Morgunblaðið - 06.01.1976, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JANUAR 1976
13
Nautgrip-
um fækkaði
um 5,3%
í ARSBYRJUN 1975 var bústofn
landsmanna 66.530 nautgripir,
þar af voru 37.087 mjólkurkýr,
863.638 sauðkindur, þar af
708.703 ær, 44.380 hross, 1.071
gyltur og geltir, 5888 grísir,
161.224 varphænur, 73.165 aðrir
alifuglar, aðallega holdakjúkl-
ingar og 10.050 minkar. Ekki
liggja fyrir tölur um bústofn í
árslok 1975, en samkvæmt úrtaki
framtalá á forðagæzluskýrslum,
er nær til 22 hreppa úr öllum
landshlutum, hefur nautgripum
fækkað um 5,3%, sauðfé fjölgað
um 0,9% ög hrossum fjölgað um
2,2%. Ástæðan fyrir fækkun
nautgripa á árinu má einkum
rekja til þess að bændur hafa alið
minna af kálfum til kjötfram-
leiðslu en á síðustu árum vegna
erfiðleika á sölu nautakjöts.
12,4% samdráttur í
framleiðslu Kísil-
iðjunnar hf. í fyrra
Björk, Mývatnssveit, 5. jan.
KlSILIÐJAN hf. framleiddi á sfð-
asta ári 21.675 tonn af kfsilgúr en
árið 1974 voru framlcidd 24.745
tonn. Minnkun framleiðslu milli
ára er því 12,4%.
Astæður fyrir framleiðslu-
minnkun eru langt verkfall vorið
1975, og síðari hluta ársins varð
að draga úr framleiðslu sökum
sölutegðu. Sala á kísilgúr nam
19.408 tonnum á árinu 1975, en
árið 1974 voru 24.992 tonn, og
hefur Salan því minnkað um
22,3% milli ára.
Á árinu 1975 fékkst gott verð
fyrir framleiðsluna, þrátt fyrir
samdrátt í sölu síðari hluta ársins,
sem stafaði af almennum sam-
drætti efnahagslífs í markaðs-
löndunum. Var fjárhagsleg
afkoma Kísiliðjunnar hf. góð á
árinu, þótt framleiðsla og sala
minnkaði.
— Kristján.
Við rætur fslenzka jðlatrésins var líkan af fslenzkum bóndabæ og
Bessastaðakirkju, sem Gunnar Sigurðsson, stöðvarstjóri Loftleiða f
Chicago, og Einar Bachmann hafa búið til.
Heyfengur 1975:
40 milljón fóðurein-
ingum rýrari en 1974
EKKI liggja fyrir endanlegar töl-
ur um hevfeng landsmanna á
árinu 1975, þar sem ekki hafa
borizt skýrslur um hevforða úr
öllum hreppum landsins. En sam-
kvæmt úrtaki úr forðagæzlu-
skýrslum, sem ná til um 15%
bænda landsins, var heyfengur á
haustnóttum 1975 um 2% minni
en 1974, mældur f rúmmétrum. 1
vfirliti Halldórs Pálssonar,
búnaðarmálastjóra, um land-
búnaðinn 1975, kemur fram að
þótt heyfengur landsmanna sé
svipaður eða aðeins litlu minni
en 1974, er fóðurgildi hans gróft
reiknaður um 40 milljón fóður-
eininga minna nú. Jafngildir það
um 40 þúsund smálestir af kjarn-
fóðri, sem kosta nú um 1,5
milljarða króna.
Heyfengur landsmanna haustið
1974 var 3.309.137 rúmm. af þurr-
heyi, 120.256 rúmm. af votheyi og
16.678 rúmm. af höfrum og hálmi.
Hjá Halldóri kom fram að þrátt
fyrir hina slæmu heyskapartfð
1975 á sunnan- og vestanverðu
landinu, jókst votheysverkunin
aðeins um 46% frá árinu á undan,
en sumarið 1974 var víðast hvar
hagstætt til þurrheysverkunar.
Þó rúmtak heyfengs milli ár-
anna 1974 og 1975 hafi ekki
breytzt verulega, er heyið, sem
aflað var á s.l. sumri, til muna
lakara fóður hvað fóðurgildi
snertir. Rannsóknastofnun land-
búnaðarins og Rannsóknastofa
Norðurlands hafa nú rannsakað
nokkur hundruð heysýni úr öllum
Iandshlutum. Hér á eftir fylgir
yfirlit yfir hve mörg kíló af töðu
með 85% þurrefni þarf að meðal-
tali í fóðureiningu og er landinu
skipt eftir landshlutum og sýsl-
um, sem hér segir:
kg.
Á Vesturlandi 2,7
Á Vestfjörðum 2,3
í Húnavatnssýslu 2,1
1 Skagafirði 2,0
í Eyjafirði 1,8
I Þingeyjarsýslu 1,7
A Austurlandi 1,9
I Austur-Skaftafellssýslu 2,0
A Suðurlandi 2,5
Búnaðarmálastjóri tók í yfirliti
sínu fram, að mikill munur væri á
fóðurgildi beztu og verstu sýnis-
hornanna og sem dæmi nefndi
hann að 10% af lökustu sýnunum
af Suður- og Vesturlandi sýndu að
4,2 kg af heyi þurfti i hverja
Framhald á bls. 35.
Nokkrar fslenzku kvennanna. sem höfðu veg og vanda af þætti tslands
f hátíðarhöldunum.
