Morgunblaðið - 20.07.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 20. JÚLÍ 1978
15
V
Táknrænt skotmark umhverfisflokkanna> Sorphaugar
iðnríkisins og brenglað verðmætaskyn.
fellst hann alls ekki á að flokkur
frjálsra demókrata sé ekki lengur
ljósberi frjálslyndis hvort heldur
er í mennta- umhverfismálum eða
viðvíkjandi frelsi borgaranna. í
stuttu máli virðist hann á þeirri
skoðun að stefna flokksins hafi í
flestum málum verið rétt, hins
vegar hafi ekki tekizt að „skýra
hana nægjanlega fyrir kjósend-
um“.
En úrslit fylkiskosninganna í
Hamburg og Niedersachsen benda
ekki eingöngu til þess að frjáls-
lyndisstefnan þyki hafa þynnst út
í meðförum frjálsra demókrata
heldur að þeim sem og öðrum
flokkum hafi láðst að hlýða á
raddir minnihlutahópa. Það hefur
komið fram áður að „grænu og
marglitu listarnir" eru ekki
strangt til tekið pólitisk framboð.
Þetta sannast í þvi að í hópi þeirra
er jafnt að finna hægrisinna sem
vinstrimenn. Ef litið er á hverjir
það eru, sem listunum lögðu lið,
kemur í ljós að þar kennir margra
grasa. Auk málefna, sem áður eru
nefnd, ber hæst baráttumenn fyrir
auknum lýðréttindum og um-
burðalyndi gagnvart minnihluta-
hópum og gegn skrifræði og
tölvuveldi. Þar fyrir utan má
nefna kvennasamtök, hagsmuna-
hópa fanga, leigjenda, kynvillinga
og iðngreinahópa. Stjórnvísinda-
maður einn í Kiel bendir á að raði
menn vestur-þýzkum stjórnmála-
flokkum á „hægri-vinstri“ mæli-
kvarða hljóti „grænu listarnir" að
falla í miðið. Það er því greinilegt
að hið nýja framboð heggur stærst
þar sem frjálslyndir hafa lengst af
gumað af að hafa markað sér bás
í stjórnmálabaráttunni.
Flestir þýzkra kjósenda virðast
fagna tilkomu umhverfisflokk-
anna nýju. Það kemur fram í
fyrrnefndri skoðanakönnun Emn-
id-stofnunarinnar að 32 af hundr-
aði álíta að hún sé til góðs enda
þótt þeir myndu ekki sjálfir greiða
þeim atkvæði. 20 af hundraði
sögðust e.t.v. mundu greiða þeim
atkvæði og fimm af hundraði
örugglega. Könnunin var gerð
aðeins fáeinum dögum eftir kosn-
ingarnar meðal 18 ára og eldri í
Niedersachsen og Hamburg. Hún
sýnir einnig að 55 af hundraði
kærðu sig kollótta þótt frjálsir
demókratar fengju engan fulltrúa
á þing. 1980.
Ein athyglisverðasta niðurstaða
skoðanakönnunarinnar sýnir að
það eru einkum yngstu kjósend-
urnir auk þeirra sem lokið hafa
námi, sem nýju flokkunum fylgi og
eru jafnframt hinir sömu og
flestum mótmælum hreyfa. Leiðir
hún meira að segja að því líkur, að
hvorki meira né minna en þriðj-
ungur kjósenda á aldrinum 18 til
24 myndu greiða umhverfisflokk-
unum atkvæði. Er það nokkurn
veginn í samræmi við þá stað-
reynd að „marglitir" fengu 24 af
hundraði atkvæða þessa aldurs-
hóps í kosningunum í Hamborg og
náðu öðru sæti á eftir jafnaðar-
Lambsdorff efnahagsmála-
ráðherra er einn þeirra, sem
gagnrýnt hafa Genscher
fyrir málamiðlunarpólitík.
mönnum (42%) á undan kristileg-
um demókrötum og frjálslyndum.
