Morgunblaðið - 01.06.1978, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1978
UmHORP
Haukur Þ. Hauksson:
Til að koma málefnum
landbúnaðarins í eðlilegt
horf þarf að laga fram-
leiðsluna að markaðinum
Þegar ég nú stin>{ niður
penna til að gera landbún-
aðarmálum örlítil skil ótt-
ast ég að það spjall fái ekki
risið upp úr þeim fjóshaug
sem umræða um þau mál
virðist óneitanlega oft falla
ofan í.
Hvaða augum sem menn
líta á mái landbúnaðarins
er rétt að gera sér ljóst í
upphafi að um 7% lands-
manna hafa fulla vinnu af
landbúnaði þ.e. vinna við
búrekstur auk heilla sveit-
arfélaga sem byggja tilveru
sína að miklu leyti á
vinnslu landbúnaðarafurða
og þjónustu við hann. Verð-
ur því þess vegna ekki á
móti mælt að landbúnaður
er einn af aðalatvinnuveg-
um þjóðarinnar.
Við ísl. landbúnað vinnur
kjarnmikið og duglegt fóik
sem hefur valið sér það
göfuga starf að yrkja jörð-
ina. Fyrr á tímum unnu svo
til allir landsmenn við
landbúnað og tilgangurinn
var að fæða og klæða
landsmenn. Málið var ósköp
einfalt og í rauninni hefur
tilgangur landbúnaðarins
ekki breyst neitt, það er,
hann á enn að fæða og
klæða landsmenn, ég geng
aliavega út frá því sem
föstum punkt og ástæðan er
sú að engin hefur viljað
kaupa vöruna erlendis,
nema við gæfum með henni
og það hafa aldrei þótt
eftirsóknarverð viðskipti.
Nú er raunin sú að milli 20
og 30% landbúnaðarfram-
leiðslunnar er fluttur á
erlendan markað og borgað
með vörunni. Ekki er það
svo gott að við séum að gefa
vanþróuðum þjóðum okkar
afgangs kjöt, nei, nei, það
eru m.a. Norðmenn og
Færeyingar sem borða af-
ganginn. Hverjir eru það þá
sem hagnast á útflutningn-
um, ekki eru það bændur,
þá vantar mikið á til að ná
viðmiðunarstéttum í laun-
um auk geysimikillar fjár-
festingar til framleiðslu
alls aukakjötsins og auka-
vinnuálags. Það er kald-
hæðnislegt en trúlega rétt
að það eru fulltrúar bænda
og félög „þeirra" sem hags-
muna hafa að gæta en
þessir svo kölluðu fulltrúar
bænda, þ.e. framsóknar-
veldið og Sambandið, eru
engir fulltrúar bænda,
þessi óskabörn bændastétt-
arinnar sem frelsuðu bænd-
ur úr viðjum fátæktar og
kúgunar hafa breyst í
skrímsli sem hefur hags-
muni bænda að engu en
heldur stéttinni í heljar-
greipum einokunar, okurs
og spillingar t.d. er mest
allur útflutningur á dilkum
í höndum SÍS.
Sú ofvélvæðing sem leitt
hefur af offramleiðslunni
fer í gegnum SIS og kaupfé-
lögin.
Sem aðrar framleiðslu-
vörur verður framleiðsla
landbúnaðarafurða að mið-
ast við þann markað sem
þær skulu metta og jafnvel
þó um offramleiðslu geti
verið að ræða í góðum árum
er enginn möguleiki á að
réttlæta offramleiðslu und-
anfarinna ára með því.
Með dyggilegri aðstoð
forystumanna sinna hafa
bændur séð það eina ráð í
kjarabaráttu sinni að auka
framleiðsluna til að ná
sambærilegum launum við
Ilaukur Þ. Hauksson
viðmiðunarstéttir sínar.
Yfir þá endaleysu hefur svo
landbúnaðarráðherra lagt
blessun sína og ekki bara
það heldur hefur hann
hvatt til áframhaldandi
þróunar í sömu átt. Segir
hann að skattar og tollar af
útflutíum afurðum séu á
við meirihluta útflutnings-
bótanna. Ráðherra tekur
ekki inn í dæmið landeyð-
ingu af völdum ofbeitar
sem orsakast trúlega af of
mörgu fé á afréttum og
heimalöndum. Ráðherra
tekur ekki inn í dæmið hið
óhemju mikla vinnuálag
sem bændur eru undir
meðan þeir streða við að
hafa búin nógu stór til að
ná sambærilegum kjörum
við viðmiðunarstéttir sínar
og ráðherra tekur ekki inn
í dæmið þá geysimiklu
fjárfestingu í vélum, verk-
færum og húsum sem
bændur verða að leggja út
í í trú á betri tíð með blóm
í haga. Jú blessaður ráð-
herrann gleymdi ekki þessu
öllu, það var bara fleira
sem hann varð að hugsa
um. Vinir hans uppi i
Ármúla sem flytja kjötið út
auk annarra búvara og
vélarnar inn verða að fá
sitt.
