Morgunblaðið - 03.06.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 1978
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI — EFNAHAGSMÁL — ATHAFNALÍF.
Merk nýjung
GLIT h.f. hefur tekið upp
skemmtilega nýjung í
starfsemi sinni en það er
markaðsþjónusta fyrir inn-
kaupastjóra og söluaðiia
minjagripa. Birtar eru
upplýsingar um markað-
inn 1978, s.s. varðandi
ferðamannastrauminn,
helztu vöruflokka sem
fram spá um kaup þessara
ferðamanna í hverjum
flokki fyrir sig í hverjum
mánuði, og ætti þessi
markaðsþjónusta Glits h.f.
því að geta komið
verzlunarmönnum að góð-
um notum. Framkvæmda-
stjóri Glits er Orri Vigfús-
son.
erlendir ferðamenn kaupa,
mikilvægar dagsetningar
og fleira þess háttar. Sem
dæmi má nefna að getið er
um ferðamannafjöldann
1978 þ.e. almenna ferða-
menn, transit Keflavík og
svo ferðamenn með
skemmtiferðaskipum og er
þetta flokkað eftir mánuð-
um. Á sama hátt er sett
Endumotkun
Endurnýting afurða er starfs-
grein sem lítt er þekkt hérlendis.
Sem afleiðing vaxandi hráefnis-
skorts hefur vegur þessarar
greinar farið ört vaxandi erlend-
is t.d. endurvinnsla á pappírsvör-
um. Danmörk er meðal þeirra
landa sem lengst eru komin á
þessu sviði en þar starfa 100
fyrirtæki með um 1500 starfs-
menn í atvinnugreininni.
Heildarvelta þessara fyrirtækja
á síðasta ári nam um 700 millj.
d. kr. eða um 35 milljörðum ísl.
kr. og voru um 10 milljarðar í
formi útflutningstekna.
Stórfelldar styrkveitingar til er-
lendra sjávarútvegsfyrirtækja
í síðasta töluhlaði Vinnuveit-
andans, félagsblaði Vinnuveit-
endasamhandsins, ritar Hjalti
Einarsson formaður Sambands
fiskvinnslustöðvanna athyglis-
verða grein um styrkveitingar,
sem erlend fiskvinnslufyrirtæki
njóta og samanburð á íslenskum
og erlendum fiskvinnslustöðvum
almennt.
Iljalti segir m.a.
„Styrkir í Noregi, sem munu
nema yfir 20% á hráefni, verka á
sama hátt og tollur í markaðslönd-
um okkar. Flest ef ekki öll ríki
Efnahagsbandalagsins munu
styrkja sjávarútveg stórkostlega.
Ég hefi að vísu ekki fullkomnar
upplýsingar um upphæðir styrkj-
anna, en öðru hvoru berast gögn,
sem staðfesta tilvist þeirra. Full-
trúar Islands hafa á samninga-
fundum um tollamál við Efna-
hagsbandalagið staðfest það í
einkaviðræðum og á fundum að
um mikla styrkjapólitík er að
ræða.
Tilgangurinn með styrkveiting-
um í norskum sjávarútvegi er
sagður vera sá að tryggja
sjómönnum ákveðin lágmarkslaun
á vel reknum skipum. Fiskverð er
ákveðið með það í huga „að
launajör sjómanna séu sem mest
í samræmi við launakjör land-
verkafólks", þ.e. styrkirnir, koma
frá norska ríkinu.
Styrkveitingunum má skipta í
eftirfarandi flokka eftir formi
þeirra:
1. Beinar verðuppbætur á hráefni.
2. Niðurgreiðslur á rekstrarvörum
útgerðar einkum veiðarfærum og
beitu.
Lítið vöruúrval
og léleg þ jónusta
3. Til sjúkratrygginga og lífeyris-
trygginga.
4. Til þess að standa straum af
hækkunum á kauptryggingu sjó-
manna.
