Morgunblaðið - 12.06.1979, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚNÍ1979
Mohammed Reza og Farah Diba: Hvergi eru þau velkomin.
íranskeisari er
kominn til Mexikó
Mexikó-borg 10. júní Reuter.
MOHAMMED Reza, fyrrverandi keisari í íran, kom á sunnudags-
kvöldið til Mexikó. Með í förinni var Farah Diba, eiginkona hans,
nokkrir samstarfsmenn og öryggisverðir. Keisarinn sagði við
fréttamenn að hann hefði ferðamannavegabréfsáritun til sex
mánaða og að hann hlakkaði til að dvelja f þvi landi sem jafnan
hefði verið rómað fyrir gestrisni. Mexikönsk stjórnvöld hafa látið
að þvf liggja að keisarinn sé langt frá því velkominn gestur og
þau muni ekki taka að sér að ábyrgjast öryggi hans meðan hann
er í landinu. Um svipað leyti og Iranskeisari kom til Mexikó hélt
sendiherra írans í Mexikó í skyndingu á brott og er litið á það
sem mótmæli íransstjórnar vegna þess að keisararanum skyldi
leyft að koma til Mexikó.
Mikil leynd var yfir brottför samstundis fylgt inn í nokkrar
keisarahjónanna frá Nassau á
Bahamaeyjum, þar sem þau hafa
dvalið síðan í marzlok í húsnæði
bandarísks milljarðamærings,
James Crosby, á Paradísareyj-
um. Fyrstu fregnir hermdu að
Farah Diba ein hefði haldið á
brott og voru fréttamenn í þann
veginn að hefja djúphyglislegar
bollaleggingar um að skilnaður
hjónanna væri í vændum, þegar
það upplýstist að keisarinn var
einnig í einkaþotu þeirri sem
þarna var um að ræða.
Við komuna til Mexikó var
hjónunum og fylgdarliði þeirra
bifreiðar og ekið á ótiltekinn
ákvörðunarstað. Búizt er við að
þau muni dvelja í húsi Shams
systur keisara í Acapulco, en
hún keypti það fyrir fjórum
árum og um svipað leyti og
keisari hrökklaðist frá íran voru
hafnar endurbætur á húsinu.
Nokkrir embættismenn tóku á
móti keisarahjónunum en þó svo
að utanríkisráðherra landsins
hafi sagt að Mexikó láti Irans-
stjórn ekki hóta sér, er flest sem
bendir til þess að Mexikó stjórn
vilji helzt að dvöl þeirra hjóna
verði sem allra stytzt.
Öllum breiðþotum skip-
að til skoðunar til könn-
unar á hreyfilfestingum
Washintrton 10. júní & AP, Reuter.
Bandaríska flugmálastjórnin
fyrirskipaði í dag skoðun á fest-
ingum hreyfla á öllum breiðþotum
í eigu bandarfskra flugfélaga.
Þessi tilskipun á við DC-10 þotur
Douglas-McDonnes verksmiðj-
anna, Boeing 747, Tristarþotur
Lockheed vewrksmiðjanna og A-
300 Airbus, evrópsku breiðþoturn-
ar. „Við teljum ekki hundrað í
hættunni en með tilliti til flug-
slyssins f Chicago viljum við bera
nauðsynlegar. varúðarráðstafan-
ir,“ sagði talsmaður FAA, banda-
rfsku flugmálastjórnarinnar f
Washington f dag.
Langhorne Bond, flugmálastjóri
Bandaríkjanna, mun koma fyrir
þingnefnd fulltrúadeildar Banda-
ríkjaþings. Þar er búist við að gerð
verði hörð hríð að honum og
honum verði gert að gera grein
fyrir eftirlitskerfi FAA. Hvers
vegna FAA hafi ekki fundið gall-
ana á DC-10 þotunum og hvort
DC-10 hafi nokkurn tíma átt að
fara í loftið. Bandaríska flugmála-
stjórnin gerir nú umfangsmiklar
rannsóknir á hreyfilsfestingum á
DC-10 þotum. Vitni af flugslysinu í
Chicago hafa sagt, að gusustrókur
hafi staðið aftur úr væng DC-10
þotunnar eftir að hreyfillinn hafi
fallið af. FAA rannsakar nú þann
möguleika að háþrýstikerfið í
vængnum hafi farið í sundur, og
glussinn hafi sprautast aftur úr
vængnum. Við það hafi vængurinn
orðið stjórnlaus, vélin misst jafn-
vægið og hrapað.
McDonnel Douglas verksmiðj-
urnar taka nú þátt í flugsýning-
unni í París og þær gáfu út þá
tilkynningu í dag, áð sala á og
eftirspurn eftir DC-10 þotum hafi
ekki minnkað. „Viðskiptavinir okk-
ar hafa sýnt okkur samúð sína.
