Morgunblaðið - 15.04.1980, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 1980
29
inni þinni á nýjan leik
þaö er flugmódelasmíöi, sjón-
varpsgláp eöa blaðalestur, og
segja ekki fleira þann daginn. Slíkt
háttalag bendir til þess aö viö-
komandi lifi því, sem kalla má
„tvöfalt líf“, þ.e. aö hann eigi sér
hjákonu.
Þrátt fyrir augljósa óánægju í
hjónabandi eru margir miöaldra
menn staðráðnir í því aö þrauka
þar til yfir lýkur. Þeir megna
einfaldlega ekki aö rífa sig lausa
— þora ekki út í óvissuna. Þeir eru
þrúgaöir í einangrun sinni og óar
viö því aö þúa viö óbreytt ástand
til frambúöar, en vilja samt sem
áöur ekki höggva á hnútinn meö
því aö sækja um skilnað. Þeir bera
ýmislegt fyrir sig, t.d. trúarlegar
ástæöur, horfur á því aö sam-
bandið viö börnin muni rofna
o.s.frv.
Leið til að leysa máliö — án
þess aö skilja, standa í flóknum og
taugatrekkjandi ástarsamböndum
eöa draga sig inn í skel innan
veggja heimilisins — er sú aö
stofna á ný til kunningsskapar við
eiginkonuna. Vitaskuld getur ekki
oröiö um að ræöa endurtekningu
á þeim kynnum, sem upphófust
fyrir áratugum. Báöir aöilar eru
gjörbreyttir frá því sem þá var.
Eftir 20 ára sambúö er líklegt
aö jón geti í fyrsta sinn frá því aö
þau giftust gefiö sér tíma til aö
rækta meö sér vináttusamband.
Eftir að mestl.ástarbríminn hjaön-
aöi tóku viö margvíslegar annir og
fljótlega urðu börnin miödepill
heimilislífsins. Nú eru börnin vaxin
úr grasi og þarfir þeirra minni en
áöur, þannig aö nú hafa hjónin
næöi til aö gefa hvort öðru gaum.
Tómarúm hefur skapazt. Spurn-
ingin er sú, hvort tómleikinn á aö
ráöa ríkjum eöa hvort leitaö verð-
ur leiöa til aö fylla þetta tómarúm.
Sé ætlunin aö bjarga hjóna-
bandinu — þ.e.a.s. að komast hjá
skilnaði án þess aö hírast í volæði
undir sama þaki næstu áratugina
— er mikilvægt aö fólk, sem hefur
fjarlægzt hvort annað, kynnist á
ný. Þaö gefur augaleiö aö erfiöara
er fyrir hjón aö kynnast hvort ööru
á ný en ef um tvo bláókunnuga
einstaklinga væri að ræöa, og
skuggar fortíöarinnar geta hér
orðiö erfiöur farartálmi. Mikilvægt
er því aö þæöi geri sér grein fyrir
nauðsyn þess aö venja sig af því
aö rifja uþp gömul leiðindamál. Til
aö slíkt megi takast þarf verulegt
átak og sjálfsstjórn. Einfalt ráö er
aö foröast hreinlega aö minnast á
hiö liöna meöan hinn nýi kunn-
ingsskapur er á frumstigi.
Maður, sem vill kynnast konu
sinni á ný, ætti ekki aö leggja
megináherzlu á hinn kynferðislega
þátt málsins fyrst í staö. Ráölegra
er aö gera sér grein fyrir persónu-
leika þessa nýja kunningja, hafa
frumkvæöi á sameiginlegum
gönguferöum, leikhúsferðum, og
því um iíku. Mikilvægt er aö
umgengnin sé á jafnræöisgrund-
velli. Hreinskilni í þessum sam-
skfptum er meginatriöi og fyrst í
staö ættu hjónin aö velja sér
umræðuefni, sem snerta þau sjálf,
fremur en mál sem eru almenns
eölis.
Þess er ekki aö vænta aö þessi
nýi kunningsskapur veröi aö
djúpri vináttu og í framhaldi af
henni aö nánu ástarsambandi á
skömmum tíma. Þaö er ekki einu
sinni víst aö sambandið veröi
nokkurn tíma rómantískt aftur, en
vináttusamband tveggja fullorö-
inna einstaklinga, sem eiga svo
samtvinnaöra hugsmuna aö gæta,
gæti orðiö meira viröi en nokkurt
ástarsamband.
(Næsta grein fjallar um kynferöislíf
miöaldra fólks.)
Landsvirkjun:
Samið um byggingu
á undirstöðum
háspennulínu frá
Hrauneyjafossi
Sanmingsupphæðin rúmar 962 millj. kr.
NÝLEGA var gengið frá samningum við verktaka um byggingu á
hluta af undirstöðum háspennulínunnar mikiu. sem lögð verður frá
Hrauneyjafossvirkjun að Brennimel í Hvalfirði. en línan verður 150
kílómetra löng. Þar af verða reistar undirstöður sem samsvara 84 km
í sumar en verkinu á að ljúka næsta sumar. Það ár verður einnig
byrjað að reisa möstrin en línan á að verða tilbúin til notkunar árið
1982.
