Morgunblaðið - 09.02.1980, Síða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1980
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1980
25
Otgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500,00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakið.
„Meiri vinstri
stjórn en ... 1978“
Reynt hefur verið að halda því á loft, að fylgjendur
sjálfstæðisstefnunnar, þar á meðal Morgunblaðið, sem hefur
verið málsvari hennar, hafi ekki haft rök að mæla, þegar þeir hafa
lýst því yfir, að þeir gætu ekki stutt stefnu núverandi stjórnar,
vegna þess að styrkur hennar væri sóttur í vinstri flokkana,
Alþýðubandalagið og Framsóknarflokkinn, og stefnuskrár þeirra,
og Gunnar Thoroddsen og stuðningsmenn hans í Sjálfstæðisflokkn-
um hafi orðið verkfæri vinstri aflanna. Þegar málefnasamningurinn
er skoðaður, kemur í ljós, að þetta er rétt og það sjá bæði
fylgismenn og andstæðingar Sjálfstæðisflokksins. Þannig hefur
Alþýðublaðið bent á, að þetta verði ríkisstjórn aukinnar skatt-
heimtu, millifærslna og niðurgreiðslna í hefðbundnum stíl, eins og
blaðið kemst að orði. Tíminn er æfur í gær vegna þess að
Aíþýðublaðið hafi haldið því fram, að ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsens sé í raun og veru vinstri stjórn, og mega þó kratar vita
manna bezt, hvað er vinstri stjórn og hvað ekki. Aftur á móti er það
rétt, að Framsóknarflokkurinn er enginn vinstri flokkur, sam-
kvæmt hefðbundinni skilgreiningu í stjórnmálum, heldur aftur-
haldssamur hentistefnuflokkur, byggður á þeirri meginforsendu að
verja hagsmuni stærsta auðhrings hér á landi. Kommúnistar eru
ekki alveg ánægðir með fingraför Framsóknarflokksins á málefna-
samningnum, og eru nú þegar farnar að renna á þá tvær grímur.
Þannig segir í Þjóðviljanum í gær: „Framsóknarmenn hafa í
málefnasamningnum einkum sett svip sinn á peningamál, ríkis-
fjármál, vaxtamál, fjárfestingarmál og fleira.“
Þannig er Alþýðublaðið þeirrar skoðunar að verstu einkenni
vinstri stjórna séu sá fáni, sem ríkisstjórn Gunnars Thoroddsens
siglir undir, og Þjóðviljamenn eru þegar orðnir órólegir yfir
framsóknarsvipnum á málefnasamningnum. Hvernig er svo hægt að
krefjast þess, að sjálfstæðismenn, málsvarar þeirra eða þingflokkur
Sjálfstæðisflokksins, geti fagnað ríkistjórn með því yfirbragði, sem
hér hefur verið lýst? Er það móðursýki, þegar til að mynda
Morgunblaðið, málsvari sjálfstæðisstefnu og frjálshyggju, gagnrýn-
ir Rúbluna, enda þótt flestir aðrir finni vinstra bragðið af
stjórninni?
Helgarpósturinn, svo að enn sé dæmi nefnt, er í engum vafa um,
hvers konar stjórn hefur nú verið mynduð á Islandi — og bragð er
að þá barnið finnur: Undir fyrirsögninni „Vinstri stjórn" standa
þessi hárréttu orð í Helgarpóstinum: „Af mönnum, sem til þess
þekkja, er þetta talin vera meiri vinstri stjórn en sú, sem mynduð
var eftir kosningarnar 1978 ...“
Síðan segir m.a. eins og einnig hefur verið bent á annars staðar,
að Gunnar Thoroddsen viti, „að hann verður að láta Alþýðubanda-
lag og Framsóknarflokk ráða að mestu ferðinni. Þess vegna verður
þetta kannski meiri vinstri stjórn en marga grunar, þótt hún muni
ekki blása í herlúðra varðandi brottför varnarliðsins og þess háttar
hluti“.
En nú er ráðlegt að bíða átekta og taka hvert mál fyrir sig, þegar
á stefnu stjórnarinnar reynir. Hvorki ofsakæti né þunglyndi eiga
við í stjórnmálum!
