Morgunblaðið - 10.02.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. FEBRUAR 1979
15
England er að sökkva í drasli.
M. Tatcher
Rammasamning-
urinn frá
1975 í molum
Sá launasamningarammi sem
gerður var 1975 hefur vissulega
oft átt í vök að verjast síðan
hann var gerður, en þá var
verðbólga í Bretlandi um þrjátíu
prósent. Þessi launarammi er nú
endanlega kominn í mola.
Verkamenn segja að þeim sé nóg
boðið nú; árangur í baráttu við
verðbólguna hafi náðst án þess
þeir hafi fengið nokkuð fyrir
sinn snúð og sýniiega hafi
stjórnvöld ekki hugsað sér af
fyrra bragði að bæta þeim upp
þær fórnir sem þeir færðu þá.
Það var síðla sumars skömmu
eftir aðalfund Verkamanna-
flokksins, að boðuð var sú stefna
ríkisstjórnarinnar að kaup-
hækkanir mættu ekki fara fram
úr fimm prósentum. Skömmu
síðar fengu starfsmenn Ford-
verksmiðjanna samt sem áður
17 prósent kauphækkun eftir
níu vikna verkfall, olíubílstjórar
fengu 15 prósent og sama var að
segja um tæknimenn sjónvarps
og blaðamenn landsbyggðar-
blaða. Þetta gerðist þrátt fyrir
hótanir talsmanna stjórnarinn-
ar, en hleypti vissulega ólgu í
allar umræður og þær náðu svo
hámarki þegar vörubílstjórarnir
náðu 22% eftir verkfall sitt.
Brezka blaðið Economist birt-
ir áreiðanlega skoðanir þorra
manna er það fjallar um þessi
mál í síðasta riti og segir að
héðan af muni engin stétt i
landinu láta sér detta í hug að
sætta sig við minna en 20 pró-
sent.
Atvinnuleysi
og aukin skatt-
heimta mun fylgja,
segir stjórnin
Þrátt fyrir þetta virðist
James Callaghan enn bíða.
Hann hélt ræðu í Newcastle á
dögunum og réðst þar harkalega
á „verkfallsglaða aðila“ sem
ynnu gegn þjóðarhagsmunum.
Hann tók fram í ræðunni að
unnt væri að fállast á allt upp
tíu prósent launahækkun, en
vildu vinnuveitendur bjóða bet-
ur, yrðu þeir að gjöra svo vel og
taka það úr eigin vasa.
Callaghan sem hefur lengi getað
hrósað sér af góðri samvinnu við
verkalýðshreyfinguna var hinn
versti í ræðu sinni og sagðist
fordæma eindregið að verkföll
væru notuð sem vopn á meðan
samningaviðræður stæðu yfir og
jafnvel farið í verkföll án þess
að reynt hefði verið í neinni
alvöru að semja.
Stjórnin hefur þegar látið í
ljós hvaða afleiðingar muni
sigla í kjölfarið og til hvaða ráða
verði gripið til að berjast gegn
þeim verðbólgumyndandi áhrif-
um sem af svo háum launa-
samningum leiða. Denis Healy
fjármálaráðherra segir að til
verði að koma stóraukin skatt-
heimta og hann spáir meira
atvinnuleysi og stórkostlegum
erfiðleikum hjá mörgum fyrir-
tækjum í ótal framleiðslugrein-
um.
íhaldsflokkurinn
hefur beitt sér
klókindalega
íhaldsflokkurinn hefur að
sjálfsögðu notfært sér þetta
ástand og að margra dómi klók-
indalega. Margaret Thatcher
hefur hvatt til að sameiginlegt
átak verði gert til að draga úr
þessu ofurveldi verkalýðsfélag-
anna og hefur sá málflutningur
orðið henni til framdráttar og
þykir ábyrgur. Víst hafa tals-
menn íhaldsflokksins einnig
haft uppi gagnrýni á Callaghan
og bent á að áður en hann varð
forsætisráðherra hafi hann ver-
ið andvígur tilraunum sem
reynt var að gera til að koma
skipulagi á þann frumskóg sem
brezk verkalýðsfélög eru.
