Morgunblaðið - 30.07.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ1981
Hugleiðing um „lofJuárás Toll-
gæslunnar á m.s. Alafoss
eftir Guðmund Hall-
varðsson formann
Sjómannafél ags
Reykjavíkur
Þriðjudaginh 21. júlí sl. átti
einstæður atburður sér stað þar
sem brotið er blað í sögu sam-
skipta löggjafavaldsins við ísl.
farmannastétt. Svo mikið lá við að
fimm menn voru látnir síga úr
þyrlu Landhelgisgæslunnar um
borð í ms. Álafoss á hafi úti,
stjórnendum skipsins ekki gert
viðvart, þegar byrjað var að slaka
mönnum niður á þilfarið, en skipið
klauf öldur Atlantshafsins á 15
sjómílna ferð.
Þegar „loft“fimmmenningarnir
voru um borð komnir var áhöfn
m.s. Álafoss tilkynnt að hún gæti
litið svo á að hún væri öll
handtekin og talstöðvarviðskipti
við land bönnuð.
Þessi ákvörðun æðstu embætt-
ismanna tollgæslunnar eru með
slíkum eindæmum að ekki þekkist
annað eins nema á stríðstímum og
eða, ef um væri að ræða sjóræn-
ingjaskip með áhöfn ótíndra,
vopnaðra glæpamanna.
Með þeim hætti sem „loft“taka
m.s. Álafoss fór fram og með
þeirri handtökutilkynningu sem í
kjölfarið fylgdi er svo hastarlega
vegið að þeim einstaklingum sem
áhöfnina skipa og fjölskyldum
þeirra og reyndar allri farmanna-
stétt að ekki verður við unað.
Komi ekki fram opinberlega
skýringar æðstu manna tollgæsl-
unnar á „loft“árás þessari er
áhöfn m.s. Álafoss varð fyrir
hlýtur það að verða krafa allra ísl.
farmanna að opinber rannsókn
fari fram á aðför tollgæslunnar að
áhafnarmönnum m.s. Álafossi.
En skrifandi um tollgæsluna
Guðmundur Hallvarðsson
„Er það álit æðstu
manna tollgæslunnar
að íslensk farmanna-
stétt sé samsett af
ófyrirleitnum laga-
brjótum?44
eru aðrir þættir samskipta toll-
gæslu og farmanna við komu
erlendis frá sem vert er að gefa
gaum að.
Sem kunnugt er mega farmenn
koma með fatnað og tiltekin
matvæli fyrir vissa upphæð í
hverri ferð.
Um nokkurra ára bil eða til
ársins 1974 fengu farmenn 30%
launa sinna í erlendum gjaldeyri
um borð, en 29% launa sinna gátu
þeir sótt í ísl. bönkum og fengið í
erl. gjaldeyri. Frá árinu 1974 fá
farmenn 30% af launum sínum í
erl. gjaldeyri eingöngu.
Til fróðleiks læt ég hér fylgja
töflu yfir þær upphæðir sem
farmenn mega koma með varning
heim fyrir og til samanburðar
fastakaup háseta á þeim tímum
sem krónutölulegar breytingar
hafa átt sér stað á tollupphæðinni,
en tímabilið er frá 28/04 til 01/01
1981.
Siðasta tollreglugerð sem gefin
er út og felur í sér breytingar til
hækkunar á tollupphæð er frá
05/10 1979.
Taflan sýnir vel þ á neikvæðu
þróun, sem átt hefur sér stað á
hlutfalli tekna og þeirrar upphæð-
ar, eða þess verðgildis varnings,
sem kaupa má fyrir erlendis.
í engu er samræmi milli launa
og tollupphæðar sem þó eðlilegast
væri að samfylgni einhver væri í,
enda hlýtur þessi aðferð sem í dag
er notuð til útreiknings tollupp-
hæðar að valda og auka árekstra
milli löggjafans og farmanna enda
eins og fram kemur í 4. töflu hér
að framan engin hækkun átt sér
stað síðan 5. október 1979.
Farmenn vænta þess að breyt-
ingar verði gerðar á og tollupphæð
verði ákveðin að nýju í samræmi
við leyfilegar gjaldeyrisgreiðslur
til farmanna og tollupphæð taki
hækkunum framfærsluvísitölu.
Flogið hefur fyrir að hjá toll-
gæslunni standi til breytingar á
lista þeim, er sjómenn þurfa að
fylla út við heimkomu erl. frá.
Þay sem hugmyndir tollgæsl-
unnar stórauka pappírsskrif-
finnsku sem m.a. felst í nákvæm-
ari lýsingu á öllum þeim varningi
sem keyptur er erlendis ásamt
innkaupsverði, og kannski er þar
að finna kröfu um að gerð sé grein
fyrir eftirstöðvum þess gjaldeyris
sem úttekin er um borð ef öllum
gjaldeyri hefur ekki verið eytt í
innkaup.
Hér er ég aðeins með getgátur
um innihald væntanlegs tolllista
en ljóst er að breytingar eru í
aðsigi, hverjar þær eru, vita sjó-
menn og samtök þeirra ekkert um
og segir það kannski meira en orð
fá lýst áliti æðstu manna tollgæsl-
unnar á sjómönnum og samtökum
þeirra.
Liggi fyrir að hér sé um breyt-
ingu að ræða sem eingöngu er sett
fram til að þjóna valdaduttlung-
um opinberra embættismanna,
munu sjómenn taka höndum sam-
an til að hnekkja slíkri skrif-
finnsku.
