Morgunblaðið - 16.06.1979, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JÚNÍ1979
11
Pétur Karlsson á heimili sínu við
Framnesveg 27 í Reykjavík.
á Islandi"
kynnst þjóðskipulagi jafnt í austri
og vestri, og hér fyrr nefndir þú
rússneska og kínverska sendiráðið
vegna ummæla þinna. Hefur þú
verið viðriðinn njósnir og kannski
jafnvel gagnnjósnir á-ferli þínum?
„Hvað er njósnari? í starfi mínu
í utanríkisþjónustunni var það
hlutverk mitt að afla upplýsinga í
þeim löndum, sem ég starfaði í. En
ef þú meinar njósnari í túlkun
enska orðsins „spy“, sem þýðir
njósnari í glæpsamlegum tilgangi,
þá er svarið nei. Ef ég væri
njósnari eða hefði verið, þá væri
ég allavega lélegur njósnari fyrst
einhverjum dettur í hug að ég sé
það. Raunverulegan njósnara veit
enginn um. Hins vegar var ég á
stríðsárunum í sveit sem átti að
sjá um öryggi breska hersins gegn
Þjóðverjum og þá var hlutverk
mitt að vita allt um Þjóðverja."
Pétur hefur dvalið síðustu þrjú
árin að hluta til á Spáni og dundað
þar við þýðingar á leikritum úr
íslenzku á ensku og einnig kennt í
ígripum ensku og þýzku í þekktum
spænskum málaskóla. Hann dvel-
ur hérlendis fram á haust, en mun
þá væntanlega fara til Madrid.
Hann fyllti sjötta tuginn í lok maí
Peter Kidson sem brezkur hermaður ásamt félögum sínum
sumarið 1941. Myndin er tekin í stigagangi Hafnarhússins í
Reykjavík. Peter er þriðji frá hægri.
nálægt slíku aftur. Það var hjá
Hafsteini miðli. Ég var eini karl-
maðurinn. Hafsteinn gekk á milli
og ég gætti þess að segja ekki
neitt. Er hann loks kom til mín þá
nefndi hann hin og þessi nöfn
fyrst og í lokin tuldraði hann
eitthvað sem hljómaði eins og
George og sagði að það væri
eitthvað leiðinlegt í sambandi við
hann — hvell sprenging eða
ámóta. Hafsteinn lýsir manninum
sem ungum, mjög myndarlegum
og dökkum yfirlitum. Hann stundi
mikið og bar sig illa.
Er ég var í Hong Kong kynntist
ég af tilviljun ungum, írskum
rannsóknarlögreglumanni, John
að nafni. Hann var áberandi
persónuleiki, hraustur og sterkur.
Við skrifuðumst á og fékk ég kort
frá honum á jólum 1956 þar sem
hann sagðist mundu skrifa mér á
nýja árinu. Nafnið George á ensku
hljómar ekki ósvipað John. Dag-
inn eftir fundinn hjá Hafsteini
fékk ég óvænt bréf frá Dublin frá
systur Johns sem tilkynnti mér lát
hans. Hann fórst í sprengingu eða
af voðaskoti á gamlaárskvöld
1956, hvort það var af sjálfs hans
völdum eða ekki var ekki vitað.
Nei, þessu kem ég aldrei nálægt
aftur."
„Raunverulega
njósnara
veit enginn um“
— Þú hefur komið víða og
og spurði ég hann í lok viðtalsins
hvernig hann hygðist eyða ævi-
kvöldinu.
„Ég trúi því, að þetta líf sé
aðeins undirbúningur að ein-
hverju meira og æðra. Þetta líf
skiptir ekki miklu máli. Er ég lít
aftur finnst mér allir þeir atburð-
ir sem skipt hafa mestu máli hafa
komið til af tilviljunum, eins og
skoska skáldið Robert Burns
sagði: „The best laid plans of men
and mice, gang oft agley", sem
útleggst: Bezt skipulögðu hlutir
manna og dýra fara oftast úr-
skeiðis. Ég á mér þó einn draum
og hann er að fá að deyja heima á
Englandi eða hér á íslandi."
„Nú lesa þeir þetta í kínverska
sendiráðinu — og svo verð ég
drepinn.“
MYNDIR: KRISTJÁN EINARSSON
A undanrásariðill svæðamótsins:
Enginn ógnaði
sigri Hiibners
Þegar að skipt hafði verið
niður í undanrásariðla á svæða-
mótinu í Luzerne hófust þegar
rökræður um hvor riðillinn
væri sterkari. Hvað varðaði
skiptingu titilhafa og meðalstig
í riðlunum var ekkert út á
mótstjórnina að setja, en ýms-
um fannst sem að tillit hafi
mátt taka til fleiri atriða. í
B-riðlinum voru t.d. margar
óþekktar stærðir eins og t.d.
