Morgunblaðið - 12.09.1981, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 1981
80% aukning peningamagns og sparíf jár:
Meiri aukning á einu
ári, en dæmi eru til um
AÐ UNDANFÖRNU hefur ráðstöf-
unarfé innlánsstofnana aukizt
veruleKa. Á tólf mánuöum til júii-
loka jókst peninKamaKn ok sparifé
um nær 80%, þeKar með eru taldir
áfallnir vextir, sem færðir verða
um áramót. bessar upplýsinKar
koma fram í septemberhefti IlaK-
talna mánaðarins. sem haKfræði-
deild Seðlabankans Kefur út.
Þar segir að þetta sé meiri aukn-
ing, en dæmi séu um á einu ári. —
Aukning útlána frá innlánsstofnun-
um var um 66% á sama tímabili sem
einnig er með því hæsta, sem um
getur.
í lok júlí var lausafjárstaða inn-
lánsstofnana um 200 milljónir
króna, en var neikvæð um 50 millj-
ónir króna á sama tíma í fyrra. Hún
hefur því batnað um 250 milljónir
króna. ■
Gjaldeyrisstaða bankanna var um
1450 miiljónir króna í júlílok og
hafði batnað á einu ári um 650
milljónir króna, þegar frá er talin
hækkun stöðunnar í krónum vegna
gengisuppfærslu.
Tölurnar benda til þess, að sparn-
aður hafi aukizt, enda hefur fram-
vinda vaxta- og verðlagsmála stuðl-
að að því. Hér hefur þó fleira komið
til, því gjaldeyristekjur og erlend lán
hafa verið afkastamikiar uppsprett-
ur fjár að undanförnu eins og
gjaldeyrisstaðan ber með sér.
Búizt er við, að hlutfall meðalinn-
lána og þjóðarframleiðslu hækki í
a.m.k. 26,5% á árinu samanborið við
23,8% í fyrra.
Sameiginlegt prófkjör á Akranesi?
KOMID hefur fram tillaga um
sameiginlegt prófkjör allra stjórn-
málaflokka á Akranesi vegna sveit-
arstjórnarkosninga næsta vor og
hafa flokkarnir tillöguna til athuK-
unar.
Hörður Pálsson á Akranesi sagði í
samtali við Mbl. að sjálfstæðismenn
á Akranesi hefðu ritað öðrum flokk-
um þar i bæ bréf og stungið upp á
sameiginlegu prófkjöri í haust. Hver
flokkur tilnefndi einn fulltrúa í
nefnd um májið, sem haldið hefur
einn fund. Á þeim fundi voru
mótaðar óformlegar tillögur, sem
eru til frekari athugunar hjá flokk-
unum.
Sjálfstæðisfélögin í Reykjavík:
Húsnæðismál og eignaréttur til
umræðu á fundi á mánudagskvöld
HÚSNÆÐISMÁL - EIGNARÉTTUR, er yfirskrift fundar, sem Sjálfstæð-
isfélögin í Reykjavik cfna til i Sjálfstæðishúsinu, Valhöll, við Háaleitis-
hraut. á mánudagskvóld klukkan 20.30. Fundurinn er ölium opinn.
Frummælendur verða þeir Davíð Oddsson, oddviti borgarstjórnarflokks
sjálfstæðismanna, Magnús L. Sveinsson, borgarfulltrúi og formaður
Verslunarmannafélags Reykjavíkur, og Gunnar S. Björnsson, formaður
Meistarasambands byggingarmanna.
Á fundinum verður rætt um þróun húsnæðismála í Reykjavík undanfarið,
og stefnu vinstri flokkanna annars vegar og Sjálfstæðisflokksins hins vegar
í þessum málaflokki.
Frimerkjauppboðið í Sviss:
Stöðvar Interpol
sölu á umslaginu?
hafa að undanförnu verið að færa
Ijósa- og rafmagnsstaura i Kúpa-
vogi, vegna breikkunar Nýbýia-
vegar. Jafnframt hafa þeir unnið
að viðgerðum. eins og sjá má á
myndinni. L]mm. Mhl. Rax
„ÞAÐ GETUR komið tii greina
að við förum fram á það við
Interpol, að þeir stöðvi upphoðs-
söluna í Sviss á umslagi merktu
Þorsteini Þorsteinssyni, hag-
stofustjóra, og síðan verði reynt
að rekja hvaðan umslagið kom,“
sagði Þórir Oddsson, vara-
rannsóknarlögreglustjóri. „Ann-
ars eru þessar upplýsingar um
umslagið svo nýjar, að ekki er
búið að taka ákvörðun um hvað
gert verður i málinu, auk þess
sem ekki er hægt að sanna hvort
hér sé um umslag úr safni
Þorsteins að ræða, enda þótt
afkomendur hans segi að svo sé,“
sagði Þórir.
Eins og kunnugt er af fréttum,
Kostar 159
kr. að slátra
meðallambi
SLÁTURKOSTNAÐUR hefur
verið ákveðinn til bráðabirgða,
en nýtt búvöruverð átti að taka
gildi 1. september.
