Morgunblaðið - 22.03.1980, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
69. tbl. 67. árg. LAUGARDAGUR 22. MARZ 1980 Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Svíþjóð:
Klofna jafnaðarmenn í
kjölfar kosninganna?
Olympíuleikarnir
i Moskvu:
Sitja Bretar,
Bretar,
Hollendingar
og Portúgal-
ir heima?
Strasbourg. Washington,
21. marz. AP.
ÍÞRÓTTAMÁLARÁÐHERRAR
þriggja Evrópuþjóða tóku í dag
undir það með Bandaríkjastjórn.
að ekki væri rétt að senda
keppendur á Ólympíuleikana i
Moskvu vegna innrásar Sovét-
manna í Afganistan. íþrótta-
málaráðherrar Bretlands, Holl-
ands og Portúgals lýstu þvi allir
yfir i dag á fundi ráðherra og
fulltrúa aðildarríkja Evrópuráðs-
ins í Strasbourg, að rikisstjórnir
þeirra væri andvígar þátttöku í
Ölympíuleikunum.
Fulltrúar Svíþjóðar, Sviss,
Austurríkis og Kýpur iýstu því
yfir, að stjórnir þeirra myndu
engin afskipti hafa af þessu máli
heldur myndu ólympíunefndirnar
í viðkomandi löndum sjálfar
ákveða hvort af þátttöku yrði eða
ekki. Fulltrúar annarra ríkja
sögðu að ákvörðun um þetta yrði
tekin af ólympíunefndunum, en
ríkisstjórnirnar hefðu ekki ákveð-
ið hvort þær reyndu að hafa áhrif
á nefndirnar.
Carter Bandaríkjaforseti kall-
aði 100 þekkta íþróttamenn á sinn
fund í Hvíta húsinu í morgun og
tilkynnti þeim, að Bandaríkin
yrðu ekki þátttakendur í Ólympíu-
leikunum í Moskvu. Sagðist Carter
ekki vita hvað aðrar þjóðir myndu
gera, en Bandaríkjamenn færu
alla vega ekki. Mikillar andstöðu
hefur gætt meðal bandarískra
íþróttamanna vegna þessarar af-
stöðu forsetans.
Bani-Sadr íransforseti:
Sovétmenn
verða að
fara frá
Afganistan
Kabul. Teheran, 21. marz. AP.
KARMAL forseti Afganistans
sagði í dag, að sovézki herinn
mundi verða áfram í landinu svo
lengi sem erlendir aðilar héldu
áfram að hafa afskipti af inn-
anrikismálum landins. Stjórnir
Afganistans og Sovétríkjanna
hafa margoft sakað Bandarikin.
Saudi-Arabiu og önnur ríki um
afskipti af málefnum Afganist-
ans.
Bani-Sadr forseti írans sagði í
dag, að sovézki herinn yrði að
hverfa frá Afganistan. Sagði hann
írani ekki geta unað því að gerð
væri innrás í íslamskt nágranna-
ríki þeirra. Bani-Sadr sagði, að
hann hefði stungið upp á því við
Sovétstjórnina, þegar innrásin í
Afganistan var gerð, að fimm
manna alþjóðleg nefnd kannaði
aðstæður í Afganistan og ef engir
Bandaríkjamenn fyndust í land-
inu yrði sovézki herinn á brott.
Þessu hefðu Sovétmenn hafnað og
væru þeir því vandræðavaldurinn
í landinu.
50.00 MANNS komu saman til
fundar á frjálsíþróttavelli
Stokkhólmsborgar í vikunni til
að mótmæla að áfram verði hald-
ið að framleiða raforku í kjarn-
orkuverum þar í landi.
„MÁLEFNI þau, sem falla undir
aðra nefnd hafréttarráðstefnunn-
ar eru nú mjög til umræðu á
fundunum hér í New York, en
mikilvægustu mál íslendinga er
þar að finna,“ sagði Eyjólfur
Konráð Jónsson, sem situr ráð-
stefnuna, i samtali við Mbl. i gær.
Réttindin á Reykjaneshrygg
komu sérstaklega til umræðu,
þegar rússneski fulltrúinn lagði
fram nýja tillögu, sem fjallar um
úthafshryggi og 350 mílna tak-
mörk hafsbotnsréttinda. Hans G.
Andersen sendiherra spurði beint,
hver yrði niðurstaðan varðandi
Reykjaneshrygg skv. hinu nýja
orðalagi og fékk strax þau svör frá
rússneska fulltrúanum, að íslend-
ingar gætu notað aðra málsgrein
tillögunnar til að öðlast 350 mílna
hafsbotnsréttindi á Reykjanes-
hrygg. Allmiklar umræður og
deilur hafa orðið um þetta orðalag
og er hugmynd íslenzku sendi-
nefndarinnar að koma inn í form-
Stokkhólmi, 21. marz. Frá Sigrúnu
Gísladóttur, fréttaritara Mbl.
í DAG VORU birtar niðurstöður
síðustu skoðanakönnunar Sifo og
benda þær til þess, að já-línurnar
tvær muni bera sigur úr býtum í
þjóðaratkvæðagreiðslunni um
kjarnorkuna nú á sunnudag.
Könnunin sýnir mikla fylgis-
aukningu já-línanna og að já-
tillaga jafnaðarmanna nýtur
mests fylgis. Já-tillögurnar tvær
hafa 22% meira fylgi en nei-til-
lagan. Könnunin sýnir einnig, að
þeim hefur fækkað, sem ætla að
skila auðu, og eru þeir nú 4%.
Kosningaáróður stuðningsmanna
tillagnanna þriggja hefur verið
mikill. Bæði fylgismenn og and-
stæðingar kjarnorku hafa haft í
frammi hræðsluáróður. Nei-tillögu-
legar umræður eða þingskjöl
framangreindum orðaskiptum og
styrkja þannig málstað okkar.
