Morgunblaðið - 08.02.1980, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1980
Málefnasamningur ríkis-
stjómar Gunnars Thoroddsens
Meginverkefni ríkisstjórnarinnar er að treysta
íslenzkt efnahags- og atvinnulíf, enda er það ein helzta
forsenda fyrir sjálfstæði þjóðarinnar. Jafnframt leggur
ríkisstjórnin áherzlu á að efla menningarstarfsemi,
auka félagslega þjónustu og jafna lífskjör. Ríkisstjórn-
in mun berjast gegn verðbólgunni með aðhaldsaðgerð-
um er varða verðlag, gengi, peningamál, f járfestingu og
ríkisfjármál.
Hér á eftir verður lýst nokkrum meginþáttum í
stefnu ríkisstjórnarinnar:
1. Efnahagsmál
1.1. Almennt
Ríkisstjórnin mun vinna mark-
visst að hjöðnun verðbólgu, þann-
ig að verðbólga á ársgrundvelli
verði á árinu 1982 orðin svipuð og
í helztu viðskiptalöndum okkar
íslendinga.
1.2. Kjaramál
Á undanförnum árum hafa
staðið yfir mikil átök um launa-
mál í íslenzka þjóðfélaginu. Ríkis-
stjórnin leggur höfuðáherzlu á að
leysa þau mál með samstarfi og
samráði. Skal í því sambandi lögð
áherzla á eftirgreind meginatriði:
1) Ríkisstjórnin mun leita eftir
samkomulagi við aðila vinnu-
markaðarins um niðurstöður í
kjarasamningum, sem geta
samrýmst baráttunni gegn
verðbólgu og þeirri stefnu
stjórnarinnar að jafna lífskjör
og bæta kjör hinna lakast settu
í þjóðféiaginu. Ríkisstjórnin
mun hins vegar ekki setja lög
um almenn laun nema allir
aðilar að ríkisstjórninni séu
um það sammála, enda sé haft
samráð við samtök launafólks.
2) Til að draga úr almennum
peningalaunahækkunum er
ríkisstjórnin reiðubúin til þess
í tengslum við kjarasamninga
að beita sér fyrir eftirtöldum
ráðstöfunum:
a) Á árunum 1980 og 1981
verði tryggðir 5—7 millj-
arðar króna, sem renni m.a.
til eftirtalinna verkefna:
1. Til byggingar verka-
mannabústaða, íbúða á
vegum sveitarfélaga og
byggingarsamvinnufé-
laga.
2. Til byggingar hjúkrun-
ar- og dvalarheimila
aldraðra.
3. Ti! dagvistunarheimila.
b) Athuguð verði í þessu sam-
bandi niðurfelling útsvars
af lægstu tekjum og sjúkra-
tryggingagjalds, sem verði
þá sameinað tekjuskatti.
c) Frá 1. júní 1980 hækki
tekjutrygging aldraðra og
öryrkja umfram verðbætur
og sömuleiðis frá 1. júní
1981.
d) Ný löggjöf um húsnæðis-
lánakerfi komi hið fyrsta til
framkvæmda.
e) Sett verði löggjöf um starfs-
umhverfi og aðbúnað á
vinnustöðum.
f) Komið verði á verðtryggð-
um lífeyri fyrir alla lands-
menn.
3) Ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir því að hraðað verði end-
urskoðun vísitölugrundvallar-
ins.
4) Ríkisstjórnin leggur áherzlu á
samvinnu við samtök launa-
fólks og atvinnuveganna um
það átak í atvinnumálum, sem
greint er frá í öðrum köflum
málefnasamningsins.
5) Ríkisstjórnin er fyrir sitt leyti
reiðubúin til þess að stuðla að
einföldun launakerfisins í land-
inu með því að beita sér fyrir
samstarfi helztu samtaka
launafólks um stefnumótun il-
aunamálum.
6) Endurskoða skal ávöxtun or-
lofsfjár.
