Morgunblaðið - 09.02.1980, Side 15

Aiiuvmmww * aiwjhjuvaa
Kvikmyndahátíó
1980
eftir ÖLAF M.
JÓHANNESSON
kosti gerist ekki neitt í þessari
mynd.
Þarf annars nokkuö að gerast
í myndum? Er það ekki bara
ameríski afþreyingariðnaðurinn
sem hefur stillt inn í höfuð
okkar kassettu sem spilar þenn-
an söng að sífellt skuli eitthvað
spennandi eiga sér stað á tjald-
inu? Ég veit ekki, ^jannig vilja
börnin hafa það og sálir þeirra
hafa vængi guðs vors æðsta
dómara. Ég ætlaði áður en ég sá
myndina að skreyta dóminn um
hana með einhverju passandi
ljóði eftir Rimbaud — sem
höfundinum Marguerite Duras
er gjarnan líkt við . En slíku
verður sleppt hér. Hins vegar vil
ég rekja hér draum einn er mig
dreymdi — tel hann lýsa ólýsan-
legu andrúmslofti myndarinnar.
í draumnum var ég staddur í
dimmu, svartmáluðu herbergi,
við stórt matarborð. Ókunnugt
fólk sat mér til hliðar og við
enda borðsins. Neyttum við mat-
ar af blárósóttum postulínsdisk-
um. Gegnt mér var spegilhurð.
Svartur hundur með brúna, lif-
andi rottu í kjaftinum var að
reyna að Smeygja sér inn í
herbergið. Hann var rett kominn
milli stafs og hurðar er maður
stendur upp frá borðinu og ýtir
honum út. Ég fylgdist með
viðureign þeirra, ýlfri hundsins
og tísti rottunnar. Er ég hugðist
taka til við matinn á ný var á
disknum lítil, hvít rotta með
mannsandlit. Heyri ég þá mann
hvísla við borðsendann: „Það
þarf ekki franskan kokk til að
framreiða slíkan rétt.“
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1980
Fransk-
ur sér
réttur
FRANSKUR SÉRRÉTTUR
Land: Frakkland 1974.
Handrit og stjórn: Marguerite
Duras.
Kvikmyndun: Bruno Nuytten.
Klipping: Solange Leprince.
Tónlist: Carlos D'Alessio/
Beethoven.
Hljóðupptaka: Michael Vionnet.
Sýningarstaður: Regnboginn/
Kvikmyndahátíð 1980.
1950 var aðsóknin að frönsk-
um kvikmyndum í sjálfu Frakk-
landi 450.000.000. 1977 var hún
komin niður í 175 milljónir
áhorfenda. Ýmsar skýringar eru
gefna á þessari lægð, ein þeirra
er athyglisverð fyrir okkur
íslendinga. Hún kemur frá René
Thévenet, forseta FPA, Samtaka
franskra kvikmyndaframleið-
enda:
„Þau lög sem frönskum kvik-
myndagerðarmönnum er gert
að fara eftir gera þeim ókleift
að sjá hagnað af vinnu sinni
... af hverjum 25 dollurum,
sem koma í kassann, fá þeir 5!
Ríkið tekur 17% af hverjum
aðgöngumiða. Það er verið að
ganga af gæsinni, sem verpir
gulleggjunum, dauðri."
Hvað á Thévenet við með
okkur meira nú vegna þess að
filma kostar meira en pappír. En
þeir munu skila okkur margföld-
um hagnaði í landkynningu og
beinhörðum peningum — og
álíka í sjálfsvirðingu og reisn og
þeir Laxness og Snorri.
En snúum okkur aftur að
franskri kvikmyndagerð.
Daniel Toscan du Plantier,
framkvæmdastjóri Gaumont-
kvikmyndafyrirtækisins, hefur
aðra skýringu á minnkandi að-
sókn Frakka að eigin myndum:
„Allt of oft virðast franskir
kvikmyndaframleiðendur vera
að gera myndir fyrir menning-
arsnobbið. Hinn almenni kvik-
myndahússgestur bregst við
með því að sækja þær myndir
sem hann langar til...“
A þessi gagnrýni við um mynd
Marguerite Duras, India Song?
Er eingöngu hægt að njóta
hennar sem innvígður í klíkur
franskra menningarvita? Ég veit
ekki í hvers konar klíkur menn
þurfa að vera innvígðir til að
njóta slíkrar myndar. Sennilega
í kliku þeirra sem hafa efni á að
liggja á silkipúðum með ópíum-
pípu í munni — sem sagt
ævintýrafólks sem veit ekki hvað
er vekjaraklukka. Að minnsta
þessari seinustu setningu. Ein-
faldlega, að vexti atvinnu/
listgreinar sé haldið í skefjum á
kostnað ríkisins. Blómleg kvik-
myndagerð einhvers lands gefur
því margfalt í aðra hönd. Það er
nefnilega hægt að flytja út
andlega orku ekki síður en þá
orku sem fæst úr iðrum jarðar.
Skammsýnum ráðamönnum hef-
ur ekki skilist, að gulleggin eru í
svo margri mynd. Ef á að ganga
eins hart að íslenskum kvik-
myndaiðnaði eins og þeim
franska er öll íslenska þjóðin að
tapa. Kvikmyndin er listform
dagsins í dag og eitt helsta
samskiptatæki mannskepnunn-
ar. Hér eru forsendur fyrir
gullöld þessarar listgreinar
sterk bókmenntaleg hefð,
myndrænt land, lifandi áhugi
hins almenna manns sem aftur
getur af sér skapandi einstakl-
inga. Viljum við ná sambandi við
umheiminn, láta vita af okkur í
safni þjóðanna, þá er kvikmynd-
in það tæki sem beita skal.
Smáþjóð getur aðeins orðið stór
í heimi andans. Við höfum átt
Laxness og Snorra. Til þess að
hefja okkur upp úr sjálfsblekk-
ingu verðbólgunnar þurfum við
slíka menn. Þeir munu kosta
ALLRA SIÐASTI DAGUR
og nú lækkum viö ennþá
veröiö, hver plata kostar
AÐEINS KR. 2.900
í þrjár klukkustundir. Opið kl. 9—12.
Rýmingarsalan er í
VÖRUMARKAÐNUM
Ármúla.
v