Efri röð (talið frá vinstri): Guðrún Þórhallsdóttir, Agústa Guðmunds-
dóttir Harting og Aslaug Hólm Johnson.
Neðri röð: Hallveig Thorlacius og Helga Steffensen. sem leikbrúð-
urnar hafa að hakhjarli, en í leikförinni til Chicago voru einnig Erna
Guðmarsdóttir og Brvndís Gunnarsdóttir.
Gylfi I*. Gíslason:
Islenzkir jólasiðir
Skáld
fegur ð arinnar
kynntir í
ÁRLEGA efnir Visinda- og iðnaðar-
safnið i Chicago til þriggja vikna
sýningar og hátíðarhalda þar sem
kynntir eru jólasiðir ýmissa landa.
Hátíðin nefnist JÓL UM VÍÐA VER
ÖLD og tók Ísland þátt i henni i
fyrsta skipti nú fyrir jólin, en alls
voru þátttakendur frá 31 landi.
Sýnt er 6 metra hátt jólatré með
þjóðlegu skrauti frá hverju þátttöku-
landi. islenzka trénu var valinn stað-
ur i anddyri safnsins og var það
skreytt rúmlega 1 500 munum, sem
íslenzkar konur. búsettar i Chicago
hafa búið til. Þá er flutt dagskrá þar
sem kynntir eru jólasiðir hvers þátt-
Chicago
Áður en flutningur íslenzku dag
skrárinnar hófst flutti Paul S John-
son, ræðismaður íslands i Chicago,
ávarp, en kona hans, Áslaug Hólm
Johnson, kynnti dagskrána Íslenzk
börn sungu og dönsuðu undir stjórn
Ágústu Guðmundsdóttur Harting og
sýndur var jólaleikur Leikbrúðu
lands.
Mikill fjöldi gesta var viðstaddur
flutning islenzku dagskrárinnar og
vakti sýning Leikbrúðulands sér-
staka hrifningu viðstaddra. Þennan
fyrsta dag hátiðarhaldanna voru
gestir i safninu yfir 40 þúsund að
Oscar Wilde sagði, að lífið líki langtum
meira eftir listinni en listin eftir lifinu —
að lífið sé bezti nemandi listarinnar. 1 dag
er 75 ára sá íslendingur, sem með Ijóðlist
sinni hefur haft meiri og dýpri áhrif á
hugarheim heillar kynslóðar þjóðar sinnar
en nokkurt annað skáld á þessari öld. Hann
leiddi fegurðina til hásætis í islenzkum
skáldskap tuttugustu aldar, eins og Jónas
Hallgrímsson hafði gert hundrað árum áð-
ur. En Fögur veröld Tómasar Guðmunds-
sonar er ekki aðeins fágaður heimur göfugs
listamanns, þar sem Stjörnur vorsins skína
og vekja unað ástar og vináttu, við Sundin
blá er einnig gleði og fögnuður, kímni og
kátína, en jafnframt heyrist úr Fljótinu
helga niður straumþunga þeirrar lífsgátu,
sem engin vísindi fá ráðið, en mikið skáld
getur gert að heillandi spurn. Það er satt,
sem Tómas Guðmundsson segir í kvæði sfnu
„Nú er veður til að skapa“:
,,Og enginn hefur vandað betur
veröldina sína
en ég veröldina mina.“
II.
í ritgerð sinni um Jónas Hallgrímsson
segir Tómas Guðmundsson:
,,Hin skamma ævi þessa hugljúfa
snillings er bundin svo djúpum rótum til-
veru hvers manns, er mælir íslenzka tungu,
að naumast verður sá maður, sem ekki kann
á honum nokkur skil, með öllu talinn góður
íslendingur. 1 ljóðum Jónasar Hallgríms-
sonar hefur þjóðin fundið þá ættjörð, sem
hún ann heitast, og það er veglegra og
vandasamara hlutverk að vera Islendingur
fyrir það, að hann hefur ort og lifað.“
Þessi orð eiga einnig við um Tómas
Guðmundsson sjálfan. Sinni kynslóð hefur
hann gefið nýja veröld, nýja fegurð, sem
hefur aukið veg þess og vanda að vera
Islendingur. Sá sem þetta ritar, var ungur
skólapiltur, þegar „Fagra veröld" kom út.
Engin bók hafði honum áður orðið slík
opinberun, — og hefur ekki orðið síðan.
Tómas Guðmundsson átti þó eftir að gera
enn betur, en fyrstu áhrifin rista oft dýpst.
„Fagra veröld" var bók um ást og fegurð,
um fegurð ástarinnar. Er hægt að standa í
stærri þakkarskuld en þeirri, sem ungur
piltur á þeim að gjalda sem vekur vitund
hans um fegurð ástarinnar, — nema gagn-
vart þeirri einni, sem hann elskar?
III.
Kannski er „Þjóðvfsa" Tómasar
Guðmundssonar fegurst kvæði, sem ort
hefur verið á fslenzku. Því lýkur þannig:
„Ég er dularfulla blómið í
draumi hins unga manns,
og ég dey, ef hann vaknar."
Islenzk þjóð hefur átt sér margan draum.
Og draumar hennar hafa haldið henni
vakandi. Dularfullu blómin í draumum
hennar hafa gert lff hennar að heillandi
ævintýri. Höfundur margra fegurstu
draumanna er 75 ára í dag. Orð hans hafa
töfrabjartan róm. Þess vegna munu þau lifa
á tungu þjóðar hans um alla eilífð.