Morgunblaðið - 05.08.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. ÁGÚST 1978
17
Ragnar
Amalds:
* Svar
til Kjartans Jóhannssonar,
varaformanns Alþýðuflokksins
Hefur Alþýðuflokkurinn stolið
stefnu Sjálfstæðisflokksins
Kjartan Jóhannsson, varafor-
maður Alþýðuflokksins, ritar
grein í Morgunblaðið 2. ágúst s.l.
um nýafstaðnar tilraunir til
myndunar vinstri stjórnar og
fullyrðir blákalt í fyrirsögn:
„Millifærslukerfi Alþýðubanda;
lagsins með tíu milljarða gati“. í
greininni leitast Kjartan við í
löngu máli að rangfæra og afflytja
tillögur Alþýðubandalagsins í
efnahags- og kjaramálum.
Það er strax eftirtektarvert, að
Kjartan gerir ekki minnstu tilraun
til að rökstyðja, hvernig þetta tíu
milljarða króna gat er reiknað út.
í viðræðum flokkanna slógu tals-
menn Alþýðuflokks og Framsókn-
arflokks fram fullyrðingum um, að
tillögur Alþýðubandalagsins
byggðust ekki á réttum tölulegum
upplýsingum og vísuðu oft til
„sérfræðinga sinna“. Þeir voru þá
sérstaklega beðnir um að leggja
fram skrifleg gögn máli sínu til
stuðnings ásamt upplýsingum um,
hverjir þessir „sérfræðingar" væru
og á hverju upplýsingar þeirra
væru byggðar. En þessu neituðu
talsmenn Alþýðu- og Framsóknar-
flokks. Það er óvéfengjanleg
staðreynd, að í nýafstöðnum
stjórnarmyndunarviðræðum voru
engin gögn lögð fram því til
stuðnings. að tölulegar upplýs-
ingar okkar Alþýðubandalags-
manna væru rangar. Sagan um
tíu milljarða króna gatið er
áróðursbragð manna, sem ekki
treysta sér til að ræða nýjar leiðir
í efnahagsmálum.
Útreikningar
Steíngríms
Það má Steingrímur Hermanns-
son eiga, að hann gerir þó tilraun
til þess í grein í Tímanum sama
dag að rökstyðja fullyrðinguna um
tíu milljarða gatið. En útreikning-
ur hans sannar ekkert annað en
það, að hann vill ekki fara þá leið,
sem við höfum bent á. Ef útreikn-
ingskúnstir Kjartans eru eitthvað
svipaðar þarf enginn að undrast
niðurstöðuna.
Steingrímur segir t.d., að sér-
stök skattlagning á eyðsluvörur,
férðagjaldeyri o.fl. gefi ekki ríkinu
átján hundruð millj. tekjur, eins
og tillögur okkar gera ráð fyrir,
heldur eitt þúsund milljónir
króna. Hvernig getur hann fullyrt
það? Hann spyr ekki, hvað skatt-
prósentan eigi að vera há eða
hvaða lúxusvörur eigi að skatt-
leggja. Nei, hér skal vera „gat“ upp
á átta hundruð milljónir króna,
sem fæst með því að breyta
tillögum okkar og lækka skattinn,
sem þessari upphæð nemur. Og þá
er komið stórt gat!
Nákvæmlega sama gildir um
mörg önnur „göt“, sem Steingrím-
ur þykist finna í tillögum Alþýðu-
bandalagsins:
Við leggjum m.a. til lækkun
rekstrar- og framkvæmdaútgjalda
ríkissjóðs um tvö þúsund milljónir
króna á þessu ári, en Steingrímur
lækkar töluna um eitt þúsund
milljónir króna.
Við leggjum til, að samfara
almennri niðurfærslu verðlags sé
verð á þjónustu lækkað sem svarar
einu vísitölustigi. Steingrímur
strikar þessa tölu út, væntanlega
af því að hann er á móti þessari
ákvörðun, og segir: 0%. Þar með er
komið enn eitt „gat“, sem ekki á
uppruna sinn í tillögum Alþýðu-
bandalagsins, heldur verður að
skoðast sem breytingartillaga frá
öðrum.
