Morgunblaðið - 20.07.1978, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 20. JULÍ 1978
33
VELVAKANDI
SVARAR í SIMA
OÍOO KL 10 — 11
FRA MANUDEGI
__________
„Hverfisfjötu er skipt í þrjár
akreinar að Snorrabraut. Þe(;ar
ekiö er af Hverfisgötu skal velja
nyrstu akreinina, ef ætlunin er að
beygja norður Snorrabraut, en
hinar tvær ef aka á suður Snorra-
braut. Á Snorrabraut milli Hverf-
isgötu og Laugavegar eru einnig
þrjár akreinar. Vestasta akreinin
er eins og merkingar sýna, ein-
göngu fyrir þá sem ætla að be.vgja
,til hægri niður Laugaveg og er
óheimilt að nota hana til aksturs
suður Snorrabraut. Hinar tvær
akreinarnar eru fyrir akstur suður
götuna.
Á Hofsvallagötu, sunnan Hring-
brautar, eru tvær akreinar til
norðurs, en norðanmegin Hring-
brautar þrengist Hofsvallagata,
þannig að þar er aðeins um eina
akrein að ræða í norðurátt. Af því
leiðir að eystri akrein Hofsvalla-
götu, sunnan Hringbrautar, er
eingöngu ætluð f.vrir hægri beygju
en vestari akreinin, sem stenst á
við Hofsvallagötu norðan Hring-
brautar, er ætluð fyrir akstur
beint áfram yfir Hringbraut og til
vinstri inn á hana.
Nóatún þrengist hins vegar ekki
norðan Laugavegar og því er unnt
að aka hægri akrein Nóatúns yfir
gatnamótin og áfram norður
götuna auk þess sem akreinin er
ætluð fyrir þá sem beygja austur
Laugaveg.
Gatnamót í borginni eru mis-
munandi. Akstur um þau er háður
aðstæðum og gerð þeirra. Sem
betur fer virðast árekstrar á
framangreindum gatnamótum
ekki stafa af því að fólk átti sig
ekki á mismunandi reglum sem
gilda um umferð þar. En á það ber
að sjálfsögðu að leggja mikla
áherslu að umferðarmerkingar við
gatnamót séu sem greinilegastar.
Þessir hringdu . . .
• Biðraðir
eða troðningur?
Kona nokkur sem lengi hefur
dvalið erlendis kvaðst vilja fá að
koma því á framfæri að mjög
skorti á að biðraðamenning væri
fyrir hendi á Islandi og þætti sér
það mjög miður. — Þegar komið er
inn í strætisvagn, banka eða
verzlun hér er aðalatriðið að troða
sér og ota sér áfram, en engum
dettur í hug að gera hina minnstu
tilraun til að standa í biðröð,
heldur er miklu fremur troðist og
hamast. Þetta er eitt atriði sem
maður tekur strax eftir þegar
komið er heim frá dvöl erlendis, en
þar er það nánast undantekning ef
menn stilla sér ekki upp í biðröð
og þar þykir það sjálfsögð regla og
sjálfsögð kurteisi og tillitssemi.
Annað atriði vildi ég fá að nefna
í leiðinni, en það er hvað sumir
unglinar geta oft leyft sér að vera
dónalegir. Eg tók eftir því um
daginn í strætisvagni að nokkrir
unglingar létu háðsglósur ganga
vegna þess að ófrísk kona var
stödd í vagninum. Unglingarnir
létu stríðnisorðin fjúka bara til að
ergja konuna sem svona var á sig
komin. Eg held að svona hegðun
SKÁK
Umsjón:
Margeir Pétursson
Á alþjóðlegu skákmóti í Lodz í
Póllandi fyrr á þessu ári kom þessi
staða upp í skák þeirra Pribyl.
Tékkóslovakíu og Helmers.
Noregi, sem hafði svart og átti
leik.