1.3. Verðlagsmál
Til að draga úr verðbólgu verði
beitt eftirgreindum ráðstöfunum í
verðlagsmálum:
1) Verðhækkunum á þeim vörum
og þjónustu, sem verðlagsráð
fjallar um verði sett eftir-
greind efri mörk ársfjórðungs-
lega á árinu 1980:
Til maí/júní 8%
Til ág./sept. 7%
Til nóv./des. 5%
Á árinu 1981 verði ákveðin
tímasett mörk í samræmi við
markmið um hjöðnun verð-
bólgu.
Um verðhækkanir af erlendum
uppruna, sem ekki rúmast inn-
an ofangreindra marka að mati
verðlagsráðs setur ríkisstjórn-
in sérstakar reglur.
Reglur þær sem hér um ræðir
hafa ekki áhrif á útreikning
kaupgjaldsvísitölu.
2) Verðhækkanir á búvöru fylgi
sams konar reglum, enda verði
niðurgreiðslur ákveðnar sem
fast hlutfall af útsöluverði árin
1980 og 1981.
3) Fyrir maí/júní 1980 skulu af-
greiddar sérstaklega hækkun-
arbeiðnir fyrirtækja og stofn-
ana, sem nauðsynlegar kunna
að teljast til þess að verðbreyt-
ingar slíkra aðila geti síðan
fallið innan þess ramma, sem
framangreind mörk setja.
4) Markvisst verði unnið að lækk-
un vöruverðs, meðal annars
með eftirtöldum aðgerðum:
a) Efla samtök neytenda til
þess að þau geti gegnt því
mikilvæga hlutverki að gera
verðlagseftirlit neytend-
anna sjálfra virkt.
b) Að auka verðlagskynningu
af opinberri hálfu.
c) Að haga verðlagsákvæðum
þannig, að þau hvetji til
hagkvæmra innkaupa.
d) Að greiða fyrir því að unnt
sé að lækka vöruverð með
stórum innkaupum.
e) Að hin nýju verðlagslög
komi til framkvæmda undir
eftirliti verðlagsráðs, og
sem fái bætta aðstöðu til að
gegna hlutverki sínu.
5) Sett verði sérstök lög um af-
borgunarkaup.
1.4 Peningamál
í peningamálum verði mörkuð
stefna er stuðli að hjöðnun verð-
bólgu. Verði í því sambandi m.a.
lögð áherzla á eftirgreind atriði:
1) Peningamagn í umferð verði í
samræmi við markmið í efna-
hagsmálum.
2) Verðbótaþáttur vaxta hækki
ekki 1. marz og fari síðan
lækkandi með hjöðnun verð-
bólgu. í stað hárra vaxta verði
unnið að útbreiðslu verðtrygg-
ingar og lengingu lána.
3) Opnaðir verði í bönkum og
sparisjóðum sparireikningar,
þar sem sparifé njóti fullrar
verðtryggingar samkvæmt
nánari reglum og í samræmi
við möguleika til útlána.
4) Beitt verði aðhaldi í gengismál-
um. Til að treysta gengi gjald-
miðilsins verði gert sérstakt
átak til framleiðniaukningar í
atvinnuvegunum.
1.5 Fjárfestingarmál
1) Heildarfjárfestingu á árunum
1980 og 1981 verði haldið innan
þeirra marka, sem ákvarðast af
eftirspurn, viðskiptajöfnuði og
atvinnuöryggi og nemi fjárfest-
ingin því um fjórðungi af
þjóðarframleiðslu.
2) Erlendar lántökur verði tak-
markaðar eins og kostur er og
að því stefnt að greiðslubyrði
af erlendum skuldum fari ekki
fram úr u.þ.b. 15% af útflutn-
ingstekjum þjóðarinnar á
næstu. árum. Efri mörk er-
lendrar lántöku verði þó ákveð-
in nánar með hliðsjón af eðli
framkvæda með tilliti til gjald-
eyrissparnaðar og öflunar.
3) Áherzla skal lögð á fram-
kvæmdir á sviði orkumála.
4) Tryggt verði að fjárfesting
ríkisstofnana, m.a. ríkisbanka,
verði í samræmi við samþykkta
fjárfestingaráætlun og stefn-
una í lánamálum.