Engin
úrslitaskilyrði
Það er ekkert nýtt að deilt sé um
tölur á íslandi. Þegar verðbólgan
er 40% á ári, breytast allar tölur í
efnahagskerfi okkar mjög veru-
lega á skömmum tíma og getur því
nokkurra mánaða tímamismunur
gefið mismunandi útkomu á sama
dæminu. Engin af tillögum okkar
alþýðubandalagsmanna var sett
fram sem úrslitaskilyrði fyrir
stjórnarmyndun. Við vorum reiðu-
búnir að endurskoða talnalegar
upplýsingar, ef önnur gögn og
réttari hefðu verið lögð fram. Við
vorum tilbúnir að ræða um
breytingar á tekjuöflun og gátum
hugsað okkur niðurfærslu- og
millifærsluaðgerðir með ýmsum
hætti. Við kröfðumst þess eins, að
nýjar leiðir væru farnar í efna-
hagsmálum og neituðum algerlega
gömlu gengislækkunar- og kjara-
skerðingarleiðinni.
Aðalatriðið málsins er ekki það,
hvort næstu efnahagsaðgerðir
kosta nokkrum milljörðum meira
eða minna; um það mætti vafa-
laust ná samkomulagi og eins um
hitt að afla tekna á móti. Hitt
skiptir öllu, hvort menn vilja
reyna þessa leið eða ekkii hvort
menn ætla sér að ná niður
verðbólgunni og um leið reyna að
varðveita þann kaupmátt launa,
sem um samdist í seinustu kjara-
samningum.
Gengisfelling er einnig
millifærsla
Kjartan Jóhannsson segir, að
við höfum verið með bráðabirgða-
lausn í efnahagsmálum. Það er
alveg rétt, að tillögur okkar um
fyrstu aðgerðir voru tillögur um
bráðabirgðalausn. En annar kafl-
inn í tillögum okkar fjallar um
ýmsar kerfisbreytingar, sem óhjá-
kvæmilegar eru til að tryggja
varanlega lausn. Og auvitað
getum við verið sammála um, að
gengisfellingartillaga Alþýðu-
flokksins er einnig bráðabirgða-
lausn, sem bersýnilega mun ekki
endast nema í skamman tíma.
Á þessum tveimum bráða-
birgðalausnum er þó meginmunur:
Gengisfellingin er upphaf að
nýrri verðbólguöldu og hlýtur
óhjákvæmilega að torvelda stjórn-
völdum á næstu mánuðum að ná
niður verðbólgunni. Tillögur
Alþýðubandalagsins um milli-
færslu- og niðurfærslu gætu hins
vegar orðið fyrsta skrefið út úr
vitahringnum, ef framkvæmdar
yrðu.
Gengisfelling er í sjálfu sér
stórfelld millifærsla fjármuna til
útflutnirigsatvinnuvega. Með
gengisfellingu er fjöldinn skatt-
lagður til hagsbóta fyrir atvinnu-
reksturinn. Það er því furðulegt að
sjá Kjartan Jóhannsson, hinn
baska baráttumann fyrir nýrri og
stórfelldri gengisfellingu, hneyksl-
ast á því, að í tillögum Alþýðu-
bandalagsins skuli felast talsverð
skattlagning. Tillögur Alþýðu-
bandalagsins og Alþýðuflokksins
fela að sjálfsögðu báðar í sér mikla
millifærslu og skattlagningu. En
munurinn er sá, að við viljum ekki
að þessi skattlagning leggist jafnt
á alla eins og gerist með gengis-
fellingu, heldur höfum við einbeitt
okkur að tekjuöflunarleiðum, sem
fyrst og fremst lenda á hátekju-
fólki og atvinnurekstri, öðrum en
útflutningsatvinnuvegum.
Tillögur okkar miða einmitt að
því að afla nauðsynlegs fjár án
þess að það komi fram í almennu
verðlagi og ýti undir verðbólgu.
Millifærsla í
báðum tilvikum
Annar munur á tillögu Alþýðu-
flokksins og Alþýðubandalagsins
er sá, að gengisfellingin kemur
öllum jafnt til góða sem framleiða
fyrir erlendan markað, hvort sem
hagur þeirra er vondur eða góður,
en millifærsluleið Alþýðubanda-
lgsins miðar að því að veita þeim
einum sérstakan stuðning, sem
brýnast þurfa þess með. Þannig
verður raunveruleg tilfærsla fjár-
muna miklu minni en með gengi-
fellingarleiðinni og þá um leið
verðbólguáhrif tilfærslunnar. Með
millifærsluleið Alþýðubandalags-.
ins eru 7200 millj. kr. fluttar á
milli á einu ári, en 15% gengisfell-
ing færir til um 37.000 millj. kr. á
einu ári.
