Morgunblaðið - 03.09.1976, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. SEPTEMBER 1976
21
Óviðunandi ástand
í lána-
málum
land-
bún-
aðarins
Frá
aðalfundi
Stéttar-
sambands
bænda:
STÉTTARSAMBAND
bænda hélt aðalfund sinn
að Bifröst í Borgarfirði sl.
sunnudag og mánudag.
Eins og áður hefur komið
fram í fréttum urðu miklar
umræður um lánamál land-
búnaðarins á fundinum og
samþykkti fundurinn
ályktun þar sem lögð er á
það áhersla að Stofnlána-
deild landbúnaðarins verði
tryggt nægilegt fjármagn
til að sinna nauðsynlegum
lánveitingum til land-
búnaðarins. Rætt var ítar-
lega um þá þróun, sem
orðið hefur á síðustu árum,
að stöðugt dregur úr
mjólkurframleiðslunni,
þannig að nú er allt útlit
fyrir að skortur verði á
mjólk í vetur á Suður- og
Vesturlandi. í ályktun, sem
fundurinn samþykkti er
því beint til Framleiðslu-
ráðs landbúnaðarins, hvort
réttmætt kunni að vera að
hækka hlutfallslega meira
verð á mjólk í verðlags-
grundvellinum til að hamla
gegn þessari þróun. Hér á
eftir verður getið helstu
samþykkta aðalfundarins:
Verðtryggingu verði
að 3á hlutum náð með
verðjöfnunargjaldi
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda haldinn að Bifröst i
Borgarfirði 29. og 30. ágúst 1976
bendir á það óviðunandi ástand
sem nú er í lánamálum land-
búnaðarins og gerir kröfu til, að
nú þegar verði þar gerðar nauð-
synlegar úrbætur. Leggur
fundurinn sérstaka áherslu á
eftirfarandi atriði:
1. Stofnlán:
Vegna ört vaxandi fjármagns-
þarfar, hækkandi vaxta og versn-
andi afkomu Stofnlánadeildar
landbúnaðarins verði þessar ráð-
stafanir m.a. gerðar:
a) Stofnlánadeildin fái nægi-
legt fjármagn með auknum tekju-
stofnum og lánsfé til að geta hald-
ið áfram að sinna nauðsynlegum
lánveitingum til landbúnaðarins.
b) Stofnlánadeildinni verði
tryggðar tekjur til að greiða vexti
og verðtryggingu af því fjár-
magni, sem hún fær til útlána.
Svo hún þurfi ekki að ganga á
höfuðstól sinn.
En til þess að hin stóraukna
byrði vaxta og verðtryggingar af
lánum, sem tekin eru til fram-
kvæmda til búrekstrar á jörðum,
lendi ekki öll á nýjum lántak-
endum, þá verði deildinni heimil-
að að skipta þeirri byrði þannig,
að allt að 3A hlutum hennar verði
náð með verðjöfnunargjaldi, sem
bætist við vinnslu- og dreifingar-
kostnað landbúnaðarvara, enda
hefur það ekki áhrif á útsöluverð
þeirra þar sem fjármagnsliður
verðlagsgrundvallarins ætti að
öðrum kosti að hækka að sama
skapi.
c) Stofnlánadeildinni verði
falið að veita lán til jarðakaupa,
sem Veðdeild Búnaðarbankans
hefur átt að annast. Verði upp-
hæð þeirra lána miðuð við 50% af
matsverði jarða.
d) Settar verði reglur um lán-
veitingar sem stefni að því að
nýta sem bezt í þágu land-
búnaðairins það fjármagn sem til
ráðstöfunar er. t.d. með þvi að
taka tillit til framleiðslu og
markaðsskilyrða og að hafa
hámark á lánum til einstakra
framkvæmda.
e) Lánakjör hjá Stofnlánadeild
verði eftirleiðis þannig, að verði
breytingar á reglum um þau, þá
nái þær einnig til eldri lána, svo
að lánskjör í hverjum lánaflokki
verði þau sömu.
2. Afurðalán
Stefnt verði að því, að afurða-
lán nægi til að greiða bændum
fullt grundvallarverð sem fyrst
eftir að búvörur eru lagðar inn.
3. Rekstrarlán
Reksttrarlán til sauðfjárbænda
verði stóraukin og verði veitt eftir
þvi sem rekstrarkostnaður
myndast. Fundurinn telur eðli-
legt að endurgreiðslur afurðalána
gangi til þessa svo ekki verði
miklar sveiflur í lánsfjár-
magninu.