Samkváemt upplýsingum Hall-
dórs Jónatanssonar aðstoðar-
framkvæmdastjóra Landsvirkjun-
ar var samið um þrjá verkþætti og
var í öllum tilfellum samið við
lægstbjóðendur. Fyrsti verkhluti
er Sigalda-Hrauneyjafoss-Sanda-
fell. Er hann 28 km langur og
turnstæði 87. Samið var við
Vörðufell hf. í Reykjavík um
þennan hluta og var samnings-
upphæð kr. 331.062.732,-.
Annar verkhluti er Sandafell-
Hvítá. Er hann 30 km langur og
turnstæði 114. Samið var við
Ræktunarsamband Flóa og Skeiða
og Vörðufell hf. í sameiningu og
var samningsupphæð kr.
339.380.772,-.
Þriðji verkhluti er Hvítá-
Hlöðufell. Er hann 26 km langur
og turnstæði 91. Samið var við
Aðalbraut hf. í Reykjavík og var
samningsupphæð kr. 291.854.453,-.
Samningsupphæð fyrir verk-
hlutana þrjá er samtals kr.
962.297.957,-. Slóði var lagður að
mestu leyti með línustæðinu í
fyrra og auðveldar það verkið.
Hrauneyjafossvirkjun:
Samið um smíði flóð-
gátta og skurðsinntaks
FYRIR nokkru gekk Landsvirkjun frá samningum við Smið hf. á
Selfossi og Vörðufell hf. í Reykjavik um framkvæmdir við flóðgáttir
og skurðsinntak Hrauneyjafossvirkjunar. Hér er aðallega um
steypuvinnu að ræða og eru framkvæmdir þegar hafnar. Þeim á að
ljúka i sumar.
Samningsupphæðin er kr.
1.002.432.000,- og er hún í sam-
ræmi við tilboð fyrirtækjanna.
Aðalbraut hf. í Reykjavík bauð í
verkið kr. 979.425.000,-. Sagði
Halldór Jónatansson aðstoðar-
framkvæmdastjóri Landsvirkjun-
ar í gær, að eftir endar.legan
samanburð á tilboðunum hefði
stjórn Landsvirkjunar komist að
þeirri niðurstöðu að tilboð Smiðs
hf. og Vörðufells hf. væri hag-
stæðast fyrir fyrirtækið og var því
tekið.
íslenzkra
inga
hver það er, sem húsfriðinn rýfur.
Ef mönnum er annt um fjölskyld-
una, er þeim ekki sama, hver
deiluna hóf. En það eru hinir vitru
einir, sem geta haldið því fram, að
meirihlutinn kljúfi sig frá minni-
hlutanum. Hið eina og sanna
lýðræði er nefnilega hafið yfir
persónulega hagsmuni einstakra
manna og hlýtur að byggjast á því
að meta kall samvizkunnar og
þjóðarhag meira en minni félags-
einingar. Tilgangurinn helgar
meðalið! Það verður nefnilega
stundum að taka lýðræðislegar
ákvarðanir í blóra við meirihluta-
ákvarðanir í minna mikilvægum
hópum, enda er lýðræðishugsjón
Islendinga yfir þúsund ára gömul
og þingsamkunda þjóðarinnar set-
in fulltrúum jafnrétthárra íslend-
inga. Hinn endanlegi þingmeiri-
hluti skiptir því einn máli til að ná
fram lýðræðislegri þingræðis-
stjórn. Og til að tryggja yfirum-
sjón með öllum leikreglum lýð-
ræðisins er aðeins hinum löglærð-
ustu og spökustu stjórnvitringum
falin nefndarstjórn þeirra mála.
Dómarar geta orðið svo vísir, að
þeir geti dæmt í eigin sök. Þeim
dómi verður aðeins áfrýjað til
almennings. Sá úrskurður fæst
með nokkrum símtölum á vel
völdum tíma eftir valda sjón-
varpsþætti.
Ný tegund stétta-
samvinnu og víðsýni
Sjálfstæðismenn eru trúir slag-
orði sínu „stétt með stétt“. Um-
burðarlyndi með skoðunum ann-
arra hefur einnig verið aðalsmerki
góðra sjálfstæðismanna. Stétt
stjórnspekinga og slægviturra á
því einnig heima í flokknum svo
og þeir, sem telja stefnuskrár til
óþurftar og aðeins til að þrengja
flokkinn, og að þær séru fótakefli
stjórnvitringa. Afbrigðilegar
skoðanir á lýðræði ættu því heldur
ekki að vera hindrun fyrir snurðu-
lausri samvinnu í flokknum.