Öllum er jafnljóst, að tillögur
Alþýðubandalagsins um milli-
færslu- og niðurfærsluleið hafa
ýmsa ágalla í framkvæmd. Varan-
legt millifærslukerfi er engan
veginn æskileg. Hitt er líka ljóst,
að ef menn ætla að brjótast út úr
vítahring verðbólgunnar, þá dugar
ekki að binda sig við sömu gömlu
úrræðin, sem engan árangur hafa
borið. Það er hægt að brjótast út
úr þessum vítahring, en til þess
þarf samstillt átak margra aðila.
A hverju
strandaði
Stjórnarandstöðuflokkarnir
unnu sigur í seinustu þingkosning-
um, vegna þess að þeir boðuðu
nýja efnahagsstefnu og mótmælti
endalausum gengisfellingum fyrri
stjórnar með sífelldum kjara-
skerðingum. Eftir kosningar sáu
þeir Alþýðuflokksmenn ekkert
annað en gömlu úrræðin og ráðast
nú með heift á okkur Alþýðu-
bandalagsmenn með ýmsum upp-
nefnum og svívirðingum, vegna
þess að við viljum standa við
stefnumál okkar og erum ekki
reiðubúnir að gleypa ofan í okkur
það, sem við sögðum fyrir kosning-
ar.
Það er alrangt, sem Kjartan
Jóhannsson segir í fyrrnefndri
Morgunblaðsgrein, að viðræðurnar
um vinstri stjórn hafi strandað á
tillögum Alþýðubandalagsins. Þær
voru aldrei settar fram sem
úrslitakostir, en Benedikt Gröndal
sleit þessum viðræðum, þegar við
Alþýðubandalagsmenn vorum ekki
tilbúnir að segja já og amen við
því að aðsteðjandi vandi væri
leystur með 7,5% almennri kjara-
skerðingu.
Ef hægri stefna á að ríkja í
landinu, þá er eins gott að það
séu hægri menn í ráðherrastólum
sem hana framkvæma. Það er
makalaus óskammfeilni hjá tals-
mönnum Alþýðuflokksins þessa
dagana að tala um „heigulshátt"
okkar Alþýðubandalagsmanna, af
því að við neitum að senda okkar
menn í ráðherrastóla til að
framkvæma svipaða efnahags-
stefnu og fráfarandi stjórn stóð
fyrir.
Alþýðubandalagið hefur lagt
fram tillögur sínar, nákvæmar og
ítarlegar en nokkur annar stjórn-
málaflokkur. Þetta eru engir
úrslitakostir af okkar hálfu, en
aðrir flokkar verða að segja til um,
hvort þeir vilja leysa aðsteðjandi
vanda í anda þeirri meginstefnu,
sem tillögur þessar bera með sér
eða hvort þeir vilja halda sig við
gömlu gengislækkunar- og kjara-
skerðingarleiðina. Þar duga engar
talnablekkingar um ímynduð göt,
sem andstæðingar okkar búa
sjálfir til í því skyni að villa um
fyrir almenningi. Það er unnt að
ná niður verðbólgunni án þess að
skerða enn einu sinni kjör lág-
launafólksins. Það kostar fórnir af
hálfu þeirra mörgu, sem betur
mega sín. Það kostar nýjar leiðir,
ný vinnubrögð og umfram allt
gagngerðar breytingar í efnahags-
kerfi þjóðarinnar.
Greinarhöfundur Vísis komst
að þeirri niðurstöðu fyrir nokk-
rum dögum. að Alþýðuflokkurinn
hefði ekki aðeins stolið atkvæðum
frá Sjálfstæðisflokknum í stórum
stfl. Hann hefði einnig stolið
stefnu Sjálfstæðisflokksins. í
þessum orðum er talsverður
sannleikur, eins og nú er komið á
daginn, og þarf því engan að
undra, þótt illa gengi að koma
saman vinstri stjórn undir for
ystu formanns Alþýðuflokksins.
Vinsældir Bandarík jaf orseta
Entered White House 1977 FORD 1974 NIXON 1969 JOHNSON 1963
12 18
12 18
1 6 12 18
1 6 12 18
Á þessari mynd, sem birtist í The Sunday Times fyrir skömmu, sjást vinsældir nokkurra forseta
Bandaríkjanna eftir 18 mánuði í starfi. Tölurnar eru byggðar á skoðanakönnunum Gallup-stofnunarinnar.