að starfsfólkið þarf
að leggja hart að sér og sumir þurfa að vera á mörgum stöðum f
einu og sum verkefni þarf að æfa á göngum og í anddyrum. Allt
krefst þetta vfðtæks undirbúnings f hinum ýmsum deildum, leik-
hússins, sem alla vega eru átta talsins, ef ekki fleiri. Það fer eftir
þvf hvað við köllum deild.
0 Það starf sem unnið er f Þjóðleikhúsinu er f jölþættara, umfangs-
meira en marga grunar. A bak við þá framhlið sem eru hinar
opinberu leiksýningar liggur heilt völundarhús úrlausnarefna fyrir
starfsfólk leikhússins. Inn f þetta völundarhús hættu blaðamaður
og ljósmyndari Morgunblaðsins sér þennan þriðjudag undir leið-
sögn góðra manna, — f þeim tilgangi að fá nasasjón af sumu af þvf
sem þar fer fram og sumu af því fólki sem þar starfar. Nasasjón.
Ötal margt verður útundan. En kannski gæti þessi nasasjón aukið
skilning leikhúsgesta á leikhúsi. Það er ekki bara draumamaskfna.
Það verður til fyrir vinnu. Og aftur vinnu.
Þennan n^orgun, sem aðra, koma sviðs- og tæknimennirnir fyrstir
á vettvang, um 20 manns á tvöföldum vöktum, og þeir hefja
undirbúning fyrir æfingarnar um daginn, sem eru frá tiu til tvö eða
jafnvel f jögur þegar mikið liggur við. Síðan kemur starfsfólk hinna
ýmsu deilda til sinna starfa, og leikhúsið lifnar við.
^ KLUKKAN 9: Við kíkjum inn á svonefndan skipulagsfund. Slikir fundir
eru haldnir á hverjum þriðjudegi. Þar mæta Þjóðleikhússstjóri,
forstöðumenn deildanna. og þeir leikstjórar og leikmyndateiknarar sem
eru að vinna að ákveðnum uppfærslum i það og það skiptið. Þar gera
menn grein fyrir stöðu verkefnanna hver i sinni deild, og samkvæmt þeim
upplýsingum er reynt að skipuleggja starfið áfram til sem mestrar
hagræðingar. Og þá ræða menn og skiptast á skoðunum um hin almennu
mál og vandamál leikhússtarfsins.
O KLUKKAN 10. Æfingarnar eru að hefjast um allt hús. „Þjóðniðingur"
Ibsens uppi á lofti, — Ijóða og söngvakvöldið „Ung skáld og æskuljóð" á
litla sviðinu í Leikhúskjallaranum, og einhvers staðar er Flosi Ólafsson
með æfingu á óperureviu sinni „Ringulreið".
„Sussu. sussu hér er bannað að hlæja," segir Þórhallur Sigurðsson upp
úr miðju Ijóði Ninu Bjarkar Árnadóttur. Stefán Baldursson leikstjóri er að
fara yfir Ijóða- og söngvadagskrána á kjallarasviðinu. Þórhallur, Edda
Þórarinsdóttir, Herdis Þorvaidsdóttir, Ævar Kvaran, Carl Billich og
Margrét Guðmundsdóttir sitja á stólum og i sóffum á sviðinu, kynna,
standa upp og flytja og syngja sitt á hvað. Og út í sal situr Stefán, og gerir
athugasemdir. Flytjendurnir koma einnig með tillögur og hugmyndir.
Menn velta fyrir sér smáatriðunum, og dagskráin formast smám saman.
„Ég er dularfulla blómið i draumi hins unga manns, og ég dey ef hann
vaknar," syngur Edda undurþýtt við lag Gylfa Þ. Það er rætt um á hvern
hátt megi tengja Ijóðin efnislega saman með kynningunum. og þar getur
áherzla, eins orðs skipt öllu máli. Til hliðar við sviðið er Guðmundur,
Ijósastjóri. „Ætlarðu að taka stikkorðið fyrir Guðmund," segir Stefán við
einn leikaranna. „Ég ætla að skrifa þetta niður." segir Guðmundur. Rétt
lýsing á réttum stað. Og þegar við förum út eru menn enn að velta fyrir
sér réttum tóni ! kynningunum. „Ég held að við ættum að stokka þetta
aðeins upp og gera kynningarnar aðeins hressilegri," segir Stefán. „Já,
við verðum að passa okkur á þv! að láta stemmningarnar I Ijóðunum ekki
lita kynningarnar. Þá sofnar allt," segir Þórhallur.
• KLUKKAN 11. Trausti
Gunnarsson, dyravörður, er í
dyravarðarherberginu við stig-
ann upp af bakdyrunum,
Lindargötumegin. „Það er i
mínum verkahring að fylgjast með
þvi fólki sem slæðist hingað inn.