5) Til þess að tryggja næga at-
vinnu og koma í veg fyrir
ofþenslu á vinnumarkaði skal
félagsmálaráðuneyti og Þjóð-
hagsstofnun falið að fylgjast
náið að staðaldri með atvinnu-
ástandi og horfum í öllum
greinum atvinnulífs og opin-
berum framkvæmdum um land
allt. Komi í ljós, að hætta sé á
atvinnuleysi eða ofþenslu í ein-
hverri grein, skal ríkisstjórn-
inni gert aðvart til þess að unnt
verði í tæka tíð að gera nauð-
synlegar ráðstafanir með
ákvörðunum ríkisstjórnar og
samkomulagi við aðra aðila.
1.6 Ríkisfjármál
1) Aðhald í ríkisbúskap verði
stóraukið og áherzla lögð á
jafnvægi í ríkisfjármálum.
2) Ríkissjóður verði rekinn án
greiðsluhalla. Skuld sú, sem
stofnað var til við Seðlabank-
ann á sl. ári verði greidd upp
1980. Greiðsluafgangi verði
haldið á ríkissjóði þar til veru-
legur árangur hefur náðst í
viðureigninni við verðbólguna.
3) Fjárlaga- og hagsýslustofnun
verði gert kleift að sinna í
ríkara mæli en hingað til
aukinni hagkvæmni og hag-
ræðingu í stofnunum og fyrir-
tækjum ríkissjóðs og ríkis-
framkvæmdum í samráði við
starfsfólk þeirra.
4) Gerðar verði strangar greiðslu-
áætlanir fyrir ríkissjóð innan
hvers árs í því skyni að vinna
gegn hallamyndun á fyrri hluta
árs. Athugað verði að inn-
lánsstofnanir kaupi ríkisvíxla
og ríkisskuldabréf til skamms
tíma til þess að fjármögnun á
árstíðabundnum halla ríkis-
sjóðs verði sem mest utan
Seðlabankans.
5) Tekin verði upp staðgreiðsla
skatta innan tveggja ára.
6) Athugað verði að breyta sölu-
skatti í skatt með virðisauka-
sniði innan tveggja ára.
7) Skattaeftirlitið verði hert.
8) Heildarendurskoðun og sam-
hæfing fari fram á tekjuöflun
ríkis og sveitarfélaga.
2. Efling íslenzkra
atvinnuvega
2.1. Almennt
Ríkisstjórnin leggur áherzlu á
alhliða átak til þess að efla
undirstöðu íslenzkra atvinnuvega,
auka framleiðni þeirra og fram-
leiðsluverðmæti, og skapa ný at-
vinnutækifæri. Traustir atvinnu-
vegir eru forsenda batnandi
lífskjara og blómlegs atvinnulífs. í
þessu sambandi leggur ríkis-
stjórnin áherzlu á eftirfarandi
aðgerðir:
að auka framleiðni og fram-
leiðsluverðmæti í atvinnuveg-
um landsmanna,
að nýta innlendar auðlindir og
hráefni,
að auka fjölbreytni í atvinnulífi
um land allt og sjá vaxandi
Eigendaskipti
Eigendaskipti hafa orðið á Hárgreiðslustofunni
Gígju, Suðurveri. Sólveig Leifsdóttir, nýbakaður
Norðurlandameistari í klippingu og blæstri hefur
tekið við stofunni.
Guörún Þorvaröardóttir
mmmmmm^mmmmm^mtmmmmmmm^mmmmmmmá
Ljósmyndir
John Chang McCurdy’s
Sýning á Kjarvalsstööum
2. — 10. febrúar 1980
OPIÐ DAGLEGA FRÁ 14.00—22.00.
fjölda fólks fyrir atvinnu við
góðan aðbúnað.