Tollupphæðir og % hlutfall af launum háseta sem sjómaður má koma með heim frá útlöndum
Dagsetningar eru þegar ný tollreglugerð hefur veriö gefin út. Prósentur eru gróflega reiknaðar.
fjarv. skemur 1 hlutf. af fjarv. lengur 'i hlutf. af fjarv. lengur ? hlutf. af mán.laun hjá
en 20 dag* launum en 20 daga launum en 10 daga launum háseta á
að 40 dngum byrj.launum
28/11 1968 kr. 1.500 18,0% kr. 5.000 58% kr. 8.544
25/05 1972 kr. 1.500 0,8% kr. 5.000 25% kr. 19.967
01/08 1975 kr. 3.000 0,6% kr. 9.000 16% kr. 14.000 25% kr. 56,051
12/04 1978 kr. 7.000 0,6% kr. 21.000 17% kr. 32.000 26% kr.124.091
05/10 1979 kr. 15.000 0,6% kr. 40.000 17% kr. 60.000 26% kr. 230.139
13/07 1981 nýkr. 200 0.4% nýkr. 600 13% nýkr. 900 19% nýkr. 4.713,83
Eins og sjá má af tölum 13/07 1981 minnkar alltaf hlutfallsleg tollupphæð sem farmenn mega koma
með til iandsins.
Athyglisvert er að frá 25/05 1972 nær upphæðin aldrei 30% af fastakaupi háseta a byrjunartaxta, en
föst mánaðarlaun háseta, starfsmanns í vél og bátsmanns taka starfsaldurshækkunum. Fastakaup
bátsmanns eftir 10 ára starf fyrir 40 stunda vinnuviku er nú kr. 6.884,54 sem þýðir að hann má kaupa
fyrir 0,3% af launum sínum erlendis ef hann er skemur en 20 daga í férðinni. Sé hann lengur, þ.e. 20 til 40
daga, hækkar prósentan i 0,9.
Miðvikudaginn 15. júlí birtir
Morgunblaðið grein eftir Hinrik
biskup Frehen, og er þar á ferð
svar við pistilkorni frá minni
hendi á dögunum. Hinrik biskup
er mjög undrandi yfir síðar
nefndri ritsmíð. Nú verð ég að
lýsa því yfir, að undrunin er
gagnkvæm. Bréf biskups er að
langmestu leyti persónulegar
hnútur í minn garð. Eru þeir
orðaleppar hvorki í ætt við þá
„heimspeki" eða „vísindalega
sinnaða guðfræði", sem Hinrik
biskup að öðru leyti ber fyrir
brjósti. Sjálfur geri ég mér ekki
grein fyrir því, að ég hafi til
þessarar meðferðar unnið.
Ef Hinrik biskup Frehen telur
sér sæma að skattyrðast við
íslenzkan prest í blöðum, þá er
Ábending til
Hinriks biskups
eftir séra Heimi
Steinsson
það hans mál. Ég mun hins
vegar ekki taka þátt í slíkum leik
og ráðlegg biskupi reyndar að
kappkosta að venja sig af því-
líku, þótt seint sé. Þess konar
atferli er ófyrirsynju. Enginn
verður með orðum veginn.
Hinrik biskup Frehen veit
mætavel, hvert er upphaf þessa
máls og getur því sparað sér öll
ólíkindalæti um efnisatriði
greinar minnar: I lok júnímán-
aðar var harkalega ráðizt að
íslenzku kirkjunni. Aðförin var
byggð á skírskotun til róm-
versk-kaþólskrar arfleifðar og
Skálholt var þungamiðjan. Bisk-
up íslands vísaði árásinni á bug
með eindregnum orðum. En
Hinrik biskup Frehen virtist
ekki vera andvígur málflutningi
árásarmanna. Biskup ber því
við, að þessi fyrstu viðbrögð hafi
verið af vanefnum gjörð sakir
tímaskorts og erfiðra aðstæðna.
Nú hefur honum gefizt tóm, og
hann fjallar um málið af eigin
hóli. Ég sé þó ekki betur en því
fari jafn fjarri og fyrr, að hann
fordæmi árásina. Hann kýs að
taka einhvers konar hlutleysis-
afstöðu, sem í þessu tilviki
jafngildir stuðningi við upphafs-
mann orðræðunnar. Gagnrýni
mín á viðbrögð Hinriks biskups
er þannig jafn réttmæt nú og í
byrjun.
Ég veit ekki, hvort Hinrik
biskup Frehen gerir sér það
ljóst, að árásaraðilinn, sem
þessu sinni beindi geiri sínum að
„íslenzkum mótmælendaklerk-
um“, hefur þráfaldlega og með
ýmsum hætti veitzt að kristinni
kirkju almennt um áratuga
skeið. Rómversk-kaþólsk kristni
hefur ekki alltaf farið varhluta
af umræddri íþrótt höfundar, og
er þó vægt til orða tekið.
Þessa staðreynd getur Hinrik
biskup íhugað sér að skaðlausu.
Jafnframt er honum hollt aðl
velta því lítið eitt fyrir sér, hvort
ekki væri eðlilegt að leita sam-
stöðu milli kirkjudeilda á íslandi
og þar með hyggja að samræmd-
um varnaraðgerðum gegn þeim,
er á kirkjuna leita, — í stað þess
að styðja sameiginlega andstæð-
inga með þögn eða háifkveðnum
vísum.
Skálholti á Þorláksmessu 1981,

r®
V erksmiðjuútsala
Fatagerðin Bót h/f.
Skipholti 3, sími 29620.
Einstakt tækifæri til að versla
ódýrt fyrir verslunarmannahelgina.
Buxur, jakkar, bútar Opiö fimmtudaga frá kl. 9-6
opiö föstudag frá kl. 9-6
opiö laugardag frá kl. 10-4
---- 7 j
og fl. og fl. á
verksmiðjuverði
@1
V erksmið juútsala
Fatagerðin Bót h/f.
Skipholti 3, sími 29620.
@1