Morgunblaðið - 27.03.1976, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MARZ 1976
17
Lýsisframleiðslan í USA verður
liklega meiri 1976 en 1975, svo
fremi að veðurskilyrði verði hag-
stæð til veiða.
Aukningin byggist á meiri afla
til bræðslu á menhaden og
ansjóvetu.
Eftirspurn eftir lýsi framleiddu
í USA er á hinn bóginn daufari en
1975. Þetta á einkum við um út-
flutning, sem sennilega fer enn
minnkandi. Ásætðurnar fyrir
þessu má rekja til lágs verðs á
sojaoliu og til mikilla birgða af
sojabaunum, pálmaolíu og
aukinni framleiðslu á lýsi í öðrum
löndum. Einnig hefur metfram-
boð á gerviefnum, sem koma í
stað jurtafeiti og jurtaolíu, áhrif
til minnkandi eftirspurnar á lýsi.
Búist er við því, að verð á soja-
olíu verði lágt enn um skeið og
hefur það áhrif til lækkunar á
lýsi, þegar til lengdar lætur.
Þegar saman fer meira framboð
og minni eftirspurn, þá mun það
sennilega hafa i för með sér
lækkun á lýsisverðinu.
„Svo virðist að ekki verði
komist hjá verðlækkun á lýsi á
hinu byrjandi ári til þess að bæta
samkeppnisaðstöðu þess.“
Lauslega þýtt úr grein um fisk-
iðnaðarframleiðslu, er birtist í
febr. mánuði sl. í skýrslu
Verzlunarráðuneytis USA
Economic and Marketing
Research Division.
ERFITT AÐ RÁÐSTAFA
BIRGÐUM AF MJÓLKURDUFTI
Ákvörðun Efnahagsbandalags
Evrópu um 2% íblöndun á
mólkurdufti, þ.e. alls 600.000
tonnum, í fóðurblöndur, hefur
sætt mótmælum frá Bandarikjun-
um og mikilli tregðu frá Bret-
landi. Er enn óvíst hvernig því
máli verður ráðið til lykta. Talið
er að birgðir af mjólkurdufti séu
á aðra milljón tonna og miklum
hluta þess sé ekki ennþá ráðstaf-
að. Ákvörðunin um íblöndun
mjólkurduftsins i fóðurblöndur í
löndum Efnahagsbandalagsins er
sögð vera gerð að kröfu Frakka.
UM 65% SKIPANNA VEIÐA
NÆRRI 90% LOÐNUNNAR.
S.l. föstudagskvöld 19. þ.m. var
loðnuaflinn skv. skýrslum Fiski-
félags Islands samtals 312.926
tonn á 76 skip, en á sama tíma í
fyrra nam heildaraflinn 426.440
tonnum á 107 skip. Þá (þ.e.
19.3.76) höfðu 65 skip aflað meira
en 1.000 tonn.
I dag nemur heildaraflinn um
327.000 tonnum á móti 432.000
tonnum á sama tíma í fyrra. Mis-
munurinn er um 105 þús. tonn.
Heildaraflinn á loðnuvertíðinni
í fyrra nam 457.400 tonnum.
24/3/76
Sv.Ben.
(Sjá töflu)
flokksins flutti þingsályktunar-
tillögu um fyrir nokkrum árum,
— og gleymdi svo!! Mundi sér-
stök nefnd eða ráð leysa þetta
verkefni, og hverjir eru þá hin-
ir sönnu fulltrúar neytenda í
slíku ráði. Eru það fulltrúar
Alþýðusambandsins eða
stærstu sérfélaga þess eins og í
6-manna nefndinni hálf-sálugu,
sem átti að sjá um verðlagningu
landbúnaðarafurða
Ég játa, að ég kem ekki auga
á lausnina, en mér finnst samt
sem einum af fulltrúum ein-
staklingshyggjunnar i þessum
flokki, að hin frjálsu samtök
geti haft hér hlutverki að gegna.
Það er jafnljóst, að við ramm-
an reip er að draga, því að
áhugi fólksins hefur frómt frá
sagt ekki verið fyrir hendi til að
halda uppi því þróttmikla
starfi, sem nauðsyn ber til.
Samhliða þessu skulum við átta
okkur á því, slík frjáls samtök
geta lent á pólitískum villugöt-
um, ef þannig er að málum
staðið, en félagslegt gildi þeirra
er óhemjumikið, ef rétt er á
spilum haldið. — Vegna þess
hve ég tel starf slikra frjálsra
neytendasamtaka geta haft
mikið gildi til þess að brúa bil,
sem kann að vera milli neyt-
enda og seljenda, og einstakra
Framhald á bls. 20
Tvær óbyggðar lóðir við Gnitanes nr. 4 og nr. 6.TÍ1 vinstri Gnitanes 2 byggt eftir skipulagi frá 1967, raðhúsin fjögur við Einarsnes í baksýn.
