Morgunblaðið - 09.11.1978, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1978
Málshöfðun
vegna skáldsögu í
sjónvarpsbúningi
ÞEGAR ég dvaldi í Danmörku í
ágúst/sept. sl. varð ég var við,
að fólk var yfirleitt ánægt með
efni, sem danska sjónvarpið
hafði sýnt í ágústmánuðfi. Var
það sjónvarpsleikrit, sem
danska sjónvarpið hafði ráðið
rithöfundinn Klaus Rifbjerg til
að gera eftir hinni þekktu
skáldsögu Hermans Bang:
Ludvigsbakke (Lúðvígsbakki) —
með aðstoð Jónasar Cornell.
Mikil eftirvænting ríkti meðal
fólks eftir þessum sjónvarps-
þætti og urðu það því mikil
vonbrigði, þegar sýningin varð
nokkurs konar afskræming
skáldsögunnar. Voru umsagnir
dagblaðanna í höfuðstaðnum
yfirleitt sammála um að sýning
fyrrihlutans hefði verið
„fiaskó", Þegar svo seinnihlut-
inn var sýndur voru blöðin
sammála um að sýningarnar
hefðu verið fullkominn ósigur
(dobbelt nederlag). Sjónvarpið
lagði dauða hönd á Lúðvígs-
bakka. (sjá meðf. úrklippu úr
blaðinu).
I Danmörku er til félags-
skapur sem heitir Herman
Bangs Selskabet. Sér hann um
útgáfu bóka hans og aðra
hagsmuni þar að lútandi. Einn
stjórnenda þess félags er rit-
höfundurinn Hjorth-Moritzen.
Hann skrifaði grein um þetta í
Politiken 30. ágúst síðastl.
Deilir hann hart á danska
sjónvarpið fyrir meðferðina á
skáldsögu Hermans Bang.
Tek ég hér nokkrar glefsur úr
greininni.
Ef til vill var það ómögulegt
að þrengja þessari stóru skáld-
sögu saman í einungis tvær
sýningar. Það hefðu tveir jafn
reyndir menn eins og
textasemjarinn Klaus Rifbjerg
og upptakandinn Jónas Cornell
átt að sjá og þá kefjast nógu
langs sendingartíma eða að
öðrum kosti neita að taka
hlutverkið að sér, þótt þeir
misstu við það af álitlegri
þóknun. — Það sem okkar nú
var sýnt var raunverulega til-
ræði við rithöfundinn og af-
skræming göfugs listaverks ...
Við hljótum að spyrja: Hefur
danska sjónvarpið engar hæfar
manneskjur til að rannsaka
(lesa yfir) sýningarefnið áður en
því er dembt yfir áhorfendurna?
Hefði sjónvarpið, leikhúsdeild-
in, haft hæfan ráðunaut, sem
þekkti skáldskap Hermans
Bang, hefði hann hindrað þessi
mistök. Það var illa farið að
áhorfendur skyldu verða fyrir
miklum vonbrigðum, en þó verst
vegna höfundar þar eð áhorf-
endur fengu alranga hugmynd
og lítt geðfellda af þessari
litrænu skáldsögu. — Það eykur
sannarlega ekki áhuga á skáld-
skap Hermans Bang. — Og að
síðustu: Hvað er hægt að gera til
þess að koma í veg fyrir slík
mistök framvegis, þegar
væntanlega á að sýna önnur
listaverk bókmenntanna í sjón-
varpinu? — Og: Hvað er hægt að
gera til að koma í veg fyrir að
sjónvarpið sendi aftur út hinn
afskræmda „Lúðvígsbakka" og
dreifi þessari þandaskömm til
annarra landa?
Hér hljóta reglurnar um
upprunarétt að koma til greina,
þótt 50 árin séu liðin, sem
höfundarrétturinn varir, þá
gildir framvegis sú regla, að
Bókabúð Braga f nýtt húsnæði
Bókabúð Braga var stofnuð árið 1944 og var þá í Hafnarstræti 22. Síðustu
tvö árin hefur bókabúðin verið í Verzlanahöllinni, Laugavegi 2G. Nýlega
flutti búðin aftur á fornar slóðir og er nú starfrækt í Lækjargötu 2.
Starfsfólk í Bókabúð Braga er 3 stúlkur auk eiganda. Guðmundar H.
Sigmundssonar. Bókabúð Braga rekur einnig blaða- og ritfangasöbi á
Hlemmtorgi.