Skýring á því hvernig frjálslyndir
töpuðu fylgi í fylkiskosningurum
lýsir greinilega ekki hvers vegna
svo fór. Aður hefur verið vakin
athygli á misheppnaðri umlosun-
arstefnu varakanzlarans, Gens-
chers. Spurt er hvernig almenn-
ingur í Vestur-Þýzkalandi eigi að
geta áttað sig á flokki, sem reynir
á ólíkan hátt að vinna málefnum
sínum brautargengi í samstjórn
með kristilegum demókrötum í
fylkjum og héruðum svo sem
Hessen, Saarbrúcken og Hannover
og með jafnaðarmönnum í ríkis-
stjórninni í Bonn? Auk þess, sem.
ráðabreytni af þessu tagi ruglar
kjósendur í ríminu eru stjórn-
málalegar afleiðingar hennar
flokknum stórháskalegar. Foryst-
an má í engu rasa um ráð fram og
verður að gæta þess að slaka til og
semja hvar sem ágreinings verður
vart gagnvart meðstjórnendunum.
Hefur það einmitt verið kjarninn
í gagnrýni flokksmanna á Gensch-
er að hann komi fram eins og
málamiðlanir væru takmark i
sjálfu sér. Þótt Genscher sjálfur
taki ásökun þessa ekki nærri sér
(í „Der Spiegel“:„ ... ekkert fæst
algerlega málamiðlunarlaust")
verður ekki a'nnað sagt en að hún
lýsi stíl hans mæta vel. Sem dæmi
má nefna aðstöðu hans er nift-
eindasprengjan kom til umræðu og
hann gætti þess að samþykkja
hvorki né neita að henni yrði
komið fyrir í Vestur-Þýzkalandi.
Ekki virtist honum heldur ganga
vel að ákveða sig er allt ætlaði um
koll að keyra vegna hneykslismála
í tíð Maihofers innanríkismálaráð-
herra úr hans flokki eða þegar
velja þurfti eftirmann hans.
Árangur umhverfisflokkanna
hefur greinilega vakið forystu-
menn í öðrum flokkum til vitundar
um nauðsyn þess að hlusta á
raddir mótmælahópa. Frjálslyndir
hafa dregið fram úr pússi sínu
flokksályktanir bæði gamlar og
nýjar í þeim tilgangi að reisa
frjálslyndisstefnuna úr flagi.
Menntamál og jafnréttismál líta
nú aftur dagsins ljós og hugmynd-
ir um að gera skattakerfið hag-
stæðara til fjárfestinga eru í
deiglunni. Hér kemur ekki sízt til
óttinn við mótmælaflokk Her-
manns Frederdorfs, sem gæti tætt
enn meira fylgi af gömlu flokkun-
um gerði hann alvöru úr þeirri
hótun sinni að bjóða fram 1980.
Frederdorf, sem er jafnaðarmaður
og forseti bandalags þýzkra skatt-
heimtumanna, hefur gert snarpar
árásir á skattakerfi landsins en
neitar þó að hann vilji leggja
skatta af að mestu, líkt og
Glistrup berst fyrir í Danmörku.
En hvort sem frjálsir demókrat-
ar reyna að bera sig borginmann-
lega eða ekki er engu síður
bersýnilegt að bæði jafnaðarmenn
og kristilegir demókratar eru
farnir að búa sig undir aö vera án
þeirra. Þannig hefur heyrst að
jafnaðarmenn hyggist t.d. ekki ljá
frjálslyndum atkvæði oftar. í
væntanlegum 'f.vlkiskosningum í
Hessen hyggjast hernaðarsérfræð-
ingar jafnaðarmanna þvert á móti
vinna tvo hundraðshluta af frjáls-
lyndum og reyna þannig að ná
naumum meirihluta gegn kristi:
legum demókrötum í Þinginu. í
Bæjaralandi í október og Rín-
landi-Pfalz verður einnig á bratt-
an að sækja en í báðum þessum
fylkjum fékk flokkur frjálsra
demókrata litlu meira en fimm af
hundraði.