Fimm hús — fern skipulagsákvæði?
Herra ritstjóri:
Vegna fyrirhugaðrar breyt-
ingar á skipulagi við Gnitanes hér
i borg, langar okkur til þess að
koma á framfæri fáeinum orðum,
ef þér sæjuð yður fært að ljá þeim
rúm i heiðruðu blaði yðar.
„Fá mál skipta framtíðina
meira en skynsamleg meðferð
skipulagsmála. Mistök á
flestum sviðum hverfa sem
betur fer í gleymskunnar djúp.
Það á þó ekki við um skipu-
lagsmistök. Þau geta skapað
leiðindi, vandræði og oftlega
stórfellt efnahagslegt og
menningarlegt tjón, sem seint
eða aldrei verður bætt. Ef
stjórnendur borga og bæja
ættu þess kost að leiðrétta mis-
tök liðinna áratuga eða alda, er
ég ekki i vafa um, að margir
þeirra, jafnvel flestir, vildu
framar öllu eiga þess kost að
leiðrétta það, sem miður hefur
farið í skipulagsmálum.“
Þessi orð eru upphaf á grein,
sem Páll borgarlögmaður Líndal
skrifaði í Þjóðmál, blað frjáls-
lyndra og vinstrimanna i júlí 1972
og nefndi „Giidi skipulags i nú-
tímaþjóðfélagi", en hann hefur
mjög verið viðriðinn skipulags-
mál. Finnst okkur þau rétt og
sönn og ölum þá von, að hugur
fylgi máli, að þau mistök sem
verða í skipulagningu, séu af van-
gá, en ekki gerð af ásetningi.
Síðar í greininni segir hann:
„Þetta hlýtur að leggja miklar
skyldur áþá, sem að skipulags-
málum vinna Það hiýtur að
skapa hinu opinbera miklar
skyldur til að búa sem best að
skipulagsmálum. Það hlýtur að
valda því, að gera verði þær
kröfur til almennings, að hann
sinni skipulagsmálum, gagn-
rýni það sem miður fer —..
(leturbreyting okkar).
Við tökum lika undir þessi orð,
að æskilegt væri, að borgarinn
léti meira til sín heyra um opin-
bera stjórnsýslu þar með talin
skipulagsmál og það, sem úr-
skeiðis fer í þeim efnum. En al-
menningur telur, og sumir að
fenginni reynslu, að rödd hans
hljómi ekki hátt í eyrum emb-
ættismanna kerfisins. Kannski
má vænta þess, að eyra þeirra
verði þynnra framvegis en verið
hefur, ef rétt eru höfð eftir
borgarstjóra, Birgi ísl. Gunnars-
syni, í Morgunblaðinu þ. 15.
febrúar 1973, ummæli á blaða-
mannafundi. Orðin féllu svo:
„Þróunarstofnun Reykjavikur-
borgar stefnir að því aó gefa
almenningi kost á að fylgjast
með mótun skipulagsins með
beinum tengslum við hinn al-
menn borgara." (leturbreyting
okkar).
Ekki ætlum við að gera að um-
talsefni skipulagsmál Reykja-
vikur almennt og væri þó af ærnu
að taka fyrir þann, sem hefði hug
á og tíma til þess að fara ofan i
þau mál.
Nú eru uppi áætlanir í skipu-
lagsnefnd borgarinnar um að
breyta skipulagi í Skildinganesi
a.m.k. i þriðja sinn siðan skipulag
var staðfest þar 1959. Er i annað
skipti ætlunin að breyta skipulagi
við Gnitanes, sem er í því hverfi.
Af þvi tilefni höfum við skrifað
Borgarráði eftirfarandi bréf:
Bréf til
borgarráðs
„Til Borgarráðs Reykjavíkur,
Reykjavík
Skipulag bæja er þýðingar-
mikið mál fyrir fbúa bæjanna,
hvort sem litið er á íbúana í heild
eða hvern einstakling. Skiptir því
miklu máli, að vel takist til um
skipulagið og að það sé í föstum
skorðum.
Það er skiljanlegt að þau
hverfi, sem nú eru byggð í
Reykjavík eða verða reist á næst-
unni, sé skipulögð með öðrum
hætti en hin, sem risu fyrir löngu.
Eins er sjálfsagt að taka þurfi til
athugunar gömul hverfi, sem
komin eru að falli, hvort eigi að
jafna þau við jörðu og byggja ný
eða halda þeim við og varðveita
svipmót liðins tíma.
