Morgunblaðið - 15.04.1980, Síða 29

Morgunblaðið - 15.04.1980, Síða 29
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 1980 37 Verulega breytt reikningsskil fyrirtækja til umræðu hjá FLE:_____ Samandregnar nið- urstöður og auðveld- ara er að átta sig á heildarafkomunni Jón Halldór Hannesson: Tilgangur og ef 1- ing menningar FÉLAG löggiltra endur- skoðenda, FLE, hélt fyrir skömmu námsstefnu um reikningsskil fyrirtækja og sagði Kristinn Sig- tryggsson formaður fé- lagsins í samtali við Mbl. að verulega bætt reikn- ingsskil hefðu verið til umræðu. Hafa miklar breytingar orðið á reikningsskilum fyrirtækja á undanförnum árum? — Allt fram á síðasta áratug (1969—1970) var form ársreikn- inga fyrirtækja hér á landi í nokkuð föstum skorðum og hafði haldist þannig óbreytt í áratugi. Eftir 1965 fór að vakna áhugi manna á að skoða þessi mál í nágrannalöndum okkar og kom þá í ljós að hin íslensku reikningsskil áttu sér ekki margar hliðstæður annars staðar. Skömmu síðar fóru svo að sjást hér reikningsskil með nýju sniði og hefur notkun þeirra breiðst út ár frá ári síðan og er nú að verða nokkuð almenn. \ í hvaða atriðum eru þessi reikningsskil helst frábrugðin hinum eldri? — Þau eru að formi til mjög ólík en segja má að aðalbreytingin sé sú að megináhersla er nú lögð á samandregnar niðurstöður til þess að auðveldara sé að átta sig á afkomunni, en sundurliðanir sem áður voru t.d. í rekstrarreikningi, eru gefnar sérstaklega. Hugmyndin með þessu er fyrst og fremst að draga fram aðalat- riðin og gera reikningsskilin ein- faldari fyrir hinn almenna not- anda. Einnig má benda á að skýringar, varðandi mat á eignum og ýmsar aðrar forsendur reikn- ingsskilanna, eru nú fastur hluti þeirra. Áhrif verðbólgu á afkomu at- vinnurekstrar hafa verið mjög til umræðu undanfarið. Voru þessi mál rædd hjá ykkur? — Það er ljóst, að áhrif al- mennra verðlagsbreytinga á af- komu fyrirtækja geta verið mikil. í því sambandi má geta þess að Bretar, Bandaríkjamenn o.fl. hafa mikið rætt þessi mál að undan- förnu og unnið að því að finna leiðir til þess að leiðrétta þá skekkju sem verðbólgan veldur í reikningsskilum. Þó hefur verð- bólgustigið í þessum löndum að- eins verið brot af því sem við búum við. Þær leiðir sem helst hafa þótt koma til greina i þessu efni eru svo nefnd gangverðs- reikningsskil og staðverðsreikn- ingsskil (vísitölureikningsskil) eða jafnvel sambland af þessu tvennu. Sá annmarki er þó á framkvæmd þeirra að hún krefst töluvert umfangsmikilla breytinga á bók- haldi aðila. Sá vandi blasti því við Reikn- ingsskilánefnd FLE, þegar hún undirbjó tillögur þær er lagðar voru fram á námsstefnuni, að útilokað væri að ætlast til þess að okkar smáu fyrirtæki breyttu bókhaldi sínu þannig að hægt yrði að beita áður nefndum aðferðum. Á hinn bóginn virtist illa stætt á því að taka ekki á þessu vanda- máli við okkar verðbólguaðstæður. Niðurstaðan varð því sú að lagt er til að notuð verði í reiknings- skilum mjög einföld leiðréttingar- aðferð sem byggir þó á megin- hugsun staðverðsreikningsskila. í aðalatriðum er hér um að ræða aðferð sem er hliðstæð þeirri sen notuð er í nýsamþykktum lögum um tekjuskatt og eignarskatt. Rétt er að vara við notkun þessarar reikningsskilaaðferðar án gagnrýni, t.d. þarf að hafa í huga hættu á ofmati eigna og fleiri slíka þætti, sem skekkju geta