Morgunblaðið - 16.07.1977, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JULl 1977
V-þýzka efnahagsundrið:
Úr örbirgð
til allsnægta
í lok heimsstyrjaldarinnar síðari var efnahagur Þýzka-
lands i rústum. Eyðilegging blasti hvarvetna við í borg-
um landsins og iðnframleiðsla og samgöngur voru lamað-
ar. Mikill skortur var á nauðsynjum í landinu og atvinnu-
leysi landlægt. Svartamarkaðsbrask var i algleymingi
enda mikill vöruskortur og skömmtun á mörgum vörum.
Skipting landsins i tvo hluta gerði ástandið enn verra.
Þannig þurfti vesturhlutinn t.d. að flytja inn 50% þeirra
landbúnaðarvara sem neytt var í stað 20% sem Þýzka-
land allt flutti inn áður.
Efnahagur Þýzkalands haföi
frá lokum siðustu aldar verið einn
hinn bezti i álfunni og var m.a.
grundvöllur stríðsreksturs þeirra
í báðum styrjöldunum. I lok
styrjaldarinnar siðari var svo
kornið að landið gat hvorki fætt
né klætt þegna sína án utanað-
komandi aðstoðar. A Potsdam ráð-
A árinu 1948 urðu þáttaskil,
bæði i efnahags- og stjórnmálalífi
V-Þýzkalands, en þá var tekin
ákvörðun um stofnun sambands-
ríkis í landinu og jafnframt gerð-
ar umfangsmiklar efnahagsráð-
stafanir, sem lögðu grundvöll að
efnahagslegri velgengni landsins
næstu áratugi. Kosningar fóru
Ur v-þýskri pappirsverksmiðju.
stefnunni sumarið 1945, hafði
verið um það samið að allir
hernámshlutar Þýzkalands
skyldu áfram vera ein efnahags-
leg heild, en af því varð ekki af
pólitiskum ástæðum sem flestum
eru kunnar.
Brezku, bandarísku og frönsku
hernámssvæðin voru smám sam-
an sameinuð á árunum fram til
1948 og héraðskosningar fóru
fram í einstökum rikjum vestur-
hlutans. Vesturveldin lögðu
áherzlu á að koma i veg fyrir að
pólitískt og efnahagslegt vald
þjappaðist saman á einn stað og
jafnframt var þeim mjög í mun að
tryg&ja afvopnun Þýzkaiands og
bann við hergagnaframleiðslu.
Leifar stjórnar nazista voru upp-
rættar og áherzla lögð á handsöm-
un striðsglæpamanna. Fljótt kom
í ljós að nauðsynlegt var að taka
efnahagslífið föstum tökum
vegna þess ástands sem þar ríkti
og hinnar almennu stöðnunar {
atvinnulífi landsins.
síðan fram til sambandsþings á
árinu 1949 og eftir þær myndaði
Konrad Adenauer stjórn kristi-
legra og frjálsra demokrata.
Efnahagsaðgerðirnar byggðust
í fyrsta lagi á því að nýr gjaldmið-
ill var tekinn i notkun. Þýzka
rikismarkið (Reichsmark) var úr
sögunni en við tók sambandsríkis-
markið (Deutsche Mark) ogvar'
eitt slíkt jafnvirði tíu ríkismarka
áður. Við þessi skipti urðu pen-
ingar aftur af skornum skammti
og urðu á ný einhvers virði.
Svartamarkaðsbrask hvarf á
skömmum tima og heilbrigðir við-
skiptahættir tókust á ný jafnhliða
því sem verðlagseftirlit var að
mestu lagt niður og skömmtun á
varningi hætt.
Viðreisnin, sem á eftir kom og
byggðist á þessum aðgerðum,
studdist siðan við erlenda efna-
hagsaðstoð, einkum i formi
Marshall-hjálpar Bandarikja-
manna, og mikla vinnu lands-
manna sem lögðu sig fram um að
VIÐSKIPTI
L. Á
V-þýzk skipasmiðastöð.
Atvinnulcysingar sækja bætur slnar á atvinnumálaskrifstofu.
Þúsund marka seðlar 1 sjálfvirkum peningateljara.
V-þýzkur stáliðnaðarmaður að störfum.