Andúðin á
verkalýðsfé-
lögunum
Nýleg skoðanakönnun leiddi í
ljós að manna á meðal er sterk
andúð á verkalýðsfélögum. 85
prósent spurðra sögðu að þau
væru of voldug og 70 prósent
þeirra sem spurðir voru sögðu
að verkalýðsfélögin gætu ekki
haft hemil á félögum sínum, ef í
brýnu slægi. Það var og athygl-
isvert að almenn vantrú kom
fram á því að nokkur stjórn-
málaflokkur fengi hamið verka-
lýðsfélögin og forustusveitir
þeirra. Tuttugu og fjögur pró-
sent töldu að Verkamannaflokk-
urinn gæti það og 29 prósent að
íhaldsflokknum ætti að takast
það. Þrjátíu og átta prósent
töldu hvorugan færan um það og
vissu ekki hvernig að því ætti að
standa.
Er ástæða að
leita í fram-
leiðslutregðu
Bretlands
Vitanlega hafa verið færðar
fram ýmsar hugmyndir um
hverjar gætu verið ástæður fyr-
ir þessari ógnarlegu stöðu. Sett-
ar hafa verið fram kenningar
sem ekki koma efnahagsmálum
beinlínis við: að öfgaöfl til
vinstri eigi hlut að máli og hafi
kynt undir. Það eru ekki aðeins
gallharðir íhaldsmenn sem full-
yrða þetta heldur og ýmsir
hópar verkamanna, sem ekki
hafa verið þekktir fyrir sérstaka
kommúnistahræðslu.
Vera kann að þetta sé svar að
nokkru, en sérfræðingar telja þó
að kjarni málsins sé einfaldlega
að Bretland framleiði ekki nægi-
lega mikið. Framleiðslan hefur
staðnað og fullnægir ekki þörf-
um fólks á mörgum sviðum.
Bretar hafa dregizt stórlega
aftur úr tæknivæddum iðnaðar-
þjóðum, en hins vegar hafa þeir
krafizt batnandi lífskjara og
lífskjarabreyting hefur orðið
þar mjög mikil. En þeir vilja
meira en tekst ekki að framleiða
það. Sumir benda á að sú stétta-
skipting sem enn er við lýði og
seint gengur að uppræta eigi
drjúgan hlut að máli ásamt
almennri félagslegri stöðnun.
Þetta ástand nú hefur kallað
fram umræður um þessa hlið
eftir að henni hefur lítt verið
gaumur gefinn um hríð. Hver
verður niðurstaða á því sem og
stöðunni allri mun síðan fljót-
lega koma í ljós.
mættir nema Óttar Möller, en
samt treysti einn af þremur for-
stjórum Flugleiða sér ekki til að
undirrita þessa fyrirlýsingu um
sína eigin samþykkt. En til hvers
þurfti þessa yfirlýsingu? Maður
hefði haldið að málið væri komið í
höfn, þegar þessi tillaga markaðs-
deildar (sem ætla mætti að bezt
hafi getað dæmt um gildi nafns
félagsins), hafði hlotið samþykki
allra mættra stjórnarmanna Flug-
leiða. En nei, o, nei. Einhver kippir
í spotta og ekkert verður af þessu.
Manni dettur ósjálfrátt í hug
þátturinn „Ég, Kládíus", þegar
maður virðir fyrir sér vinnubrögð
þessara manna. Þegar aumingja
keisarinn og öldungaráðið höfðu
loks komið sér saman um eitthvað,
þá kom hin frábæra Livía til
skjalanna og sá um að hlutirnir
yrðu eins og hún vildi hafa þá, og
vesalings gömlu mennirnir höfðu
ekki roð við henni. Maður gæti
haldið að einskonar „Livia" gengi
laus meðal þeirra Flugleiðamanna.