Ég held að flestir sem
íhuga málið og ekki síst
bændur sjálfir geri sér ljóst
að nú þarf að snúa við
blaðinu og stöðva þá
óheillaþróun sem átt hefur
sér stað í málum landbún-
aðarins á síðustu árum og
gert hefur þorra bænda að
þrælum í staðinn fyrir
kónga á búum sínum.
Til að koma málum land-
búnaðarins í eðlilegt horf
þarf fyrst og fremst að laga
framleiðsluna að markaðin-
um. Það fyrsta sem manni
dettur í hug er að minnka
framleiðslu á sauðfjáraf-
urðum en fleira verður til
að koma, tryggja verður að
bændur fái mannsæmandi
laun og arð af því fé sem í
búrekstrinum liggur. Það
er sannað mál að hér á
landi eru miklir möguleikar
til nýrra búgreina sem ekki
hefur verið mikill gaumur
gefinn hingað til s.s. rækt-
un garðávaxta, holdanauta-
rækt, minkarækt, eldi á
ferskvatnsfiski auk margs
annars.
I landinu er nú starfandi
stór hópur mjög vel mennt-
aðra búvísindamanna sem
starfar við rannsóknir, leið-
beiningarstarfsemi, og ým-
islegt annað á vegum ríkis-
ins og búnaðarsamtaka.
Með fullri virðingu fyrir ísl.
bændum vil ég leyfa mér að
fullyrða að þorri bænda les
ekki niðurstöður rannsókna
ísl. búvísindamanna né not-
ar sér sem skyldi þá leið-
beiningarþjónustu sem til
^taðar er í landinu. í þessu
sambandi er það sláandi og
gefur ástæðu til að ætla að
ekki sé nægilegrar hag-
kvæmni og útsjónarsemi
gætt í rekstri búanna að
hlutur bóndans í brúttó-
tekjum búsins hefur
minnkað á undanförnum
árum. Má ætla að með
aukinni hagræðingu og
hagkvæmari rekstrarreikn-
ingum megi minnka fram-
leiðsluna án þess að það
komi niður á tekjum bónd-
ans.
Sölu- og vinnslukostnað-
ur er einn sá þáttur sem
orðinn er óheyrilega hár og
þarf endurskoðunar við.
Hefur einokun á því sviði
reynst bændum dýr.
Þar sem ég er að vonum
alls ekki megnugur að leysa
vanda landbúnaöarins er
það von mín að bændur
vakni til vitundar um
vandamál sín og bregðist
við þeim með hag sjálfs sín
og allrar þjóðarinnar fyrir
augum og geri sér grein
fyrir því að það eru ekki
óánægðir kaupstaðar-
spjátrungar sem eru aðal-
óvinir landbúnaðarins held-
ur annarlegir hagsmunir
þeirra manna sem stjórna
gjörðum samtaka „þeirra"
Fjölsótt
ráðstefna
SlJSum
vamarmál
Samband ungra auglýst opinberlega,
sjálfstæðismanna heldur var til hennar
gekkst fyrir skömmu boðið sérstaklega
fyrir ráðstefnu um áhugamönnum um
varnarstöðina í Kefla- þessi mál.
vík, en yfirskrift ráð- Ræðumenn voru:
stefnunnar var: Howard Matson, blaða-
„Varnarstöðin í Kefla- fulltrúi Varnarliðsins,
vík í fjárhagslegu og Baldur Guðlaugsson,
hernaðarlegu tilliti í lögfræðingur, Baldur
nútíð og framtíð." Ráð- Sveinsson, kennari,
stefnan, sem fór fram Geir H. Haarde, hag-
að Hótel Loftleiðum, og fræðingur og Björn
var haldin að frum- Bjarnason, skrifstofu-
kvæði utanríkismála- stjóri forsætisráðu-
nefndar S.U.S., var ekki neytisins.
Pallborðsumræður á ráðstefnu S.U.S. um varnarmál. Talið frá vinstrii Baldur Guðlaugsson. formaður
utanríkismálanefndar S.U.S., Jóhann Einvarðsson, bæjarstjóri, Jón G. Sólnes, alþm., Benedikt Gröndal, alþm.,
Guðmundur H. Garðarsson, alþm.. Höskuldur Ólafsson. bankastjóri. Umræðustjóri, Markús Örn Antonsson,
borgarfulltrúi, lengst til hægri.
Þá voru á ráðstefn-
unni pallborðsumræð-
ur, þar sem þeir Jón G.
Sólnes, Guðmundur H.
Garðarsson, Benedikt
Gröndal, alþingismenn,
Jóhann Einvarðsson,
bæjarstjóri, Höskuldur
Ólafsson, bankastjóri,
og Baldur Guðlaugsson,
lögfræðingur, ræddu
með þátttöku ráð-
stefnugesta málefni
varnarliðsins.
Ráðstefnan þótti tak-
ast hið besta, en utan-
ríkismálanefnd S.U.S.
hefur gengist fyrir
hliðstæðum ráðstefn-
um undanfarin ár, og
hefur efni þeirra verið
gefið út í sérstökum
bæklingi síðar.
Ráðstefnustjóri á
ráðstefnunni var Mark-
ús Örn Antonsson,
borgarfulltrúi, en for-
maður utanríkismála-
nefndar S.U.S. er Bald-
ur Guðlaugsson.
-AH