Þegar hverfi hefur hins vegar
verið skipulagt og það skipulag
samþykkt af yfirvöldum, verður
að gera þá kröfu, að ekki sé
hringlað með það skipulag á fárra
ára fresti meðan, hverfið er í
byggingu. Sé það gert, er annað-
hvort, að skipuleggjendur hafa
ekki kunnað nógu vel til verka,
ellegar aðrar hvatir ráða breyt-
ingunni. Gildir einu hvort er, það
kemur niður á íbúum hverfisins,
sem þegar hafa byggt sín hús, en
myndu hafa reist þau annan veg
eftir öðru skipulagi. Þeir búa við
algert öryggisleysi.
Nú eru komnar fram breytinga-
tillögur, að minnsta kosti í þriðja
sinn síðan 1959, á skipulagi í
Skildinganesi. Hvað eina götu í
hverfinu — Gnitanes — varðar,
kemur það mál við okkur.
Á árunum 1964—65 byggðum
við þar hús eftir skipulagi sam-
þykktu 1959. Var það fyrsta
húsið, sem byggt var við þá götu
og er nr. 8. Arið 1970 var byggt
hús sunnan við það og er nr. 10.
Þegar það hús reis kom i ljós, að
það fylgdi ekki skipulagi frá 1959.
Hafði nýtt skipulag verið sam-
þykkt 1967 og varð okkur þá fyrst
kunnugt um þá skipulagsbreyt-
ingu, er það hús var byggt. Var
þetta hús teygt mun lengra fram í
lóðina en okkar hús og þegar
byggt verður norðan við hús
okkar verður því í raun skákað
inn í sund milli nábúahúsanna
tveggja. Þegar húsið nr. 10 var
byggt kom og á daginn, að brotið
var i bág við þennan nýja skipu-
lagsuppdrátt og skilmála í honum
i veigamiklum atriðum. Við
grennsiuðumst eftir því hjá
borgaryfirvöldum á sínum tima
hvað ylli þessari skipulagsbreyt-
ingu við Gnitanes og fengum
senda greinargeró samda af Aðal-
steini Richter, skipulagsstjóra
borgarinnar, dags. 18. júní 1971.
Þar segir:
„Fijotlega var þó sýnt, að eigi
yroi komist hjá nánari deili-
skipulagningu hverfisins,
enda sóttu lóðareigendur fast
á um breytingar til stækkunar
á byggingarmöguleikum."
(leturbreyting okkar).
Um þessar mundir — síðsumars
1971 — áttum við tal í síma við
tvo af lóðareigendum við Gnita-
nes, eigendur lóðanna nr. 2 og nr.
6. Tjáðu þeir okkur, að þeim væri
ókunnugt um skipulagsbreyting-
una og ættu engan hlut aó henni.
Sjálf höfðum við af gildum ástæð-
um ekki óskað eftir þvi, að bygg-
ingareitur á þessurn litlu lóðum
beggja megin við okkur yrði þan-
inn út. Voru þá eftir tvær lóðir,
nr. 10 og nr. 4, en þær voru báðar
í eigu sama man'ns, Arnbjörns
Öskarssonar, kaupmanns, og var
þá honum einum til að dreifa að
sækja fast á um stækkun á
byggingarmöguleikum við þessa
götu. En því getum við þessa svo
ýtarlega, að það varpar ljósi á
meðferð skipulagsstjóra borgar-
innar á staðreyndum í þessu til-
viki.
Nú er enn i ráði skipulagsbreyt-
ing við Gnitanes. Var okkur til-
kynnt um þá breytingu í bréfi
dags. 14. janúar 1976, undir-
skrifuðu af Aðalsteini Richter.
Segir í bréfinu, að tilkynning
þessi sé send að fyrirmælum
borgarráós til allra eigenda hús-
eigna og lóða i Skildinganesi. Ber
að meta það, að ekki er sama
launung höfð á þessum tillögum
og hinum fyrri.
Breytingartillögur þessar miða
enn að stækkun húsa við Gnita-
nes. Ekki á þó í þetta sinn að
stækka byggingareiti, enda væri
þá litið eftir af lóðunum, en nú
skal hækka húsin. Er það gert
þann veg að ætla mishá gólf
(„split level“) í þeim húsum og
hækkar sá hluti, sem veit frá
götu. Þýðir þetta þá i raun, að
fremri hluti húsanna er á tveimur
hæðum í stað þess, að nú er til-
skilið að húsin séu einnar hæðar.
Nú eru aðeins 2 lóðir óbyggðar
við Gnitanes nr. 4 og nr. 6. Feng-
um við þær upplýsingar hjá skrif-
stofu lóðaskrárritara þ. 16. þ.m.,
að þær væru enn á hendi sömu
aðila og þær voru 1971, nr. 4 í
eigu Arnbjörns Öskarssonar,
kaupmanns, en nr. 6 í eigu Sig-
riðar Ingvarsdóttur.
