Morgunblaðið - 14.09.1975, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 14.09.1975, Blaðsíða 24
24 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1975 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Ritstjórnarfulltrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri Ritstjórn og afgreiðsla Auglýsingar hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthlas Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson. Björn Jóhannsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6, simi 10 100. Aðalstræti 6, sími 22 4 80. Áskriftargjald 700,00 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 40,00 kr. eintakið Viðræðum við Breta um landhelgismál er lokið að sinni en ákveðið hefur verið, að fulltrúar ríkjanna komi saman til nýs fundar að mánuði liðnum. í raun og veru gerðist ekkert á fundinum hér í Reykjavík. Sú krafa Breta, að samkomulagið frá 1973, sem rennur út í nóvembermánuði n.k., verði lagt til grundvallar sem vinnuplagg, er auðvitað alveg fráleit. Haldi þeir fast við þá kröfu getur enginn viðræðu- grundvöllur skapazt. Við færðum út í 50 mílur á árinu 1972 og í haust hafa Bretar veitt innan 50 mílna markanna um þriggja ára skeið. Það er jafnlangur umþóttunartími og þeir fengu er samningurinn um veiðar þeirra innan 12 mílna var gerður á sínum tíma. Þær viðræður, sem hóf- ust sl. fimmtudag eiga að sjálfsögðu fyrst og fremst að taka mið af útfærslu okkar í 200 sjómílur hinn 15. október n.k. Viðræð- urnar snúast því aðallega um veiðiheimildir milli 50 og 200 mílna. Á þeim grundvelli hljóta viðræður okkar við Breta fyrst og fremst að byggja. Þess vegna þarf veruleg hug- arfarsbreyting að verða hjá Bretum fyrir næsta fund, ef einhver von á að verða um samkomulag. Stundum heyrast þær raddir, að alls ekki eigi að semja um neinn umþótt- unartíma fyrir Breta eða aðrar þjóðir innan hinna nýju fiskveiðimarka. Slíkar raddir hafa jafnan heyrzt, þegar landhelgisút- færsla hefur verið á döf- inni. En viðbrögð almenn- ings við samkomulaginu 1961 og 1973 sýndu, að yfir- gnæfandi meirihluti þjóðarinnar er fylgjandi því að þeim þjóðum, sem veitt hafa við ísland gefist eitthvert tóm til þess að aðlaga sig breyttum að- stæðum á íslandsmiðum. Hitt er svo annað mál, að það er ekki sama hvernig að samningaviðræðum er staðið og hvenær samn- ingar eru gerðir. Samn- ingsgerð um landhelgismál er þýðingarlaus, nema þjóðin fylgi henni, vegna þess hvers eðlis landhelgis- málið er. Þetta þurfa stjórnvöld jafnan að hafa í huga, þegar landhelgis- deila stendur yfir. Samningar um veiði- heimildir, sem meirihluti þjóðarinnar væri ekki til- búinn til að standa að, mundi valda svo mikilli sundurþykkju með okkar fámennu þjóð, að óvið- unandi væri. Þess vegna er ekki aðeins spurning um efnisatriði samkomulags hverju sinni, heldur einnig um þann hljómgrunn, sem samningar hafa hjá þjóð- inni. Samningarnir 1961 og 1973 höfðu þennan hljóm- grunn. Þess vegna tókst þjóðarsamstaða um þá. Krafa Breta um, að samningurinn frá 1973 verði lagður til grund- vallar í þessum viðræðum sýnir, að þeir hafa ekkert lært af samskiptum sínum við íslendinga í landhelgis- málum. Skilningur and- stæðinga okkar og þekking á íslenzku þjóðareðli er í raun og veru forsenda þess, að þeir geti rætt málin af sinni hálfu og gert grein fyrir sinum hags- munum á þann veg, að von sé til samkomulags. Út- færsla fiskveiðilögsögu er lífshagsmunamál þjóðar- innar, sambærilegt við baráttu þjóðar fyrir stjórnarfarslegu sjálf- stæði. Þetta grundvallar- atriði verður seint ítrekað nógu oft fyrir útlending- um. En jafnvel þótt efnis- legt samkomulag gæti tek- izt við Breta um fiskveiðar