Hrófatildur á
brigðum byggt
Tíminn og Þjóðviljinn rífa hár sitt þessa dagana yfir því að
Morgunblaðið fagni ekki þeim fleyg, sem kommúnistar og
framsóknarmenn hafa komið inn í raðir sjálfstæðisfólks. Það er
einkum tvennt sem veldur móðursýki þessara blaða. Það fyrra er að
Morgunblaðið hefur rakið atburðarás síðustu vikna og daga, eins og
hún hefur gengið fyrir sig í raun — í fréttafrásögnum, sem lesendur
þess geta treyst. Hið síðara er að blaðið hefur varað við klofningi
borgaralegra afla í þjóðfélaginu, sem hafi nú — e.t.v. fremur en
nokkru sinni fyrr — þörf fyrir samhug og samstöðu.
Sú yfirdrifna gleði, sem drýpur af Tíma og Þjóðvilja, segir
sjálfstæðisfólki betur en flest annað, hvað hefur raunverulega verið
að gerast í íslenzkum stjórnmálum, og verður því vísbending til
samheldni og einhugar.
Þeir, sem fagna nú höggi undir beltisstað, skulu minnast þess, að
skamma stund verður hönd höggi fegin. Þeir, sem fagna
stundarsigri í því hrófatildri, sem var á brigðum byggt, mega og
minnast þess, að dag skal að kveldi lofa.
Móðursýkisköst Þjóðviljans og Tímans — en þó einkum ofsakæti
þessara blaða — segir meiri sögu um það, sem hefur verið að gerast
í íslenzkum stjórnmálum en flest annað. Og Morgunblaðið vísar
heim til föðurhúsanna brigslyrðum um, að þar sé ámælisvert af
blaðinu að hafa hvatt borgaraleg öfl í landinu til að láta ekki
vinstri-sinna, svo að ekki sé nú talað um kommúnista — kljúfa raðir
sínar. Blaðið bendir jafnframt á þá athyglisverðu staðreynd, að nú
er Dagblaðið ekki lengur „frjálst og óháð“ — heldur vagnhestur
nýrrar vinstristjórnar!
Egill Jónsson alþingismaður frá Seljavöllum um ríkisstjórnarmyndunina:
..Blekldngarnar munu fjúka, en
sannleikurinn stendur eftir“
MORGUNBLAÐIÐ ræddi í gær við Egil Jónsson alþing-
ismann frá Seljavöllum um stöðuna í stjórnmálum
landsins og þróunina á vettvangi Sjálfstæðisflokksins að
undanförnu.
„Eitt af því sem kom mér nokkuð
á óvart eftir að ég hóf störf í
þingflokki Sjálfstæöisflokksins, var
það hvað skoðanir manna og vanga-
veltur voru líkar í flestum málum
sem ymprað var á. Ég hef oft verið
spurður að því hvernig mér líki við
þennan og hinn þingmanninn í
sambandi við landbúnað og afstöðu
til dreifbýlisins og ég hef orðið að
svara því til að ég hafi aldrei orðið
var við málefnaágreining þótt um sé
að ræða misjafnar skoðanir sem
auðvelt er að ná samkomulagi um.
Mér hafa einnig fallið vel vinnu-
brögðin í þingflokknum og vinnutil-
högun að því leyti að jafnan er
leitað mikið eftir skoðunum þing-
manna, sérstaklega í vandsamari
málum eins og t.d. samningum um
ríkisstjórn."
„Hvernig kemur þróun mála í
sambandi við ríkisstjórnarmyndun-
ina þér fyrir sjónir?"
„Það var búið að vekja athygli
mína á að varaformaður Sjálfstæð-
isflokksins lagði jafnan lítið til
málanna þegar þau mál voru rædd.
Ég man reyndar ekki til að hann
hafi lagt neitt til málanna í ríkis-
stjórnarumræðum nema á síðasta
fundi fyrir jól þar sem hann varaði
eindregið við öllum samvinnu-
áformum um stjórnarmyndun með
Alþýðubandalagi. Nú hefur að
sjálfsögðu fengist sú skýring á
lítillæti varaformanns Sjálfstæðis-
flokksins í þessum stjórnarmyndun-
arviðræðum flokksins. Það er nú
upplýst og sannað að hann átti
aðeins það eitt erindi inn á þing-
flokksfundi Sjálfstæðisflokksins
það sem af er þessu ári að fylgjast
með áformum þingflokksins til þess
síðan að geta auðveldað sjálfum sér
þann leik að vinna á móti öllum
hugsanlegum áformum okkar í
stjórnarmyndun. Það er nærri
óhugnanlegt til þess að hugsa að
maður skuli hafa setið undir sama
þaki í þingflokki Sjálfstæðisflokks-
ins og maður sem á umræddan hátt
hefur farið svo á bak við félaga sína
eins og núverandi forsætisráðherra
hefur gert.