Sláturkostnaður er samkvæmt
ákvörðuninni 10,63 krónur á kíló-
ið, en var 7,50 í fyrrahaust. Er því
um 41,7%. Kostnaður við að slátra
meðallambi er því 159 krónur eða
15.900 gamlar krónur.
hurfu frímerki úr safni Þorsteins
Þorsteinssonar, fyrrum hagstofu-
stjóra, fyrr á þessu ári, en safnið
er geymt í Seðlabanka íslands.
Þórir var spurður um gang rann-
sóknarinnar.
„Það verður að viðurkennast, að
rannsókn á hvarfi frímerkjanna
hefur ekki gengið nógu hratt fyrir
sig, en hjá okkur hefur verið mikið
að gera í sumar auk þess sem
starfsmenn hafa verið í sumar-
fríum,“ sagði Þórir.
Þess má geta í lokin að grunur
leikur á að um fleiri en eitt
umslag úr safni Þorsteins sé að
ræða á frímerkjauppboðinu í
Sviss, sem haldið verður síðar í
þessum mánuði.
GRUNUR leikur á að flcira en eitt
umslag sé til sölu úr safni Þorsteins
Þorsteinssonar, hagstofustjóra, á
aiþjóðlega frímerkjauppboðinu i
Sviss og er hér mynd af öðru
umslagi sem merkt er Herr cand.
polit. Thorsteinsson, Reykjavik.
Mynd af þessu umslagi er að finna i
uppboðsgögnum frá alþjóðlega fri-
merkjauppboðinu i Sviss.
Iceland Seafood Corporation:
3% söluaukning á Banda-
ríkjamarkaði frá áramótum
Útlit fyrir að samstarf við NASA leggist niður vegna tregðu
annarra íslenzkra aðila, segir Guðjón B. Ólafsson
NOKKUR söluaukning hefur verið
hjá Iceland Seafood Corporation,
dótturfyrirtæki Sambandins í
Bandaríkjunum. einkum fyrstu
mánuði þessa árs, en heldur hefur
dregið saman nú. aðallega í ágúst.
vegna lækkandi verðs á fiskblokk
og skorts á flökum.
Að sögn Guðjóns B. Ólafssonar,
framkvæmdastjóra fyrirtækisins,
er heildaraukningin fyrstu 8 mán-
uði þessa árs miðað við saman tíma
í fyrra 3% í dollurum, en var fyrstu
7 mánuði þessa árs 8%. Þá hefur
magnaukning á verksmiðjufram-
leiddum vörum numið 4% fyrstu 8
mánuði ársins, en um 11% í dollur-
um. Magnaukning í flökum var 2%
en 7% í dollurum. Nokkur sam-
dráttur hefur því orðið í sölu á
fiskblokk, bæði vegna þess að verð
hefur lækkað, er nú 1,03 dollarar á
pundið, og vegna þess að verksmiðj-
an nýtir nú meíra af henni til
fullvinnslu. Þá sagði Guðjón að það
hefði komið í veg fyrir frekari
aukningu, að seinnipart ársins
hefði fyrirtækið ekki haft nóg af
flökum, þau hefði hreinlega seizt
upp.
Eignarhlutdeild Freyju
í SH er tæplega 3%
Endurgreiðslufé 400-500 millj. kr., sem greiðist á 5 árum
FISKIÐJAN Freyja hf. á Súg-
andafirði, sem Samband ísl. sam-
vinnufélaga er nú að kaupa
ásamt öðrum aðilum, er ellefti
stærsti eignaraðili að Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna, en fé-
lagsaðilar i rekstri eru nú 75 hjá
Sölumiðstöðinni. Eignarhlut-
deild Freyju er 2,947% sem er
mikil eignaraðild miðað við það,
að ef allir félagsaðilar i SH ættu
jafn stóran eignarhlut i samtök-
unum væri hver beirra með 1.3%.
Eignaraðild að Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna sem miðast við
útflutningsverðmæti hvers frysti-
húss, hefur breytzt nokkuð á
síðustu árum. Þannig er Útgerð-
arfélag Akureyrar hf. nú með
mestu eignaraðildina, eða 6,361%,
og næststærst er Fiskiðjuver
Bæjarútgerðar Reykjavíkur.
Fyrir gosið í Vestmannaeyjum
voru frystihúsin fjögur þar í bæ
með stærstu eignaraðildina, eða
um 4'k% hvert þeirra 1972, en þá
var eignaraðild Freyju hf. á Súg-
andafirði 2,1%. Með kaupum
Sambandsins á Freyju eykst hlut-
fall þess í útflutningi á freðfiski
til Bandaríkjanna um 1 til 2%, en
hún mun hafa verið í kringum
25% fram að þessu.
