Morgunblaðið - 01.06.1978, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1978
— Carter
Framhald af bls. 1
gagnráðstafanir á hafsvæðunum í
norðri.
Skýrsla um framtíðarhorfur í
sambúð austurs og vesturs hefðu
legið fyrir fundinum og valdið
reiptogi. Sumir þátttakendur, með
Bandaríkjamenn í broddi fylking-
ar, hafa viljað birta plaggið
orðrétt, en aðrir vildu helzt stinga
því undir stól, og munu Frakkar
hafa verið þar fremstir í flokki,
þar sem þeim fannst „spáin“ i
skýrslunni sneiða helzt til harka-
lega að Sovétmönnum.
Ecevit bjartsýnn
Bulent Ecevit forsætisráðherra
Tyrklands lýsti því yfir í Washing-
ton í dag, að Carter Bandaríkja-
forseti virtist allur af vilja gerður
til að aflétta sem fyrst vopnasölu-
banni Bandaríkjanna í Tyrkland,
sem nú hefur staðið í þrjú ár. Þeir
Ecevit og Carter ræddust lengi við
einslega í dag, en síðar átti
Bandaríkjaforseti fund með
Karamanlis forsætisráðherra
Grikklands. Ágreiningur Tyrkja
og Grikkja vegna Kýpur-málsins,
og þá ekki síður um yfirráð á
Eyjahafi, hefur valdið leiðtogum
Atlantshafsbandalagsins miklum
áhyggjum, en af fréttum frá
Washington er ógerlegt að ráða
hvort miðað hefur í átt að
samkomulagi milli Ecevits og
Karamanlisar fyrir atbeina
Bandaríkjastjórnar.
Aðvörun Callaghans
Það vakti athygli á fundinum í
Washington í dag þegar James
Callaghan forsætisráðherra Bret-
lands varaði við því að vestræn
ríki brygðust of harkalega við
vegna íhlutunar Sovétríkjanna og
Kúbu í Afríku, um leið og hann
lýsti þeirri skoðun sinni að ónefnd-
ir aðilar innan Bandaríkjastjórnar
gerðu of mikið úr íhlutun þessara
ríkja og að þetta mætti ekki hafa
áhrif á nýjan Salt-samning.
Callaghan kvaðst ekki skilja
tillögur á leiðtogafundinum þess
efnis að komið yrði á einhvers
konar alþjóðlegu friðrgæzluliði í
Afríku, um leið og hann sagðist
óttast að „fullt af Kólumbusum
hygðust nú leggja upp frá Banda-
ríkjunum til að nema í fyrsta
skipti land í Afríku"
— Brzezinski
Framhald af hls. 1
um. Fjallar forystugreinin, sem
flæðir yfir helming síðna blaðsins
í dag, um einokunarhneigð Brzez-
inskis og rótgróið hatur hans á
sósíalistaríkjum, um leið og því er
haldið fram að í Kínaför hans hafi
verið „stofnað til saurugs hjúskap-
ar milli Peking og Washington."
Hafi tilgangur ferðarinnar verið
sá að samræma aðgerðir Kína og
Bandaríkjanna til að auka enn
vígbúnaðarkapphlaupið í heimin-
um.
Brzezinski sagði er hann kom til
Washington úr Asíuferð sinni á
dögunum, að hann hefði rætt
íhlutun Kúbu og Sovétríkjanna i
Afríku við ráðamenn í Peking.
Hann lýsti því yfir að Kúbumenn
ættu sinn hlut í stjórnmálalegri og
siðferðilegri ábyrgð vegna bardag-
anna í Zaire og hefðu Kúbumenn
búið innrásarmenn vopnum
— Mjólk
Framhald af bls. 44.
stakra mjólkurafurða og þá
þannig. að hætt verði að verð-
leggja mjólkurvörur að mewtu
eftir fituinnihaldi heldur tekið
tillit til innihalds eggjahvftu.
fjiirefna o.fl. Verðlagsgrundvöll-
ur landbúnaðarafurða hækkar nú
um 11.53 og munar þar mest um
hækkun á áburði. sem hækkar um
32.fi%. og laun hækka um lfi.7%
Séu tekin dæmi um verð á
einstökum vöruflokkum eftir
hækkunina má nefna, að hvert kíló
af súpukjöti, 1. verðflokki, fram-
pörtum og síðum, kostar eftir
hækkunina 1099 krónur en kostaði
áður 925 kr. Hver nýmjólkurlítri
kostar nú 155 krónur en áður 131
krónu. Hvert kíló af kótelettum
hækkar úr 1272 krónum í 1497.