5. Hagræðingarstyrkir.
6. Ymsir styrkir, t.d. vegna
markaðserfðleika.
Einungis fyrsti flokkurinn, bein-
ár verðuppbætur á hráefni, kemur
beint fram i fiskverðinu. Verðupp-
bæturnar eru ákveðnar fyrir
hverja fisktegund og stærðarflokk
að afloknu samkomulagi við ríkis-
sjóð hverju sinni um heildarfjár-
hæð styrkveitinga. Fiskverðið er
tilkynnt að meðtalinni verðuppbót
og fiskkaupendur gera upp við
útgerðarmenn á því verði, en
Noregs Fáfisklag eða viðkomandi
fisksölusamlag sér síðan um
greiðslur styrkjanna til fiskkaup- burð á íslenskum og erlendum
enda. Ákvörðun um verðbætur á fiskvinnslufyrirtækjum þá væri
hvert kg. fisktegundar er tekin af nauðsynlegt að taka tillit til
einstökum solusamlögum. Er þá allmargra þátta, s.s. álag á fisk-
einkum tekið mið af þegar teknum verð og vaxtakostnaðar en afurða-
ákvörðunum um hráefnisverð og vextir hjá íslensku fyrirtækjunum
verðlagsþróun á erlendum mörk- eru nú farnir að nema tugum
uðum.“ milljóna.
Það kemur fram hjá Hjalta að
hlutfall styrkveitinganna var á
milli 8,2% og um 27% af aflaverð-
mæti á árunum 1971—1977. Einna
athyglisverðustu atriðin sem fram
koma í greininni fjalla um saman-
burðardæmi sem gerð voru á
fiskverði í Færeyjum og á íslandi
og einnig hver laun fólks í
fiskvinnslu væru í þessum löndum.
Niðurstaðan var sú að fiskverð er
yfirleitt hærra hérlendis en í
Færeyjum og launin voru einnig
hærri hérlendis. Reiknuð laun í
Færeyjum námu, á viðmiðunar-
tímanum, 1102- kr. ísl. meðan
launin hér á landi voru á bilinu
1171 — 1213.- fyrir sömu vinnu á
sama vinnutíma. Þrátt fyrir hærra
fiskverð eru launin hærri.
í lok greinar sinnar segir Hjalti
að ef gera eigi raunhæfan saman-
Oft hefur mönnum orðið tíð-
rætt um einhæft framboð garð-
ávaxta hér á landi og þá sérstak-
lega á kartöflum. Til að afla
nánari frétta um skoðun kaup-
manna á þessu máli ræddi Við-
skiptasíðan við nokkra þeirra. í
svörum þeirra kom m.a. fram að
það væri keppikefli hvers kaup-
manns að geta boðið viðskiptavin-
um sinum góðar vörur og gott
vöruúrval. Þetta hefði alveg
vantað hvað garðávexti varðaði.
Grænmetisverslun landbúnaðar-
ins hefur einokun á sölu kart-
aflna. hvítkáls og gulrófna svo
dæmi séu nefnd. Fara svör
kaupmanna hér á eftiri
Reynir Eyjólfsson kaupmaður í
Reynisbúð kvaðst alla tíð hafa
verið þeirrar skoðunar að einokun
í kartöflusölu væri furðulegt
fyrirbæri. Frjáls innflutningur á
ávöxtum hefur gefist vel og því
væri tímabært að fleiri fengju
tækifæri að annast kartöflusölu.
Vöruúrvalið væri allt of þröngt,
það ætti að minnsta kosti að bjóða
upp á þrjár tegundir. Að lokum
sagði Reynir að hvað varðaði alla
afgreiðsluhætti ætti Grænmetis-
verzlunin að taka Osta- og smjör-
söluna sér til fyrirmyndar.