33. ... Hxf3. 34. IIxf3 Dek og
hvítur gafst upp. Ef 35. Hfl þá
Be3+. Inkiov. Bulgariu sigraði á
mótinu, hann hlaut 9‘/a v. af 15
mögulegum. Ilelmers varð annar
með 9 v. Þeir Luczac. Póllandi og
Lukacz. Ungverjalandi deildu með
sér þriðja sætinu, hlutu báðir 8‘/2
unglinga hafi ég hvergi rekist á
annars staðar, og manni verður
bara spurn hvar annars staðar
gæti þetta gerst? Með þessu litla
dæmi finnst mér að við Islending-
ar verðum að taka okkur á hvað
varðar alla kurteisi og þó svo ég
viti að þetta voru aðeins nokkrir
unglingar og heyri sjálfsagt (von-
andi) til undantekninga, þá þykist
ég viss um að.þetta litla atvik lýsi
nokkuð hvernig unglingar eiga það
til að haga sér á almannafæri.
Að lokum Iangar mig að taka
undir það sem ég hef einhvers
staðar séð, að mér finnst ekki rétt
að sjónvarpið skuli fara í frí svo
lengi, það eru mjög margir sem
sakna þess og þ.vrfti að efla það
svo að það geti leyft sér að ráða
aukinn mannskap til starfa allt
árið.
HÖGNI HREKKVÍSI
Utlaginn —
olnlxigabamið
Hraðinn er heimska og tak- ritningar nefna, að komast að og
mark nútímafólks. Allir alltqf á
spani. Allt — alltaf á síðustu
stundu.
Kapphlaupið um lífsgæðin
orðið slíkt æði að lífsgæðin sjálf
gleymast.
Með hverju ári eykst hraðinn
í lofti, á láði og á legi.
Hraðskreið skip, hraðfara bílar,
flugvélar, sem fara hraðar en
hljóðið og eldflaugar, drápstæki
æða þó hraðast.
Samt veldur hraðinn á göt-
unni óteljandi slysum, angri,
þjáningum, lemstrunum,
áhyggjum, harmi og dauða, auk
alls hins ómælanlega tjóns
efnalega. Þó aðeins brot af
hraða eldflaugar. Bíllinn er þó
ekki byggður sem drápstæki,
heldur sem andsvar við hraða-
óskum hversdagsins. Samt gæti
hann verið tákn hraða og
heimsku nútímans.
Maðurinn sjálfur, sem allur
þessi hraði á að þjóna, er að
verða útlagi — olnbogabarn
sinna eigin óska um hraða og
lífsgæði, gervilífsgæði.
Af þessum óskum leiðir alla
streituna, kvíða, angist og kvöl,
sem er einkenni fyrir sálar-
ástand fólks í auðugustu löndum
heims.
Áður var þetta einu nafni
nefnt aumingjaskapur og maður
sem var alltaf að kvarta kallað-
ur „eymdarskrokkur" með háði
og lítilsvirðingu. En kona á
svipuðu stigi sögð „móðursjúk“
ímyndunarveik. Nú eru þessi
skilgetnu afkvæmi hraða og
heimsku í mannlegri sál og
samfélagi næstum fín tízkyfyr-
irbrigði og rædd öllu öðru meira
í finni samkvæmum og faglega
hönnuðum læknastofum.
Taugarnar og allt, sem þeim
tilheyrir, skapar óteljandi við-
fangsefni og krefst tæknilegra
stofnana í tugatali, doktora,
lækna, sálfræðinga og uppeldis-
fræðinga. Öryggisleysið í hraða
og glaumi dagsins á öllum
sviðum, biðlund, rómsemi og
trúnaði annarra, veldur uppgjöf,
þunglyndi og kvöl.
Utlaginn — persónuleikinn
„hinn huldi maður hjartans" á
hvergi griðastað.
Ekki bætir úr að hlusta á
fréttir og þætti fjölmiðlanna
eða lesa blöðin, sem óðum
færast i það horf að flytja
aðeins efni í æsilegum stíl, með
óhefluðu orðbragði.
Að ekki sé minnst á efnið
sjálft:
Hermdarverk, mannrán, morð
og valdabaráttu, þar sem vald-
hafar milljónaþjóða eru myrtir
og morðingjarnir setjast í há-
sætin, hylltir af stórveldum
heims næstu daga. En flestra
þeirra bíður svo böðulshönd eða
morðbomba við næstu vegamót
óðar en varir.