Þessi fyrirhugaða breyting
kæmi illa við okkar hús nr. 8, því
þá yrði þvi sökkt niður í gjá til
viðbótar því að vera skákað inn í
húsasund eins og fyrr er getið. Þá
kemur þetta lika illa við húsið nr.
2, risi tveggja hæða hús rétt sunn-
an við það. Sýnist okkur að litið
muni þá njóta suðursólar á því
húsi.
Þ. 16. þ.m. töluðum við við
Helga J. Sveinsson, eiganda húss-
ins nr. 2 við Gnitanes. Sagðist
hann engar óskir hafa borið fram
um breytingar á skipulagi við
Gnitanes og væri sér siður en svo
í mun að fá hærra hús sunnan við
sig en áætlað væri eftir skipulagi
frá 1967.
Sama dag áttum við simtal við
Sigríði Ingvarsdóttur, eiganda
lóðar nr. 6 við Gnitanes. Ekki
sagðist hún hafa komið á fram-
færi neinum hugmyndum um
breytingar á skipulagi við götuna
og raunar ekki hirt um að kynna
sér þessar tillögur.
Þá áttum við tal við eigendur
raðhúsanna nr. 4. 6. 8 og 10 við
Einarsnes, þau Ilarald Guð-
mundsson, Björgu Lilju Guðjóns-
dóttur, Svein Jónsson og Hannes
N. Magnússon, en þau hús standa
austan við Gnitanes og snúa fram-
hlið að þeirri götu. Ekkert þeirra
hafði leitt hugann að breytingu á
skipulagi viðGnitanes og var öðru
nær en að þeim væri akkur i, að
hús framan við glugga raðhús-
anna væru hækkuð frá því, sem
skipulag leyfði þegar þau festu
kaup á húsunum.
Hafi þá einhver þeirra, sem
hagsmuna eiga að gæta við Gnita-
nes, borió þessar tillögur í skipu-
lagsnefnd Reykjavíkur, er ekki
nema einum til að dreifa, þ.e.
eiganda lóðarinnar nr. 4 og kemur
þá í hug aðdragandi skipulags-
breytingar 1967.
Ekki tölum við fyrir aðra en
okkur tvö.
Við mótmælum þeirri fyrir-
huguðu skipulagsbreytingu við
Gnitanes, að leyfð verði þar hærri
hús en skipulag frá 27. febrúar
1967 gefur heimild til.
Við leggjum hér meó ljósrit af
bréfaskiptum við borgarverk-
fræðing.
Virðingarfyllst,
B jarni Jónsson (sign.)
Þóra Arnadóttir (sign.)
Innl.: 2 ljósrit“
Tilefni þess, að við hreyfum
þessu á opinberum vettvangi er
það, að okkur er mikil forvitni á
að vita hvað skipulagsnefnd
borgarinnar hefur að leiðarljósi,
þegar hún hyggst breyta nýlegu
skipulagi í hverfi, sem er í bygg-
ingu, og ekki aðeins einu sinni
heldur æ ofan í æ. Er okkur kunn-
ugt um ýmsa, sem myndu slíkar
upplýsingar kærkominn fróðleik-
ur, en þó kunna hinir að vera
miklu fieiri, sem við ekki vitum
um og eru sama sinnis. Ætti það
að vera kærkomið tilefni opin-
berri nefnd að leggja fyrir al-
menning starfsreglur sínar og or-
sakir þess að breyta skipulagi á
fárra ára fresti. Hljóta til þess að
liggja brýnar orsakir og vel þarf
að huga að því, að ekki þrengi
þær breytingar kosti þeirra, sem
byggt hafa eftir fullgildu skipu-
lagi.
Við Gnitanes eru aðeins fimm
lóðir.
Ef nú þessi skipulagsbreyting
næði fram að ganga og þau tvö
hús, sem óbyggð eru, yrðu byggð
samkvæmt henni, þá væru húsin
fimm við Gnitanes byggð eftir
þrennum skipulagsákvæðum.
Setjum svo, að dráttur yrói á
byggingu fimmta hússins og
skipulagsbreytingar yrðu jafn ör-
ar og verið hefur, þá kynni svo að
fara, að húsin fimm við Gnitanes
yrðu byggð eftir fernum skipu-
lagsákvæðum.
Má hver og einn hafa það sér til
gamans að hugleiða hvernig væri
umhorfs við lengstu götur borgar-
innar ef sami háttur væri hafður
þar á og við þessa, sem er ein af
þeim stystu.
Reykjavik, 24. mars 1976,
Bjarni Jónsson
Þóra Arnadóttir.