Morgunblaðið - 16.01.1977, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16.JANUAR 1977
47
Gódir dómar um bæk-
ur íslenzks rithöfund-
ar í Danmörku
Verk Þorsteins Stefánssonar, sem
er búsettur f Danmörku og
skrifar að jafnaði á dönsku, hafa
fengið góða dóma I blöðum
þarlendis að undanförnu.
Morgenavisen, Jyllandsposten
skrifaði nýlega um „Dybgrönne
tun“ sem kom út hjá Brigitte
Hövrings Biblioteksforlag undir
lok sfðasta árs. Bókmenntagagn-
rýnanda blaðsins, Preben
Meluengracht, farast svo orð um
bókina: „Áhugi útlendinga
beinist f miklum mæli að gamla
tslandi f rómantfsku Ijósi. Og
efniviður bókarinnar „Dyb-
grönne tune“ er einmitt það
sveitasamfélag sem til var, áður
en sláttuvél, snúningsvél og jeppi
komu til sögunnar. En tónn
höfundarins er nýr og nærri raun-
veruleika. Þorsteinn Stefánsson
Medvitundar-
laus í 75 daga
UNG stúlka, 19 ára gömul hefur
legið meðvitunarlaus á
gjörgæzludeild Borgarspítalans
sfðan 2. nóvember s.l. vegna um-
ferðarslyss, eða I 75 daga. Stúlkan
var með bróður sfnum á mótor-
hjóli og lentu þau f árekstri við
bifreið á Skúlagötu og hlaut
stúlkan mikið höfuðhögg. Bróðir
stúlkunnar meiddist einnig mikið
en hann er á góðum batavegi.
Sunnlenzkir
bændur stofna
starfshópa
um kjaramál
1 FRAMHALDI af almennum
bændafundum á Suðurlandi fyrr
f vetur komu nokkrir bændur
Árnes-, Rangárvalla- og Vestur-
Skfatafellssýslu, saman til fundar
á Hvolsvelli sl. fimmtudagskvöld.
Á fundi þessum var rætt um
árangur, sem orðið hefði af
bændafundunum og að sögn
Magnúsar Finnbogasonar, bónda
á Lágafelli, voru fundarmenn
sammála um að fundirnir hefðu
orðið árangursrfkir en áfram-
haldandi aðgerða væri þörf.
Alls sóttu þennan fund um 20
bændur og ákváðu fundarmenn
að skipa þrjá starfshópa. Einn
hópurinn á að fjalla almennt um
kjaramál bænda og fyrir þeim
hópi er Páll Lýðsson i Litlu-
Sandvik, annar á að fjalla um
málefni mjólkurframleiðenda
undir stjórn Gunnars Stefáns-
sonar I Vatnsskarðshólum og sá
þriðji um málefni Sláturfélags
Suðurlands undir stjórn
Magnúsar Finnbogasonar á Lága-
felli. Sagði Magnús, að ætlunin
væri að þessir starfshópar ynnu
að söfnun upplýsinga m.a. hjá
sölufélögunum og fyrirhugað
væri að sameiginlegur fundur
starfshópanna yrði haldinn að
mánuði liðnum. Aðspurður um
hvort hér væri um að ræða fram-
hald á samþykkt bændafundarins
á Hvoli um að skipuð skyldi sér-
stök kjaranefnd bænda, sagði
Magnús, að það væri að vissu leyti
rétt, en þetta væri þó að sínum
dómi frekar byrjunin á starfi
slíkrar nefndar en bein útfærsla á
þeirri samþykkt.
Fyrsta loðnan
til Seyðisfjarðar
Seyðisfjirði, 15. janúar
FYRSTA LOÐNAN á vertiðinni
kom hingað I morgun. Voru það
Rauðsey AK og Fffill GK, sem
komu með samtals 700 lestir og
landa báðir bátarnir hjá SR. Mik-
ið hefur verið gert fyrir rfkis-
verksmiðjuna að undanförnu og
er hún vel undirbúin til loðnu-
móttöku.
Sem kunnugt er eyðilagðist að-
alketillinn f Hafsfldarverksmiðj-
unni fyrir skömmu, en von er á
nýjum katli eftir röska viku.
— Sveinn.
er raunsær og ýkir hvorki sveita-
sæluna né volæðið. Hann skrifar
um fbúa dalsins, bændur og búa-
lið, prest og fógeta. I bókinni eru
fyrir hendi allir þættir róman-
tfkurinnar, sem þó er sagt frá á
trúverðugan hátt.“ Og enn
fremur: „Þetta er ekki skáldsaga
sem fjallar um hugmyndir. Hún
segir aðeins frá þvf, hvernig
hlutirnir geta verið og án þess að
leggja á þá dóm. — Titill bókar-
innar gefur f skyn einmitt það
sem hún lætur eftir sig f huga
lesandans, eitthvað fallegt, raun-
verulegt og jarðbundið."
Fyrsta bók Þorsteins Stefáns-
sonar, „Dalen“, kom út 1942.