Mjólk í tveggja lítra fernum
kostar eftir hækkunina 309 krónur
hver ferna en kostaði áður 263
krónur. Ostur 30% kostar eftir
hækkunina 1176 krónur hvert kíló
og hækkar úr 1036. Rjómi í Vfc
lítrafernum hækkar úr 500 krón-
um í 550. Lítraferna af undan-
rennu hækkar úr 108 krónum í 121
krónu,- Ekki lá fyrir í gær verð á
einstökum hlutum nautakjöts en
meðaltalshækkun þess í smásölu
er 22-23%
Sem fyrr sagði nemur hækkun
verðlagsgrundvallarins 14,53% og
af rekstrarvörum hækkar áburður
mest, eða um 32,6% en kjarnfóður
hækkar um 11,1%. Laun í grund-
vellinum hækka um 16,7%. og er
það eftir því, sem fram kemur í
fréttabréfi Upplýsingaþjónustu
lanbúnaðarins, nokkuð lægra en
meðaltalskauphækkun á síðasta
þriggja mánaða tímabili. Verð á
einstökum búvorum hækkar mis-
munandi mikið í grundvellinum,
mjólk hækkar um 14,5%, nauta-
kjöt um 20,5%. og kindakjöt um
15,8%. Vinnslu- og dreifingar-
kostnaður mjólkur í heildsölu
hækkar um kr. 3,24 á lítra og er
það vegna iaunahækkana og geng-
isbreytingar í febrúar sl.
Samkomulag varð í sexmanna-
nefndinni um að hækka smásölu-
álagningu á kjöt í krónutölu og
gerir sú hækkun 14,9%.. Þá er tekið
tillit til 15% hækkunar á
þjónustuliðum verzlana og 13%.
kauphækkunar verzlunarfólks.
Þessi breyting þýöir í raun að
smásöluálagning lækkar úr 10%, í
9,6%,. Álagning á nýmjólk verður
óbreytt eða 10%,.
— Samkomulag
Framhald af bls. 44.
íslenzkrar flugmiðstöðvar á vellin-
um, en forsendu slíks aðskilnaðar
kvað utanríkisráðherra vera bygg-
ingu nýrrar flugstöðvar, svo að
íslendingar þar syðra gætu farið
annars staðar en þar sem hermenn
þyrftu að sinna skyldustörfum
sínum. Viðræðunefnd aðilanna
verður nú sett á laggirnar, enda
eru ýmsir endar lausir ennþá.
Engu verður ennþá slegið föstu um
þær fjárhæðir sem vænta má frá
Bandarikjamönnum. Sem fyrr
segir verður bandaríska þingið að
staðfesta hið nýja samkomulag, en
„ólíklegt er“, eins og utanríkisráð-
herra orðaði það, „að standi á
samþykki þingsins að meginstefnu
til“.
Einar Ágústsson lýsti sam-
komulaginu sem æskilegum
árangri nær fjögurra ára starfs og
kvaðst þakklátur þeim mönnum,
innlendum og erlendum, sem hér
hefðu lagt hönd á plóginn.
— Fresta
Framhald af bls. 44.
greiða með skerðingu yfirvinnunn-
ar. Um leið og hún skertist sem
hlutfall af dagvinnu, myndi fólk
ekki eins áfjáð í að vinna yfirvinnu
og kvað hann framhaldsaðgerðir
verkalýðsforystunnar því eins geta
orðið, að hún krefðist hækkaðrar
dagvinnu, sem þessu næmi. Myndu
þá fiskvinnslufyrirtækin geta
hægrætt vinnu að einhverju marki
til þess að mæta því — og eins
mætti hugsa sér að þetta hefði í
för með sér minnkaða sókn í
ofveiði fiskstofna.
„Eg vil að atriði sem þessi verði
rædd og könnuð vei,“ sagði Pétur,
„ekki aðeins af þeim, sem hafa
vald á vinnustöðvunum, heldur
einnig vinnuveitendum og öðrum,
sem málið varðar." -
Karl Steinar Guðnason, formað-
ur Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur og nágrennis, sagði í
samtali við Morgunblaðið í gær, að
verkalýðsforystan þar myndi vilja
eiga frekari viðræður við við-
semjendur sína nú á næstu dögum.
— „Nú, það er þá
svona að deyja”
Framhald af bls. 44.
vorum að sækja fýlsegg í
Brunnanúp, sem er sunnan við
Látravík, þegar Eggert kom,“
segir Hrafnkell. „Já, ég fór
svona að líta á fólkið á Látrum
á laugardaginn," segir Eggert.