Þrátt fyrir hrakspárnar hefur
Helmut Schmidt kanzlari ráðið
flokksmönnum sínum að koma
mjög nærgætilega fram við frjáls-
lynda fram á haust. Það verða
örlög frjálslyndra sem fyrst og
fremst segja til um hvort stjórnin
heldur velli næstu tvö ár. Þá benda
skoðanakannanir til að eina von
frjálslyndra til að lifa af sé að
standa dyggilega við hlið jafnaðar-
manna, enda munu um tveir
þriðjungur fylgismanna fyrr-
nefndra telja það hyggilegast. Það
er því engan veginn einfalt verk-
efni sem forysta Frjálsra demó-
krata hefur með höndum. Það
samræmist best stefnu flokksins
að vinna með jafnaðarmönnum.
.Og samt verður ekki annað af
ummerkjum ráðið en að einmitt
þessari samvinnu sé um að kenna
hvernig komið er; að þeir hafa
fyrirgert sjálfstæðu yfirbragði
sínu.
KP.
Emingarsam-
tök ræða er-
lenda íhlutun
Kartoum — 10. júlí — Reuter.
Á FUNDI Einingarsamtaka
Afríkuríkja lýsti Obasanjo
þjóðarleiðtogi því yfir að ekki
bæri að fordæma hernaðar-
lega íhlutun Sovétmanna og
Kúbumanna í Afríku. en um
leið lýsti hann því yfir að
þessar þjóðir ættu ekki að
ofbjóða gestrisni Afríkubúa,
því að þeir hefðu ekki losað
sig undan nýlenduoki Evrópu-
ríkja til þess eins að binda sig
aftur á sama klaía.
Sovétmenn og vinir þeirra
hefðu verið velkomnir til Afr-
íku til að rétta baráttumönn-
um fyrir frelsi hjálparhönd og
tryggja sjálfstæði nýfrjálsra
ríkja í álfunni, en hins vegar
væri fráleitt að þeir hreiðruðu
þar um sig frekar en orðið
væri.
Hernaðarleg íhlutun af
hálfu erlendra ríkja er það
mál, sem setur mestan svip á
leiðtogafundinn í Kartoum, en
hingað til hafa umræður verið
frekar dauflegar og fátt borið
til tíðinda.
Veöur
víða um heim
Amsterdam 18 skýjað
Apena 35 léttskýjað
Berlin 20 skýjað
Chicago 31 skýjað
Frankfurt 22 skýjað
Genf 21 rigning
Helsinki 16 skýjað
Jóhannesarb. 17 heiðskírt
Kaupmannah. 17 skýjað
Lissabonn 26 léttskýjaö
London 21 skýjað
Los Angeles 28 heiðskírt
Madrid 34 léttskýjað
Malaga 27 léttskýjað
Moskva 16 skýjað
New York 30 heiðskírt
Osló 17 skýjað
Palma 26 léttskýjað
París 19 léttskýjað
Reykjavík 12 léttskýjað
Róm 30 léttskýjað
Stokkhólmur 17 skýjað
Tel Aviv 29 heiðskírt
Tókýó 33 skýjað
Vancouver 23 léttskýjað
•yínarborg 20 rigning.
Sjaranski fluttur í
Vladimir-fangelsi
Moskvu — 10. júlí — Routor
ÞEGAR forcldrar andófsmanns-
ins Anatólí Sjaranskís komu í
morgun til að heimsækja hann í
Lefortovo-fangelsið. þar sem
hann hefur verið vistaður síðast-
liðna 16 mánuði. var þeim til-
kynnt að hann hefði verið fluttur
í hið alræmda Vladimir fangelsi,
sem er um 200 kílómetra austur
af Moskvu. Móðir Sjaranskís fékk
leyfi til að heimsa'kja hann í
Lefortovo í gær og var henni þá
tjáð að hún mætti heimsækja
hann þangað svo oft sem hún
óskaði.
