Morgunblaðið - 15.05.1980, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. MAÍ 1980
gveitir komnar til
Irans til aðgerða?
Teheran. 14. maí. AP.
RÚMLEGA 90 Bandaríkjamenn
hafa verið sendir með fluttvélum
til ýmissa hluta írans að undan-
förnu og búizt er við að þeir vinni
skemmdarverk ok „standi fyrir
samsærum" gegn íran á næstu
tveimur vikum. að því er Abol-
hassan Bani-Sadr sagði í dag.
Bani-Sadr saKÖi í viðtali við Te-
heran-útvarpið að hann hefði heyrt
að tvær bandrískar þyrlur hefðu lent
á fjallasvæðinu Bakthiari í Suð-
austur-íran og að hergögn væru
send til uppreisnarmanna Kúrda í
Kúrdistan.
Forsetinn sagði að 19 Iranir hefðu
verið sendir frá Bandaríkjunum til
þess að leiðbeina við skemmdar-
verkastarfsemi gegn Iran. Hann tók
ekki fram að þessar aðgerðir stæðu í
sambandi við misheppnaðan björg-
unarleiðangur Bandaríkjamanna á
dögunum.
Stjórnin tilkynnti einnig að tveir
Bandaríkjamenn hefðu verið hand-
teknir í sambandi við björgunarleið-
angurinn, en yfirvöld neita að segja
hverjir þeir eru og hvenær og hvar
þeir voru teknir.
Talsmaður bandariska utanríkis-
ráðuneytisins sagði að ráðuneytið
vissi um blaðafréttir um yfirlýsingu
Bani-Sadr en vildi ekkert um þær
segja.
Björgunarleiðangurinn var miklu
víðtækari en skýrt hefur verið frá og
400 útsendarar, aðallega íranir, voru
viðbúnir að valda öngþveiti í sam-
bandi við björgunartilraunina að
sögn dálkahöfundarins Irv Kupcinet
í Chicago Sun-Times í dag.
Hann segir að nokkrar sprengju-
árásir hafi verið ráðgerðar til að
rugla her og lögreglu Irans í ríminu.
Vinna hafi átt skemmdir á umferð-
arljósum, trufla talstöðvasamtöl
lögreglunnar, og skaða vatnsveitu-
kerfi, símaþjónustu og aðra mikil-
væga þjónustu.
Kupcinet sagði, að bandarískir
hermenn, sem áttu að ná í gíslana,
hefðu átt að þykjast vera stuðn-
ingsmenn Bani-Sadr. Nokkrir náms-
mannanna í sendiráðinu voru á mála
hjá Bandaríkjamönnum. Árásar-
mennirnir voru vopnaðir efni sem
hefði gert alla í sendiráðinu óvirka.
Flytja átti gíslana til stöðvarinnar í
eyðimörkinni að sögn Kupcinet.
Hann segir að kona og börn Bani-
Sadr séu í París þar sem hann telji
þau öruggust þar.
Fundur Varsjárbandalagsríkja hófst í gær í Varsjá til að minnast 25 ára afmælis bandalagsins. Á
miðri mynd má sjá Brczhnev leiðtoga Kommúnistafiokks Sovétríkjanna sitjandi á milli Alcxei
Kosygins forsætisráðherra (t.h.) og Andrei Gromykos utanríkisráðherra. Símamynd - ap.
Þetta gerðist
1979 — Höfuðborg E1 Salvador
einangruð eftir 10 daga hryðju-
verk.
1978 — Eþíópíuher hefur stór-
sókn gen skilnaðarsinnum í Erí-
treu.
1974 — Tito verður forseti til
lífstíðar í Júgóslavíu.
1969 — Sovézkt geimfar varpar
niður tækjum á Venus.
1962 — Bandarískir landgöngu-
liðar koma til Thaiiands.
1960 — Leiðtogafundur stór-
veldanna í París fer út um þúfur
vegna U-2-málsins.
1907 — Cartagena-sáttmáli
Breta, Frakka og Spánverja gegn
Þjóðverjum.
1877 — Rúmenar fara í stríðið
gegn Tyrkjum.
1811 — Orrustan um Albuera;
Bretar stöðva sókn Souits mar-
skálks á Spáni.
1804 — Napoleon Bonaparte yf-
irlýstur keisari Frakka.
1797 — Feneyingar fá stjórn-
arskrá.
1796. — Lýðveldi stofnað á Lang-
barðalandt á Norður-Ítalíu.
1770 — Marie Antoinette giftist
Loðvík XVI af Frakklandi.
Mótmælaaðgerðir fóru út
um þúfur í Bretlandi
1633 — Karl I krýndur konung-
ur Skota í Edinborg.
1596 — Spænska virkið La Fere
gefst upp fyrir Frökkum.
1568 — María Skotadrottning
leitar hælis í Englandi.