Fordæmi um víðsýni er að finna
meðal forystumanna flokksins á
velmektardögunum, þegar lífið
var allt einfaldara og atvinnu-
hættirnir fábrotnari. Afturhvarf
til þeirrar stórmannlegu föður-
forsjár er óumdeilanlega eftir-
sóknarverðari en ómenguð íhalds-
semi hinna harðsnúnu ungu
manna, sem týnt hafa úr augsýn
mikilvægi skynsamlegs stjórn-
Dr. Jónas Bjarnason
lyndis að hálfu hinna sönnu hand-
hafa valdsins. Hin sanna víðsýni í
anda flokksins felst í réttu mati á
forystuhlutverkinu og umburðar-
lyndi gagnvart stjórnmálaákvörð-
unum, sem stangast hugsanlega á
við hagsmuni hins almenna kjós-
anda og flokksmanns svona við
fyrstu sýn, en sem taka mið af
eðlilegu atkvæðavægi landsmanna
með hliðsjón af réttlæti.
Til að tryggja farmgang þing-
ræðisstjórnarfars þarf sáttmála,
og undir forystu sjálfstæðismanna
einkennast þeir af víðsýni. Þegar
um er að ræða samsteypustjórnir,
verða allir að slá af ýtrustu
kröfum sínum og sýna þannig
víðsýni. Hvort ákveðinn stjórnar-
sáttmáli taki mið af stefnumótun
sjálfstæðismanna, er ekki unnt að
kveða upp úr um í fljótu bragði. í
fyrsta lagi er vítt til veggja í
víðsýnum flokki en þó aðallega
hitt, að það er framkvæmdin, sem
skiptir máli. Þegar ferðast skal í
suður til sólar þarf oft að taka
fyrstu sporin í norðurátt. Þannig
getur sáttmáli kveðið á um það, að
fyrst skuli gengið í gagnstæða átt
um sinn í öllum meginmálum. Það
getur verið til að krækja fyrir
keldur eða til að ganga til móts við
lest annarra stjórnvitringa, sem
tekið hafa mið af stjörnunni
skæru í austri, svo að fagnaðar-
fundir megi gerast sem fyrst, Það
skiptir meginmáli, að komið verði
að leiðarenda skv. áætlun áður en
yfir lýkur. Úr þessu fæst ekki
skorið fyrr en þangað kemur. Þess
vegna heyrast hvatningarorð úr
ýmsum áttum um að göngunni
skuli haldið áfram og sérstaklega
frá þeim, sem trúa á hina útvöldu
forystusauði eða sjá glytta á
silfurpening í leiðangursfarangri.
Eyðimerkurgöngu Israelsmanna
lauk ekki fyrr en í fyrirheitna
landinu, og margir höfðu efast
áður en yfir lauk.
Sjálfstæðismenn!
Varizt nú stóru orðin
Það er þjóðlegum og víðsýnum
Islendingum ljóst, að stundum
þarf að sýna pólitíska reisn og
taka ákvarðanir, sem flokksstofn-
anir eru andsnúnar. Þegar þjóðar-
hagsmunir og þingræðið er í veði,
verður að gera slíkt, en að sjálf-
sögðu eru það ekki nema stjórn-
vitringar í röðum sjálfstæð-
ismanna, sem hafa þá-reisn. Ekki
er hægt að ætlast til þess, að
menn brjótist undan flokksaga í
öðrum flokkum til að forðast
stjórnarkreppur. Þótt stefnt sé nú
um sinn í gagnstæða átt við
stefnumið Sjálfstæðisflokksins,
ber öllum góðum flokksmönnum
að vera víðsýnum og þreyja þorr-
ann í stað þess að hafa í frammi
stór orð. Ef menn gerast of
harðorðir, stuðla þeir að klofningi
flokksins. Víðsýnir menn hljóta að
sjá, að sanngjarnt er, að hluti
sjálfstæðismanna styðji núver-
andi ríkisstjórn þrátt fyrir stjórn-
arsáttmálann vegna þess, að með
henni er lýðræðinu fullnægt, og að
stuðningsmennirnir flestir úr röð-
um sjálfstæðismanna eru þekktir
af öðru en að vera fulltrúar
þröngra hagsmuna.
Þrátt fyrir allt hefur okkur
miðað áfram. Lýðræðið hefur sigr-
að, og lögð hafa verið drög að
nýjum vinnubrögum á Alþingi
íslendinga. Menn geta verið von-
góðir um, að lausn á öllum helztu
vandamálum þjóðarinnar sé í
augsýn, þótt stefnt sé í öfuga átt
um sinn.
Verðandi stjórnmálaskörungar
þjóðarinnar hafa öðlast nýja við-
miðun, sem lofar góðu um fram-
tíðina. Ósérhlífni og drenglyndi
verður sett ofar eigin metnaði og
pólitískri útrásargirni. Mikið geta
Islendingar verið lánsamir, að
stjórnarfar þjóðarinnar tekur
stöðugri þróun í átt til raunveru-
legs lýðræðis! Þúsundir flokks-
manna Sjálfstæðisfolkksins og
tugir þúsunda kjósenda hans, sem
trúa á hann og stefnumið hans,
hafa orðið vitni að atburðum, sem
eru mörgum torskiljanlegir, en að
persónuleg valdastreita örfárra
manna liggi að baki, því trúa ekki
allir. Það getur bara ekki verið.
Reykjavík, 1.4.1980.