valdið. Hvernig geta aðilar utan ykk- ar hóps, sem fást við gerð reikn- ingsskila fyrir fyrirtæki, aflað sér þekkingar á þessum nýju aðferðum? — Á skrifstofu FLE verður til sölu fyrsti vísir að reiknings- skilahandbók félagsins. Þar er að finna sýnishorn af ársreikningi ásamt ítarlegum skýringum varð- andi einstaka liði hans. Skrifstofan er opin á þriðjudög- um frá kl. 3 til kl. 6. Vilji menn hins vegar fræðast enn frekar um þessi mál, er hægt að benda á ýmis erlend fræðirit um reikn- ingsskil, sem taka tillit til verð- bólgu, svo og greinar eftir Árna Vilhjálmsson, prófessor. Að styrkja menninguna innan frá Ekki mun þá nauðsynlegt að varðveita menninguna á söfnum eins og nú tíðkast heldur mun daglegt líf almennings verða lif- andi tjáning landsmenningarinn- ar. Þótt virðingarvert sé að halda til haga minjum fornrar menning- ar okkar Islendinga ættu þó þeir sem nú vilja sjá blómgun íslenskr- ar menningar ekki aðeins að nota orku sína í að koma „menning- unni“ á söfn og sýningar,heldur ættu þeir að lífga upp grunnsvið menningarinnar í sjálfum sér og öðrum með iðkun innhverfrar ihugunar og þá mun sjálft líf fólksins verða lifandi tjáning þjóðmenningar. Hið sama gildir um þjóðhætti ýmiss konar: þjóðdansa, hátíðir, búninga o.s.frv. Slíkir þjóðhætt- irhafa verið álitnir ystu einkenni menningar, nokkurs konar skraut, en í raun felast í þeim máttugar aðferðir til að lífga upp lögmál náttúrunnar á ákveðnu svæði og stuðla að þróun. Virka mynd þessara þjóðhátta og gildi þeirra má einnig laða fram með því að næra menninguna innan frá. Tækniframfarir og ör samskipti landa á milli hafa breytt yfir- bragði flestra þjóða það mikið að forn menningargildi eru vart sýni- leg lengur.En grundvöllur menn- ingarinnar glatast í raun aldrei því hann er á því sviði þaðan sem náttúrleg lög stjórna lífinu. Þetta kyrra handanlæga svið er uppruni og óumreytanleg vagga menning- ar hverrar þjóðar.Með iðkun Inn- hverfrar íhugunar fer vitund hvers og eins að opnast fyrir þessu sviði og þar með lífgast grundvöll- ur hverrar menningar. Með þess- um hætti eru varðveitt grunngildi menningarinnar og hlúð að lífinu, burt séð frá því hvaða yfirborðs- breytingum menningin tekur. Þau menningargildi sem staðist hafa tímans tönn eru mótuð af staðháttum og eru í samræmi við lögmál landssvæðisins.Þau bein- ast því öll, eins og lögmál náttúr- unnar, að því að viðhalda þróun og framförum. Eðli sínu samkvæmt eru menningargildin því grund- völlur þróunar, velmegunar og lífsfyllingar. Þess vegna er sá skilningur ekki réttur, að framfar- ir og hefðbundin menningargildi séu ósamrýmanleg. Aukin menningarsérkenni ásamt auknum framförum Ýmsir sem skilið hafa gildi menningarsérkenna hafa oft hræðst þau áhrif sem örar tækni- framfarir, ferðalög og vaxandi samskipti þjóða á milli hafa haft á forna menningu landa. Þeir vita að menningargildin hafa mótast í aldanna rás í samræmi við nátt- úrleg lög svæðisins og liggja því í raun til grundvallar þróunar við- komandi svæðis. En ekki þýddi þó að hafna ytri áhrifum því nú til dags er ekkert til í einangrun og slík einangrunartilraun leiddi ein- faldlega til þess að lama framfarir á svæðinu, því það nyti ekki jákvæðra strauma sem til þess kynnu að berast. Sagan hefur sýnt að þegar framfarir stöðvast á ákveðnu svæði er svæðið fyrr en varir fótum troðið, því ekki