Afmæli. María G. Agnesi, ítalskur
stærðfræðingur (1718—1799) —
Henry Fond, bandarískur leikari
(1905 - ).
Ándlát. 1830 J.B.J. Fourier,
stærðfræðingur — 1928 Edmund
Gosse, rithöfundur.
Innlent. 1941 „Persier" náð á fiot;
stærsta björgun við Island — 1457
Kristján I gefur út aðalsbréf
handa Birni Þorleifssyni — 1850
Opið bréf konungs um þjóðfund 4.
júlí að ári — 1942 Fyrsta ráðu-
neyti Ólafs Thors skipað — 1952
Þrír bandarískir flugmenn fórust
á Eyjafjallajökli — 1974 Frönsk
flugvél rakst á suðausturhlíð
Lönguhlíðar.
Orð dagsins: Menn fá sára litlu
áorkað með trú, en alls engu án
hennar — Samuel Butler, enskur
rithöfundur (1835—1902).
London, 14. maí. AP.
DRÆM þátttaka var í aðgerðum
sem brezka verkalýðssambandið,
TUC, boðaði í dag til að mótmæla
efnahagsstefnu ríkisstjórnar
íhaldsflokksins.
Verkalýðssambandið boðaði til
sérstaks „baráttudags" til að mót-
mæla vaxandi atvinnuleysi, aukinni
verðbólgu og verulegum niðurskurði
ríkisútgjalda. Tuttugu og sex millj-
Stórhækkun
á fargjöldum
Washington. 14. maí. AP.
BANDÁRÍSK flugmálayfirvöld
heimiluðu í dag stórhækkanir á
fargjöldum á innanlandsflugleið-
um og allar takmarkanir á far-
gjöldum á stuttum leiðum voru
felldar niður.
Jafnframt var tilkynnt að far-
gjöld á alþjóðlegum flugleiðum
bandarískra flugfélaga yrðu
hækkuð frá 1. júní.
Flugfélög fá að ráða fargjöldum
á allt að 300 km flugleiðum og
mega hækka fargjöld um 50% á
321 til 640 km flugleiðum og um
30% á flugleiðum sem eru lengri
en 640 km.
ónir verkamanna sambandsins voru
beðnar að mæta ekki til vinnu, en
flestir þeirra höfðu áskorunina að
engu.
Helztu áhrif aðgerðanna voru þau
að ekkert hinna níu dagblaða sem
eru gefin út í London, komu út
vegna verkfalls prentara, en flest
blöð á landsbyggðinni komu út.
Frelsisfélagið, sem er hægrisinnað
og andvígt verkalýðsfélögum, gaf út
12 síðna blað og allt upplagið,
250,000 eintök, seldist upp á skömm-
um tíma.
Nokkrar járnbrautarlestir stöðv-
uðust, en í London varð engin
truflun á ferðum neðanjarðarjárn-
brautarlesta og strætisvagna. En
tugir þúsunda sem þurftu að komast
Hækkuná
olíuverði
New York, 14. maí, AP.
SAUDI-Arabía hefur hækkað verð
á olíu um tvo dollara í 28 dollara
tunnuna samkvæmt heimildum í
New York og London. í París er
sagt að samkvæmt fréttum frá
Riyadh séu Saudi-Arabar „í þann
veginn" að hækka verðið.
til vinnu sinnar tóku enga áhættu
og óku í bílum sínum. Aðrir leigðu
sér bifhjól og reiðhjól — og sumir
jafnvel hjólaskauta — til að komast
Grigorenko í Evrópuferð að
tala máli kúgaðra samborgara
PYOTR Grigorenko. hinn þekkti fyrrverandi sovézki hershöfðingi,
er staddur í Englandi þessa daga til að beina þeirri áskorun til
Vesturveldanna að taka skeleggari afstöðu til Sovétríkjanna.
Grigorenko er nú landlaus maður og einn helztur leiðtogi sovézkra
útlaga. Hann býr í Bandaríkjunum en ætlar í visitasíu um nokkur
Evrópulönd i sambandi við að út er að koma endurminningabók
hans. Hluti bókarinnar var skrifaður þegar hann var lokaður inni
á hæli í Sovétríkjunum og var smyglað út úr landinu.
í eina tíð var Grigorenko náinn Grigorenko sagði að Vestur-
samstarfsmaður Leonids Brezh- veldin hefðu staðið við sinn hluta
nevs. hann er nú farinn maður að
heilsu en skrifar stöðugt og lætur
að sér kveða og hann er sagður
hafa eins mikið samband og unnt
er vð andófsmannasamtök í Sov-
étríkjunum.