Höfundur var þá orðinn þrftugur
og 16 ár liðu þar til næsta bók
hans kom út, „Den gyldne
fremtid." Sú bók var skrifuð á
ensku og þýdd á dönsku af Þor-
steini sjálfum. Frá því hún kom
út hafa nú liðið 18 ár. Þá kom út á
siðasta ári önnur bók eftir Þor-
stein, „Sölvglitrende hav“, sem
einnig var upphaflega rituð á
ensku. Um þá bók segir gagn-
rýnandi Jyllandsposten:
„Þessi bók og „Dybgrönne tun“
eru náskyldar, þar eð þær gerast
báðar í sama dalnum á sama tíma.
En „Dybgrönne tun“ segir frá
mörgum íbúum dalsins, hin ein-
beitir sér að einni persónu, Þor-
valdi, sem við kynntumst í „Dyb-
grönne tun“. „Sölvglitrende hav“
segir frá þroska bóndadrengs,
sem þráir að verða skáld.
Drengurinn vinnur heima í föður-
húsum, en fer siðan til Reykja-
víkur til að freista gæfunnar. I
Reykjavík verður hann einn
hinna atvinnulausu, en sér þó
ofan af fyrir sér með dagsvinnu
hér og þar. Fyrsta skáldsaga hans
er gefin út. Bókinni lýkur þar
með og ekkert er gefið upp um
afdrif skáldsögunnar — sú Iffs-
fylling, sem útgáfa hennar gefur
söguhetjunni, nægir. — Það eru
andstæður handverks og hugar-
verks sem eru þungamiðja
sögunnar. — Hún verður á einkar
frumlegan hátt raunsætt verk.“
Bækur Þorsteins Stefánssonar
hata verið gefnar út bæði á enskri
og þýzkri tungu auk danskrar og
þeim hefur jafnan verið vel tekið
— Skjálftar
Framhald af bls. 2
segja nákvæmlega fyrir um,
hvenær hættuástand yrði
mest. I sambandi við landrisið
sagði Kristján að það væri nú
orðið meira en það var mest s.l.
haust. Enn vantaði þó 60—70
sentimetra uppá að landrisið
yrði eins mikið og þegar það
var mest.
— Formlegar
handtökur . . .
Framhald af bls. 1.
Siálfur hefur Havel sagt að
hann sé upprunnin úr borgara-
legu umhverfi, og að ef til vill
megi segja að hann sé „ofarlega i
millistéttinni". Yfirvöld hafa ekki
sömu velþóknun og Havel á
borgarastétt. Þau hafa nokkrum
sinnum amast við Havel vegna
uppruna hans og í síðustu viku
sagði málgagn kommúnista-
flokksins, að hann væri kominn af
miUjónámæringum.
Þekktustu leikrit Havels eru
„Samkvæmið í garðinum", „Skila-
boð“ og „Samtal“.
— Peter Finch
Framhald af bls. 1.
un Óskarsverðlaunanna á næst-
unni fyrir leik sinn f „Network".
Peter Finch var Ástraliumaður,
og hóf þar leikferil sinn. Á siðari
árum gat hann sér gott orð fyrir
skapgerðarleik. Meðal beztu
mynda hans eru taldar „Sunday,
bloody Sunday“, „Fílahjörðin",
„Nunnan" og „Fjarri heimsins
glaumi".
Fulltrúi stofnunar þeirrar, sem
úthlutar Óskarsverðlaununum
sagði í gær, að látnir listamenn
gætu komið til greina við úthlut-
un verðlaunanna, og benti í þvi
sambandi á James Dean og Spenc-
er Tracy, en sagði að þrátt fyrir
slik fordæmi hefðu látnir lista-
menn aldrei fengið Óskarsverð-
launin.
— Krafla
Framhald af bls. 48
að hér væri um mjög alvarlegan
hlut að ræða og Morgunblaðinu er
kunnugt um að jarðvisindamenn
eru mjög uggandi um að holurnar
eyðileggist þegar minnst varir.
Valgarður Stefansson var að
þvi spurður hvort það væri rétt að
afl hefði minnkað til muna i holu
10, sem verið hefur kraftmesta
holan i Kröflusvæðinu. Staðfesti
Valgarður að frá þvi fyrir jól og
þangað til eftir áramót, hefði aflið
minnkað um helming. Einnig
væri vatnið kaldara en það var
áður. Valgarður sagði að erfitt
væri að segja til um hver skýr-
ingin væri á þessu. Hann neitaði
þvi ekki, að stífla á 1640 metra
dýpi kynni að valda þessu. Hann
tók þó fram, að 6 skýringar hefðu
verið gefnar á því hvað ylli þessu
og það væri ekki útilokað að tær-
ing væri orsökin. Eins og fram
hefur komið í fréttum, var verið
að hitamæla holu 10 á dögunum
og stöðvaðist þá hitamælirinn á
1640 metra dýpi. Enn er ekki vit-
að hvað olli því, en reynt verður
að kanna á næstunni hvort um
alvarlega stiflu er að ræða.
