Morgunblaðið - 01.10.1981, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1981
Yfirþjóðin í SH og SÍS
Stjórn KvenfélaKs Bústaðasóknar. Sitjandi frá vinstri: Hólmfridur
Einarsdóttir. varaformaður. Danmar Gunnlaugsdóttir, formaður
o)í Fjóla Kristjánsdóttir ritari. Standandi frá vinstri. Björx
Jakobsdóttir, Stella Guðnadóttir, Kjaldkeri, Laufey Kristjánsdóttir
og Jóhanna Þorgeirsdóttir.
Hjá okkur þarf
engum að leiðast
Litið við hjá Kvenfélagi Bústaðasóknar
Kvenfélön kirknanna vinna
mikil störf, sem sjaldan er getið
í fjölmiðlum. KvenfélaK Bú-
staðasóknar rekur öflutft fé-
laffslif og var stjórnin að ræða
vetrarstarfið, er fréttamaður
rakst þar inn, og smellt var aí
þeim mynd.
— Þótt félagið sé nú orðið 28
ára gamalt, stofnað 17. maí 1953,
þá batnaði starfsaðstaðan gíf-
urlega þegar við fyrir 10 árum
fengu aðstöðu í Bústaðakirkju,
en þar eru fjórir salir misstórir,
sem við höfum aðgang að með
ýmsa starfsemi, auk þes sem við
leggjum okkur til starfa í kirkj-
unni sjálfri. Lásujn til dæmis
bænina við messu allt kvennaár-
ið og konur lesa siðan annan
mánuðinn á móti körlunum og
sjá um ýmis störf á messudög-
um. Jólafundinn höfum við alltaf
í kirkjusalnum. Bústaðakirkja á
10 ára afmæli á þessu ári.
— Tilgangurinn með stofnun
kvenfélagsins var að efla kristi-
legt safnaðarlíf og vinna að
menningar og mannúðamálum á
hvern þann hátt sem heppi-
legastur er á hverjum tíma, út-
skýrðu konurnar í Bústaðasókn.
Þetta hafa þær gert á margvís-
legan hátt. Hafa t.d. efnt til ým-
iss konar námskeiða, bjóða öldr-
uðum upp á fótsnyrtingu á
hverjum fimmtudagsmorgni og
hárgreiðslu 1—2 sinnum í viku,
hvort tveggja í kirkjunni, auk
þess sem safnaðarráð hefur opið
hús fyrir aidraða á miðvikudög-
um, þar sem kvenfélagskonurnar
leggja til vinnu. Þá hafa þær
safnað fyrir ýmsu því sem kirkj-
an þarf á að halda. Síðast keyptu
þær þráðlausan mikrafón til að
hafa í kirkjunni og safnaðar-
heimilinu. Og nú eru þær að fá
tónmöskvakerfi í alla kirkjuna,
svo að heyrnarskertir með
heyrnartæki geti notið alls þess
sem fram fer. En öll heyrnar-
tæki munu vera hægt að stilla á
þessa tíðni. Slík tæki eru ekki
víða, þótt þau séu komin á
nokkra staði, og eru ómetanleg
fyrir heyrnarskerta.
I kvenfélagi Bústaðasóknar
eru um 230 konur, sem halda
uppi líflegu félagslífi innbyrðis.
Á sumrin er til dæmis alltaf far-
ið í 3—5 daga ferðalag. Nú síðast
í sumar var farið norður
Sprengisand að Egilsstöðum, út í
Borgarfjörð eystri og svo um
Hornafjörð og Suðurlandsund-
irlendi. — Skemmtilegar ferðir.
Við erum held ég búnar að fara
um allt landið, nema Vest-
mannaeyjar segja þær stjórnar-
konur. Þær sögðust alltaf hafa
almennan fund annan mánudag-
inn í mánuðinum, frá september
til maí og þá alltaf eitthvað til
skemmtunr. Sumt hafa þær séð
um sjálfar, meira að segja fært'
upp revíu „Síðasti vagninn í
Sogamýrina". Á maífundinn
bjóða þær jafnan öðrum kvenfé-
lögum, hafa haft gesti úr Garða-
bæ, Árbæjarhverfi, Selfossi og
Þykkvabænum. — Allir eru vel-
komnir á fundina okkar, og
okkur væri mikil ánægja að sjá
fleiri konur úr hverfinu. Það er
engin skylda að ganga í félagið,
en hjá okkur þarf engum að leið-
ast.
Eru Kjarvalsstaðir sýningar-
staður eða barnaleikvöllur?
eftir Árna M. Emils-
son, Grundarfirði
Yfirþjóðin
í SH og SÍS
Nú, þegar allt er í ani í þjóðfé-
laginu eftir doða sumarleyfanna;
er það ugglaust eitthvað á skjön,
að vera að velta fyrir sér prinsip-
máli svona mitt í umræðunni um
tap frystihúsanna og uggvænlegt
undanhald einkaframtaksins á
Suðureyri og víðar.
En þessu skylt eru sölumál
okkar mikilvægu sjávarafurða, en
þau eru reyndar meira til umræðu
um þessar mundir en oft áður, og
er það vonum seinna.