innan hinna nýju 200 mílna marka, getur slíkt samkomulag aldrei komið til framkvæmda, nema tollafríðindi, sem okkur ber hjá EBE, komi einnig til framkvæmda. Það virð- ist hins vegar liggja ljóst fyrir, að Bretar ráði ein- faldlega ekki við það mál og að Þjóðverjar hafi úr- slitavaldið í þeim efnum. Það þýðir aftur, að sam- komulag við Þjóðverja er forsenda þess, að hugsan- legir samningar milli okk- ar og Breta gætu komið til framkvæmda. Ekkert bendir til þess nú, að samningar geti tek- izt við Þjóðverja. Þeir hafa ekki komið fram með neinar tilslakanir frá fyrri kröfum. Þeir virðast hafa lagt á það áherzlu að undanförnu að skapa andrúmsloft fyrir væntan- legan viðræðufund, sem í raun og veru gerir íslend- ingum ókleift að tala við þá og veldur því, að slíkar við- ræður eru nánast dæmdar til að mistakast. Meðan þannig ástand ríkir milli Islendinga og Þjóðverja og afstaða hinna síðarnefndu ræður úrslitum um tolla- fríðindi EBE, er ljóst að samningaviðræður milli Breta og íslendinga eru alla vega í slíkri sjálfheldu, að lítil, von er um árangur. Samningar í sjálfheldu Fjármál stjómmálaflokka Hvernig byggja stjórnmála- flokkar hús eða kaupa fasteignir fyrir milljóna tugi? Hvernig halda stjórnmálaflokkar úti dag- blööum, sem rekin eru með millj- óna og jafnvel milljón'atuga halla á ári hverju? Hvernig halda stjórnmálaflokkar uppi fjöl- mennu starfsliði og standa undir öðrum almennum kostnaði? Og hvernig afla stjórnmálaflokkar fjár til þess að standa undir gífur- legum kostnaði við þingkosningar og sveitarstjórnarkosningar á fjögurra ára fresti? Allt eru þetta spurningar, sem almenningur hefur varpað fram um langan aldur og aldrei fengið skýr svör við. Þess vegna hafa magnazt allskyns sögusagnir um fjármál stjórnmálaflokka, og jafn- vel um, að tiltölulega fámennir flokkar, sem ekki sýnast hafa mikinn bakhjall fái peninga er- lendis frá. Vegna þeirrar hulu, sem sveipað hefur verið um fjár- mál flokkanna kvikna sögusagnir eins og þær, að eitthvert sam- band sé á milli byggingar Þjóðviljahússins, svo dæmi sé nefnt, og þeirrar staðreyndar, að Sovétmenn gerðu kröfu um, að tiltekinn stórkaupmaður yrði að- ili að samninganefnd um sölu á loðnumjöli til Sovétríkjanna og að hluti þeirrar sölu færi í gegn um hans hendur. Af sömu ástæðum eru á kreiki sögusagnir um, að Alþýðuflokkurinn hafi bæði fyrr og síðar fengið fjárhagslegan stuðning frá jafnaðarmönnum á Norðurlöndum, að Framsóknar- flokkurinn fái mikinn fjárstuðn- ing frá samvinnuhreyfingunni, eða að örfáir fjársterkir aðilar haldi uppi starfsemi Sjálfstæðis- flokksins. Því er líka haldið fram, að sumir stjórnmálaflokkar kaupi skuldabréf með afföllum á frjáls- um markaði og noti svo aðstöðu sína í bönkum til þess að selja þau aftur á nafnverði. Þessar sögusagnir fást hvorki staðfestar né þeim neitað á þann veg, að almenningur trúi, meðan fjármál stjórnmálaflokkanna eru feimnismál og pukurmál, og með- an leyndardómshjúpurinn hvílir yfir þessum þætti í starfi stjórn- málaflokkanna verður þeirri spurningu heldur ekki svarað, hve mikil raunveruleg skattsvik þrifast í skjóli þeirra. Nú hafa menn nokkuð glögga hugmynd um, hvernig stjórn- málaflokkarnir fjármagna starf- semi sína almennt talað. Allir efna þeir til happdrætta, jafnvel tvisvar sinnum á ári, og afla þann- ig umtalsverðra fjármuna. Allir leita þeir með einum eða öðrum hætti eftir fjárframlögum til stuðningsmanna sinna og geta menn kallað það betl eða sníkjur, ef þeim sýnist, en auðvitað er ekkert óeðlilegt við það, að stuðn- ingsmenn flokka leggi þeim til fé, ef það er gert á heilbrigðan og heiðarlegan hátt. Allir hafa flokk- arnir aðgang að