Ég vona aðeins að ég þurfi ekki að
þreifa á því að aðrir félaga minna,
sem mér eru afar kærir, hafi um
einhverja hríð haft svipuð áform í
huga meðan þeir sátu á sömu
bekkjum og við.
Vera má að það teljist snilli að
Gunnar Thoroddsen hafi myndað
þessa ríkisstjórn, en hér á áreiðan-
lega eftir að sannast máltækið
gamalkunna: Illur fengur illa for-
gengur. Það fari eins og til var
stofnað.
Ef einhverjir bera virðingu fyrir
Gunnari Thoroddsen vegna starfa
hans í stofnun núverandi ríkis-
stjórnar, verða þeir einnig að taka
með og vega snilli hans til þess að
koma í veg fyrir að stofnuð yrði
ríkisstjórn án hans forsætis."
„En nú eru fleiri flokksfélaga
þinna í þessari ríkisstjórn og það
hefur verið haft á orði að mjög gott
samband hafi verið á milli ykkar
Pálma Jónssonar."
„Það er alveg rétt og vonandi
erum við vinir enn, því við Steinþór
Gestsson og Pálmi höfðum undir
forystu Pálma, sett okkur það
markmið og vorum raunar í við-
bragðsstöðu til þess að standa fast
fyrir rétti og hlut bænda í stjórn-
armyndun sem Sjálfstæðisflokkur-
inn væri þátttakandi í.
Miðað við málefnasamning ríkis-
stjórnarinnar hefur Pálmi hins veg-
ar getað gert sér að góðu miklu
lakari hlut íslenzkum landbúnaði til
handa, heldur en þann sem hann
ásamt okkur var að undirbúa og
stefndi að, hver svo sem ástæðan er
fyrir því.
Þá er vonandi að nýi dómsmála-
ráðherrann virði betur landslög og
reglur íslenzka lýðveldisins, heldur
en þær reglur sem sjálfstæðismenn
hafa á landsfundi.
Þarna er um miklar andstæður að
ræða og það er einnig um mikla
breytingu að ræða í afstöðu til
fyrstu og síðustu kynna af Gunnari
Thoroddsen. Það fyrsta sem ég man
eftir Gunnari var á unglingsárum
mínum þegar hann í hópi yngstu
þingmanna vakti athygli mína og
aðdáun skömmu eftir lýðveldistök-
una er hann í útvarpi skýrði stjórn-
arskrána fyrir þjóðinni. Nú er hann
orðinn elzti þingmaðurinn og við
báðir komnir á Alþingi Islendinga.
Þá eru kynnin þau af þessum manni
að með undirferli og svikum við
félaga sína rýfur hann einn af
sterkustu hornsteinum stjórnar-
skrárinnar þar sem er flokkaskip-
unin í þessu landi. Það er útaf fyrir
sig ákaflega mikil lífsreynsla að
kynnast þessum sama manni á
Alþingi íslendinga með þeim hætti
sem raun hefur orðið á.“
„Hvert telur þú að stefni í starfi
Sjálfstæðisflokksins?"
„Ég vil biðja sjálfstæðismenn að
taka þessu af ró. Blekkingarnar
munu fjúka í burtu, en sannleikur-
inn stendur eftir. Það er allt of
snemmt að meta ennþá störf þess-
arar ríkisstjórnar, en menn verða
samt að gera sér grein fyrir því
strax að hún er tilkomin vegna
svika og það eitt nægir til að skýra
og lýsa hver afstaða okkar sjálf-
stæðismanna á Alþingi verður
gagnvart henni."
Lárus Jónsson alþingismaður
um málefnasamninginn:
MORGUNBLAÐIÐ innti Lárus Jónsson alþing-
ismann eftir afstöðu hans til þeirra vinnubragða sem
voru viðhöfð gagnvart þingflokki Sjálfstæðisflokks-
ins við myndun ríkisstjórnar Gunnars Thoroddsens
og skoðun hans á málefnasamningi ríkisstjórnarinn-
ar.
upp eru tekin að vísu ýmis
framfaramál í sumum tilvikum,
en þar á að gera allt fyrir alla í
einu. Ef þessi áform um stór-
auknar fjárfúlgur í útgjöld fyrir
ríkissjóð eru borin saman við
fróm orð um greiðsluhallalausan
ríkisbúskap, hlýtur það að þýða
stórfellda útþenslu ríkisbákns-
ins og stórfellda aukna skatt-
heimtu. Ef sú skattheimta verð-
ur aukin með óbeinum hætti, svo
sem söluskattshækkun, þá hlýt-
ur það að kynda undir verðbólg-
una. Það liggur því beinast við
að þyngja eigi tekjuskatt veru-
lega, jafnvel tvöfalda hann mið-
að við forsendur fjárlagafrum-
varpsins og eftir því sem unnt er
að meta áform um aukningu
ríkisútgjalda í fljótu bragði.
