Morgunblaðið - 12.10.1980, Síða 46

Morgunblaðið - 12.10.1980, Síða 46
46 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 1980 Kafli úr sjálfs- ævisögu Farah Diba, fyrrverandi keisaradrottn- ingar i Iran l^^rir röskum þremur árum kom út víöa í Evrópu sjálfsævisaga Farah Diba, sem var þá enn keisaraynja í íran. Bókin bar titilinn „My 1001 days“ og segir þar frá æsku og upþvexti hennar, námi í París, kynnum hennar og keisarans og síðari hluti bókarinnar snýst síöan um sambúöarár þeirra hjóna. Þetta er ósköp snotur og læsileg bók, fagurlega um alla stjórn keisara skrifað og hann borinn miklu lofi. Fyrri kaflar bókarinnar eru Ijómandi einlægir og hlýir og skemmtilegri aflestrar. Farah Diba var mjög ástsæl meö löndum sínum og þótti vinna þar merkilegt starf á sviöi félagslegra umbóta, líknarmála o.s.frv. Hún settist í sæti vinsællar fyrrverandi konu keisarans, þar sem hin umtalaða Soraya Esfindary var. En vann sér hylli írana fyrir eigin skuld. Hér fer á eftir í lauslegri þýöingu kafli, þar sem hún segir frá bernsku og uppvaxtarárum sínum í Teheran. „Þegar ég var barn, fór móðir mín oft með mig í hammam- baðhúsið. Þar tóku konur á móti okkur og þvoðu okkur um hárið og bakið. Þær kunnu margar vísur og söngva sem þær rauluðu við börn- in. Meðan ein þessara kvenna var að sápa mig söng hún hljóðlega: „Hverjum eigum við að gefa þessa stúlku? Hún á ekki að giftast neinum venjulegum manni! Ef konungurinn skyldi nú koma með her sinn og menn sína í fylgd með sér ... Kannski giftist hún alls ekki." Mér þætti fróðlegt að vita, hvort þessi kona minnist þess, að hún þvoði þvísa barni um hárið, sem síðar varð eiginkona konungsins. Sjálf gleymdi ég því ekki. Hún raulaði hluta framtíðar minnar, án þess hvoruga okkar óraði fyrir því sem varð. Ég er fædd í Teheran þann 14. október 1938. Faðir minn var ættaður frá Azerbaijan og móðir mín frá Gilanhéraðinu, skammt frá Kaspíahafi. Faðir minn var af gamalli og þekktri ætt, áar mínir höfðu lengi þjónað landinu við góðan orðstír sem héraðsstjórar, diplómatar eða trúarleiðtogar. Föðurafi minn var í utanríkis- þjónustunni í Hollandi og síðar í Tblisi meðan fyrri valdhafar ríktu. Þegar faðir minn og bróðir hans voru á yngri árum voru þeir sendir í Hinn keisaralega herfor- ingjaskóla í Pétursborg. Eftir byltinguna í Rússiandi 1917 fór hann til Parísar og lærði lögfræði. Því næst sneri hann heim. I föðurætt tilheyri ég Seid- fjölskyldu, sem þýðir að ég er sögð meðal afkomenda spámannsins, gegnum dóttursyni hans og imam- inn Ali, sem við shiitar lítum á sem réttborinn arftaka Múham- eðs. Það er ágreiningurinn um erfðina sem skilur shiita frá sunni-múhameðstrúarmönnum. Eftirnafn mitt Diba kemur af því að einn forfeðra minna gekk að staðaldri í skikkju sem varjrerð úr silki og „diba“ þýðir silki. I gamla daga voru engin eftirnöfn í íran. F’ólk hafði ákveðinn titil og var kallað sonur eða dóttir þessa og hins. En síðan faðir Mohammeðs Reza kom á veldisstól hefur verið skylda að hafa eftirnafn og fjöl- skylda mín valdi Diba-nafnið. Móðir mín er af virtri fjölskyldu í Gilanhéraði og karlmennirnir í fjölskyldu hennar hafa skipað veglegan sess meðal trúarleiðtoga landsins. Þegar móðir min var á barnsaldri var lítið hugað að menntun kvenna, en engu að síður sótti hún kristinn skóla í Teheran, sem var kenndur við heilaga Jóhönnu. Þrátt fyrir þennan uppruna minn, sem er einkar múhameðsk- ur hef ég aldrei borið sjadorinn, sem hefur lengi verið einkenni íranskra kvenna. Það sýnir hversu upplýst og fordómalaus fjölskylda mín var. Trú þeirra er sterk en hún hefur alla tíð verið sneydd kreddum og þröngsýni. Farah Diba og Mahoammed Reza Ég var því miður einkabarn og ég þráði ákaft að eignast systkini. En sem betur fer bjó móðir mín alla tíð í sama húsi og bróðir hennar sem átti son, sem líka var einkabarn og við uxum upp sam- an, nánast systkini. Þegar ég fæddist var móðir mín ekki sér- lega glöð yfir því að ég var stúlka: í Iran vill fólk að fyrsta barn sé drengur. Þess vegna sagði læknir- inn við hana „Sjáið þennan litla engil.“ Alténd vona ég að hún hafi síðan komizt yfir vonbrigði sín. Fjölskylda mín sagði strax að ég væri eftirmynd föður míns og það mátti öllum augljóst vera. Ég hef aftur á móti ekki getað gert mér grein fyrir því. Hann dó þegar ég var níu ára og myndir af honum gera samanburð nokkuð erfiðan, vegna grósku mikils yfirskeggs hans... I Iran er mikil samheldni innan fjölskyldunnar og þegar ég var barn voru sífelldir vinafundir með frændum. Þar sem föðuramma mín hafði verið gift tvisvar — bræðrum eins og siðurinn mælti fyrir í þann tíð — og átti sjö syni og tvær dætur vorum við alltaf fjöldamörg saman. Auk fjölskyldu minnar hafði ég barnfóstru, sem ég nánast tilbað, vegna þess að hún var — eins og oft er raunin — miklu undanlátsamari við mig en foreldrar mínir. Ég varð aðnjót- andi mikillar ástúðar og hlýju og hef sennilega verið töluvert dekr- uð. Meðan faðir minn var á lífi lifðum við afar þægilega. Foreldr- ar hans voru efnaðri en foreldrar móður minnar, því að hann var af ætt jarðeigenda. Hann vann í lögfræðideild innan hersins. Hann unni mér heitt og bar hag minn og vellíðan mjög fyrir brjósti. Það var til dæmis ekki algengt að börn væru bólusett gegn hinum ýmsu sjúkdómum í íran þá. Þess vegna útvegaði hann bóluefni erlendis frá. Hann bannaði fólki að fara inn í herbergið mitt á skítugum skóm og vildi ekki að hver og einn væri að kjá utan í mig. Það var ekki mikið um leikföng þá. Og meðan önnur börn léku sér að tuskudúkkum átti ég brúðu, sem gat meira að segja sagt „pabbi" og „mamma". Þetta hljómar sem sjálfsagður hlutur nú, en á þeim tíma var þetta meiri háttar ævin- týri. Tilveran var þess vegna góð og ég á ljúfar minningar um barn- æsku mína. Að vísu er ekki hægt að líkja því saman við þær að- stæður sem obbi barna, ekki sízt á Vesturlöndum elzt upp við nú. í Teheran bjuggum við í nota- legu húsi sem enn er til og ég fæ oft löngun til að skoða það. Á sumrin fluttum við í það hverfi borgarinnar, sem ég bý í nú, Shemiran. Þá var það nánast uppi í sveit. Þar var og svalara enda

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.