Vísast er að miklu skiptir
hvernig til tekst á þessum vett-
vangi viðskiptalífsins. Hér er um
að tefla 90% alls útflutnings ís-
lendinga hvorki meira né minna.
Núverandi
fyrirkomulag
Eins og alþjóð veit er sölu freð-
fisks hagað á þann veg, að einung-
is SH og SÍS njóta þeirrar náðar
að selja á Bandaríkjamarkað. Og
nú fyrir skömmu bættist íslenska
umboðssalan hf. í hóp þeirra út-
völdu, en hefur þó aðeins heimild
til að selja framleiðslu 2ja frysti-
húsa.
Hinsvegar hafa nokkrir aðilar á
óæðri bekknum, að manni virðist,
haft heimild stjórnvalda, til þess
að selja á markaði Evrópu, enda
hafa stóru sölusamtökin ekki haft
umtalsverðan áhuga á þeim til
þessa. Ymsum og þ.á m. þeim sem
þetta ritar finnst þessi þáttur ís-
lenskrar verslunar nokkuð kúnst-
ugur og mjög fjarskyldur frjálsri
verslun sem flestir aðhyllast þó,
og margir bera mjög fyrir brjósti.
Vonbrigði
Eftir nokkur kynni af innviðum
Sölumiðstöðvarinnar minnist ég
reynslu meistara Þórbergs frá
þeirri tíð, er hann gerðist nemandi
í Kennaraskólanum. Hann hafði
ímyndað sér að kennarar þeirrar
stofnunar væru allir jafn miklir
andans- og gáfumenn og Bjarni
frá Vogi. Þetta reyndist hinsvegar
á allt annan veg, og olli meistar-
anum miklum vonbrigðum.
Ég hélt í einfeldni minni að SH,
sem herbergjast með sjálfu Morg-
unblaðinu í hjarta höfuðborgar-
innar, væri brjóstvörn einka-
framtaks og frjálsrar verslunar í
þessu landi. En allt er þetta öðru-
vísi, þegar grannt er skoðað og
sver sig miklu frekar í ætt við ein-
okun, þar sem frjálst framtak má
sín lítils.
Talsmenn sölusamtakanna segja
að vísu, að hverjum og einum sé
frjálst að vera meðlimur þeirra og
því sé fráleitt að tengja þau við
einokun og aðra miður góða við-
skiptahætti.
Hið rétta er að frystihúsin eiga
í mesta lagi um tvo kosti að velja,
SH eða SIS. Ef hvorugur kostur-
inn er þeim að skapi eiga þeir ekk-
ert val. Þetta heitir á máli þessara
„frjálshyggjumanna" fullkomið at-
hafnafrelsi.
Maður getur sér til um viðbrögð
ritstjóra Morgunblaðsins, ef Is-
lendingum væri allt í einu gert að
lesa annaðhvort Tímann eða Þjóð-
viljann. Það væri nóg, enda gætu
þeir valið á milli.
Frystihúsin búa við mismun-
andi skilyrði, sum eru vel upp-
byggð, en önnur skammt á veg
komin. Hagsmunir sölusamtak-
anna og viðkomandi frystihúsa
fara ekki einatt saman. Það hefur
komið fyrir að litlar frystigeymsl-
ur hafa fyllst og sölusamtökin
engu getað bjargað, hvorki geymt
„Hið rétta er að frysti-
húsin eiga í mesta lagi
um tvo kosti að velja,
SH eða SÍS. Ef hvorug-
ur kosturinn er þeim að
skapi. eiga þeir ekkert
val. Þetta heitir á máli
þessara „frjálshyggju-
manna“ fullkomið at-
hafnafrelsi.“
eða selt vöru framleiðandans. í
slíku tilfelli er naumast annað úr-
ræði til en að leita fanga á önnur
mið, eða stöðva reksturinn ella.
Framleiðandi sem ber sig eftir
björginni við slíkar aðstæður fær
bágt fyrir hjá sölusamtökunum og
má þakka fyrir, ef starfsmenn
hans þar beita hann ekki fésektum
eins og dæmi eru til um. Gallinn
er sá að sölusamtökin hafa glatað
uppruna sínum og telja sig hafa
umráðarétt yfir frystihúsunum en
ekki öfugt, eins og upphaflega var
ætlast til.
Ég er eindregið þeirrar skoðun-
ar að sölusamtökin hafi unnið gott
starf í gegnum tíðina og geri enn.
Hitt er svo annað mál, að mikið
vatn er runnið til sjávar síðan þau
Árni M. Kmilsson
voru stofnuð og þær þjóðfélags-
breytingar, sem hafa orðið á þeim
tíma, kalla á framþróun í þessum
efnum sem öðrum, ella standa slík
samtök uppi eins og nátttröll fyrr
heldur en síðar.
Það er skilyrðislaust réttur
þeirra, sem líkar vistin hjá þeim,
að ráða sig áfram. En hinir, sem
vilja beina viðskiptiim sínum í
aðrar áttir, eiga auðvitað að vera
frjálsir að því.