er hægt að standa gegn framförum: Sjálft eðli lífsins er þróun og framfarir. Á þessari öld framfara og tækniþekkingar verður því að finna leið til að auka framfarir en efla þó jafnframt menningarsér- kenni landanna. Þessu markmiði er aðeins hægt að ná ef eftirtaldir eiginleikar eru sterkir í lífi þjóðarinnar: Hreins- un, aðlögunarhæfni, heildun, stöð- ugleiki og vöxtur. Ytri áhrif sem berst að menn- ingarsvæði þarf að hreinsa, eða vinsa úr þá þætti sem jákvæðir eru og hæfa menningarsvæðinp. Síðan þarf að aðlaga þá því sem fyrir er og fella þá inn í heildina. Þetta á við um öll áhrif: efna- hagsleg, stjórnmálaleg, menning- arleg og trúarleg. Stöðugleiki verður að vera til staðar svo að menningin kollvarpist ekki þrátt fyrir hraðar breytingar. Menning sem hefur þessa eiginleika styrka SEINNI HLUTI tekur auðveldlega upp jákvæða hluti, sem að berast, og notar þá sér til vaxtar, — en óviðeigandi hlutum sem samræmast ekki lög- málum náttúrunnar á svæðinu er hafnað. Þetta leiddi til þess að menningarsvæðin styrktu hvert annað, verkuðu sem vaxtarhvati á öll önnur menningarsvæði. Þannig gæti hvert svæði óhrætt opnað dyr sínar fyrir ytri straumum. Menn- ing hvers lands yxi þá í eigin verðleikum en verkaði samtímis sem hvati á önnur menningar- svæði. Ef aðlögunarhæfni, hreins- un og heildun eru hins vegar ekki styrkir þættir í lífi fólksins munu ytri áhrif sem að bærust veikja menninguna,yfirskygga hana, því slæm áhrif yrðu þá meðtekin jaft og önnur. En hvernig má efla ofantalda fimm eiginleika í lífi fólksins? Rannsóknir á áhrifum innhverfr- ar ihuguna hafa leitt í ljós að þeir eiginleikar sem stuðla að vexti og viðgangi menningar (þ.e. heildun, hreinsun, aðlögunarhæfni, stöðug- leiki og vöxtur) koma fram í lífi þeirra sem iðka innhverfa ihugun reglulega. Reyndar hafa vísinda- menn skoðað fyrstu 300 rannsókn- irnar, sem gerðar voruá inn- hverfri íhugun, með tilliti til þessara eiginleika. í ljós hefur komið að með iðkun innhverfrar ihugunar styrkjast þessir fimm eiginleikar á öllum sviðum mannlífsins. Þeir koma fram í líkamsstarfseminni, huganum, fé- lagslegum samskiptum og í um- hverfinu og því hljóta þeir einnig að koma fram í lífi þjóðarinnar. Við skulum taka aðlögunar- hæfni sem dæmi. Þessi eiginieiki kemur fram í mörgum lífeðlis- fræðilegum rannsóknum. T.d. eykst hæfileiki taugakerfisins til að jafna sig fljótt eftir streitandi áreiti og eftir langvarandi vökur. Aðlögunarhæfni líkamans þróast við þá daglegu hringrás að fá til skiptis djúpa hvíld í 15—20 mínút- ur kvölds og morgna (en þetta er sá tími sem það tekur að iðka innhverfa íhugun og starfa af krafti það sem eftir er dagsins. Aðlögunarhæfni kemur einnig fram í sálfræðilegum rannsóknum á innhverfri ihugun. T.d. í auk- inni greind, auknum hæfileika til að einbeita sér samhliða því að viðhalda yfirgripsmikilli yfirsýn, bættu minni, auknum sveigjan- leika, minni notkun á alkóhóli og tóbaki, minni eiturlyfjaneyslu og auknum hæfileika til að eiga einlæg samskipti. — Þannig mætti einnig telja upp rannsóknir á áhrifum innhverfrar ihugunar sem sýna að stöðugleiki, heildun, vöxtur og hreinsun styrkjast á öllum sviðum mannlífsins við iðk- unina. Heimsfriður afleiðing máttugrar menningar Þegar ofantaldir eiginleika eru sterkir í lífi fólksins þurfa menn- ingarsvæðin ekki að hræðast hvert annað. Þau