Morgunblaðið - 08.10.1977, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ.L.AUGARDAGUR 8. OKTOBER 1977
15
lokið, þvi að árla næsta morgun
var haldið á suðlægar slóðir, allt
til Asiu. Hitamunurinn milli
Moskvu og Yerevan var hvorki
meira né minna en 25 gráður.
Þegar þangað var komið, vorum
við líka komnir talsvert suður fyr-
ir Kákasus. A flugveilinum i
Yerevan tóku börn á móti forsæt-
isráðherranum íslenzka og færðu
honum og föruneyti blóm. A flug-
stöðvarbyggingunni stóð „Vel-
kominn herra Geir Hallgrimsson,
forsætisræherra íslands". Ég sá
ekkert athugavert við þessa áletr-
un um leið og borðanum brá fyrir
sjónir mér, en skömmu síðar
vöktu tveir íslenzkumælandi
Rússar athygli mina á misritun-
inni í forsætisráðherra. Við ís-
lendingarnir hlógum að þessu, en
Rússarnir voru afsakandi og
sögðu að stjórnvöld í Armeníu
hefðu ekki haft aðgang að neinum
íslenzkumælandi aðila, i bezta
falli einhverjum norrænufræð-
ingi og hlyti þessi vitleysa að hafa
komizt i gegn. Sömu áletranir
voru líka á rússnesku og
armensku. Sarkissian, forsætis-
ráðherra Armeníu, tók á móti
gestunum og á flugvellinum voru
leiknir þrír þjóðsöngvar, hinn is-
lenzki, hinn sovézki og loks hinn
armenski. Síðan var haldið til
borgarinnar, sem telur um eina
milljón íbúa og forsætisráðherr-
arnir ræddust við í rúmlega
klukkustund.
Við blaðamenn fengum að fylgj-
ast með viðræðum ráðherranna.
Sarkissian forsætisráðherra hóf
máls og flutti langan fyrirlestur ,
um Armeníu. Minnti þetta mig
einna helzt á landafræðikennslu.
Hann skýrði nákvæmlega frá
framleiðslumagni í hinum ýmsu
greinum og taldi einnig, hve mik-
ið hefði verið framleitt af hinum
ýmsu sérfræðingum í hinni og
þessari visindagrein talið í þús-
undum.
Uti fyrir stjórnarráðsbygging-
unni á Lenintorginu stóð himinhá
stytta af Lenin í fullri líkams-
stærð, guðinn, sem allir virtust
trúa á. En trúarbrögð eiga þó tals-
vert djúpar rætur í Armeníu, sem
er gömul kristin þjóð. Allir láta
t.d. skíra börn sin og á meðan við
dvöldumst i Yerevan fór fram
jarðarför. Verið var að jarða
gamla konu og var kistan borin af
svartklæddum fjölskyldumeðlim-
um hennar. Ekkert lok var á kist-
unni, sem borin var upprétt,
þannig að gamla konan sneri
Skrautmunir og gersemar i
Kreml.
ásjónu sinni í þá átt, sem haldið
var. A undan fór bifreið með
mynd af þeirri gömlu i lifanda
lífi. En þótt kristin trú eigi víða
rætur i Sovétríkjunum er óheim-
ilt að reisa kirkjur og hafi ein-
hverjir óskað eftir byggingarleyfi
fyrir kirkju, hafa þeir goldið þess
með vinnu sinni. Þó mun fyrir-
hugað að reisa kirkju i Moskvu i
sambandi við Ölympiuleikana i
Moskvu 1980. Þessi kirkja verður
reist til þess að erlendir ferða-
menn og ólympiufarar sjái að
kirkjur séu reistar i Sovétríkjun-
um „fyrir borgaralega sinnaða
iþróttamenn“, en siðan verður
kirkjunni breytt i safn að leikun-
um loknum.
Um kvöldið þennan fyrsta dag í
Yerevan var íslenzku gestunum
boðið í óperuna og sáum við þar
ballett við tónlist eftir Katsa-
turian, sem er Armeníumaður. í
þessu verki, sem nefnist „Gay-
ane", er hinn frægi Sverðdans.