„Og þegar ég frétti að þessir
menn væru í eggjum þá langaði
mig að fara og hitta þá.“ „Við
fórum svo heim og fengum
okkur kaffi,“ segir Hrafnkell,
„en síðan ákváðum við að fara
í.Heimrasetur, sem er sunnan í
Bjarnarnúpi neðst. Yfirleitt er
farið þangað af sjó, en þar sem
auðséð var að ekki gæfi til þess
um helgina* ákváðum við síga.
Ég hef ekki farið í lás með
handvað í ein 20 ár, en þetta
gekk allt vel hjá mér og ég fór
að tína egg í rólegheitum".
„Við höfðum ákveðið að
Hrafnkell færi einn niður,"
segir Eggert, „en ég fer svona að
segja við Kristin að það myndi
nú flýta fyrir, ef tveir væru
niðri. Ég fór svo fram á brúnina
og skoðaði leiðina niður. Mér
leizt ekkert illa á hana svo ég
dreif mig niður og við tíndum
þarna eggin í rólegheitum."
„Svo kemur að því að fara upp
aftur," segir Hrafnkell.
„Kristinn var búinn að tala um
að við fengjum hjálparband
niður en Eggert var kominn í
spottann áður en við útkljáðum
það mál og handlangaði sig
upp.“ „Ég var alveg kominn upp
á brúnina," segir Eggert .. .„Já
Kristinn sagði á eftir að hann
hefði séð í kollinn á þér,“ skýtur
Hrafnkell inn í, „... en þá finn
ég til ægilegrar þreytu í hægri
handleggnum," heldur Eggert
áfram. „Ég fann enga fótfestu
til að hvíla mig á, en ég fann að
ég yrði að fá eitthvert hlé áður
en ég kæmi mér upp á brúnina.
Ég greip til þess ráðs að bíta í
vaðinn og þá létti á handleggn-
um. En svo var farið að braka
í tönnunum á mér og þá varð ég
að gera eitthvað. Ég sveiflaði
handleggnum og ætlaði að
svipta mér upp á brúnina, en
náði aldrei taki á vaðnum,
heldur fór að renna niður. Og
svo opnaðist vinstri höndin og
ég datt.
Það er svo undarlegt að það
greip mig enginn ótti. Ég.gerði
mér alveg grein fyrir því að ég
mætti ekki lenda eins og klettur
og ég var með allan hugann við
að lenda sem bezt.“
„Ég stóð fyrir neðan svona
þrjá metra til hliðar," segir
Hrafnkell. „Ég sá að Eggert
horfði niður og ég veit það er
engin lygi að hann var að hugsa
um lendinguna, því ég sá hann
kreppa fæturna rétt fyrir lend-
inguna.
Þarna hagar svo til að snar-
bratt bergið er einir 20 metrar
en þá tekur við brött skriða eina
15 metra, og síðan er stórgrýti
og fram af klettum 4—5 metra
í sjóinn. Eggert sneri réttur við
berginu allt fallið en þegar hann
lenti efst í skriðunni hófst hann
aftur á loft og þeyttist á
ægilegum hraða aftur yfir sig og
kom niður á herðarnar. Ég man
að mér fannst ég bókstaflega sjá
hann kýlast saman. Svo hentist
hann aftur á loft og lenti öðru
sinni á herðunum og rann
þannig nokkurn spöl þar til ég
náði taki á honum. Ég man að
ég fraus alveg fyrst þegar ég sá
hann missa handfestuna og
detta. Svo hljóp ég til.
Þegar ég náði til hans kallaði
ég nafn hans og hann svaraði
mér. Hann var með Ijótt sár á
enninu og þegar hann stóð upp
hafði hann kvalir í baki þannig
að það var ekki um annað að
ræða en leggjast fyrir. Ég fór úr
skyrtunni minni og vafði henni
utan um hausinn á honum og þá
minnkaði mjög blóðrennslið úr
sárinu. Ég kallaði svo í Kristin
og sagði honum að Eggert hefði
fengið stein í hausinn og að við
yrðum að fá hjálp til að koma
honum burt.
Ég reyndi að drepa tímann
með því að þylja sögur fyrir
Eggert...“
„Já. Ég man sumt af þeim,“
skýtur Eggert inn í og glottir.
„En stundum hef ég dottið út
því mig vantar alveg endinn á
sumar."
„Það er eiginlega alveg stór-
furðulegt að ég skuli hafa
sloppið svona vel,“ segir Eggert.