Nú þegar verði gerð áætlun um
það hvernig þeim markmiðum
sem sett eru fram i 2. og 3. lið
verði náð á sem skemmstum tíma.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 átelur stjórnvöld og
Framkvæmdastofnun rikisins
fyrir að hafa ekki útvegað Stofn-
lánadeild landbúnaðarins nægi-
legt fjármagn á viðráðanlegum
kjörum s.l. 2 ár. Aukinn fjár-
magnskostnaður i landbúnaði
eykur mjög tekjumun bænda,
sem er þó nægur fyrir.
Fundurinn bendir á að stjórn-
völd nágrannaþjóða okkar hafa
tekið þá stefnu að veita ódýrt
fjármagn til landbúnaðar i lönd-
um sínum og hvetur til slikrar
stefnu i landbúnaði.
Fundurinn telur það ótvírætt
verkefni Byggðasjóðs að veita við-
bótarlán til fjárfestinga í land-
búnaði meðal annars til jarða-
kaupa, bústofnskaupa, vélakaupa
og byggingarframkvæmda.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 skorar á^stjórnvöld að
veita nú þegar viðbótarframlag til
Búnaðardeildar Bjargráðasjóðs
svo að henni verði gert kleyft að
Er réttmætt
að hækka
verð á mjólk
til að hamla
gegn sam-
drætti í
mjólkurfram-
leiðslunni?
sinna þvi hlutverki sem bíður
hennar lögum samkvæmt á
komandi hausti vegna hinna
miklu óþurrka sem gengið hafa
yfir stóran hluta landsins nú tvö
sumur í röð. Jafnframt telur
fundurinn nauðsynlegt að sjóður-
inn verði efldur og bendir í því
sambandi á eftirfarandi. Framlag
sveitarfélaga hefur staðið óbreitt
að krónutölu undanfarin ár.
Fundurinn leggur því til að fram-
lagið verði hækkað til samræmis
við verðlagsþróun undanfarinna
ára og fylgi síðan á hverjum tíma
kaupgjaldi í landinu. 1 öðru lagi
verði gjald af búvörum bænda
hækkað úr0,25% i 0,30%.
Varhugaverð þróun hve
bændur fjarlægjast
mjólkurframleiðslu
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 29.—30. ágúst 1976 telur
það mjög varhugaverða þróun
hve bændur fjarlægjast mjólkur-
framleiðslu. Þessi þróun hefir
verið áberandi undanfarin ár og
bendir allt til þess að framhald
verði á, svo sem nú horfir.
Undanfarna vetur hefir orðið
að flytja mjólk og rjóma í vaxandi
mæli með miklum kostnaði
norðan úr landi til neyslustaða
sunnan- og vestanlands.
Fundurinn beinir þvi til Fram-
leiðsluráðs, hvort réttmætt kunni
að vera að hækka hlutfallslega
meira verð á mjólk til að hamla
gegn þessari þróun. Einnig telur
fundurinn nauðsynlegt að Fram-
leiðsluráð fái lagaheimild til að
greiða hærra verð fyrir mjólk á
sölusvæðum þar, sem árstíða-
bundinn skortur er á mjólk til
neyslu og framleiðsluskilyrði
erfið.
Það er staðreynd að mjólkur-
framleiðsla er mjög bindandi og
óvinsæl af þeim sökum og þvi
nauðsynlegt að þeir, sem þá at-
vinnugrein stunda, beri ekki
minna úr býtum fyrir vinnu sína
en aðrir búvöruframleiðendur.
Á undanförnum árum hefur
drjúgum skort á að íslenzkir
bændur hafi öðlast þær tekjur,
sem þeim hafa verið ætlaðar og
borið samkvæmt þar að lútandi
lögum.
Síðast liðið ár náðist ekki það
verð fyrir mjólk sem gert var ráð
fyrir í þess árs verðlagsgrund-
velli, má og fullyrða að svo fari
einnig um sauðfjárafurðir sama
árs.
Þetta stafar m.a. af því að
áætlaður vinnslu og dreifingar-
kostnaður varanna hefir engan
veginn staðist.