Vefstólar, vefgrindur, útskurðar-
járn, handverkfæri, hefilbekkir,
föndurvörur.

Sendum í póstkröfu.
HANDID
Tómstundavörur fyrir heimili og skóla.
Laugavegi 168, sími 29595.
35
enginn megi ráðskast með lista-
verk eftir geðþótta (droit
moral).
Listaverkinu má ekki breyta
eða hafa það til sýnis fyrir
almenning á þann hátt eða í
slíku sambandi að það misbjóði
bókmennta- eða listaáliti
höfundar eða sérkennum hans.
Þótt tími sá, sem höfundar-
rétturinn gildir, sé liðinn, er
Bang varinn af ofangreindum
lögum, sem ég álít að Sjónvarpið
hafi greinilega brotið með út-
gáfu sinni af skáldsögu hans.
Ríkisútvarpið verður að svara
til saka í þessu máli, þar sem
það ber ábyrgð á vandræðunum
í lögfræðilegum skilningi.
Brot á „droit moral“ reglunni
er í þessu falli háð reglum um
opinbera ákæru. Ef ríkissak-
sóknari hefst ekki handa af
sjálfsdáðum með kæru á hendur
danska útvarpinu, verður Rit-
höfundafélagið danska eða
Herman Bangs-félagið að
krefjast þess að hann geri það.
Ekki gerir Herman Bang það
sjálfur ...“
Þegar ég hafði síðast spurnir
af þessu máli hafði rithöfundur-
inn Hjort Moritzen beðið ríkis-
saksóknarann að senda kæru á
hendur ríkisútvarpinu danska af
þessu tilefni. — Mjög fróðlegt
tel ég að með málinu verði
fylgst, en það sem ég hef sett á
blað er tekið lauslega úr þeim
blaðaskrifum, sem ég sá.
Reykjavík 24. okt. '78
Jón ólafsson lögfræðingur.
Þýzkar kvik-
myndir frá
síðari árum
á vegum
Germaníu
ÁÐUR fyrr. einkum á þriðja tug
aldarinnar og á öndverðum fjórða
tugnum þóttu þýskar kvikmvndir
bera af öðrum kvikmyndum, sem
sýndar voru hér á landi. Svo leið
langt árabil og lítið var sýnt af
þýskum kvikmyndum. en síðustu
árin hafa Þjóðverjar gert margar
myndir, sem vakið hafa athygli.
Félagið Germanía hefir nú fengið
til sýningar nýlegar þýskar kvik-
myndir. sem fjalla einkum um
vandamál einstaklinga og sam-
félagsins á vorum timum. En
myndirnar eru þó einkum valdar
með tilliti til leikstjórnar þeirra.
Tveimur myndanna stjórnar
Alexander Kluge, sem víða er
frægur. og einni myndinni Volker
Schlöndorff. sem kannske er fræg-
astur þýzkra kvikmyndastjóra nú á
dögum.
Fyrsta myndin, sem Germanía
ætlar að sýna n.k. laugardag, 11. nóv.
í Nýja Bíó, kl. 14 heitir „Ein
unheimlich starker Abgang" og
fjallar um vandamál stúlku, sem
orðið hefir vini sínum að bana. Þessi
mynd er frá Bavaria Atelier, og
ieikstjóri er Michael Verhoeven.
Þetta er litmynd, sýriingartími
rúmlega hálf önnur klst.
Síðan verður sýnd hver myndin af
annarri næstu laugardaga, myndirn-
ar „Abschied von gestern" 18. nóv.
leikstjóri Alexander Kluge, en kona
hans Alexandra Kluge er meðal
leikara. „Gelegenheitsarbeit einer
Sklavin" 25. nóv. einnig með Kluge
og Alexöndru Kluge og síðasta
myndin „Der junge Törless" 2. des.
leikstjóri Volker Schlöndorff.
Myndirnar verða allar sýndar í
Nýja Bió eftir hádegið á laugardög-
um, sú síðasta laugardaginn 2. des.
Öllum er heimill ókeypis aðgangur
að sýningunum.
Með myndum þessum gefst ís-
lenskum kvikmyndahús gestum
kostur á að kynnast því sem
Þjóðverjar hafa bezt gert í þessu efni
á síðari árum.
(Fréttatilkynning).

^atuua Sfy^ehbbon h.f
Suðurlondsbraut 16 - Reykjavík - Simi 35200