„Brot úr einum hryggjarlið og
búið. Ég tel þessa skeinu á
enninu tæpast til áverka."
— Var þetta siðasta sigið?
„Nei,“ segir Eggert ákveðinn.
„Sá sem einu sinni er búinn að
fá bjargbakteríuna losnar ekki
við hana aftur. Ég er nú búinn
að fara í bjargið á hverju ári í
ein tíu ár. Veiztu hvernig þetta
byrjar. Þú ferð fyrst með öðrum
og ert þá á brúninni og horfir á
aðra fara fram af. En það er svo
kalt á brúninni að þar kemur að
þú fikrar þig fram af. Og eftir
það ferðu aldrei annað en fram
af.“
— Útflutnings-
bann
Framhald af bls. 2.
þeim vinnubrögðum að rifta lög-
lega gerðum kjarasamningum æ
ofan í æ með lagaboðum.
Þó að síðari lagasmíð ríkis-
stjórnarinnar sé ákveðið undan-
hald frá fyrri lagasetningu, felast
engu að síður í henni svo stórfelld-
ar árásir á kjör verkafólks,
sérstaklega með ákvæðum um
skerðingu álaga fyrir yfirvinnu og
vaktavinnu, en það bitnar hvað
harðast á því fólki, sem vinnur við
grunnframleiðslustörf þjóðarinn-
ar, að Verkamannasambandið get-
ur með engu móti við unað.
Með tilliti til þessa samþykkir
fundurinn:
1) Áður boðað og yfirstandandi
bann við útflutningi verði ekki
afnumið, en fundurinn felur fram-
kvæmdastjórn sambandsins nán-
ari framkvæmd í samráði við
viðkomandi félög.
2) Fundurinn skorar á ríkis-
stjórnina og atvinnurekendur að
semja við Verkamannasambandið
á grundvelli tilboðs þess, sem það
lagði fram á síðasta fundi hjá
sáttasemjara. Sérstaklega skorar
fundurinn á bæjar- og sveitarfélög
að bregða skjótt við til samninga.
Verði samningar ekki komnir á
fyrir 10. júní n.k. skorar fundurinn
á öll aðildarfélög VMSÍ að boða
yfirvinnubann dagana 10.—30.
júní n.k., en fyrir lok júnímánaðar
mun Verkamannasambandið taka
afstöðu til þess hvort ástæða sé til
frekari aðgerða.
Fundurinn vill sérstaklega vara
verkafólk við þeirri hættu að
skerðing áunninna réttinda verði
varanleg ef það sjálft stendur ekki
vörð um hagsmuni sína.
Fundurinn vekur athygli á því,
að það er yfirlýst stefna núverandi
stjórnarfiokka að skerða enn
frekar síðar á árinu núgildandi
kaupgreiðsluvísitölu, þannig að
með óbreyttri stjórnarstefnu, eru
trekari kjaraskerðingar áformað-
ar. Fundurinn skorar því á verka-
fólk að veita þeim stjórnmála-
flokkum, sem staðið hafa að áður
greindum lagasetningum og hafa
yfirlýst að þeir hyggja á enn
frekari árásir á kjör verkafólks,
ekki lið í komandi Alþingiskosn-
ingum."
— Ohress
Framhald af bls. 2
tölu og þegar Einar bauð sig fyrst
fram árið 1959.
Aðspurður um ástæður fyrir
þeirri útkomu sem stjórnar-
flokkarnir hefðu fengið að hans
mati, taldi utanríkisráðherra
sennilegast að kjósendur hefðu
verið að mótmæla kjaraskerðingu,
þótt hann væri ekki jafnviss um að
það væri alls kostar réttlátt. Hann
kvaðst lita svo á að aðrar stjórnir
hefðu á stundum gripið til strang-
ari efnahagsráðstafana „án þess
að hljóta refsingu".
Einar Ágústsson sem heldur
væntanlega heimleiðis á föstudag
kvað það vel mega koma fram í
þessu spjalli að hann færi heim
„ákveðinn í að bretta upp ermarn-
ar“.
Hann vildi ekki tjá sig um
hugsanleg áhrif kosningaúrslit-
anna á núverandi stjórnarstarf en
vísaði til samþykktar síðasta
flokksþings Framsóknarmanna
um að flokkurinn gengi óbundinn
til þingkosninganna.