Þeir líta svo á, að þær ráðstafanir,
sem FAA hafi gert sé vegna
pólitísks þrýstings í Bandaríkjun-
um. Að allt málið sé orðið póli-
tískt,„ sagði talsmaður verksmiðj-
anna. Þá gagnrýndi hann þá
ákvörðun FAA að kyrrsetja allar
DC-10 þotur af gerðinni 30 og 40.
Þar hafa engir gallar komið frarn."
Framleiðandi Airbus breiðþotn-
anna sagði í dag, að hreyfiltenging-
ar Airbusþotna væri í grundvallar-
atriðum frábrugðnar festingum
DC-10 þotnanna.
Stjómarflokkamir
töpuðu í Luxembourg
LuxembourK 11. júní. — Reuter, AP
GASTON Thorn, forsætisráðherra Luxembourg sagði af sér embætti í
dag eftir kosningaósigur stjórnarflokkanna í Luxembourg, sósíalista
og frjálslyndra, á sunnudag. Þrátt fyrir ósigur stjórnarflokkanna
tveggja unnu frjálslyndir, flokkur Thorns, einn mann á þingi.
Sósíalistar misstu þrjá menn og þar með var hinn naumi meirihluti
stjórnarflokkanna úr sögunni.
Kristilegir sósíalistar voru
sigurvegarar kosninganna í Lux-
embourg. Þeir hafa nú 24 þingsæti
af 59. Unnu sex þingmenn og eru
nú langstærsti flokkurinn í
Luxembourg. Leiðtoga kristilegra
sósíalista, Pierre Werner, verður
væntanlega falin stjórnarmyndun.
Hann er 65 ára gamall en hann
þarf stuðning annars flokks og
væntanlega verða það annað hvort
sósíalistar eða frjálslyndir, flokk-
ur Thorns.
Skipting þingsæta í Luxem-
bourg verður: Kristilegir sósíalist-
ar 24 — unnu 6. Frjálslyndir 15 —
unnu 1. Sósíalistar 14 — misstu 3.
Kommúnistar 2 — misstu þrjá.
Sósíal demókratar 2 — misstu 3.
Óháðir sósíalistar 1, unnu það
þingsæti. Sameiningarflokkurinn
fékk eitt þingsæti en hann hefur
það meðal annars á stefnuskrá að
krefja Þjóðverja um stríðsskaða-
bætur frá síðari heimsstyrjöld-
inni.
Gaston Thorn hefur verið for-
sætisráðherra Luxembourg síð-
ustu fimm árin, komst til valda
1974. Frá lokum síðari heimsstyrj-
aldarinnar til 1974 höfðu Kristi-
legir sósíalistar verið við völd.
Aðeins
nú Jimmy
Meirihluti kjósenda vill Kennedy
30% styðja
Carter
New York, London, 11. júní. Reuter, AP.
SKOÐANAKÖNNUN, sem banda-
ríska stórblaðið Ncw York Times
og sjónvarpstöðin CBS lefu gera
,JVjósnari aldarinnar 99 látinn
Starnberg. V-býzkalandi, 11. júní—Reut-
er. AP.
REINIIARD Gehlen, oft nefndur
„njósnari aldarinnar,” lést á föstu-
dag úr krabbameini í V-Þýzkalandi.
Gehlcn vann að njósnum fyrir
Þýzkaland í 36 ár en ákaflcga lítið
var vitað um hann á meðan hann
starfaði. Hann hóf störf við varnar-
málaráðuneytið í Berlín árið 1932
en árið 1942 var hann gcrður af
yfirmanni njósna Þjóðverja á aust-
urvígstöðvunum. Reinhard Gehlen
dró sig í hlé árið 1968, þá umvafinn
goðsögnum sem „njósnari aldarinn-
ar“. Svo mikil leynd hvfldi yfir
honum, að engum tókst að ná mynd
af honum frá 1945 til 1968 að hann
dró sig í hlé.
Hann gaf út æviminningar sínar
1971. Þær urðu metsölubók í
V-Þýzkalandi en í raun sögðu þær
ákaflega lítið. Þar hélt Gehlen því
fram að Martin Bormann, einn af
nánustu foringjum Hitlers, hafi
starfað fyrir Sovétmenn eftir heims-
styrjöldina og látist í Sovétríkjunum.
En síðar þótti sannað að höfuðkúpa
Bormanns hafi fundist í húsarústum
í Berlín.
Gehlen gaf sig fram við Banda-
ríkjamenn skömmu fyrir endanlega
uppgjöf nazista. Þá hafði hann með
sér mikið af upplýsingum um Sovét-
menn, sem hann hafði falið í helli í
Bæheimi. Eftir heimsstyrjöldina
setti Gehlen á stofn v-þýzku Ieyni-
þjónustuna, kölluð „Gehlen stofnun-
in“. Árið 1955 var gerð breyting á
leyniþjónustu Gehlens og hann var
einungis ábyrgur gagnvart kanslar-
anum. Bandaríkjamenn veittu rausn-
arlega fé til leyniþjónustu hans. Og
hún þótti vinna mörg frækileg afrek.