— Lygamælir
Framhald af bls. 48
fram í slikum prófunum. En á
hinn bóginn sjáist greinilega á
mælingunni ef viðkomandi
telur sig vera að segja sann-
leika. Tækið getur i flestum
tilfellum greint á milli þessara
ástæðna. í tímaritinu segir að
tækið sé óbrigðult á að 9/10
hlutum, sem þýðir raunar að
séu 100 grunaðir og af þeim sé
einn sekur, sé ljóst að 9 séu
ranglega grunaðir eftir slika
prófun. Þrátt fyrir það er þessi
lygamæling mun öruggari og
nákvæmari en þær aðferðir,
sem áður hafa verið notaðar.
I áðurnefndu timariti er
gefið sýnishorn af prófun og
spurningum, sem sagðar eru
einkennandi fyrir slíka lyga-
mælingu. Er þá til skiptis spurt
um sakamálið og eitthvað sem
engu eða litlu máli skiptir í
sambandi við það. Ætlazt er til
að sá, sem yfirheyrður er svari
játandi eða neitandi:
1. Er fimmtudagur í dag?
2. Óttastu að ég muni spyrja
þig spurninga um það sem við
höfum ekki rætt áður?
3. Ætlarðu að svara sam-
vizkusamlega öllum
spurningum um hina horfnu
penínga og úrið?
4. Finnst þér blár litur
fallegur?
5. Veiztu hver tók hina
horfnu peninga?
6. Finnst þér gaman að horfa
á sjónvarp?
7. Tókst þú peningana?
8. Finnst þer rauður litur
fallegur?
9. Ertu sannfærður um að ég
muni ekki spyrja þig
spurninga, sem við höfum ekki
áður rætt?
10. Stalstu úrinu?
Síðan segir til skýringar við
þessar spurningar, að streita
gæti komið fram I raddstyrk
svarandans vegna eftirtalinna
ástæðna. í fyrstu spurningu
gæti hræðsla við hljóðnema
komið fram, en í annarri
spurningu gæti streita komið
fram vegna ótta og örvæntingar
vegna annarra hluta. í þriðju
spurningu er viðkomandi
spurður um peninga, þýfi, en
við það er bætt úri, sem hann
hefur ekki stolið. Því kemur
þar fram streita vegna þess að
viðkomandi er vændur um að
hafa stolið úri sem hann hefur
ekki gert. Í fjórðu spurningu
gæti komið fram streita
almenns eðlis. Streita I svari
við fimmtu spurningu gæti
verið vegna þess að viðkomandi
veit hver stal peningunum ef
hann gerði það ekki sjálfur.
Streita í sjöttu spurningu gæti
verið af sama toga og i fjórðu
spurningu. Streita í svari við
sjöundu spurningu gæti bent til
sektar. Áður en áttunda
spurning er lögð fyrir svaranda
hefur honum verið sagt, að
rauður litur og hugmyndir hans
um hann geti gefið upplýsingar
um andlega veikleika hans. Þvi
getur streita komið vegna þessa
fram. Niunda spurning ætti að
gefa svörun eins og spurning
númer tvö og tíunda ^purning
eins og þriðja spurning.
Greining á sekt mannsins er
jákvæð, ef streitan I svari við
sjöundu spurningu er meiri en
í svörum við öðrum
spurningum. Þessi prófun er
tvítekin.
— Bukovsky
Framhald af bls. 1.
um KGB og einræðisstjórnar-
innar og beinast að þeim sjálf-
um.“
1 París talar Bukovsky á
fundi um málefni sovézkra and-
ófsmanna slðdegis á laugardag,
en heldur til Hollands sama
kvöld.
— Stjórnstöð
Framhald af bls. 48
skýlið vió norður-suður flugbraut-
ina og Shell-stöðina væri kjörið til
nota fyrir Landhelgisgæzluna og
teldu forráðamenn Landhelgis-
gæzlunnar þetta góða stað-
setningu. Hefðu þeir haft uppi
vissan tæknilegan undirbúning,
m.a. látið gera skipulagsteikningu
af flugskýlinu og stjórnstöð.
— Kínverskar
myndir
Framhald af bls. 3
var sýnd f Norræna húsinu sum-
arið 1973. Hann hcfur einnig unn-
ið samsvarandi sögulega Ijðs-
myndasýningu um Álandseyjar
og er nú að vinna við Færeyjasýn-
ingu.
Sfðari fyrirlestur Olov Isaksson
verður á fimmtudaginn, 20.
janúar og mun hann þá fjalla um
fslenskar frásagnir og gerðabæk-
ur frá íslandi. Nefnist sá fyrir-
lestur „Fráan Olaus Magnus till
Hasse Álfredsson."
i tilefni þessa fyrirlesturs verð-
ur efnt til sýningar á sænskum
islandsbðkum. Hefur I.andsbóka-
safnið léð ýmsar kunnar eldri og
fágætar bækur og verður þar elzt
Bréf úr Íslands ferð eftir Uno von
Troil (1777). I bðkasafni
Norræna hússins eru hins vegar
til margar hinna nýrri. Þessar
ferðabækur verða til sýnis f böka-
safninu alla næstu viku.