þeir Gr'únfeld og Lars Karls-
son, en í A-riðlinum voru mun
eldri og reyndari skákmenn í
meirihluta. Það fór því mikið
eftir skákstíl keppenda hvor
riðillinn þeim hentaði betur.
í A-riðlinum var það auðvitað
Robert H'úbner, lang stigahæsti
maður mótsins, sem bar höfuð
og herðar yfir alla andstæðinga
sína. Stórmótið í Montreal hef-
ur greinilega verið honum góð-
ur skóli, því að hann tefldi
hverja einustu skák af mikilli
hörku allt frá upphafi til enda.
Guðmundur Sigurjónsson
gerði jafntefli í tveim fyrstu
skákum sínum, en fékk síðan
þrjá og hálfan vinning í næstu
fjórum umferðum. Úrslitasæti
hans var aldrei í hættu og
Guðmundur ætti að hafa mjög
góða möguleika á að komast
áfram í millisvæðamót að þessu
sinni. Kagan var sá eini sem
tókst að leggja Húbner að velli
og eftir þann mikilvæga sigur
má segja að úrslitasæti hans
hafi verið í höfn. Um fjórða
úrslitasætið börðust þeir Wed-
berg og Wirthensohn og skák
þeirra í 10. umferð skar úr um
hvor þeirra kæmist áfram. Sví-
inn, sem hafði hvítt tefldi af
miklu öryggi, tókst að komast út
í hagstæðara endatafl, sem að
hann vann síðan örugglega. í
síðustu umferð átti Wedberg
síðan unnið tafl á Húbner, en lék
gróflega af sér í tímaþröng.
Um aðra keppendur er það að
segja að Hamann tefldi langt
undir styrkleika og virtist skorta
alla snerpu, Noregsmeistarinn
Ragnar Hoen sýndi dágóð tilþrif
og kom á óvart. Um minn eigin
árangur er það að segja að ég
fékk oft mjög góðar stöður, en
þegar að til úrvinnslunnar kom
var sem allt skylli í baklás og
mér urðu á hinar furðulegustu
yfirsjónir. í slíku formi þýddi
auðvitað lítið að hugsa um úr-
slitasæti.
Þrátt fyrir að Húbner fengi
flesta vinninga sína úr löngum
vandtefldum endatöflum, tefldi
hann þó eina skemmtilega sókn-
arskák:
Hvítt: H'úbncr (V-Þýzkalandi)
Svart: Hammer (Sviss)
Aljekín vörn
1. e4 - RÍ6, 2. e5 - Rd5, 3. Rc3
(sjaldséð afbrigði, sem Keres
hafði töluvert dálæti á)
Rxc3, 4. dxc3 — d6, 5. Bc4 —
c6?!,
(Þessi leikur er allt of hæg-
fara. Betra var 5.... — Rc6 eða 5.
... e6, en auðvitað ekki 5. ...
dxe5, 6. Bxf7+!)
6. BÍ4 - d5, 7. Bd3 - g6, 8. h4!
- Bg7, 9. De2 - Ra6,10. h5 -
(Svartur hefur teflt byrjunina
svo til áætlunarlaust og refsing-
in lætur ekki á sér standa.
Fyrirsjáanlegt er þegar að svart-
ur verði að standa um óákveðinn
tíma með kóng sinn á miðborð-
inu).
Rc5, 11. 0-0-0- - Rxd3+, 12.
Hxd3 - Da5,13. a3 - BÍ5,
(Skárra var 13. ... — Be6, og
hróka síðan langt)
14. Hd2 — gxh5.
(Löng hrókun kom ekki til
greina vegna 15. h6 — Bf6, 16.
e6!)
15. Dxh5 - Bg6, 16. Dh4 -
Da4,17. Re2 - Hd8,18. Dg3 -
c5, 19. Bh6 - Bxh6, 20. Hxh6
- De4, 21. Hh4 - DÍ5, 22. De3
- Dc8, 23. RÍ4 - d4,
(Örvænting. Svarti kóngurinn
á sér dauðann vísan á miðborð-
inu)
24. cxd4 - cxd4, 25. Db3 -
Be4,
26. e6! -
(Banahöggið)
Í6, 27. Í3 - Bc6, 28. Rg6 -
Bd5, 29. Db5+ — og svartur
gafst upp.