Það eru alltaf einhverjir að
flækjast hingað, sem ekki eiga
endilega erindi, — ekki sízt um
helgar þegar drukkið fólk er að
reyna að komast niður i kjallara,"
segir hann. En Trausti hefur
einnig eftirlit með þeiu'. sem eiga
erindi. „Leikararnir skrá sig inn
hér hjá mér þegar þeir mæta. Og
ef þeir eru ekki mættir vissan tima
fyrir æfingu eða innkomu á
sýningu, þá þarf ég að taka upp
simtólið."
• KLUKKAN 11.15. „Jú, gerið
svo vel, elskurnar minar," segir
Baldvin Halldórsson leikstjóri, „en
þið verðið bara að taka tillit til
þess að við erum eingöngu að rifja
upp texta". Við erum komnir upp i
æfingasal ballettskólans einhvers
staðar ofarlega í þessu stóra og
flókna húsi. Þar er Baldvin sem sé
að fara yfir texta „Þjóðniðings"
Ibsens sem koma á upp i næsta
mánuði Leikararnir sitja á við og
dreif um salinn. annaðhvort á
stólum eða á gólfinu. Baldvin
bregður sér i ýmis líki, því nokkra
leikara vantar. Þeir eru margir að
æfa annars staðar i húsinu, og
Baldvin fer með textann fyrir þá.
„Þetta er leikrit um hina frjálsu
blaðamennsku," segir Gunnar
Eyjólfsson við blaðamann. Hann
leikur Stockman lækni, manninn
með hinar óþægilegu skoðanir.
„Og nú förum við i þennan fræga
fund, þar sem Stockman reynir að
gera grein fyrir skoðunum sinum.
Þar færðu að sjá hið svokallaða
róttæka lýðræði i framkvæmd
vinur minn."
Og það er farið i þennan fræga
fund. Leikarana rekur stundum i
vörðurnar, og hvislari gefur þeim
stikkorð. „Svakalega erum við
stirð," segir einhver. „Það er
engin furða við höfum ekki farið i
þetta I þrjár vikur," segir Baldvin.
„Þá byrja ég að lesa fyrir Hákon
Waage vin minn, sem ég hef ekki
séð i þrjár vikur," bætir hann við.
„Ég vona að honum liði vel."
Fleiri leikarar bætast i hópinn.
Guðmundur Magnússon hlammar
sér á gólfið. Klemenz Jónsson,
leiklistarstjóri útvarps, er enn ekki
laus við sviðið og sezt á stól, Flosi
röltir inn frá æfingu á fyrsta
leiksviðsverki sínu og tyllir sér við
hliðina á Klemenz. Þeir leika
fundarmenn. Randver Þorláksson
leikur fyllibyttu sem segir upp úr
eins manns hljóði: „Það eru engin
lög sem banna fullum manni að
kjósa." Fundurinn er að hefjast.
Flosi og Guðmundur leika
mannfjölda af innlifun, eru með
uml og frammiköll.
Sigurður Skúlason þarf ekki að
segja neitt i bráð. Hann les
Þjóðviljann. Á blaðsiðu þrjú er
sagt frá afsögn Thieus: „Leikari
hverfur af sviðinu". Það hefur
Sigurði áreiðanlega þótt góð
fyrirsögn. Þóra Friðriksdóttir
heilsar upp á Flosa og þau
knúsast. Gunnar skálmar um gólf
og flytur þrumuboðskap sinn yfir
hausamótunum á fundarmönnum,
en fær ekki hljómgrunn.
Meirihluti fundarmanna styður
tillögu um að Stockman sé
bannað að flytja mál sitt, en hann
segir það rangt að meirihlutinn
hafi alltaf rétt fyrir sér, „til dæmis
þegar hann krossfesti Krist."
En allt kemur fyrir ekki. Tómas
Stockman er þjóðniðingur. Fundi
slitið. „Jæja elskurnar minar,"
segir Baldvin. „Þá er það matur."
0 KLUKKAN 12. Þá er það matur. Leikara og annað starfsfólk drifur að
úr öllum afkimum hússins niður i kjallara. Það er biðröð eftir matnum.
„Jæja hvað skyldum við fá i dag?" spyr einhver. „Er þetta forloren hare,"
spyr Þóra Friðriksdóttir t grini. Það litur alla vega kræsilega út, hvað sem
það er. „Ég held þetta sé bara kjötbúðingur," segir Gunnar Eyjólfsson.
Blaðamaður spyr hvernig sé að borða i Þjóðleikhúsinu. „Það er ákaflega
gott," svarar Gunnar. Það tökum við gilt. Máltiðin kostar 180 kall.
Aðeins það er ákaflega gott.