Jón Þórarinsson kaupmaður í
Vörðufelli sagði að það væri
athyglisvert að í þau þrjátíu ár
sem hann hefði fengist við kaup-
mennsku hefði aldrei verið hægt
að velja úr neinu — ein tegund
væri í einum gæðaflokki. Kartöfl-
ur eru vissulega viðkvæm vara en
það ætti ekki að koma niður á
þjónustunni, hún væri með ein-
dæmum slæm. I þeim efnum getur
Grænmetisverzlunin lært mikið af
Osta- og smjörsölunni og Mjólkur-
samsölunni, sagði Jón að lokum.
Jóhannes Jónsson verzlunar-
stjóri í Austurveri og form. fél.
kjötkaupmanna sagði að það væri
hart til þess að vita að á meðan
Grænmetisverzlunin seldi 1. fl.
vöru í éigin verzlun þá byði hún
kaupmönnum aldrei annað en
annars og þriðja flokks vöru.
Vöruúrvalið þarf að vera meira og
einnig þarf að taka upp aðrar
pakkningar eins og t.d. plastpoka,
neytendur vilja ekki kaupa köttinn
í sekknum og því eru pokar oft
rifnir upp. Þjónustan er ekki nógu
góð og þar á Grænmetisverzlunin
að taka Osta- og smjörsöluna og
Mjólkursamsöluna sér til fyrir-
myndar enda eru þessi fyrirtæki
rekin eins og þau séu í hörkusam-
keppni og þjónustan eftir því,
sagði Jóhannes að lokum.
Mamin
de Nord
Magasin de Nord er Ifklcga sú verzlun í Kaupmannahöfn sem
flestir íslendingar þekkja, en fyrir utan stórverzlunina á
Kongens Nytorv þá rekur Wessel & Vett hringurinn scx aðrar
stórverzlanir og einnig vörumarkaðskeðjuna Schou-Epa. Þrátt
fyrir mikil umsvif á síðasta ári varð tap á starfseminni upp á
7 milljónir d.kr. Stórverzlanirnar skiluðu hagnaði er nam um
7 millj. d. kr. meðan S & E verzlanirnar voru reknar með tapi
upp á um 14 millj. d. kr. eftir 15,6 millj. kr. tap árið áður. Mælt
í seldum krónum þá skilaði hver króna í Magasin einum eyri
í hagnað meðan tapið nam 2—3 aurum hjá S & E. Þrátt fyrir
þessa þróun hefur eigið fé móðurfyrirtækisins breytzt lítið eða
úr 317 millj. d. kr. í 315 millj. d. kr.
Mikil aukning
í farþegaflugi
Landsmenn nota nú flugið
almennt meira en áður. Það
gerir tímaskorturinn, sagði
Jónas Sigurðsson framkvæmda-
stjóri flugfélagsins Vængja h.f.
er við ræddum við hann um
starfsemi félagsins. Byrjunin í
ár lofar góðu því þá fluttum við
20% fleiri farþega en rekstrar:
áætlanir sögðu fyrir um. I
sumar verður flogið til Mývatns
alla daga og eins hafa ferðir í
Þórsmörk gefist vel. Vængir
starfrækja einnig reglulegt
áætlanaf%ug til ýnissa staða á
landinu, s.s. Siglufjarðar,
Stykkishólms og Flateyrar.
Leiguflug hefur verið farið bæði
til Grænlands og Færeyja og
sjúkraflug hefur aukist verulega
á vegum félagsins. Er við
spurðum Jónas um framtíðar-
áætlanir þá sagði hann að þeir
stefndu að enn frekari endur-
nýjun flugflotans og uppbygg-
ingu fyrirtækisins en algjör
forsenda þess að það tækist væri
jákvæð afstaða Framkvæmda-
stofnunar til þeirrar lánsum-
sóknar sem félagið hefur sent
Byggðasjóði enda eðlilegt þar
sem við gegnum svo mikilvíégu
þjónustuhlutverki fyrir lands-
byggðina, sagði Jónas að lokum.