Þetta er nú um fjarlægu
óttaefnin, þótt fátt sé orðið
fjarlægt og heimur smár nú á
dögum. En nálægu streitumálin
eru samt ennþá fleiri í nánd, þar
sem „bræður berjast og að
bönum verðast" eða ætti heldur
að segja: „Ástvinir rísa gegn
ástvinum í hatri, hefnd og
yfirgangi. Eiginmaður gengur
um eins og grenjandi ljón.
Börnin eru ekki örugg á eigin
heimili. Allt er tryllt og armur
lögreglunnar mildari en móður-
faðmur. Eiginkonan reynir að
féfletta eiginmann öllu, nema
nærbuxun'um, ef hann sleppur
þá í þeini. Hún telur allt sitt, ef
þau skilja. En það gæti samt
verið henni hagur, að hann yrði
ekki nakinn í einstæðingsskapn-
um. Hann þarf að senda henni
barnameðlögin!
Víst eru áhyggjuefnin mörg
og erfitt að lofa þessum „hulda
manni hjartans", sem helgar
gægjast inn í tilveruna.
Utlagi frá eigin heimili á ekki
góða daga. Utlagi úr eigin sál er
þó enn erfiðara hlutskipti.
Glötun er að týna sjálfum sér,
manngildi, heiðri og heilindum.
Þar gengur hraði og glaumur,
gleymska og heimska hart að
nútímapersónu. Og þegar út í
þennan hrunadans er stigið, nær
tannhjól nautnanna tökum nieð
tóbaki, brennivíni og pillum.
Það eru ráðin til úrbóta.
Þetta á allt að veita jafnvægi
og rósemi hugans að nýju. Og til
viðbótar skal etið sem mest og
legið sem lengst.
En bregðist veizlur og sólar-
ferðir, skal leitað andalækna og
miðla, farið kennske til Filipps-
eyja eða minnsta kosti til
Freeport. Alltaf að leita að
sjálfum sér. Eða til að flýja
sjálfan sig! Dýrt skal það vera.
Enginn virðist vita, að þarna
eru góð ráð ódýr kannske
ókeypis.
Sem sagt að drekka vatn eða
kannske undanrennu eða ný-
mjólk, hreyfa sig í hreinu lofti
og eta ókryddaðan mat. Hugsa
svo sem minnst um sjálfan sig.
Gefa öðrum — ekki sízt þeim
nánustu sem flest bros og
hljóðláta nærgætni. Flýta sér
hægt. Gefa sér tíma til að lesa
og hugsa. Koma aldrei of seint.
Eiga hljóðar stundir í
einrúmi.
Ef til vill orsakaðist öll
streitan og aumingjaskapurinn
af eigingirni og sjálfselsku, þar
sem „hinn huldi maður hjart-
ans“, hinn góði hluti manns
eigin sálar var gerður útlægur
líkt og fóstur í kviði aumrar og
uppgefinnar móður við eyðingu.
Kannske var lífið köld krafa
án þakka og ástúðar.
Fyrir nær tveim þúsundum
ára sagði Kristur:
„Ef ljósið í þér er myrkur.
Hve mikið verður þá myrkrið?"
Sé ljósið í þinni eigin sál
útlagi á lífsbrautinni verða öll
Ijós önnur mýraljós og saltvík-
urtýrur. Þar duga hvorki pillur
né miðlar.
Sennilega er þetta of nærri
kristnum dómi og kenningum
hans svo skólaspekingar nútím-
ans telji markhæft.
Hér skal því færð fram önnur
tilvitnun. Orð heiðins heintspek-
ings og keisara í hinni frægu,
fornu Rónt: Hann hét Marcus
Aurelius.
Hann segir:
„Hið innra með þér býr
guðlegur kraftur, heilóg vera.
Gættu þessa kraftar sem hins
æðsta sem þú átt. Sýndu þessari
veru í sjálfum þér aldrei óvirð-
ingu eða vanmat."
Hann er því miður útlagi og
olnbogabarn þeirrar kynslóðar.
sem dýrkar pillur, áfengi og
eiturlyf.
Utlagi í landi hinnar köldu
kröfu á vetrarhjarni vanþakk-
lætis, hraða og heintsku.
Reykjavík, 7/7 1978.
Arelíus Níclsson.
v.