Menn skyldu einnig minnast
þess að þjóðarhagur krefst þess að
jafnan séu það hæfustu mennirnir
ÉG STÓÐ agndofa. Hvar var
ég staddur? Var ég ekki inni á
árlegri sýningu Félags ís-
lenzkra myndlistarmanna? Og
þá, hvað var ég að horfa á?
Þvílík sóun á tíma og þreki.
Þvílíkt virðingarleysi við list
og listaheiminn.
Þrjú skúlptúrverk unnin af
Hauki og Herði skemmd og
eitt verkið algerlega lagt í
rúst.
á hverjum tíma, sem fást við þessi
mikilvægu viðskipti.
Hver tryggir það að þessa menn
sé að finna innan veggja SH og
SÍS? Það kemur ekki í ljós fyrr en
aðrir fá að reyna sig. Fiskfram-
leiðendum er nauðsyn að skapa
þessum sölusamtökum aðhald,
ekkert annað tryggir besta verðið
á hverjum tíma og betur sjá augu
en auga þegar skimað er eftir nýj-
um mörkuðum.
Hvað merkir
frjáls verslun?
Þessar hugleiðingar eru settar á
þrykk, þegar fyrir dyrum stendur
að flokkur einkaframtaks og
frjálsrar verslunar, Sjálfstæðis-
flokkurinn, endurskoði og móti
stjórnmálastefnu sína.
Þegar Steinn Steinarr heyrði
orðið „menning" í fyrsta skipti
spurði hann ömmu sína hvað það
þýddi. Hún svaraði honum því til,
að það væri rímorð, sem þeir not-
uðu fyrir sunnan til þess að ríma á
móti þrenningunni. En hvað þýðir
þetta hugtak frjáls verslun í hug-
um sjálfstæðismanna?
Jónas Haralz bankastjóri hefur
verið ráðunautur flokksins í efna-
hagsmálum um langt skeið. í bréfi
til Eykons sem birtist í Frelsinu
bls. 1., 244 1. árg. 1980, segir Jónas:
„Ég er sammála því að utanríkis-
verslunin eigi að vera frjáls og
hömlulaus. Það á ekki lengur að
hlusta á útflutningssamtökin í
þessum efnum. Þau eru nógu öflug
til að geta spjarað sig án sérstakr-
ar verndar og hafa ekki nema gott
af samkeppni."
Því miður hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn ekki numið þessi sann-
indi.
Ég minnist þess ekki að hafa
heyrt formann Sjálfstæðisflokks-
ins né aðra forystumenn hans
legga þessu máli lið, enda eru þeir
allir uppteknir í sinni innansveit-
arkróniku og lætur ekki að tala
um stjórnmál, hvað þá að fylgja
eftir stefnumálum Sjálfstæðis-
flokksins.
Ég man heldur ekki eftir því, að
Morgunblaðið hafi tekið afstöðu i
þessu máli, sem svo mjög varðar
athafnafrelsi einstaklingsins, ‘og
blaöið lætur sig miklu varða að
öðru jöfnu, sem betur fer. En ef til
vill ruglar nábýlið við SH og SÍF
blaðið eitthvað í ríminu.
Ég hirði ekki um að forvitnast
um skoðanir minni spámanna, en
hitt væri vissulega fróðlegt að
vita, hvað þetta hugtak „frjáls
verslun" merkir í hugum hús-
bændanna í flokknum okkar og
málgagni hans, Morgunblaðinu.
Felst frelsið ef til vill í því að
allir skuli hafa sama rétt til þess
að flytja inn danskt bakkelsi og
skylt kruðirí, eða er það kannski
bara rímorð, sem þið notið þarna
fyrir sunnan?
Árni M. Kmilsson
Grundarfirði
Svona með mér hafði ég
hugsað að á virðulegri sýningu
sem FIM stendur fyrir væri
listaverkum óhætt og þroskað
fólk gen^i þar um og skoðaði
verkin. Abyrgðarleysi forráða-
manna slíkrar sýningar er
mikið og ofangreint atvik sýn-
ir óhæfi þeirra til að sjá um
slíka sýningu.
Þarna voru hlaupandi börn
um sýningarsvæðið og var
greinilegt að foreldrum stóð á
sama um gjörðir þeirra. Ég
var sjálfur vitni að er eitt
barnið, líklega um 6 ára gam-
alt, tók upp einn part af einu
verka Hauks og Harðar. Hefði
barnið misst hlutinn í gólfið
hefði það kostað nokkra mán-
aða vinnu.
Ég vildi aðeins benda fólki á
að þessi verk máttu alls ekki
missa sín á þessari sýningu.
Ég hafði tal af Hauki og Herði
á sýningunni og fannst þeim
það ansi leitt að geta ekki sýnt
list sína og það í miðstöð listar
á Islandi. Og vonandi sýna for-
ráðamenn FÍM og Kjarvals-
staða betri hugsun og umhirðu
um listaverk sem sett eru á
sýningar hjá þeim. Það er orð-
ið slæmt ástand ef listamenn
þurfa að fara að tryggja lista-
verk sín áður en þeir sýna hér
í heimahlaðinu.
Guðni Guðnason