-Heilsugæzlustöð
Framhald af bls. 2
geti kennsla læknastúdenta að
einhverju leyti farið fram á
heilsugæzlustöðinni, en áður hefur
allt starfsfólk heilsugæslustöðva
verið þjálfað á sjúkrahúsum og er
það mikill ókostur, að sögn Leifs
Dungals læknis, sem starfa mun
við heilsugæslustöðina.
Við opnunarathöfnina fluttu
ávörp auk borgarlæknis Páll
Gíslason, fráfarandi formaður
heilbrigðismálaráðs Reykjavíkur-
borgar, Ólafur Ólafsson landlækn-
ir og Páll Sigurðsson.
— Skotárás
Framhald af bls. 20
árásirnar en sögðu að árásir í
Þýzkalandi væru alltaf merki um
pólitískt afturhald.
Tímaritið Stern birti jafnframt
í dag útdrátt úr skjali frá
hermdarverkamönnum þar sem
hvatt er til sprengjuárása á
vestur-þýzk fangelsi
— Viðsjár
Framhald af bls. 20
Carter æ betur að Rússar eru að
auka hernaðarmátt sinn og
víkka út áhrif sín. Þar á ofan
hafa Rússar hert á baráttunni
gegn andófsmönnum þrátt fyrir
mannréttindabaráttu Carters
— Heilbrigðis
Framhald af bls. 23
traustari forsendum en verið
hefur og í því efni er stefnt í
rétta átt.
Það þarf einnig að auka á
samstarf og samhæfingu
sjúkrastofnana í landinu, eink-
um á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Menn eru of bundnir hver við
sína stofnun, hver við sína deild.
Þá getur jafnvel þann veg farið
að tvær stofnanir verji tak-
mörkuðu ráðstöfunarfé til sams
konar tækjakaupa, þó að eitt
tæki nægi, sem hefur það í för
með sér að færri þörfum er
hægt að fullnægja.
Könnun og hagræðing.
Nei, rangt er að gera of mikið
úr þessum vanda, sem ég drap
á. Staðreyndin er sú að við
viljum heldur duglega og
„freka“ yfirlækna. Á þann hátt
einan tryggjum við góða heil-
brigðisþjónustu. í þessu efni má
frekar skella skuldinni á okkur,
sem sjáum um stjórnun, en
lækna, þ.e. varðandi það, er
úrskeiðis fer. Okkur skortir
upplýsingar, bæði fyrir okkur
sjálfa og fjárveitingarvaldið til
að hægt sé að taka skynsamlegri
ákvarðanir.
Margt horfir þó til bóta.
Formi fjárveitinga til ríkis-
spítalanna hefur verið breytt úr
daggjöldum í fasta fjárhæð.
Þetta fyrirkomulag auðveldar
stjórnendum og læknum að
finna leið til aukinnar heilsu-
arðsemi. Mér er og kunnugt um
að heilbrigðisráðherra hefur allt
frá árinu 1975 látið kanna
mismunandi aðferðir við
stýringu sjúkrastofnana. Hann
hefur jafnframt látið kanna
leiðir til að koma á meira
samstarfi milli sérfræðinga og
sjúkrahúsa. í þeim tilgangi
hefur m.a. verið könnuð samein-
ing þriggja stofnana ríkis-
spítalanna, Vífilsstaðaspítala,
Landspítala og ef til vill Klepps-
spítala í einn stóran spítala, þar
sem í.llir læknar þessara stofn-
ana mættust í einu læknaráði.
Nýverið hafa og komið tillögur
svipaðs efnis frá stjórnarnefnd
ríkisspítalanna. Ég geri mér
góðar vonir um að þessi hug-
mynd nái fram að ganga. Þetta
yrði auðvitað fyrsta skrefið.
Síðan gætu fleiri stofnanir
komið með.
Mér er og kunnugt um, sagði
Davíð Gunnarsson að lokum, að
heilbrigðisráðherra hefur verið
að kanna möguleika á að koma
upp sérstöku hagræðingarráði
sjúkrahúsa, þar sem gerðar
væru læknisfræðilegar og
heilsuhagfræðilegar athuganir í
sambandi við verkefnaval, for-
gangsröðun verkefna, tækja-
kaup og mönnun heilbrigðis-
stofnana. I ágústmánuði næst-
komandi er von á framkvæmda-
stjóra og stjórnarformanni
sænska fyrirtækisins SPRI en
SPRI er ráðgjafarstofnun fyrir
sænska ríkið og landsþingin um
allt er varðar skipulag heil-
brigðismála. Tilkoma slíks ráðs
ætti að geta auðveldað mjög allt
mat og forgangsröðun á t.d.
beiðnum hinna svokölluðu
þrýstihópa.