Margir pólitískir fangar hafa
verið í Vladimir-fangelsinu þar
sem aðbúnaður er mjög lélegur,
þar á meðal Vladimir Búkovskí,
sem látinn var laus í skiptum fyrir
Luis Corvalan, kommúnistaleið-
toga frá Chile, um áramótin 1976
og 1977.
I litháensku blaði, sem barst til
Moskvu í dag, eru birt ákæruatriði
í málinu gegn Viktorias Petkus,
sem dæmdur var í tíu ára fangelsi
og fimm ára þrælkunarvinnu í
síðustu viku. í blaðinu segir að
réttarhöldin yfir Petkus hafi farið
fram í kyrrþe.v til að hlífa
ungmennum, sem hafi umgengizt
Petkus, en síðan snúið frá villu
síns vegar. Petkus hefur verið
virkur andófsmaður í Litháen, en
var meðal annars dæmdur fyrir að
hafa afvegaleitt unglinga og feng-
ið þá til að taka þátt í kynsvalli
og drykkjuskap.
Þetta gerðist
1976 — Víkiúgur I lendir á Mars
og hefur myndasendingar til
jarðar.
1974 — Tyrkir gera innrás í
Kýpur.
1969 — Neil A. Armstrong
stígur fyrstur rnanna fæti á
tunglið.
1962 — Hlutleysi Laos ábyrgzt
á ráðstefnu í Genf.
1954 — Vopnahlé í Indókína
undirritað í Genf: Frakkar fara
frá Norður-Víetnam og komm-
únistar frá Suður-Víetnam,
Kambódíu og Laos.
1951 — Abdullah konungur
Jórdaníu ráðinn af dögum.
1944 — Stauffenberg reynir að
ráða Hitler af dögum.
1936 — Montreaux-sáttmálinn
um yfirráð Tyrkja yfir tyrk-
nesku sundunum.
1913 — Tyrkir taka Adríanópel.
1895 — Bandaríkjamenn grípa
inn í deilu Breta og Venezúela.
1871 — Brezka-Kólumbía geng-
ur í kanadíska sambandsríkið.
1866 — Austurríkismenn ger-
eyða flota ítala i sjóorrustunni
við Lissa.
1858 — Napoleon III og Cavour
hefja viðræður um sameiningu
Italíu.
1810 — Kólombia lýsir yfir
sjálfstæði.
Aftnæli dagsins. Yacinthe
Rigaud, franskur listmálari
(1659—1743) — Sir Edmund
Hillary, nýsjálenzkur fjall-
göngumaður (1919-------) —
Francesco Petrarch, ítalskt
skáid (1304-1374).
Innlent. Þorláksmessa hin fyrri
lögieidd 1237 — Bein Þorláks
tekin upp og skríniögð 1198 —
Fundur lærðra og ieikra í
Shálholti 1353 — Skálholtssam-
þykkt (Árnesingaskrá) 1375 —
Jóni Gerrekssyni biskup drekkt
í Brúará 1433 - D. Síra Torfi
Jónsson í Gaulverjabæ 1689 —
Sýsiumenn kæra Prese landfó-
geta fyrir drykkjuskap og óreiðu
1745 — Eldmessa Jóns Stein-
grímssonar 1783 — Sigurður
Greipsson glímukóngur 1926 —
D. Kiemens Jónsson 1930 —
Ólafur krónprins afhendir
Snorrastyttuna 1947 — Skrúfað
frá vatnsleiðslunni tii Eyja 1968
— Stofnun Flugleiða 1973 — F.
Ríkharður Jónsson 1888 —
Stefán Jóh. Stefánsson 1894 —
Dr. Jakob Benediktsson 1907.
Orð dagsins. Kannski brenndu
þeir Róm af því Neró lék á
fiðluna — Oliver Herford,
bandarískur rithöfundur.