„Óskapnaður sem kynd-
ir undir verðbólgunni“
„Þegar þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins komu á þingflokksfund
í fyrradag höfðu nokkrir haft
málefnasamninginn undir hönd-
um í 2—3 klukkustundir en aðrir
sáu hann í fyrsta skipti þar og
samt var ætlast til þess af
Gunnari Thoroddsen að samn-
ingurinn yrði afgreiddur þar því
þingflokknum var gefinn kostur
á að segja já eða nei á þessum
fundi.
Það kom fram hjá þeim sjálf-
stæðismönnum sem standa að
ríkisstjórninni að ekki yrði um
neinar breytingar að ræða á
málefnasamningnum og vara-
formaður flokksins sagði að það
ætti í rauninni aðeins eftir að
ritstýra málefnasamningnum og
stjórnin yrði mynduð á grund-
velli hans hver svo sem afstaða
þingmanna Sjálfstæðisflokksins
væri.
Formaður flokksins tilkynnti
þá að hann vildi leggja til að
skipuð yrði nefnd úr þingflokkn-
um til þess að skoða samninginn
og kanna hvort unnt yrði að ná
fram breytingum og samkomu-
lagi á flokksgrundvelli. Var því
samstundis hafnað. Fram kom
hjá Gunnari Thoroddsen að
hann myndi ekki lúta vilja
þingflokksins né leggja málefna-
grundvöllinn fyrir flokksráð og
hlíta úrskurði þess eins og skylt
er samkvæmt skipulagsreglum
Sjálfstæðisflokksins, enda hafði
Gunnar þá lýst því yfir að
ríkisstjórnin yrði mynduð áður
en flokksráð kæmi saman n.k.
sunnudag. Sama afstaða hafði
komið fram hjá Pálma og Frið-
jóni, að þeir myndu styðja ríkis-
stjórnina án tillits til afstöðu
þingflokksins."
„Hvernig metur þú málefna-
samninginn?"
„Þar finnst mér sláandi að það
er ekki síður athugavert sem
ekki stendur þar og m.a. er
ekkert um það að hverju skuli
stefnt í meginatriðum varðandi
lausn kjördæmamálsins. Þar er
ekkert tekið fram um afstöðu
ríkisstjórnarinnar til varnar-
samtaka Atlantshafsbandalags-
ins og öryggismála landsins og
mun það vera fyrsta ríkisstjórn
á Islandi sem ekki 'lýsir yfir
afstöðu sinni til þess máls síðan
varnarsamningurinn var gerður.
Eitt grundvallarstefnumið
Sjálfstæðisflokksins er tak-
mörkun ríkisumsvifa og lækkun
skatta, sérstaklega tekjuskatta.
Á skattamál er lítið sem ekkert
minnst í málefnasamningnum
og hvergi er einu orði vikið að
takmörkun ríkisumsvifa og þar
með skattheimtu.
Á hinn bóginn er í málefna-
samningnum óskalisti þar sem
Kaflinn um verðlagsmál er
tekinn ómengaður úr stefnu
Framsóknarflokksins og er úti-
lokað að sjá hvernig hann verði
framkvæmdur miðað við það að
hvergi örlar á ákvæðum um að
rjúfa víxlhækkanir kaupgjalds
og verðlags. Ef fyrirtæki sem
þarf 20% hækkun á útseldri
þjónustu vegna sannanlegra
kostnaðarhækkana, en fær ein-
ungis 8% vegna gefinnar for-
skriftar þá hlýtur það að þýða
uppsagnir fólks og atvinnuleysi.
I þessum málefnasamningi
finnst einstöku ákvæði sem
gengur í augu fólks við fyrstu
sýn, en þegar samningurinn er
allur lesinn í heild er ljóst að
hann er í rauninni óskapnaður
sem kyndir undir verðbólgunni
jafnvel í enn ríkari mæli en
verið hefur ef honum verður
fylgt."
Pálmi Jónsson landbúnaðarráðherra
kemur til Bessastaða í gær.
Ingvar Gíslason menntamálaráðherra
kemur til Bessastaða í gær.
Svavar Gestsson, Hjörleifur Guttormsson og Steingrímur
Hermannsson fyrir utan Bessastaði í gær.
Friðjón Þórðarson tekur við dómsmálaráðuneytinu af
Vilmundi Gylfasyni. Mbi.otK. m.