Störf annarrar nefndar hóf-
ust fyrir alvöru um síðustu helgi,
þegar nefndarformaðurinn Aguil-
ar kom frá sáttatilraunum í Iran,
en undirnefndir höfðu starfað
áður.
Miklar umræður og deilur hafa
orðið um tillögu Argentínu um að
styrkja réttindi strandríkja til
fiskverndar utan 200 mílna.
íslendingar hafa stutt tillöguna
með ákveðnum fyrirvörum, en
ólíklegt er nú talið, að hún nái
fram að ganga vegna harðrar
andstöðu stórveldanna.
Óformlegar áþreifingar við
Færeyinga, íra og Breta eru nú
ýmist hafnar eða í undirbúningi,
en ekkert er enn að frétta af
hugsanlegum samningatilraunum
um Rockall svæðið. Þessi mál
gætu þó skýrzt í næstu viku.
menn klifa á þeirri miklu hættu,
sem stafi af kjarnorkuverunum.
Stuðningsmenn já-tillagnanna hafa
svarað með því að benda á, að ef
nei-tillagan vinni, muni atvinnu-
leysi stóraukast og mengun vegna
aukinnar notkunar olíu og kola
einnig.
Það bar til tíðinda þremur dögum
fyrir kosningar, að Alva Myrdal,
sem er kunnur jafnaðarmaður og
fyrrverandi ráðherra, sagðist ekki
geta fylgt flokki sínum í kjarnorku-
málum. Hún mundi styðja nei-
tillöguna. Kjarnorkuverin ógnuðu
heimsfriðnum, en Alva Myrdal við-
urkenndi þó, að hana skorti þekk-
ingu til þess að dæma um efnahags-
legar afleiðingar lokunar kjarn-
orkuveranna. Myrdal er fjórða kon-
an úr fremstu röð jafnaðarmanna,
sem lýsir yfir andstöðö við flokks-
línuna.
Olof Palme flokksleiðtogi segist
ekki geta horft fram hjá efna-
hagsmálunum á sama hátt og Alva
Myrdal, þegar hann taki afstöðu til
notkunar kjarnorku. Raddir hafa
verið uppi um að ágreiningur í
röðum jafnaðarmanna um kjarn-
orkuna geti valdið varanlegum
klofningi í flokknum.
Thorbjörn Fálldin forsætisráð-
herra sagði í sjónvarpsviðtali á
fimmtudagskvöld, að það væri alls
ekki sjálfgert, að fleiri kjarnorku-
ver yrðu tekin í notkun þótt svo
færi, að já-tillögurnar sigruðu í
þjóðaratkvæðagreiðslunni, því ekki
væri enn Ijóst hvernig fara ætti
með úrgangsefnin. Taldi hann að
samningurinn við hið franska fyrir-
tæki, sem tekur við úrgangi kjarn-
orkuveranna sé eingöngu miðaður
við þau kjarnorkuver, sem nú eru í
notkun. Þessi yfirlýsing forsætis-
ráðherra hefur komið mjög á óvart
og þykir benda til þess, að ágrein-
ingurinn um notkun kjarnorku
verði e.t.v. ekki endanlega leystur
með þjóðaratkvæðagreiðslunni.
ANDREW PRINS LÝKUR ÞJÁLFUN. — Andrew Bretaprins
íékk í gær græna alpahúfu til merkis um það, að hann hefði lokið
þjálfun landgönguliða í brezka sjóhernum. Hér er verið að tylla
húfunni á höfuð prinsinum. (Símamynd AP)
99
Munið Katyn
niður
með alræðisstiórnina
64
Varsjá, 21. marz. — AP.
ROSKINN Pólverji framdi í
morgun sjálfsmorð á aðaltorg-
inu í Krakow með þvi að
hlekkja sig við grindverk, hella
yfir sig bensíni og kveikja i.
Sjónarvottar segja að maður-
inn, Valenty Badylak, 76 ára
gamall hafi verið með mótmæla-
spjöld sem á var letrað „munið
Katyn — niður með alræðis-
stjórnina“. Aítur á móti var
þess ekki getið í frásögn pólsku
fréttastofunnar, að hann hefði
verið með nein spjöld.
— aldraður Pólverji kveikti í
sér á aðaltorgi Krakow í gær
Badylak var fæddur í Krakow
og hafði búið þar alla sína tíð.
PAP — pólska fréttastofan sagði
að hann hefði verið undir lækn-
ishendi vegna geðrænna kvilla.
Heimildir innan samtaka and-
ófsmanna í Varsjá sögðu að hinn
látni hefði að undanförnu fylgzt
með starfi andófsmanna í Krak-
ow, en það var síðar borið til
baka og sagt að ekki væri til þess
vitað að hann hefði verið tengd-
ur samtökum andófsmanna.
Fyrstu fréttir um þennan at-
burð voru mjög á reiki, en nú
þykir ljóst að hann muni hafa átt
sér stað um áttaleytið í morgun.
Voru margir á ferli á leið til
vinnu sinnar og sáu er þetta
gerðist, en tókst ekki að bjarga
manninum.
Orðið Katyn á við hina dular-
fullu atburði í Katynskógi á
árum heimsstyrjaldarinnar
síðari. Þá voru þúsundir pólskra
foringja líflátnir þar. Löngum
hefur verið deilt um hvort þar
hafi verið að verki Þjóðverjar
eða Rússar.
Það þykir athyglisvert að
þessi atburður verður tveimur
dögum áður en Pólverjar ganga
til þingkosninga.
Rætt um Reykja-
neshrygg á haf rétt
arráðstefnunni