eru þá í raun máttug og örugg, því innri bygg- ing þeirra er styrk, heilsteypt og ósigranleg. Þetta er því raunhæf leið til styrkja þjóðirnar. Þjóðir sem sýna styrk sinn eingöngu i hernaðar- og efnahagsmætti, en ekki í menningarstyrk eru ekki voldugar. Fátt er jafn hverfult og efnahagslífið og nú á tímum gjöreyðingarvopna getur engin þjóð í raun varið sig með vopnum. Af ofansögðu er ljóst, að sá skilningur að varðveisla menning- arsérkenna og samlyndi þjóða væri ósamrýmanleg, er rangur. Eina raunhæfa leiðin til að koma á heimsfriði er þvert á móti sú að styrkja og varðveita menningar- sérkenni hvers lands. Heimsfriði verður aldrei komið á með því að gera menningarsvæðin hvert öðru lík, skapa eina allsherjar heims- menningu. Slíkt væri ónáttúru- legt. Siðir, venjur og hefðir þurfa að vera mismunandi milli land- svæða, því mismunandi lögmál náttúrunnar eru ríkjandi. Fjöl- breytni er höfuðeinkenni sköpun- arinnar og er það sem gerir náttúruna fagra. Líkt og heil- steypt og fögur mósaíkmynd er gerð af mörgum mislitum steinum og fallegt tónverk uppbyggt af fjölmörgum mismunandi tónum, þannig er og heimsmenningin fegurst og eðlilegust þegar hún er uppbyggð af fjölbreytilegum þátt- um — og því styrkari sem hver menning er að eigin verðleikum því fegurri heildarmyndin. Eining heimsins verður aldrei að veruleika með því að gera allt hvert öðru líkt. Slíkt leiddi áreið- anlega ávallt til sundrungar fyrr en varði. En óbundin tær vitund (heimkynni náttúrulaganna) ligg- ur að baki hverrar menningar og eins og áður sagði er hún sameig- inlegur grundvöllur allrar menn- ingar.Með því að lífga upp þetta svið óendanlegra samtengla í vit- und hvers og eins með iðkun innhverfrar íhugunar umvefst margbreytileikinn, sem lífið tjáir sig í, þeirri einingu sem undir býr. Eining mun þá einkenna skynjun og mat einstaklinganna, en það semaðgreinir líf okkar t.d. mis- munandi menningar-, stjórnar- fars- og efnahagseinkenni og mismunandi hugsunargangur, hættir þá að yfirgnæfa, þó svo að þessi aðgreining og sérkenni haldist öll og jafnvel styrkist. Orsök innri og ytri árekstra, sem hrjáð hafa þjóðir heims frá ómunatíð, er ekki að finna í þeim mikla margbreytileika sem lífið tjáir sig í, heldur í vanmætti mannsins til að umvefja þennan margbreytileika þeirri einingu, þeim óendanlegu samtengslum, sem liggja við upruna alls marg- breytileika. Þegar eiginleikar óendanlegra samtengsla verða ráðandi í vitund heimsins mun heimur margbreytileikans verða skynjaður i Ijósi óendanlegra sam- tengsla og þá verður ómögulegt fyrir menningarsvæðin að deila og þjóðirnar að berjast. Framleiðsluaðstaða nokkurra sælgætis- framleiðenda verður endurskipulögð Námskeiði því er tæknideild Félags íslenzkra iðnrekenda hefur staðið fyrir um hagræðingu í sælgætisiðnaði lauk fyrir skömmu, en síðasti hluti þess var um vöruþróun og markaðsstarfsemi. Ingjaldur Hannibalsson deildarstjóri tæknideildarinnar sagði í samtali við Mbl. að að hans mati hefði mjög vel til tekist með þessu námskeiði sem var þrískipt og hefðu nokkur fyrirtæki þegar óskað eftir aðstoð tæknideildarinnar við endurskipulagn- ingu á framleiðsluaðstöðunni. Hann sagði ennfremur að þeir hjá tæknideildinni ásamt starfsmönnum Útflutningsmiðstöðvarinnar myndu vinna þetta verk á næstu mánuðum.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.