Morgunblaðið - 30.07.1981, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ 1981
35
ógleymanlegt. Þetta var hennar
stærsta aðfinnsla við mig. Aldrei
mátti hún neitt aumt sjá, hvorki
hjá mönnum eða málleysingjum
án J)ess að vilja úr bæta.
Eg leyfi mér að birta orðrétt
kafla úr grein, sem góður og
merkur nágranni, Ágúst Þor-
valdsson, fyrrv. alþingismaður að
Brúnastöðum, ritaði við lát fóst-
urmóður minnar, maður sem gjör-
þekkti hana og hennar heimili.
„Á uppvaxtarárum Elínar voru
prestssetrin í sveitunum einskon-
ar menntasetur, sem veittu út frá
sér margvíslegum menningar-
straumum á andlegum og oft
einnig á verklegum sviðum. Er
óhætt að fullyrða að Hruni var
þar í fremstu röð þar sem þeir
sátu feðgarnir, séra Jóhann Briem
og Steindór, faðir Elínar. Tiltölu-
lega stutt er frá Hruna að Stóra-
Núpi, en þar var þá séra Valdimar
Briem vígslubiskup og sálma-
skáld, sem þjóðkunnur var að
glæsimennsku og andagift. Var
samgangur mikill milli þessara
heimila og vinátta með frænd-
semi. Var prestsdóttirin í Hruna
yndi og uppáhald allra á báðum
stöðum, sem óhætt er að fullyrða
að húsbónda, vini og nánum sam-
starfsmanni. Frá öllum þeim ár-
um, sem sannarlega voru engir
lognmollutímar á Siglufirði, og
segja mætti mikla sögu af, vakir
nú við fráfall Erlends Þor-
steinssonar, öllu amstri þeirra
daga ofar, minningin um góðan
dreng, sem öllurn vildi vel og gerði
mörgum gott. Já, um það, hversu
viðkvæmur og einlægur hann var
að innri gerð, þessi einbeitti og
harðskeytti baráttumaður, þegar
hann þurfti og vildi það viðhafa.
Og ekki gleymi ég jólaskeytunum
hans til aldraðrar og einmana
fóstru hans heima á Fáskrúðs-
firði. Það þurfti engan vælukjóa
til þess að vikna af anda þeirra og
orðfæri, sem lýsti svo vel inn í
hugskot Erlends.
Fyrir allt gott og elskulegt, sem
ég á Erlendi Þorsteinssyni upp að
unna frá löngu liðnum dögum,
votta ég honum nú að leiðarlokum
þakklæti mitt og virðingu. Ég bið
honum blessunar guðs á nýjum og
ókunnum víðernum — og huggun-
ar öllum þeim, sem trega og bera
harm í hjarta vegna fráfalls hans.
-6, (aðir Ijóss ok alls, scm er.
Keí ollum hvild ok (rið i þðr.“
Raldvin Þ. Kristjánsson.
að þá stóðu í fremstu röð íslenskra
heimila. Ekki er neinn vafi á því,
að Elín fékk það besta uppeldi sem
þá var hægt að veita stúlkubarni í
sveit hér á landi. Hún var líka
mjög góðum gáfum gædd og átti
hægt með að tileinka sér það sem
hún sá og heyrði og hún vissi að
gott var og gagnlegt. Skáldskapur
og tónlist var í öndvegi haft í
Hruna. Þar var mikill gestagang-
ur og fjöldi útlendra og innlendra
menntamanna voru þar tíðir gest-
ir, einkum á sumrin. Uppeldisskil-
yrðin og gott ætterni settu í
sameiningu sitt glæsilega mann-
dómsmerki á Elínu." Og áfram
heldur Ágúst á Brúnastöðum: „El-
ín var kona háttprúð, frjálsleg og
ljúf við hvern sem var. Allra
kvenna gestrisnust og best að sér
gjör um flesta þá hluti, sem konu
mega prýða."
Mér. eru minnisstæðar þær
ánægjustundir, þegar við krakk-
arnir sátum inni hjá mömmu og
hún sagði frá æskuárum sínum í
Hruna. Hennar sérhæfileiki var
að leika hverja persónu, sem hún
sagði okkur frá, og fannst okkur
við sjá þær Ijóslifandi fyrir okkur.
Margir sem dvöldu á heimili
fósturmóður minnar um lengri
eða skemmri tíma kölluðu hana
mömmu. Oft var að gamalt og
veikt fólk kom og fékk að vera
síðustu stundirnar. Til þess vitnar
Ágúst í grein sinni: „Hvar sem
Elín vissi af í sveit sinni sjúkleika,
úrræðaleysi eða öðrum bágindum,
þá var hún fljótlega þar komin og
lagði á ráð um hvernig reynt yrði
úr að bæta og tók stundum að sér
fyrir þá sem ístöðulitlir voru
fyrirgreiðslu um þeirra mál.“
Árið 1963 skrifaði hún grein í
tímaritið Goðastein, sem gefið er
út að Skógum, Bernsku- og æsku-
minningar. — Þar segir hún frá
því að hún hafi lært að gera skó
hjá ömmu sinni, því hjá henni hafi
hún séð hina fegurstu heimatil-
búnu skó.