I viðtali skömmu áður en Grig-
orenko hélt frá Bandaríkjunum
talaði hann m.a. um sambönd sín
við „Helsinki-hópana" í heima-
landi sínu. Hann sagði að þar
væri um að ræða fámenna og eins
dreifða hópa og unnt er til að
erfiðara sé að hafa hendur í hári
þeirra. Þessir hópar reyna eftir
föngum að halda á loft mannrétt-
indabrotum sem framin eru í
Sovétríkjunum og hafa viðgengizt
eins og alkunna er þrátt fyrir
Helsinkisáttmálann.
samningsins, en Sovétríkin hefðu
síðan samningurinn var gerður
verið með ýmiss konar pólitíska
og hernaðarlega íhlutun í allt að
tuttugu ríkjum síðan undirritun-
in var 1975. Benti hann á lönd í
Afríku, Suður-Asíu og Mið-
Ameríku.
Auk þess hafa verið fram-
kvæmdar handtökur á fjölda and-
ófsmanna í Sovétríkjunum. Að
hans sögn voru í Leningradborg
einni teknir 80 menn í aprílmán-
uði og þeir lokaðir inni, ýmist á
hælum ellegar í fangelsum. Hann
sagði að mörg andófsmannasam-
tök hefðu orðið að rifa seglin upp
á síðkastið til að lifa af, en þau
myndu ekki gefast upp.
Grigorenko er ættaður frá
Grigorenko.
Úkraínu og kveðst reyna að halda
sérstaklega miklum tenglsum við
fólk þar. Samkvæmt upplýsing-
um hans eru ýms landsvæði í
Sovétríkjunum óboðleg og
beinlínis hættuleg sem verustaðir
vegna þess að geislun frá kjarn-
orkuverum og verksmiðjum væri
þar að kyrkja allt líf. En fólkið
sem þarna býr gerir sér ekki
grein fyrir þessu. Það er nauð-
synlegt að koma á betra alþjóð-
legu upplýsingakerfi til að gera
mönnum grein fyrir þeim aðstæð-
um sem margir borgarar Sov-
étríkjanna verða að búa við að
hans sögn.
Hann segist krefjast þess að
Vesturveldin geri stóraukið átak.
Hann segir að engin samstaða sé
á Vesturlöndum þrátt fyrir að
þar sé viðurkennd yfirgangs-
stefna Sovétríkjanna. Meira að
segja geti menn ekki komið sér
ásamt um að hundsa Ólympíu-
leikana sem væri meiriháttar
áfall Sovétmönnum.
Grigorenko var lokaður inni á
geðveikrahæli í nokkur ár eftir að
hafa talað gegn sovézka stjórn-
arkerfinu. Hann og kona hans,
sem var ár í fangelsi, fengu leyfi
til að fara úr landi árið 1978 til að
heimsækja einn af fimm sonum
sínum sem er búsettur í Banda-
ríkjunum. Skömmu síðar var
Grigorenko sviptur sovézkum
borgararétti.
Veöur
Akureyri 13 skýjaó
Amsterdam 21 heiðrikt
Aþena 23 skýjað
Berlín 15 heiðríkt
BrUssel 23 heiðríkt
Chlcago 20 skýjað
Denpasar 31 skýjað
Dublin 19 heiöríkt
Feneyjar 16 rign. á síð. klst.
Frankfurt 21 heiðríkt
Genf 15 skýjað
Hong Kong 29 heíðríkt
Jerúsalem 18 heiðríkt
Jóhannesarborg 22 heiðríkt
Kaupmannahöfn 14 heiðríkt
Lissabon 18 skýjað
London 22 heiðríkt
Los Angeles 20 rigning
Madríd 21 heiöríkt
Mexikóborg 27 heiðríkt
Miami 29 heiðríkt
Montreal 15 rigning
Moskva 4 skýjað
Nýja Delhi 42 heiðríkt
New York 27 rigning
Ósló 18 heiðríkt
París 24 skýjað
Reykjavík 10 skúr á síö. klst
Rio de Janeiro 31 skýjaö
Róm 20 rigning
San Francisco 13 skýjað
Stokkhólmur 16 heiðríkt
Sydney 21 skýjað
Tel Aviv 23 heiðríkt
Tókýó 28 heiöríkt
Toronto 13 rigning
Vancouver 16 skýjað
Vínarborg 16 heiðríkt
Bylting-
artilraun
í Líberíu
Monroviu, Líberíu, 14. maí. AP.
TILRAUN til þess að steypa nýju
stjórninni í Liberiu var brotin á
bak aftur í dag samkvæmt óstað-
festum fréttum.
Jafnframt varaði nýi þjóðhöfð-
inginn, Samuel K. Doe liðþjálfi, við
því að nokkur öfl í hernum reyndu
að valda sundurþykkju í landinu og
sagði að þau yrðu barin niður.
Ostaðfestar fréttir frá höfuð-
borginni herma að nokkrir upp-
reisnarhermenn og óbreyttir borg-
arar hafi verið handteknir í kjölfar
tilraunar til gagnbyltingar, en nán-
ari fréttir liggja ekki fyrir.