Nú skyldi enginn ætla, að mér
(og mörgum fleirum) sé ekki sama
hvað þetta fyrirtæki er kallað. Mér
finnst það engu máli skipta. Aðal-
atriðið er, að nafn þess verði sem
þekktast, og er sjálfsagt að fara
eftir því sem sú deild innan fyrir-
tækisins, sem bezt getur um dæmt,
leggur til. Hinsvegar get ég ekki
neitað því að þetta nafn, sem svo
loks var málað á nýjustu vél
Flugleiða, finnst mér hálf-kjána-
legt. „Icelandic" er lýsingarorð en
ekki nafnorð. Það vantar seinni
helminginn á nafnið svo að e-ð
skiljanlegt megi fá út. Þetta er
eins og ef e-ð flugfélag í t.d.
Danmörku héti „Danish/Danair",
bjánalegt nafn, ekki satt?
En því er ég svo langorður um
þetta mál, að ég er svo undrandi á
því löglega kjörin stjórn stórs
fyrirtækis skuli láta segja sér
svona fyrir verkum af aðilum, sem
virðast láta tilfinningar sínar ráða
gerðum sínum frekar en skynsem-
ina. En það sem mestu máli skiptir
í þessu öllu saman, er það að ekki
er lengur unnt að treysta yfirlýs-
ingum stjórnar Flugleiða. Segjum
sem svo, að nú myndi stjórn
Flugleiða samþykkja með öllum
greiddum atkvæðum að koma til
móts við óskir okkar FÍ-flug-
manna að svo og svo miklu leyti,
hver getur þá vitað nema einhver
„Livia“ komi og kippi í spottann?
Mig furðar ekki ögn á því, þó að nú
virðist eiga að afhenda helztu
ráðamönnum þjóðarinnar það gíf-
urlega vandamál, að eiga við þessa
déskotans Flugfélagsflugmenn
sem ómögulega geta hagað sér
rétt/ Hvað eru þeir að heimta
stöðuhækkanir og launajöfnuð, já,
og atvinnuöryggi? Það er líklegast
langbezt að setja þá bara alla í
innanlandsflugið. Það hæfir þeim
líka bezt, þessum innansveitar-
mönnum, að fljúga á Raufarhöfn
og Þórshöfn!
Allavega þurfa FÍ-flugmenn
ekki lengur að fara í neinar graf-
götur um skoðanir stjórnar Flug-
leiða á svonefndri launajöfnun. í
nýjustu upplýsingum, sem aðalfor-
stjóri Flugleiða lætur okkur í té í
Morgbl. nú á miðvd. s.l., kemur
fram að það sé grund-
vallarsjónarmið þeirra í
stjórninni, að menn eigi að fá
misjöfn laun fyrir sömu vinnu og
sama starfsaldur. Þá hefur maður
það. Hver þessi grundvallarsjón-
armið eru kemur ekki fram, en það
er eins og mig minni að forstjórinn
hafi sagt e-t að það væri eðlilegt,
að þeir sem flygju stærri flugvél
ættu að fá hærri laun. En þá
mætti spyrja, af hverju aðrir (en
flugmenn) fái ekki hærri laun
þegar þeir vinni við stærri vél,
einsog t.d. flugvirkjar, flugfreyjur,
flugþjónar, hleðslumenn o.s.frv.,
af hverju bara þeir sem sitja fram
í stjórnklefanum?
Auðvitað viðurkennir hver ein-
asti heilbrigður maður þá stað-
reynd, að eðlilegast er að menn fái
sömu laun fyrir sömu vinnu miðað
við starfsaldur. Spurningin ætti
ekki að vera um þetta heldur hitt,
hvað menn geta komið sér saman
um að teljist hæfilegur tími til að
ná þessu markmiði.
En þetta fer nú víst allt að
skýrast betur senn hvað líður, því
að nú á að bjarga stjórn Flugleiða
úr þeim ógöngum, sem hún hefir
komið sér í með ósanngirni sinni
og undanlátssemi, og sjálf stjórn
þjóðarinnar ætlar að taka við. Og
það er alveg óhætt að spá því, að
láti þeir menn sem þar ráða
ferðinni stjórnast af réttsýni og
óhlutdrægni, þá er enginn vafi á
því, að sættir takast í þessari deilu
sem ég vil nefna eirifaldlega „flug-
deila“ en ekki „flugmannadeila",
svo allri sanngirni sé fullnægt.