I þá daga þurfti að gera skó á
allt heimilisfólkið. Það var víst
ekki óvenjulegt að það stæðu nýir
skór við rúmstokkinn, þegar fólkið
vaknaði. Ekki fylgdi það með að
hún hefði vakað og gert skóna.
Aldrei sá ég fósturmóður mína
sleppa verki úr hendi, enda hafði
hún yndi af allri handavinnu. Hún
átti gott safn bóka og las þær,
unni fögrum skáldskap og kunni
mikið af ljóðum. Ekki man ég
betur en að hún kynni Passíu-
sálmana alla utanað og marga
aðra sálma. Það voru óblandnar
ánægjustundir er hún prjónaði og
las, þá gjarnan upphátt, og lék
hverja persónu.
I Goðasteinsgrein sinni segir
hún sjálf: „Vorið 1902 giftist ég
unnusta mínum, Árna Árnasyni
frá Hörgsholti, ágætismanni, í
orðsins fyllstu merkingu."
Þau hófu búskap í Hruna og
síðar að Grafarbakka, en fluttu
árið 1906 að Oddgeirshólum. Árni
var búfræðingur frá Hólum og
aldrei hef ég séð jafn fallegar
teikningar og þær, sem hann gerði
í skólanum, enda bauðst honum
kennarastaða við skólann, en
hafnaði henni og segir mamma í
grein sinni. „Þá voru þannig
ástæður í Hruna, að pabbi minn
var þrotinn að heilsu og gat þess
vegna ekki stundað búskap lengur,
en langaði að þjóna „brauðinu"
meðan nokkur kostur var. Árni
minn afsalaði sér stöðunni, sem í
þá daga þótti þó nokkuð glæsileg,
a.m.k. öruggara en að.byrja bú-
skap eignalaus á prestssetursjörð.
Þó fór það svo að við tókum við
búinu um vorið og bjuggum þar í
þrjú ár.“
Og svo enn sé vitnað í orð
Ágústs, fyrrv. alþm.: „Ég hef engu
heimili kynnst þar sem jafn vandr
aður og fágaður heimilisbragur
hefur rikt. Var mikið ástríki með
þeim hjónum og samstarf gott um
heimilisstjórnina og háttvísi alla.
Þar var fjöldi hjúa og barna, en
aldrei heyrðist ljótt orð né ósam-
komulag.“
Árni hafði mikla umsýslu við
búskapinn á stórri jörð. Um þetta
heyrði ég talað. Til gamans langar
mig að minnast á þegar mamma
og Árni komu að Oddgeirshólum.
Þá voru ekki vélar til að slétta
túnin með. Mamma sagðist aldrei
gleyma hvað þúfurnar í túninu
voru stórar, voru þær sléttaðar
smátt og smátt með ristuspaða.
Þannig þurfti bóndinn í þá daga
að slétta tún sín með handverk-
færum. Gestagangur var mikill í
Oddgeirshólum, en nægilegt hús-
rými. . Það mun láta nærri, að
fósturmóðir mín hafi verið hús-
móðir í Oddgeirshólum í 54 ár, virt
og elskuð af öllum. Hún andaðist
30. ágúst 1965, 84 ára.
Að endingu vil ég þakka þeim
mætti, sem fyrir öllu ræður, að
hafa fengið að njóta hinnar miklu
móðurhlýju og umönnunar fóst-
urmóður minnar, og hlotið sama
lífsundirbúning og hennar eigin
börn.
Blessuð sé aldarminning henn-
ar.
Hún hafði miklar mætur á
þessu sálmaversi eftir föður sinn:
ÉK bekki veK
hann viss «k Klóggur er.
oi villist ncinn
scm cítir honum ícr.
En þyrnar vaxa þcssum vexi á
hann þrongur cr
cn samt hann rata má.
Ilann lciöir oss í íriA. í frið
ok flytur oss
aó Drottins haxri hlirt.
Jónina Björnsdóttir
Freemans, stærsta
póstverslunin í London,
býöur nú alæsileara ^
urval og
hagstæðari
^ap^^verðen nokkru
^ sinni fyrr. Nýi Freemans
pöntunarlistinn meö haust-
og vetrartískunni ‘81 er 676
blaösíöur hlaðnar f jölda
hagstæöra tilboöa um
vandaðan fatnaö á alla
fjölskylduna.
srym

Já takk
iiecmci
Skrifiö eöa hringid strax í
dag eftir nýja
pöntunarlistanum og
njótid þess að versla í
rólegheitum heima í stofu
Verö kr. 59.-
Póstburðargjald kr. 18,-
f
Á

59.
Nafn
Vinsamlega Æ
sendiö mér
nýja Freemans
pöntunarlistann í póstkröfu.
Heimili:
Staður: _
Sendist til:
FREEMANS
OF LONDON
c/o BALCO hf.
Reykjavíkurvegi 66,
220 Hafnarfirði,
sími 53900
Hausttískan frá London — heim til þín