Eftir 29. ... Bc6 getur hvítur
valið um 30. Db4, 30. Dc5 og 30.
Dh5.
Undanfarin ár hefur Guð-
mundur Sigurjónsson nær ein-
göngu teflt kóngspeðsbyrjanir.
Að þessu sinni breytti hann hins
vegar til og lék 1. Rf3 í hverri
einustu skák. Arangurinn varð
mjög góður, og sérstaklega
sannfærandi var hvernig hann
yfirspilaði Kagan í hægfara
stöðubaráttu.
Hvítt: Guðmundur Sigur-
jónsson
Svart: Kagan (ísrael)
Réti byrjun
1. Rf3 - g6, 2. g3 - Bg7, 3. d4
— d6,'4. Bg2 — Rf6,5. b3 - c5,
6. Bb2 - cxd4, 7. Rxd4 - Dc7,
8. c4 - Rc6, 9. Rc3 - Bd7, 10.
04) - 0-0,11. Rc2!
(Taflið ber nú öll einkenni
enska leiksins og hvítur hefur
greinilega mun meira rými. Síð-
asti leikur hvíts er mjög nytsam-
ur þar sem að honum er beint
gegn ankannalegri stöðu svörtu
drottningarinnar á c7. Svartur
verður nú fyrr eða síðar að eyða
leik í að leiðrétta staðsetningu
drottningarinnar).
Da5,12. Dd2 - Dh5?!
(Betra var 12. ... Hfc8. Hæg-
fara þróun stöðunnar virðist
hins vegar ekki hafa verið Kag-
an að skapi og hann grípur því
til bjartsýnislegra sóknarað-
gerða)
13. Re3 - Rg4, 14. Rxg4 -
Bxg4,
15. Rd5!
Þessi riddari á eftir að verða
svörtum óþýður ljár í þúfu.
Peðið á e2 er friðhelgt næstu
leiki vegna gaffalsins á f4)
Bxb2,16. Dxb2 - hae8
Guðmundur IlUbner
Kagan WedberK
Skák
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
(Hugmyndin á bak við þennan
leik er greinilega að skipta upp á
drottningum. Betra var þó lík-
lega að reyna 16.... Hac8, því að
í endataflinu koma Stöðuyfir-
burðir hvíts enn betur í ljós)
17. Hacl
(Hótar 18. c5)
De5,18. Dxe5 - Rxe5,19. Í3 -
Bd7, 20. Í4
(Lakara var 20. c5 — Bc6, 21.
f4 — Rg4 með mótspili)
Rc6, 21. c5! - dxc5, 22. Hxc5 -
Kg7, 23. Ildl - e5, 24. Kí2 -
exí4, 25. gxí4 - Ild8, 26. Rc3
- Ilíe8, 27. BÍ3 - h5, 28. Rb5
- Bg4. 29. Rd6 - KÍ8?
(Eftir þennan leik tapar svart-
ur peði, betra var því 29. ... Bxf3
30. Kxf3 — He7 þó að hvítur
standi mun betur eftir 31. e4)
30. Bxg4 — hxg4, 31. Hcd5 —
He7, 32. e4 - Rb4, 33. H5d2 -
Í6. 34. a3 - Rc6, 35. Kg3
(Nú loksins gefur hvítur sér
tíma til þess að vinna peðið og
þar með skákina)
Hed7 36. Kxg4 — Ra5,
37. Rc4!
(Einfaldast. Riddaraendatöfl
með peði yfir eru nær undan-
tekningarlaust unnin).
Hxd2, 38. Hxd2 - Hxd2, 39.
Rxd2 - Rc6, 40. Rí3 - b5. 41.
h4
(Biðleikur hvíts. Áætlun hans
er einföld, hann hyggst leika f5
og mynda sér þannig frípeð á
h-línunni)
Kí7, 42. Í5 - a6, 43. Íxg6 -
Kxg6,44. h5+ - KÍ7, 45. Kí4 -
Kg7, 46. Kí5 - KÍ7, 47. e5 -
Re7+, 48. Ke4 — Íxe5, 49. Kxe5
- Kg7, 50. Rd4 - KÍ7, 51. Kd6
- KÍ6, 52. Kc5 - Kg5, 53. Kb6
- Kxh5, 54. Kxa6 — b4, 55.
axb4 og svartur gafst upp.
í næsta skákþætti verður
fjallað um B undanrásarliðinn,
þar sem Helgi Ólafsson stóð sig
með stakri prýði.