Morgunblaðið - 06.03.1977, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MARZ 1977

Morðsaga — leikinn islenzk kvikmynd — Morðsaga — leikinn íslenzk kvikmynd — MorA,

Einstigid að baki
og tindinum náð
Rætt við Reyni Oddsson um tilurð Morðsögu
„ÉG sé það núna að það var óhemju
bjartsýni að ráðast í þetta fyrirtæki, og
ef ég hefði í upphafi gert me> grein
fyrir öllum þeim erfiðleikum og þeim
ogurlega kostnaði sem því fylgdi að
festa Morðsögu á filmu, þá hefði (¦>.;
áreiðanlega aldrei þorað að leggja út f
þetta. Mér dettur einna helzt f hug að
það megi líkja gerð myndarinnar við
að maður byrji að klffa hátt fjall og
von bráðar kemur það f I jos að maður
er kominn á einstigi, þar sem ekki
verður aftur snúið heldur verður mað-
ur að þrauka áfram þar til tíndinum er
náð."
Það er Reynir Oddsson kvikmynda-
gerðarmaður, sem er að lýsa glímu
sinni við nýja leikna kvikmynd, sem
hann hefur unnið að hér heima og
erlendis undanfarin misseri. Fjall-
göngu Reynis lýkur væntanlega um
næstu helgi, en þá hyggst hann frum-
sýna myndina — Morðsögu, í tveimur
kvikmyndahúsum i Reykjavík, Nýja
bíó og Stjörnubíó. Myndin er hin hnýsi-
legasta fyrir margra hlusta sakir og er
vafalaust beðið með nokkurri eftir-
væntingu. Reynir er óvefengjanlegur
,,1'auteur" myndarinnar, eins og sagt er
á kvikmyndamáli — á allan heiður að
henni. Hugmyndin er hans, handritið
er hans, hann kvikmyndaði hana að
langmestu leyti sjálfur, leikstýrði
henni og framleiddj. i öllum hlutverk-
um eru /slenzkir leikarar — i bland
atvinnumenn og áhugafólk. Myndin er
í fullri lengd eða 90 minútur, breið-
tjaldsfilma og í Eastmanlitum. Efnivið-
urinn er sóttur i nútímann, en atburð-
irnur sem myndin lýsir gætu gerzt hvar
sem er og þungamiðjan er reyndar sótt
í raunveruleikann.
ir Frétt f Vfsi
„Hugmyndin að myndinni sló mig
allt í einu fyrir fáeinum árum," segir
Reynir í samtali við Morgunblaðið. „Ég
var að lesa Vísi og rakst á erlenda frétt
um glæp sem framinn hafði verið í
Þýzkalandi — nánar tiltekið um stúlku
sem myrt hafði föður sinn. Sú var
kveikjan að þessu. Hugmyndin ásótti
mig og ég fór að spreyta mig á því að
reyna að staðfæra þennan atburð og
finna þessu drama íslenzkar forsendur.
Samt vakti aldrei fyrir mér að efnivið-
urinn þyrfti endilega að lýsa algjörlega
islenzkum aðstæðúm heldur átti mynd-
in frá minum sjónarhóli að geta gerzt
hvar sem er í hinum vestræna heimi.
Þetta stafar kannski af því, að ég er
þess sinnis að kvikmyndir af þessu tagi
megi ekki vera of þjóðlegar heldur fela
f sér alþjóðlegt þema í raun og veru."
ir Ljón f veginum
Reynir samdi handritið að Morðsögu
á tæpu einu ári en fór þá jöfnum
höndum að athuga möguleika á þvi að
hrinda hugmyndinni í framkvæmd. Og
þótt hann væri fullur bjartsýni, eins og
fram kom í upphafi, rak hann sig von
bráðar á að mörg ljón voru í veginum.
„Aðal vandamálið var hvernig ég ætti
að fjármagna þetta fyrirtæki," segir
Reynir. „Sjálfur hafði ég afar lítil
auraráð, svo að ég átti ekki nema rétt
fyrir filmu og framköllun á henni. Nú,
sumir halda að kvikmyndagerð sé ekki
annað en að taka mynd og framkalla en
það er ótrúlega margt annað sem þar
kemur til sögunnar. Til að mynda var
ekki að fá hér tækjabúnað nema að
litlu leyti og varð ég því að leigja það
sem á vantaði erendis frá. Þá var einn-
ig að finna rétta leikara í hlutverkin og
það er ekki hlaupið að slíku vali. Það er
þó rétt að taka fram á ótraustur fjár-
hagsgrundvöllur myndarinnar var ekk-
- ert vandamál varðandi leikarana. AU-
flestir sem ég leitaði til, settu pening-
ana ekki fyrir sig, heldur höfðu þeir
mikinn áhuga á því að leggja sitt af
mörkum til að hér yrði gerð alislnzk
leikin kvikmynd í fullri lengd og voru
reiðubúnir að leggja sig alla fram til að
svo mætti verða."
Mestum erfiðleikum var bundið að
finna réttan mann til að skipa aðal
karlhlutverkið í myndinni. „Þetta hlut-
verk er þess eðlis að það er ekki á færi
nema atvinnuleikara að gera því við-
hlítandi skil. Þar að auki var ég fyrir-
fram búinn að gera mér hugmyndir um
hvernig þessi manngerð átti að vera og
það þrengdi enn hóp þeirra leikara
sem ég treysti til að taka að það að sér.
í fyrstu stóð til að Jón Laxdal léki þetta
hlutverk en þegar til kom gat hann
ekki fengið sig lausan frá leikhúsinu
þar sem harin starfar erlendis, til að
geta gert þetta. Ég leitaði þá fyrir mér
hjá fáeinum öðrum leikurum hér
heima, sem ekki gátu tekið þetta að sér
Reynir Oddsson kvikmyndagerðarmaður undirbýr tökuna.