3% eignarhlutfall nemur að því
er Mbl. kemst næst rúmum 330
millj. kr. og auk þess á Fiskiðjan
Freyja endurkræft fé úr séreigna-
sjóðum SH sem mun nema um 120
millj. kr., þannig að þeir fjármun-
ir sem fylgja kaupum fyrirtækis-
ins munu nema milli 450 og 500
millj. kr., sem SH ber að greiða út
við úrsögn úr samtökunum, en
samkvæmt lögum samtakanna er
ekki skylt að greiða þessar fjár-
hæðir út nema á fimm árum, eftir
að úrsögn hefur átt sér stað.
Menn gera ráð fyrir því að Freyja
gangi úr SH þegar Sambandið og
aðrir aðilar hafa keypt fyrirtækið,
en þó er fyrrnefnd 3% eignarhlut-
deild eða þær endurgreiðslur sem
henni fylgja óframseljanleg og
einungis til greiðslu nýrra eignar-
aðila, ef óskað er.
Nokkur frystihús hjá SH hafa
átt í erfiðleikum, til að mynda
Skjöldur á Patreksfirði, en þar
sem kaupfélag er fyrir á staðnum
munu sambandsmenn hafa lítinn
sem engan áhuga á að kaupa það.
Eigendur Freyju á Súgandafirði
hafa að sjálfsögðu snúið sér til
SIS vegna möguleika þessa stór-
fyrirtækis á kaupum á Hrað-
frystihúsi Súgfirðinga, en
forystumenn Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna hafa ekki stað-
ið í kaupum á þeim frystihúsum,
sem hafa átt við erfiðleika að
stríða, enda nauðsynlegt að fyrir-
tæki séu rekin af heimamönnum.
Engin stofnun eða fjárfestingar-
félag er á vegum SH til kaupa á
þeim hraðfrystihúsum, sem eig-
endur vilja selja, og mun það nú
vera ofarlega í huga samtaka
aðila frystihúsa í einkaeign, hvort
ekki sé kominn tími til að stofna
fjárfestingarfélag með öðrum að-
ilum sem hafa fjármuni og eiga
hagsmuna að gæta, eins og olíufé-
lögum, tryggingafélögum og hrað-
frystihúsum í einkaeign, en á
þessu stigi hefur ekkert gerst í
þeim efnum.
Þá má jafnframt geta þess að
ekkert frystihúsa SH á beina
eignaraðild að Coldwater, sölu-
fyrirtæki SH í Bandaríkjunum,
heldur á Sölumiðstöðin allt hluta-
féð í verksmiðjunni og þar af
leiðandi er ekki unnt að framselja
neinn eignarrétt í Coldwater,
heldur fá frystihúsin greidda
hlutdeild í tekjuafgangi Coldwat-
er í hlutfalli við viðskipti sín.
Sölumiðstöðin tekur 2% í sölu-
laun af umbjóðendum sínum, en
af því endurgreiðir fyrirtækið 1%
til hraðfrystihúsanna, sem safnað
er saman í sérstakan endur-
greiðslusjóð.
Þess má að lokum geta að
Jökull hf. á Raufarhöfn, sem
hætti í fyrra viðskiptum við SH,
hefur nú rætt um það að taka þau
aftur imp nú þegar, en undanfarið
hefur Ottar Yngvason annast sölu
fyrir fyrirtækið. Eignarhlutur
Jökuis hf. á Raufarhöfn í SH er
1,060%.
Þá kom það fram í spjallinu við
Guðjón, að á síðasta ári var tekin í
notkun ný og fullkomin tilrauna-
verksmiðja og eldhús, sem þjónar
þeim tilgangi að þróa nýjar vörur
og endurbæta þá framleiðslu, sem
fyrir er og fer það að miklu leyti
fram í samvinnu við helztu við-
skiptavini. Sagði hann, að uppsetn-
ing tilraunaverksmiðjunnar hefði
kostað 3 til 4 hundruð þúsund
dollara, en hún hefði verið byggð á
sama tíma og aðalverksmiðjan var
stækkuð. Hann kvað mikinn ávinn-
ing vera af tilraununum, en slíkt
væri ómögulegt að meta til fjár.
Þá hefur það komið fram í spjalli
við Guðjón í Sambandsfréttum, að
nú eru líkur á því að samstarfi
Iceland Seafood Corporation við
NASA, samtök fiskseljanda við
norðanvert Atlantshaf, ljúki nú á
næstunni, en hlutverk NASA hefur
verið að auglýsa fisk úr Norður-
Atlantshafinu og gefa upplýsingar
um nýtingu hans. Að sögn Guðjóns
eru líkur á því að þetta samstarf
leggist niður vegna tregðu annarra
íslenzkra aðila til að taka þátt í því.
Sagði hann að Kanadamenn hefðu
lagt til meirihluta fjármagns og
hefðu viljað auka þetta samstarf,
en vegna þessarar tregðu væri útlit
fyrir að Kandamenn drægju sig út
úr samstarfinu og hæfu sína eigin
herferð á Bandaríkjamarkaðinum.
Það væri álit þeirra, sem stutt
hefðu þessa starfsemi, að það bæri
að harma ef hún legðist niður, enda
yrði það íslendingum til skaða, og
að það verði skammsýni aðila í
íslenzkum útflutningi, sem stuðli að
þessum endalokum.