Til að ná þessum markmiðum
verði að því stefnt:
að efla rannsóknir á íslenzkum
auðlindum og rannsókna- og
þróunarstarfsemi í þágu at-
vinnulífsins;
að vanda til áætlanagerðar í þágu
atvinnuveganna til skemmri
eða lengri tíma;
að haga fjárveitingum og útlán-
um í samræmi við slíka þróun-
aráætlun;
að stuðla að auknum áhrifum
starfsmanna og samtaka
þeirra á málefni vinnustaða;
að efla sparnað og hagkvæmni í
rekstri á sem flestum sviðum
og stuðla að stjórnunarlegum
umbótum í fyrirtækjum;
að bæta verulega aðstöðu til
starfsmenntunar og þjálfunar
starfsmanna.
2.2 Sjávarútvegur
í sjávarútvegsmálum verði lögð
höfuðáherzla á eftirfarandi atriði:
1) Fiskveiðar og fiskvinnsla verði
samræmd eftir því sem tök eru
á, þannig að hagnýting fiski-
skipastóls og fiskvinnslufyrir-
tækja verði sem bezt. I þeim
efnum verði komið á samstarfi
þeirra aðila, sem mestra hags-
muna hafa að gæta, um löndun
afla og dreifingu milli staða
með það markmið í huga að
tryggja jafnan og stöðugan
rekstur og atvinnuöryggi þess
fólks, sem við fiskveiðar og
fiskvinnslu starfar.
2) Aukna hagkvæmni og hagræð-
ingu í öllum greinum sjávar-
útvegs.
Lögð verði áherzla á að auka
nýtingu hráefnis og draga úr
kostnaði, jafnt við veiðar og
vinnslu. Gerð verði áætlun um
framleiðniaukningu í fiskiðn-
aði og sérstök áherzla lögð á að
fiskverkunarfyrirtæki nái al-
mennt því marki í hagkvæmum
rekstri, sem nú þekkist bezt.
Ráðstafanir verði gerðar til
þess að fjármagni verði beint
til þessa verkefnis.
3) Aukna hagnýtingu þeirra fisk-
stofna sem nú eru lítið nýttir
samhliða því að fjölbreytni í
fiskverkun og hagnýtingu sjáv-
arfangs verði aukin.
4) Fiskveiðistefnan verði ákveðin
þannig að hagsmunaaðilum sé
ljóst með góðum fyrirvara,
hvaða reglur eigi að gilda um
nýtingu fiskimiðanna og fram-
kvæmd stefnunnar verði end-
urskoðuð með það í huga að
tryggja sem víðtækust samráð.
2.3 Iðnaður
Mörkuð verði langtímastefna
um iðnþróun og unnið að bættri
aðstöðu til iðnrekstrar með hlið-
sjón af samkeppnisaðstöðu í út-
flutningi og til að auka hlut
íslenzks iðnvarnings á heima-
markaði.
í samráði við tæknistofnanir og
samtök iðnaðarins verði gerð
áætlun um framleiðniaukningu í
innlendum iðnaði og um einstakar
greinar iðnaðar og verkefni í
nýiðnaði. Stuðlað verði að bygg-
ingu iðngarða.
Starfsemi lánasjóða iðnaðarins
verði samræmd og sjóðirnir efldir.
Sérstaklega verði Iðnrekstrarsjóði
gert kleift að styðja undirstöðu-
verkefni varðandi iðnþróun. Einn-
ig verði afurðarlánakerfið end-
urskoðað til að tryggja eðlilegan
hlut iðnfyrirtækja í rekstrar- og
framleiðslulánum.
Mörkuð verði ákveðin stefna um
opinber innkaup til að efla inn-
lendan iðnað og iðnþróun. Stefnt
verði að markvissari stjórn á
iðnfyrirtækjum í eigu ríkisins með
aukna hagkvæmni og samræm-
ingu í huga. Ríkið stuðli að
uppbyggingu meiri háttar nýiðn-
aðar cr m.a. byggi á innlendri
orku og hráefnum, enda verði
slíkur nýiðnaður og frekari stór-
iðja á vegum landsmanna sjálfra.
Undirbúningi meiri háttar
framkvæmda verði hagað þannig,
að innlendir verktakar hafi sem
bezta möguleika til að taka þær að
sér á eðlilegum samkeppnis-
grundvelli.