Þessi ballettsýning var einu orði
sagt stórkostleg og alls ekki siðri
en sá ballett, sem við höfðum
kvöldið áður séð í Bolsjoj-
leikhúsinu í Moskvu.
Síáari dag heimsóknarinnar í
Yerevan var handritastofnun
Armeníu heimsótt, en Armenar
eiga eins og við íslendingar mikið
og veglegt safn fornra handrita.
Handrit þeirra eru að vísu all-
miklu eldri en okkar og sum mörg
þúsund ára. Þau hafa varðveitzt
vel i þurru loftslaginu þar syðra
og var sérstaklega áhugavert fyr-
ir íslendinga að koma í þetta safn.
Þvi hefur verið valinn staður á
einhverju fallegasta byggingar-
svæði borgarinnar, þaðan sem
sést vitt yfir. Yfirmaður stofnun-
arinnar, sem sýndi handritin,
skýrði m.a. frá þvi, að þrír
Armeníumenn hefðu farið til Is-
lands árið 1020 til þess að boða
þar kristna trú. Þeir hétu Stefán,
Abraham og Pétur. Ég vildi fræð-
ast nánar um þetta, en þegar ég
spurði fræðimennina, vissu þeir
ekki meira um þetta en það eitt,
sem þeir hefðu skýrt gestunum
frá. Hins vegar bentu þeir mér á,
að prófessor Stefánsson á Islandi
hefði kannað þetta og ef mér léki
forvitni á að vita eitthvað meira
um þessa þrjá Armena, þá myndi
hann ef til vill geta frætt mig
nánar um þá. Ég hefi hugsað njik-
ið um þetta, en ekki geta komið
fyrir mig, hver prófessor Stefáns-
son sé, en skírnarnafn hans vissu
þessir handritafræðingar ekki.
Frá handritastofnuninni var
haldið á svokallaða þjóðarbúskap-
arsýningu, en slíkar sýningar
hafa verið settar upp í öllum lýð-
veldum Sovétrikjanna. Er til-
gangur sýninganna að sýna og
sanna framfarir undir komm-
únisma. Mér virtust þessar sýn-
ingar þrautleiðinlegar og eru þær
allar mjög i sama tón. Mér var og
tjáð að hafi menn séð eina þurfi
þeir ekki sð sjá fleiri. í Armeniu
var stærsta sýningarhúsið, sem
þjóðarbúskaparsýningin var í,
alls ekki ólikt Laugardalshöllinni
hér í Reykjavík, nema hvað hún
var ívið minni sú sovézka nútima-
höll. Heimsókninni i Armeniu
Börnin f Ungherjahöllinni í Tibilissi dansa fyrir íslendingana.
jSC»-S5085
Farkostur islenzku blaðamannanna um Sovétríkin. Maðurinn
á myndinni er að benda á að bannað sé að taka myndir af
fluavélunum.
lauk svo með veizlu í stjórnarráði
Armeniu og eftir hana var farið á
flugvöllinn og haldið til Tibilissi
höfuðborgar Georgíu eða Grúsiu.
Tibilissi er að minu mati fegursta
borgin, sem ég og við Islending-
árnir komum til í þessari fróðlegu
ferð um Sovétríkin.
Aðaldagskrá heimsóknarinnar
til Tibilissi hófst sunnudags-
morguninn 25. september með þvi
að Geir Hallgrimsson átti viðræð-
ur við forsætisráðherra Georgíu,
Zurab A. Pataridse, en að viðræð-
unum loknum var farið í skoðun-
arferð um Tibilissi, sem stendur
við ána Kura og á sér 15 alda
sögu. Stofnandi borgarinnar var
Vakhtangi Gorgasali og segja
munnmælasögur, að hann hafi
Framhald á bls. 28
Moskva séð úr Moskvuháskóla.
í Yerevan sáum við stœrstu myndina af Leonid
Brezhnev. risastóra mynd af flokksleiðtoganum á
miðri götu I borginni.
Kór hinnar miklu dómkirkju í Kænugarði. Soffíu-
kirkjunnar. Kirkjan er öll gulli slegin og máluð
freskum.
Þjóðdansar í gömlu kirkjunni íTibilissi.
Frá heimsókn blaðamanns Morgunblaðsins til Sovétríkjanna