bankakerfinu og trúlegt er, að allir hafi þeir safnað umtalsverðum skuldum, hingað og þangað í lánakerfinu. Á sfðustu misserum hafa við og við vaknað umræður um fjármál flokkanna og má! þeim tengd og hugmyndir komið fram um, að flokkarnir geri hreint fyrir sínum dyrum og að nýir hættir verði teknir upp í þessum efnum. Umræður á Alþingi Haustið 1973 var fjallað um fjárreiður flokkanna í Reykjavík- urbréfi Morgunblaðsins og urðu þau skrif til þess, að þrír af þing- mönnum Alþýðubandalagsins fluttu þingsályktunartillögu, þar sem gert var ráð fyrir rannsókn og lagasetningu um fjárreiður stjórnmálaflokka og var tillögu- flutningur þessi bersýnilega svar við staðhæfingum um, að Alþýðu- bandalagið fengi fjárstuðning er- lendis frá eins og tlðkazt hefur um kommúnistaflokka víða um lönd. Þegar talað er um stjórn- málaflokka eru flokksblöð að sjálfsögðu ekki undanskilin. 1 Reykjavíkurbréfi Morgun- blaðsins hinn 4. nóv. 1973, sagði m.a. um þessi mál: „Auðvitað þurfa stjórnmálaflokkar í nútíma- þjóðfélagi að hafa talsverðar tekj- ur, lýðræðislegri stjórnskipan verður ekki haldið uppi nema stjórnmálaflokkar starfi. Þeir þurfa á að halda allmiklu starfs- liði og þeir þurfa að kosta marg- háttaða útbreiðslustarfsemi. I sumuxn löndum hefur sá hátt- ur verið upp tekinn, að ríkisvald- ið greiði fé til starfsemi stjórn- málaflokkanna. Sá háttur er þó heldur ógeðfelldur því að vissu- lega á að mega gera ráð fyrir því, að flokksmenn í hinum ýmsu stjórnmálaflokkum vilji nokkuð á STÓRIÐJA VIÐ MÝVATN — Myndin er af gufumekki við Kfsiliðjuna v baksýn, en af botni þess er fengið hráefni verksmiðjunnar. sig leggja til að treysta þær hug- sjónir og efla þá baráttu, sem þeir telja að muni leiða til far- sældar. í stað ríkisstyrkja væri miklu geðfelldara, að stjórnmálaflokk- arnir öfluðu alls þess fjár er þeir þurfa á að halda með frjálsum samskotum. Virðist ekkert eðli- legra en að slíkar gjafir til stjórn- málaflokka séu skattfrjálsar að vissu marki með sama hætti og er um gjafir til líknar- og menning- armála. Stjórnmálaflokkarnir gæfu þá upp hverjir það væru, sem lagt hefðu fram fé til þeirra og gefandanum væri heimilt að draga fjárframlögin frá tekjum sinum á skattskýrslu. Sömuleiðis virðist eðlilegt, að vinningar í happdrættum stjórnmálaflokka séu skattfrjálsir eins og er um vinninga í fjölmörgum happ- drættum öðrum. Ef samkomulag gæti náðst milli stjórnmálaflokk- anna um þetta fyrirkomulag mætti gera ráð fyrir, að fjárhag þeirra allra væri borgið og þá væri líka komið á þvi eftirliti með fjármálum flokkanna, sem tryggði, að allt væri með felldu og engar grunsemdir þyrftu þá að vakna um óeðlileg fjárframlög. Vonandi snúa stjórnmálamenn sér að þessu verkefni fremur en að karpa um þá sýndartillögu sem kommúnistar hafa flutt á Alþingi enda er hún fráleit eins og áður hefur verið sýnt fram á.“ 1 umræðum á Alþingi um þetta mál vék Magnús Jónsson, fyrrver- andi varaformaður Sjálfstæðis- flokksins, að fjármálum flokk- anna og hvernig tekjur flokkanna væru tilkomnar og sagði í þvi sambandi: „Það hefur hingað til tíðkazt með þeim hætti, að áhuga- menn innan hinna ýmsu flokka hafa haldið starfsemi þeirra uppi og ég held, að eins og sakir standa f dag, sé fjarri lagi að halda, að það liggi í augum uppi, að einn tiltekinn flokkur hafi hér miklu betri aðstöðu í reynd heldur en aðrir flokkar. Það er að vísu stærsti flokkurinn sem hér er tal- að um og ég skal játa og tel það enga skömm, að það er mikill fjöldi manna sem vill gjarnan styðja þann flokk með fjárútlát- um. Ég efast ekkert um, að fólk í öðrum flokkum hefur hingað til

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.