Frægast var þegar menn Gehlens
grófu göng undir A-Berlín og hleruðu
öll samtöl í borginni. Stofnun Gehlen
sagði fyrir um innrás Sovétmanna í
Tékkóslóvakíu árið 1968 og eins um
það, hvenær sex daga stríð ísraels-
manna og Araba yrði. Eftir að
Konrad Adenauer lést, minnkuðu
áhrif Gehlen mjög og hann var
gagnrýndur óspart vegna andúðar
sinnar í garð Sovétmanna, en draum-
ur hans var að koma kommúnisma í
Sovétríkjunum á kné.
fyrir sig sýndu að fylgi Jimmy
Carters, Bandarikjaforseta, hefur
aldrei verið minna. Hann hefur nú
stuðning aðeins 30% kjósenda en
hafði fyrir þremur mánuðum fylgi
42% kjósenda en hafði fyrir þremur
mánuðum fylgi 42% kjósenda. Þessi
skoðanakönnun sýndi, að fylgi
Jimmy Carters cr nú minna en
þeirra Gerald Fords og Lyndon
Johnsons þcgar það var minnst.
Aðeins tveir forsetar Bandaríkj-
anna hafa haft minni stuðning
bandarisku þjóðarinnar. Það voru
þeir Richard Nixon og Harry
Truman. Þá sýndu niðurstöður
könnunarinnar, að aðeins 23% kjós-
enda vildu að Carter byði sig fram
1980 en hins vegar vildu 52% að
Edward Kennedy færi í framboð.
Leiðari The Financial Times fjall-
ar í dag um stöðu Jimmy Carters.
Edward Kennedy —
fyllö hans er nú mun
melra en foraetans.
Jtmmy Carter -
fylld hans er nú
lígmarki.
Þetta gerðist
1964 — Nelson Mandela og sjö
aðrir dæmdir í ævilangt fangelsi
fyrir skemmdarverk í Rivonia-
réttarhöldunum í Pretoriu.
1944 — Þjóðverjar hefja flug-
spengjuárásir á Bretland.
1940 — Japanir gera loftárás á
Chungking, Kína.
1937 — Hreinsun rússneskra
hershöfðingja hefst.
1917 — Konstantín Grikkjakon-
ungur leggur niður völd.
1901 — Kúba verður raunveru-
legt bandariskt verndarríki sam-
kvæmt samningi.
1900 — Onnur þýzku flotalögin
(stefnt að smíði 38 herskipa á 20
árum).
1882 — Óeirðir gegn útlending-
um brjótast út í Alexandríu.
1798 — Frakkar taka Möltu.
1691 — Ahmed II verður
Tyrkjasoldán í stað Suleimans
III.
1683 — Samsæri um að myrða
Karl II og bróður hans Jakob,
hertoga af York, afhjúpaö (Ry
House Plot).
1672 — Franskur her sækir yfir
Rín við Tolhoys.
Afmæli. Charles Kingsley,
brezkur rithöfundur (1819—
1875) — Sir Anthony Eden
brezkur stjórnmálaleiðtogi
(1897-1977).
Andlát. Thomas Arnold,
skólastjóri, 1842.
Innlent. Fánatakan í Reykja-
víkurhöfn 1913 — Kristján X
heimsækir ísland 1926 — Ai-
þingiskosningar 1931 — Brott-
rekstur 20 manna úr kommún-
istaflokknum kunngerður 1934
— Jónas Halldórsson setur 50.
sundmetið á 10 árum 1939 —
Hótel Borg tekin leigunámi eitt
kvöld til veizlufagnaðar 1944 —
„Brúðkaup Fígarós" flutt 1950 —
f. Kristinn E. Andrésson 1901 —
Bjarni Vilhjálmsson þjskjv.
1915.
Orð dagsins. Lífið er byrði
sem er undanfari dauða —
Henry James, ensk-bandarískur
rithöfundur (1843—1916). •
Þar segir að „bandamenn Bandaríkj-
anna í NATO yrðu nú að taka meiri
ábyrgð á alþjóðavettvangi vegna
hinnar veiku stöðu Carters. Helsti
veikleiki Jimmy Carters er hve staða
hans gagnvart þinginu er veik og hve
fáum málum hann kemur þar í gegn.
Líklegt er að hann muni áfram eiga í
erfiðleikum og þegar upp verði
staðið teljist það Akkilesarhæll
Carters að hafa ekki tekist betur í
baráttunni við verðbólguna.
Bandamenn Bandaríkjamanna
verða að horfast í augu við það ,að
forusta Bandaríkjanna er ekki sem
hún var. Það gæti breyst eftir 1980,
en óráðlegt væri að treysta á það,“
sagði hið virta blað Fincancial Times
í leiðara í dag.
í Moskvu er nú komið fram af
meiri virðingu við Bandarikjaforseta
en áður, en fyrir aðeins ári síðan var
Jimmy Carter borinn þeim sökum að
stefna „Detente" í voða. Eftir SALT
2 samkomulagið hefur afstaða Sov-
étmanna gagnvart Carter verið í
mun mildari en áður.
ERLENT