Því skorar aðalfundur Stéttar-
sambands bænda 1976 á stjórn
sambandsins og Framleiðslur á að
taka til ýtarlegrar athugunar út-
reikning þeirra liða sem eigi hafa
staðist og leitast af alefli við að
fram nái að ganga fullkomin leið-
rétting þeirra.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 felur stjórn sam-
bandsins að vinna að því við
Búreikningastofu landbúnaðarins
að sem nákvæmastar upplýsingar
komi fram í búreikningum um
vinnuframlag við búrekstur.
Fundurinn bendir á að ekki er
talin innivinna húsmóður við
búreksturinn og að nauðsynlegt
sé að glöggt komi fram á vinnu-
skýrslum hvenær sólarhrings
unnið er dag hvern og hverjar
ástæður séu fyrir óreglulegum
vinnutíma.
Enn fremur er nauðsynlegt, að
rétt flokkun á vinnu fullorðins
fólks og unglinga komi fram.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 ftrekar fyrri sam-
þykktir aðalfunda um nauðsyn
þess, að verðlagsgrundvöllur
landbúnaðarvara gefi sem
réttasta mynd af afurðamagni og
kostnaði við búrekstur.
Fundurinn bendir sérstaklega á
eftirfarandi:
1. Fjármagnskostnaðurinn, allir
liðir hans eru stórlega vantaldir.
2. Ýmsir þættir i viðhaldi úti-
húsa.
3. Rafmagnskostnaður er stór-
lega vantalinn.
4. Ýmis rekstrargjöld eru mjög
vantalin svo sem tryggingar, dýra-
lækningar, bindigarn og fleira.
5. Mjólkurmagn er oftalið.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 beinir þeirri áskorun
til ríkisstjórnarinnar, að séð verði
um að greiðsla til sölusamtaka
bænda vegna útflutningsbóta á
landbúnaðarafurðir fari fram
strax og uppgjör um sölu berst frá
söluaðila.
Nauðsynlegt að
mörkuð sé heildar-
stefna í búvöru-
framleiðslu
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda álítur nauðsynlegt að
mörkuð sé heildarstefna í búvöru-
framleiðslu sem höfð sé til við-
miðunar um framleiðslumagn.
Fundurinn telur rétt að skipuð
sé þriggja manna nefnd, skipuð
einum fulltrúa frá Stéttarsam-
bandi bænda, einum frá Búnaðar-
félagi íslands og einum frá Fram-
leiðsluráði landbúnaðarins er at-
hugi hvort ekki sé tímabært og
eðlilegt með lánafyrirgreiðslu
og/eða verðlagstilfærslum að
beina landbúnaðarframleiðslunni
að þeim framleiðsluþáttum sem
eru samfélaginu hagkvæmastir á
hverjum tima.
Aðalfundur Stéttarsambands-
ins getur ekki unað því að
bændur fái ekki fullt verð fyrir
gæruframleiðslu siðasta árs og
gerir fundurinn kröfu til þess að
þeir, sem önnuðust sölu á gærum,
standi að fullu skil á löglega
ákveðnu verði.
Engar undanþágur í
verkföllum nema
öll mjólk verði
tekin til vinnslu
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 skorar á Alþingi og
ríkisstjórn að lögfesta á næsta
alþingi að allar konur landsins
njóti 3 mánaða fæðingarorlofs.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 skorar á land-
búnaðarráðherra að hlutast til um
að aðflutningsgjöld af jeppabif-
reiðum til bænda verði lækkuð til
samræmis við aðrar atvinnubif-
reiðar.
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1976 telur með öllu óhæft
að matvæli séu eyðilögð þegar
verkföll eiga sér stað, eins og
gerðist á s.l. vetri er mjólk var
gerð ónýt og hellt niður i miklum
mæli. Telur fundurinn, að i frum-
varpi Jóns Ármanns Héðinssonar,
er lagt var frarp á síðasta Alþingi
og vísað til rikisstjónarinnar, hafi
komið fram góður skilningur á
því að koma verði í veg fyrir að
slíkt geti endurtekið sig.
Skorar fundurinn á aðila vinnu-
markaðarins og Alþingi að ná
samstöðu um reglur eða lög, er
tryggi að mjólk, sem að sjálfsögðu
hefur verið framleidd með
ærnum kostnaði verði ekki eyði-
lögð, enda er svo ekki gert með
matvæli sem tekið hefur verið á
móti í frystihúsum og verk-
smijum.
Verði engir samningar gerðir
né lög sett um þetta efni, veitir
Framhald á bls. 23