Hjonaerjur (Guðrún og Steindór)
af ýmsum ástæðum en þá hittist svo vel
á, að mér var sagt að Steindór Hjör-
leifsson væri á leið til landsins með
Smyrli úr ársfríi. Ég komst að því að
Smyrill var staddur um sólarhrings-
siglingu út af Austfjörðum, herti því
upp hugann, hringdi i Steindór og
sagði honum hvað til stæði. Hann tók
málaleitan minni mjög vel en sagðist
þurfa að lesa handritið og kynna sér
málið þegar í land kæmi."
if Forsjón að fá Steindór
Kvikmyndatakan var raunar byrjuð
þegar hér var komi sögu og úr vöndu
að ráða úr þvi að aðal karlleikarann
vantaði. En Steindór kom eins og frels-
andi engill. „Strax og Smyrill var kom-
inn til hafnar fyrir austan, brenndi
Steindór á hundrað suður til Reykja-
vikur, las handritið og sló strax til,
segir Reynir. „Og mér finnst núna eftir
á, að það hafi verið einhver forsjón
sem þarna greip í taumana, því að ég
get ekki ímyndað mér að nokkur mað-
ur hafi getað gert þessu hlutverki betri
skil. Sannast sagna er þetta gífurlega
erfitt hlutverk og margrætt, en Stein-
dór getur því óhugnanlega mikla og
mannlega dýpt."
Reynir átti ekki i sömu erfiðleikum
með að finna réttan mann i hlutverk
w
Guðrún Asmundsdóttir:
„Algjört
kraftaverk
II
„MÉR fannst ákaflega gaman
að vinna að þessari mynd og
skemmtileg upplifun f alla
staði, enda er þetta nokkuð sem
við fslenzkir leikarar höfum
fengið lítið að spreyta okkur á
hingað til," sagði Guðrún
Ásmundsdóttir leikkona, sem
fer með hlutverk eiginkonunn-
ar f Morðsögu. Morgunblaðið
hafði samband við Guðrúnu og
bað hana að lýsa lftillega kynn-
um sfnum af kvikmyndaleik f
Morðsögu.
Kvikmyndaleikur: „Mér
fannst aðallega sá munur á því
að leika í kvikmynd og á sviði,
að einbeitingin er töluvert frá-
brugðin. Þegar maður er á leik-
sviði og kemur inn í atriði, þá
veit maður að næsta hálftim-
ann eða svo þarf einbeitingin
að vera algjör allan þann tíma
en í kvikmyndaleík varir ein-
beitingin ekki nema 2—li
mínútur í einu, þannig aó mér
finnst þetta í rauninni ekki
nærri því eins erfitt. Nei, ég
varð þess ekki vör að öll þessi
hlé röskuðu samt samfellunni í
leiknum. Maður er einhvern
veginn alltaf með heildina í
huganum og svo áður en nýtt
atriði er tekið þá ræddum við
jafnan saman um hvað komið
var á undan og hvernig það var,
svo að þetta var ekki eins og
manni vaeri ýtt fyrirvaralaust
fyrir myndavélina."
Dramatísk átök: „Já, kvik-
myndaleikur gefur hiklaust til-
efni til sömu dramatísku átaka
og leiksviðið, þótt svona sé um
pottinn búið. Astæðan fyrir þvf
að ég tók hlutverkið að mér var
sú, að mér þótti handritið gott
og það kveikti strax í mér löng-
un á að spreyta mig á þessu
hlutverki. Eg leik þarna
óhamingjusama konu, sem á
vissan hátt hefur skorið á
tengsl sín við veruleikann —
hún reynir að sjá ekki hvað er
að gerast í kringum hana og
telur sjálfri sér trú um að allt
sé í lagi, hún njóti fjárhagslegs
öryggis og þá sé allt eins og það
virðist á ytra borðinu — slétt og
fellt. En eirin góðan veðurdag
vaknar hún upp úr þessum sljó-
leika og fremur þá ofbeldis-
verk. Mér finnst að í daglega
lífinu í kringum okkur séu ótal
Guðrún Ásmundsdðttir f hlutverki eiginkonunnar f Morðsögu.
dæmi um þetta — sérstaklega
hjá konum sem telja sér
efnahagslega vel borgið,
ákveða að allt sé þá eins og það
eigi að vera og láta bjóða sér
hvað sem er."
Bjartsýni: „Auðvitað fannst
okkur þetta fyrirtæki Reynis
oft yfirgengileg bjartsýni.
Þetta tók líka voðalega langan
tíma hjá okkur og var hið mesta
basl, peningaleysi og allt það,
en ég hefði samt ekki viljað
vera án þessa tímabils. í raun-
inni átti Reynir alla okkar
samúð, þvi að í fyrsta lagi var
hann afskaplega indæll i allri
þessari vinnu, aldrei óþolin-
móður eða pirraður við einn
eöa neinn og manni fannst líka
alveg ótrúlegt, að hann skyldi
þora að leggja út i þetta fyrir-
tæki, þvf að þessar peningaupp-
hæðir sem einni kvikmynd eru
samfara — maður hreinlega
trúir þeim ekki. Og að þessi
mynd skuli nú vera að koma
hingað heim til sýninga, það
finnst mér algjört kraftaverk,
ef ég á að segja eins og er."
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitintiiiii
lllllllllllillllllllllllllllllllilllllllllllllllllHIIIII
llllllllllllllllllllllllllll'l"il",ii"" • « • « •